InfoHub Logo

ءبىلىم سالاسى: «تانىم»
ۇيىمداستىرىلعان ءىس - ارەكەت: ماتەماتيكا، اينالامەن تانىستىرۋ جانە ەكولوگيا، قۇراستىرۋ.

ماقساتى: اتالعان تاقىرىپپەن وتكىزىلگەن كىرىكتىرىلگەن ساباقتىڭ ماقساتى ماتەماتيكانى مەكتەپكە دەيىنگى بالالارعا بەلگىلەنگەندەي سان، ەسەپ، كولەم، كەڭىستىك، ۋاقىت، ءپىشىن دەپ بولىنگەن 5 تارماعىن نەگىزگە الا وتىرىپ پاندەردىڭ (قۇراستىرۋ، اينالامەن تانىستىرۋ جانە ەكولوگيا) بايلانىسقان كومەك ارقىلى بالالاردىڭ اقىل-وي بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ. ەلەستەتۋ جانە قيال بولجامدارىن دامىتىپ «باۋىرساق»، «قىزىل تەلپەك»، «بۋراتينو»، «اققالا»، «التىن بالىق»، «شالقان»، «قارلى حانىم» كەيىپكەرلەرىمەن ەرتەگىلەر ەلىنە ساياحات شىتىرمان جولدان شىعۋ ارقىلى بالانىن تانىمىن دامىتۋعا نىعايتۋعا ىقپال جاساۋ.

قولدانىلاتىن ءادىس - ءتاسىل: ءداستۇرلى ەمەس كىرىكتىرىلگەن ساياحات ساباق، ءتۇسىندىرۋ كورسەتۋ، دامىتۋشى ويىندار، سىزبالار.
قاجەتتى قۇرالدار: اققاعاز، قۇراستىرۋ كەسىندىلەرى، مۇز قالاشىعى، جەلدەتكىش، جاساندى قار، اعاشتار، سەلوفان، ەرتەگى كەيىپكەرلەرىنىڭ كيىمى.

كىرىسپە ءبولىم: امانداسۋ: ارايلاپ تاڭ اتتى
التىن ساۋلە تاراتتى
جارقىرايدى قالامىز
جايناي ءتۇستى دالامىز
قايىرلى تاڭ، قايىرلى كۇن،
سالەمەتسىزدەر مە قوناقتار!»
شەڭبەرگە تۇرعان بالالار ءسوز ويىنى ارقىلى وتكەن تاقىرىپتارعا دوپپەن شولۋ جاسايدى

دوبىم، دوبىم دومالا
قايدا كەتتىڭ دومالاپ
ۇستەل ءۇستىن ءبۇلدىردىڭ
تارەلكەنى سىندىردىڭ
تەنتەك بولىپ كەتتىڭ سەن
كەلىپ تۇر سەنى تەپكىم كەپ

1. جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟
2. قىس ايلارىن اتا؟
3. تابيعاتتا قانداي وزگەرىستەر بار؟
4. قاردىڭ ءتۇسى قانداي؟
5. ءبىر اپتادا نەشە كۇن بار؟
6. اپتانىڭ بۇگىن نەشىنشى كۇنى؟

- تاربيەشى: بالالار بىزدەر ساياحاتقا جينالايىق ولاي بولسا شانامىزدى دايىنداپ جايعاسايىق. «شانا» انىمەن جولعا اتتانامىز.
- باۋىرساق: سالەم، سالەم دوستارىم
- بالالار: سالەم باۋىرساق قايدا دومالاپ بارا جاتىرسىڭ:
- باۋىرساق: دومالاپ، دومالاپ اتامنان قاشتىم، دومالاپ، دومالاپ اجەمنەن قاشتىم، دومالاپ، دومالاپ مەن سەندەرگە جەتتىم.
- تاربيەشى: باۋىرساق سەندە بىزبەن بىرگە ءجۇر.
شانا، شانا، شانامىز
تاۋدان سىرعانايدى
قوڭىراۋلارى ايازدا
قاتتى سىلدىرلايدى
سۋىق بوران ەرتەگىگە اپاراتىن جولدى قارمەن جاۋىپ تاستاپتى. بۇل – قارلى حانىمنىڭ يەلىگى. ول ءوزىنىڭ مۇزبەن كومكەرىلگەن سارايىن شاقىرىلماعان قوناقتاردان قورعاپ جۇرەدى. كىرەر جەردىڭ بارلىعى مۇزبەن قۇرساۋلانعان. بوران سوعىپ قارلى حانىم مۇز سارايىنا باۋىرساقتى دومالاتىپ اكەتەدى.

