قاسيەتتى رامازان ايى
تاقىرىبى: قاسيەتتى رامازان ايى
ماقساتى: مۇسىلماننىڭ بەس پارىزىنىڭ ءبىرى، ورازانىڭ ءقادىر - قاسيەتىن ءبىلدىرۋ،
سالاۋاتتىلىق ءومىر سالتى جونىندەگى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ.
بارىسى:
كىرىسپە
تاۋبەشىلىك ايى
كەشىرىممەن كەڭشىلىك ايى
قايىرىمدىلىق پەن جومارتتىق ايى.
قۇران وقۋ ايى
رامازان ايىنىڭ نەگىزگى ساۋاپتارى.
قورىتىندى:
كىرىسپە
ءاربىر مۇسىلمان بالاسى ءومىر بويى جاراتۋشى اللاعا قۇلشىلىق ەتىپ، ءاۋ باستا اللا بەلگىلەپ بەرگەن تۋرا جولمەن ءجۇرۋ كەرەك. ول عانا ەمەس، قاسيەتتى قۇراندا، پايعامبارىمىز
مۇحاممەدتىڭ حاديستەرىندە كورسەتىلگەن قاعيدالاردى باسشىلىققا الىپ، مىندەتتى بەس پارىزدى مۇلتىكسىز ورىنداسا، ەكى دۇنيەدە بىردەي ابىرويعا كەنەلەدى. اللا تاعالا ءوزىنىڭ پەندەلەرى ءۇشىن قۇلشىلىق ەتۋدىڭ ەرەكشە كەزەڭدەرىن بەلگىلەپ بەرگەن. وسى كەزەڭدە اتقارعان
قۇلشىلىقتاردىڭ ءمان - ماعىناسىن زور، ايرىقشا ساۋاپتى بولادى. سونىڭ ءبىرى - قاسيەتتى رامازان ايى. بۇل تۋراسىندا قۇراندا ايتىلعان:
« رامازان - ادامدارعا تۋرا جول نۇسقاۋشى، اق پەن قارانى ايىرۋشى، بەكەم تۇتىناتىن جولباسشى رەتىندە قۇران تۇسىرىلە باستاعان اي. رامازان ايى تۋعانىن كورگەن ادام بىردەن ورازا ۇستايتىن بولسىن.» (باقارا سۇرەسى)
ءبىزدىڭ بارشامىز امان - ەسەن وسىنداي ۇلىق ايدىڭ ءجۇزىن كورگەنىمىز ءۇشىن كەۋدەمىز شاتتىققا تولىپ، جاراتۋشى يەمىزگە العىس ايتۋىمىز كەرەك. وسى ۇلىق ايدىڭ جۇزىندە كەۋدەمىزدى كۇناقارلىق پەن پەندەشىلىكتىڭ تۇتقىنىنان بوساتىپ، يسلامنىڭ نۇرلى جارىق جولىنا باعىتتاۋىمىز كەرەك.
تاۋبەشىلىك ايى. قاسيەتتى رامازان ايىندا ءاربىر كۇناكار پەندە بۇل ومىردە جاساعان نەشە قيلى ورىنسىز ارەكەتتەرى ءۇشىن - اۋەل باستان جاراتۋشى يەمىز تيىم سالعان جولمەن جۇرمەي، اياقتارىن بۇرىس باسقان جاڭىلىستارىنا كەشىرىم سۇراپ، تاۋبەگە كەلۋدى ەسىنەن شىعارماعانى ءجون. ويتكەنى سەن جاراتقان يەنىڭ مەيىرىم - شاپاعاتى ەرەكشە مول. قانداي كۇناڭدى كەشىرەمىن، جەڭىلدىك جاسايمىن دەسە دە ىقتيارى وزىندە.
ءبىراق اللا قانداي كۇنا جاساسام دا كەشىرە بەرەدى ەكەن دەپ، استە قامسىز قالۋعا بولمايدى. شىن نيەتىمەن تاۋبەشىلىككە كەلگەن ءاربىر مۇسىلمان مىنانداي ءۇش شارتتى ساقتاۋى ءتيىس:
1. تۋرا جولدان شىعۋدى توقتاتۋ.
2. ىستەگەن كۇنالارىنان وپىق جەۋ.
