InfoHub Logo

ەكىباستۇز قالالىق “وتارقا” گازەتىنىڭ 1998 جىلعى 31 شىلدەدەگى № 31،32 ساندارى “دارحان دالانىڭ دانىشپان ۇلى ءماشھۇر ءجۇسىپ كوپەيەۆ 140 جاستا” دەگەن ايدارمەن جارىق كوردى. گازەتتىڭ سول ساندارىندا بەلگىلى جۋرناليست امانگەلدى قاڭتارباي ۇلىنىڭ “ەسكەلدى ەستەلىكتەرى” باسىلدى. “كۇتپەگەن قوناقتار”، “ورتكە ورانعان ءوڭىر”، “قوي قىرعىنى” اتتى ءۇش اڭگىمەدەن تۇراتىن ەستەلىكتەر ءماشھۇر ءجۇسىپ كوپەي ۇلىنىڭ ەرەكشە قاسيەتىن ايشىقتاۋعا ارنالعان قۇندى دۇنيەلەر. اۆتور ءوزىنىڭ بالالىق شاعىندا ۇيلەرىنىڭ ماشەكەڭنىڭ زيرات ۇيىمەن كورشى قونىستانعانىن باياندايدى.  “ءالى ەسىمدە وتە كەدەي ەدىك، تىستەۋىك جيرەن بيەمىز، ەكى لاعى بار قارا قاسقا ەشكىمىز بولدى. نەگە ەكەنىن كىم ءبىلسىن، ءبىزدىڭ ۇيدە ىدىس- اياق تا جەتىمسىز بولاتىن.

بالتا دا جوقتىن. ونىڭ ءبارى ەسىمدە قالعانى جولاۋشىلاپ بىرەۋ- مىرەۋ كەلە قالسا، شەشەم مەنى ماشەكەڭدىكىنە جۇمسايتىن .” وسى جولداردى وقىعاندا ەرىكسىز ويعا قالاسىڭ.  “اپىراي، ماشەكەڭدىكىنە جۇمسايتىن”- دەۋىنە قاراعاندا، اينالا توڭىرەگىن مەكەندەگەن ءتىرى ادامدار ماشەكەڭ ارۋاعىن قاستەرلەۋمەن ودان تۋرا ماعىناسىندا قولقايىر دا كورگەن ەكەن- اۋ. ماشەكەڭنىڭ بەيىت ۇيىنەن اعاش جارۋعا بالتا، ۇيگە كەلگەن قوناققا ىدىس- اياق الۋلارى سونىڭ ايعاعى ەمەس پە؟!

شەشەسىنىڭ جۇمساۋىمەن ماشەكەڭنىڭ بەيىتىنە كەلگەن بالا “اسسالاۋماعالەيكۋم، اتا، امان جاتىرمىسىز” دەپ سالەم بەردى. قۇران وقۋى، قاجەتتى نارسەسىن سۇراپ الۋى، پايدالانىپ بولعان سوڭ، ورنىنا اكەلىپ قويۋى- ءبىر شەتى اتا- بابا ءتالىمى، ءبىر شەتى مۇسىلماندىقپەن ۇشتاسىپ جاتقان جوق پا، ۇرلىق قىلماۋ، وتىرىك ايتپاۋ، بىرەۋدىڭ اق ادال دۇنيەسىن پايدالانىپ كەتپەۋى اتا- بابا داستۇرىنە دە، مۇسىلمانشىلىققا دا ءتان ەمەس پە. مىنە، وسى “تاتۋ كورشىلىكتىڭ” شىرقىن اياق استىنان كەلە قالعان كۇتپەگەن قوناقتار بۇزا جازدايدى.

ولار، ەڭ ءبىرىنشى، موللانىڭ ۇيىنە بارادى، ىلە بۇلاردىڭ اۋىلىنا كەلىپ قيعىلىق سالادى. وزدەرىنىڭ موللانىڭ ۇيىنە بارعاندارىن ايتىپ، ەسىگىندە قۇلىپ تۇر، ىشىنە مىسىق قاماپ قويىپسىڭدار دەپ قيعىلىق سالادى. اۆتوردىڭ بايانداۋىنشا، ءۇي ىشىندەگىلەر ماشەكەڭ دۇنيە سالارىندا: “ەگەر ماعان ءوزىم ۇناتپايتىن، ارام ويلى ادام كەلسە، نە مىسىق بولىپ مياۋلايمىن، نە تاۋىق بولىپ قىت- قىتتايمىن” دەپتى – ءمىس. ال ءسوز بولىپ وتىرعان جولاۋشىلار سونداي جاندار بولسا كەرەك.

“ورتكە ورانعان ءوڭىر”، “قوي قىرعىنىندا” دا ماشەكەڭنىڭ دارا قاسيەتى ءسوز بولادى. ءورت. ونى وشىرۋگە كەتىپ بارا جاتقان اكە- شەشەلەرى بالالارىنا: “توسەك ورىن، ىدىس- اياق، كيىم- كەشەكتەردى ارباعا تيەپ، موللانىڭ ۇيىنە بارىڭدار. ول جەرگە ءورت بولمايدى، قورىقپاڭدار”،- دەدى.  وزدەرى ءتىلسىز جاۋ ورتكە قارسى اتتانىپ بارا جاتىپ، كوزىنىڭ قاراشىعىنداي بالالارىن الاۋلاعان وت ورتاسىندا قالدىرا تۇرىپ، “موللانىڭ ۇيىنە بارىڭدار.

ول جەرگە ءورت بارمايدى” دەۋلەرى، ءبىرىنشى قۇدايعا، ەكىنشى ماشەكەڭنىڭ ارۋاعىنا سەنۋ ەمەس پە؟! قۇدايدىڭ قۇدىرەتىمەن سول ماڭداعى بيىك تاۋلاردىڭ ءبىرى بوكەنباي تاۋىنىڭ باسىنا شىعىپ كەتكەن ءورت اۆتوردىڭ جازىسىنا قاراعاندا: “ءورت ءماشھۇردىڭ ءۇيى تۇرعان توبەگە دەيىن كەلەدى دە، ەتەككە جەتە بەرە جالپ- جالپ سونەدى”. بۇلاردىڭ تۇراقتارى دا ورتتەن امان قالادى. ورتتەن پانالاعان بۇلار اۋىز ۇيگە كىرىپ، كوز ىلەدى. تۇسىندە ماشەكەڭ: “بالام، ۇيىڭە قايتساڭشى”، - دەپ ايان بەرەدى.

ءيا، پەندەسىنە ءومىر بەرگەن، ونەر بەرگەن اسا مەيىرباندى اللا تاعالانىڭ ساۋساقپەن سانارلىق سۇيىكتى قۇلدارىنا عانا تارتۋ ەتكەن ەرەكشە قاسيەتىنىڭ بىزگە بەيمالىم قىرى مەن سىرىنا تاڭىرقاي، تامسانۋ ءبىز سياقتى مۋميندەردىڭ پەشەنەسىنە جازىلعان شەشۋى جوق ۇلى جۇمباق بولسا كەرەك. ا. قاڭتارباي ۇلىنىڭ قالامىنان تۋعان قوسپاسى جوق دۇنيەلەردى وقۋ بارىسىندا وسى ويعا بەرىك تابان تىرەپ، اللا ماشەكەڭە يمان بەرە گور دەپ تىلەدىك.

سۇلەيمەن بايازيتوۆ

---