- بالالار: باۋىرساق، باۋىرساق سەن قايداسىڭ؟
- باۋىرساق: مەن مۇندامىن (مۇز قالاشىعىنان داۋىس ەستىلەدى)
- قارلى حانىم: قاھارىنا مىنگەن اشۋلى قارلى حانىم مەنىڭ سەندەرگە قويار شارتىم بار مۇز بولىپ قاتقان جۇرەگىمدى ءجىبىتىپ جولدا كەزدەسكەن نە ءبىر قيىندىقتاردىڭ جاۋابىن جاڭىلىسپاي ورىنداپ كەلسەڭدەر باۋىرساقتى بوساتامىن.

- تاربيەشى: بىزدە وسال ەمەسپىز، قارلى حانىمنىڭ بىزگە دەپ دايىنداعان كەز - كەلگەن تاپسىرماسىن ورىنداي الامىز.
شاناعا وتىرعان بالالار جولعا اتتانادى.
قىزىل تەلپەك جانە سۇلۋ قىز (مالۆينا)
- سالەم بالالار! سەندەردەن كومەك سۇراۋعا بولاما؟ قاسقىردان قاشىپ كەلەمىن، اجەمە پىسىرگەن ءبالىشىمدى جەتكىزۋگە قىسقا جولدى كورسەتسەڭدەر ەكەن.
- تاربيەشى: سۇلۋ قىزعا نە بولعان؟ نەگە جىلاپ تۇرسىڭ؟
- سۇلۋ قىز: بۋراتينودان اداسىپ قالدىم، جولدى قالاي تابامىن؟ قولىمىزدا سيقىرلى قار بار.
- تاربيەشى: سيقىرلى قارعا جازىلعان تاپسىرمانى وقيدى.

1 - تاپسىرما: «قىس» تۋرالى قانداي تاقپاقتار بىلەسىڭدەر؟
1. قىس كەلدى، قىس كەلدى
اقتارىپ اق قاردى.
ارالاپ قايتايىق
اق كۇمىس باقتاردى

2. اق قولعاپ قۇشاقتاپ
ساقىلدايدى قىس اپپاق
وزەن، تەڭىز، تاۋ، توبە
كيگەن اپپاق ساۋكەلە

3. ءبىز باتىل بولامىز
جىلى ءۇي باقشامىز
اق ۇلپا قارلاردان
اق قالا سوعامىز
4. جاپالاقتاپ قار جاۋىپ
اياز قاتتى قىسقاندا
جەم شاشايىق قامقور بوپ
باقشاداعى قۇستارعا

2 – تاپسىرما: دامىتۋشى ويىندار. «شارباقتىڭ ارتىندا»، «مىنا سۋرەتتە نە بەينەلەنگەن؟»، «ايىرماشىلىعىن تاپ»
- تاربيەشى: تاپسىرمانى ويداعىداي ورىندادىق، ەندى قىزىل تەلپەكپەن سۇلۋ قىزدى وزىمىزبەن بىرگە ساياحاتقا بىرگە الىپ شىعايىق.
شاناعا وتىرعان بالالار جولعا انمەن اتتانادى. الدارىنان التىن بالىق پەن شالقان ەرتەگىسىندەگى اتاي شىعادى.
- اتاي: سالەمەتسىڭدەر مە بالالار مەنىڭ كومەكشىلەرىم يت پەن مىسىقتى كوردىڭدەر مە؟ ءبىرىن-بىرى قۋىپ ويناپ كەتتى-اۋ شاماسى.
- التىن بالىق: مازامدى العان بالىقشى، بايلىققا تويماعان اجەيدەن ابدەن شارشاپ تىنىش تەڭىز ىزدەپ كەلەمىن. مىناۋ ءبىزدىڭ سيقىرلى قارىمىز.