3. قايتالاماۋ.
ەگەر وسى كورسەتىلگەن شارتتاردىڭ بىرەۋى بۇزىلسا، ءسىزدىڭ ءتاۋباڭىزدان تۇسەتىن پايدا ەكىتالاي بولۋى مۇمكىن.
پايعامبارىمىزدىڭ ايتقان ءحاديسى بار:
«قۇدىرەتتى كۇشتى ۇلىق اللامىز قۇلدارىنىڭ جانى القىمعا كەلگەنگە دەيىنگى ءتاۋباسىن قابىلدايدى.»
قازاقتىڭ: «ساداقاڭدى ساۋىڭدا بەر» دەگەن ناقىل ءسوزىنىڭ ماعىناسى دا وسىعان سايادى.
قاسيەتتى رامازان ايى - ءتاۋباعا كەلۋدىڭ ەڭ قولايلى كەزەڭى ەكەنىن ۇمىتپايىق.
كەشىرىم مەن كەڭشىلىك ايى.
ءوزى سياقتى وزگەگە ءاردايىم جاقسىلىق جاساۋ، قايىرىم كورسەتۋ - شىن مۇسىلمان ادامعا ءتان قاسيەت. سونداي - اق بىرەۋ ساعان زايىر قيانات كورسەتىپ، كوڭىلىڭدى قالدىرسا دا، وعان كەشىرىم جاساپ، قيانات جاساۋشى اللا الدىندا جاۋاپ بەرمەيدى، جازاعا تارتىلمايدى دەگەن قورىتىندى شىقپايدى.
وزگەلەرگە قايىرىم جاساۋشىعا، كەشىرىمشىل بولعانعا، قۇدايدىڭ قاھارىنان قورىققانعا اللا تاعالا بۇل دۇنيەدە جانناتتان جايلى ورىن دايىنداپ قويماق. اللا جاقسىلىق جاساۋشىلاردى جاقسى كورەتىنى قۇراندا ايتىلادى. پايعامبارىمىزدىڭ حاديسىندە دە:
«ەگەر كەشىرىمشىل بولساڭ، اللا سەنىڭ مارتەبەڭدى وسىرەدى»دەگەن ءسوزى بار.
وزىڭە قيانات جاساعان ادامنان كەك قايتارۋعا ۇمتىلۋ - مۇسىلمانشىلىققا جات مىنەز. اسىرەسە رامازان ايىندا مۇنداي تەرىس مىنەزگە جول جوق.
قايىرىمدىلىق پەن جومارتتىق ايى.
ەڭ قايىرىمدى، ەڭ مەيىرىمدى، ەڭ جومارت يەمىز ءوزى جاراتقان پەندەلەرىنىڭ دە قايىرىمدى ءارى جومارت بولعانىن قالايدى. قاسيەتتى رامازان ايىندا مۇسىلمان بالاسى ءبىر - بىرىمەن قايىرىمدىلىق، جومارتتىق جونىندە جارىسقا تۇسسە جاراسادى. ۇلىق پايعامبارىمىز مۇحاممەدتىڭ ەرەكشە قايىرىمدى، اسقان جومارت ادام بولعاندىعى سۋننالاردا ءجيى ايتىلادى.
ورازا ۇستاعان مۇسىلماندارعا قۇرمەت كورسەتىپ، سولارعا قىزمەت ىستەگەندەر - ورازا ىستەگەندەرمەن بىردەي ساۋاپقا باتادى. ماسەلەن اۋىز اشارعا شاقىرۋ، سارەسى دايىنداپ بەرۋ - وسىنداي ىستەرگە جاتادى.
رامازان ايىندا مەشىت اينالاسىندا، ايتپەسە وزگەدە دە وڭتايلى جەرلەرگە( الاڭدارعا، اسحانالارعا) مول داستارقان جايىپ، اۋىزى بەرىك كىسىلەردى كەشكى اسقا شاقىرۋ - كوپتەگەن مۇسىلمان مەملەكەتتەرىندە كەزدەسەتىن جاقسى ءداستۇر.
