InfoHub Logo

وڭتۇستىك ءوڭىرى تابيعاتى شىن مانىندە ەرەكشە قايتالانباس دۇنيە. تاۋدان اققان بۇلاق سىڭعىرى، جەمىسىن كوتەرە الماي تەربەلىپ تۇرعان الما اعاشتارى، جايقالعان حوش ءيىستى گۇلدەر قالادان مەزى بولعان قاۋىمعا تاپتىرماس دەمالىس ورنى. قاسقاسۋ شاتقالى - وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنىڭ ەڭ اسەم جەرلەرىنىڭ ءبىرى. تولە بي اۋدانىندا، تەڭىز دەڭگەيىنەن 1900 م. بيىكتىكتە ورنالاسقان. شىمبۇلاقتىڭ 5ء-ىن وزىنە سيدىرا الاتىن الەۋەتى بار.

قاسقاسۋعا ساپار تەك تاۋعا شىعۋ دەگەن ءسوز ەمەس. مۇنداعى دەمالىس بەلسەندى، ءارى ەكسترەمالدى بولۋى ءتيىس. سول سەبەپتى، مۇندا قالىڭ قارمەن قاپتالعان 8 تاۋ شاتقالى كۇتىپ تۇر. ءبىر ۋاقىتتا، 25 مىڭ شاڭعىشى تومەن قاراي قۇلديلاي الادى. قازىرگى تاڭدا، تاۋ شاڭعىسى دەمالىس ايماعىن سالۋ جۇمىستارى بەلسەندى ءجۇرىپ جاتىر. بۇل شاراعا 125 ملن. اقش دوللارى تارتىلۋ كوزدەلۋدە.

قاسقاسۋ الماسى بۇكىل ايماققا تانىمال. مۇندا المانىڭ 20-دان اسا ءتۇرى وسەدى. وتە ءدامدى، ءارى جۇمساق. كوكتەمگە دەيىن ساقتالۋ ساپاسىمەن ەرەكشەلەندى، بۇل المالاردان قۇرت تابۋ مۇمكىن ەمەس

جانۋارلار الەمى دە ارتۇرلىلىگىمەن ەرەكشەلەنەدى. سۇقورەكتىلەردىڭ 59 ءتۇرى، قۇستاردىڭ 300-گە جۋىعى تىركەلگەن.ايۋ، قاسقىر، جابايى شوشقا، تاۋ ەشكىسىن جولىقتىرۋعا بولادى.وتە اباي، ادامداردان ۇنەمى جىراق جۇرۋگە تىرىساتىن قار بارىسى(ءىلبىس) تاۋ-تاستىڭ اراسىن مەكەن ەتكەن

مۇندا جويىلۋدىڭ از الدىندا تۇرعان مەنزبيرا سۋىرىن كەزدەستىرۋگە بولادى. بۇل جانۋار حالىقارالىق قىزىل كىتاپقا ەنگەن. كەزىندە بۇل سۋىرلاردىڭ تىرشىلىك ەتۋ ايماعى بۇكىل باتىس تيان-شاندى قامتىعان. ءبىراق، بەرتىن كەلە، سانى كۇرت كەمي باستادى. اۋرۋدى جازۋعا تاپتىرماس مايى مەن باعالى تەرىسى ادامدار قورقاۋلارىنىڭ جەمتىگىنە اينالىپ وتىر.

قاسقاسۋ شاتقالىندا وسىمدىكتىڭ 1500-دەن اسا ءتۇرى وسەدى. اعاشتاردىڭ تۇرلەرى وتە كوپ. ەڭ تانىمالى-تۇركىستان ارشاسى. بۇل ارشانىڭ تاۋلار ومىرشەڭدىگى مەن اكوجۇيەگە ىقپالى وتە زور، سەبەبى، قاردىڭ ۋاقىتىندا ەرۋىن قامتاماسىز ەتەدى. جەمىسىمەن كوپتەگەن اڭدار قورەكتەنەدى. ارشانىڭ بويى ىلديدان تاۋ شىڭىنا قاراي تومەندەي بەرەدى. وتە جاي وسەدى، جىلىنا بوي ءوسىمى 1 سم-دەن اسپايدى. ارشانىڭ ءومىر ءسۇرۋ ۇزاقتىعى 500-600 جىل، 4 مىڭ جىلعا دەيىن جاساعان ارشالار بار.

---