- تاربيەشى: سيقىرلى قارعا جازىلعان تاپسىرمانى وقيدى.
3 - تاپسىرما: جۇمباقتار شەشۋ.
1. ءتىسى جوق تىستەپ الادى،
قولى جوق سۋرەت سالادى. (اياز)
2. سۋعا سالساڭ باتپايدى،
وتقا سالساڭ جانبايدى. (مۇز)
3. قىسى جازى ءبىر تۇستە. (شىرشا)
4. ءۇي ۇستىندە التىن تاس،
الايىن دەسەم تابىلماس. (جۇلدىز)

4 - تاپسىرما: وريگامي (مىسىق، كۇشىك، قويان)
- تاربيەشى: تاپسىرمانى ويداعىداي ورىندادىق، ەندى اتاي مەن التىن بالىقتى وزىمىزبەن بىرگە ساياحاتقا بىرگە الىپ شىعايىق.
پينگۆين مەن كۇلدىرگىش (كلوۋن) كەزدەسەدى.
- سالەم بالالار!
- تاربيەشى: سالەم پينگۆين سالەم كۇلدىرگىش. نەگە كوڭىلسىز جۇرسىڭدەر؟
- پينگۆين: مەن سۋىق جاقتا ايازدا، اپپاق قار ۇستىندە مۇزدى سۋعا شومىلعاندى جاقسى كورەمىن. كۇلدىرگىشتىڭ جىلاعان داۋسىن ەستىپ شىداي المادىم.
- كۇلدىرگىش: سيركتەن اداسىپ قالدىم، بارار جولدى كورسەتسەڭدەر ەكەن. سيقىرلىق قارىن ۇسىنادى.

5 - تاپسىرما: قۇراستىرۋ. «قول ورامال جاماۋ»
6 - تاپسىرما: دامىتۋشى ويىن. «ەمەن اعاشىنىڭ ارتىنا نەلەر جاسىرىنعان؟»
- تاربيەشى: تاپسىرمانى ويداعىداي ورىندادىق، ەندى پينگۆين مەن كۇلدىرگىش وزىمىزبەن بىرگە ساياحاتقا بىرگە الىپ شىعايىق. شانا ءانى باستالادى. الدارىنان اققالا شىعادى.
- اققالا: قاردان اپپاق دومالاتىپ جاساعان ءوزىم سۇلۋ، ءوزىم ناعىز قار ادام. ىستىقتاپ كەتتىم ەرىپ بارا جاتقان سەكىلدىمىن. مىنالار نە ءوزى؟
- بالالار: بۇل بايشەشەك قوي!
- اققالا: قار استىنان بايشەشەك شىعىپ كوكتەمىڭدە كەلگەنى عوي. مەن سەندەرمەن قوشتاسايىن. سەندەرگە بەرەر سىيلىعىم سيقىرلى قار.

7 - تاپسىرما: داپتەرمەن جۇمىس.
- تاربيەشى: تاپسىرمانى ويداعىداي ورىندادىق. ەندى ءبىز اينالامىزعا كوز جۇگىرتىپ قارايىقشى. جەتى سيقىرلى قار جەتى تۇسكە بويالىپتى. قار استىنان بايشەشەكتەر شىعىپ العاشقى كەمپىر قوساقتا كورىندى. مۇزدار ەرىپ سەندەردىڭ جۇرەك جىلۋلارىڭ ماڭگى مۇز بوپ قاتقان قارلى حانىمدى دا قۋانىشقا كەنەلدىردى.
- قارلى حانىم: سەندەرگە كوپ راحمەت بىلىمدەرىڭدى اقىلدى دا زەيىندى ەكەندەرىڭدى كورسەتتىڭدەر. باۋىرساق ساعان ءسات – ساپار! مەن سەندەردى ويىن الاڭىنا شاقىرامىن. جۇرىڭدەر. (ەرتەگى قالاشىعىنداعى ساياحات اياقتالادى)