رامازان ايىنىڭ سوڭىنا تامان زەكەت(ءپىتىر، ساداقا) بەرۋ ءراسىمى باستالاتىنى ءمالىم. وسى زەكەتتەن دۇنيە مەن قارجىنى، مالدى كەدەي - كەمباعالدارعا، قارىپ-قاسىرلەرگە ءبولىپ بەرۋدىڭ ماڭىزى زور. بۇل ءارى قايىرىمدىلىققا، ءارى جومارتتىققا جاتادى.
قاسيەتتى رامازان ايىندا ءاربىر مۇسىلمان:
1 اش - ارىق كەدەيدى تويدىرىپ تاماق بەرۋگە؛
2 جەتىم - جەسىردىڭ ماڭدايىنان سيپاپ، كوز جاسىن قۇرعاتۋعا؛
3 ءالسىزدىڭ قولتىعىنان دەمەپ جىبەرۋگە؛
4 قاپالىنىڭ جۇزىنە كۇلكى ۇيالاتۋعا مىندەتتى؛
قايىرىمدىلىقتىڭ بۇدان باسقا دا تۇرلەرى جەتكىلىكتى.
قۇران ايى.
رامازان ايىندا مۇسىلمان بالاسى جاپپاي قۇران وقۋمەن اينالىسسا بولادى. ويتكەنى؛
«رامازان - ادامدارعا تۋرا جول نۇسقاۋشى، اق پەن قارانى ايىرۋشى، بەكەم تۇتىناتىن، جولباسشى رەتىندە قۇران تۇسىرىلە باستاعان اي.»
جابىرەيىل پەرىشتە وسى رامازان ايىندا كۇن سايىن ءتۇن مەزگىلىندە پايعامبارىمىز مۇحاممەدكە قۇران اياتتارىن الىپ كەلىپ، ۇيرەتەدى ەكەن. رامازان ايى تۋعاننان جومارت، كوڭىلدى بولىپ كەتەر ەدى.
ەگەر مۇسىلمان كۇندىز ورازا ۇستاپ، تۇندە قۇران وقۋمەن اينالىسسا، قيامەت كۇنى ونى ەكى ءتۇرلى قورعاۋشى قامقورلىققا الادى. ورازا مەن قۇران وسىنداي پەندەگە كەشىرىم جاسالىپ تامۇقتان قۇتىلۋ ءۇشىن تىلەك تىلەيدى. ءارى بۇل تىلەكتى اللا قابىل كورەدى.
رامازان ايىنىڭ نەگىزگى ساۋاپتارى
بۇلار بىرنەشەۋ؛
1 رامازان ايىندا جۇماقتىڭ ەسىكتەرى اشىلىپ، تامۇقتىڭ ەسىكتەرى جابىلادى.
2 ورازا ۇستاعانداردىڭ بۇرىنعى ىستەگەن كۇنالارى كەشىرىلەدى.
3 وسى ايدا بولاتىن ءقادىر تۇنىندە عيبادات ەتۋدىڭ ساۋابى مىڭ اي بويى قۇلشىلىق ەتۋگە بارابار دەپ سانالادى.
ماقساتى: مۇسىلماننىڭ بەس پارىزىنىڭ ءبىرى، ورازانىڭ ءقادىر - قاسيەتىن ءبىلدىرۋ،
سالاۋاتتىلىق ءومىر سالتى جونىندەگى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ.
بارىسى:
كىرىسپە
تاۋبەشىلىك ايى
كەشىرىممەن كەڭشىلىك ايى
قايىرىمدىلىق پەن جومارتتىق ايى.
قۇران وقۋ ايى
رامازان ايىنىڭ نەگىزگى ساۋاپتارى.
قورىتىندى:
كىرىسپە
ءاربىر مۇسىلمان بالاسى ءومىر بويى جاراتۋشى اللاعا قۇلشىلىق ەتىپ، ءاۋ باستا اللا بەلگىلەپ بەرگەن تۋرا جولمەن ءجۇرۋ كەرەك. ول عانا ەمەس، قاسيەتتى قۇراندا، پايعامبارىمىز
مۇحاممەدتىڭ حاديستەرىندە كورسەتىلگەن قاعيدالاردى باسشىلىققا الىپ، مىندەتتى بەس پارىزدى مۇلتىكسىز ورىنداسا، ەكى دۇنيەدە بىردەي ابىرويعا كەنەلەدى. اللا تاعالا ءوزىنىڭ پەندەلەرى ءۇشىن قۇلشىلىق ەتۋدىڭ ەرەكشە كەزەڭدەرىن بەلگىلەپ بەرگەن. وسى كەزەڭدە اتقارعان
قۇلشىلىقتاردىڭ ءمان - ماعىناسىن زور، ايرىقشا ساۋاپتى بولادى. سونىڭ ءبىرى - قاسيەتتى رامازان ايى. بۇل تۋراسىندا قۇراندا ايتىلعان:
« رامازان - ادامدارعا تۋرا جول نۇسقاۋشى، اق پەن قارانى ايىرۋشى، بەكەم تۇتىناتىن جولباسشى رەتىندە قۇران تۇسىرىلە باستاعان اي. رامازان ايى تۋعانىن كورگەن ادام بىردەن ورازا ۇستايتىن بولسىن.» (باقارا سۇرەسى)
ءبىزدىڭ بارشامىز امان - ەسەن وسىنداي ۇلىق ايدىڭ ءجۇزىن كورگەنىمىز ءۇشىن كەۋدەمىز شاتتىققا تولىپ، جاراتۋشى يەمىزگە العىس ايتۋىمىز كەرەك. وسى ۇلىق ايدىڭ جۇزىندە كەۋدەمىزدى كۇناقارلىق پەن پەندەشىلىكتىڭ تۇتقىنىنان بوساتىپ، يسلامنىڭ نۇرلى جارىق جولىنا باعىتتاۋىمىز كەرەك.
تاۋبەشىلىك ايى. قاسيەتتى رامازان ايىندا ءاربىر كۇناكار پەندە بۇل ومىردە جاساعان نەشە قيلى ورىنسىز ارەكەتتەرى ءۇشىن - اۋەل باستان جاراتۋشى يەمىز تيىم سالعان جولمەن جۇرمەي، اياقتارىن بۇرىس باسقان جاڭىلىستارىنا كەشىرىم سۇراپ، تاۋبەگە كەلۋدى ەسىنەن شىعارماعانى ءجون. ويتكەنى سەن جاراتقان يەنىڭ مەيىرىم - شاپاعاتى ەرەكشە مول. قانداي كۇناڭدى كەشىرەمىن، جەڭىلدىك جاسايمىن دەسە دە ىقتيارى وزىندە.
ءبىراق اللا قانداي كۇنا جاساسام دا كەشىرە بەرەدى ەكەن دەپ، استە قامسىز قالۋعا بولمايدى. شىن نيەتىمەن تاۋبەشىلىككە كەلگەن ءاربىر مۇسىلمان مىنانداي ءۇش شارتتى ساقتاۋى ءتيىس:
1. تۋرا جولدان شىعۋدى توقتاتۋ.
2. ىستەگەن كۇنالارىنان وپىق جەۋ.
3. قايتالاماۋ.
ەگەر وسى كورسەتىلگەن شارتتاردىڭ بىرەۋى بۇزىلسا، ءسىزدىڭ ءتاۋباڭىزدان تۇسەتىن پايدا ەكىتالاي بولۋى مۇمكىن.
پايعامبارىمىزدىڭ ايتقان ءحاديسى بار:
«قۇدىرەتتى كۇشتى ۇلىق اللامىز قۇلدارىنىڭ جانى القىمعا كەلگەنگە دەيىنگى ءتاۋباسىن قابىلدايدى.»
قازاقتىڭ: «ساداقاڭدى ساۋىڭدا بەر» دەگەن ناقىل ءسوزىنىڭ ماعىناسى دا وسىعان سايادى.
قاسيەتتى رامازان ايى - ءتاۋباعا كەلۋدىڭ ەڭ قولايلى كەزەڭى ەكەنىن ۇمىتپايىق.
كەشىرىم مەن كەڭشىلىك ايى.
ءوزى سياقتى وزگەگە ءاردايىم جاقسىلىق جاساۋ، قايىرىم كورسەتۋ - شىن مۇسىلمان ادامعا ءتان قاسيەت. سونداي - اق بىرەۋ ساعان زايىر قيانات كورسەتىپ، كوڭىلىڭدى قالدىرسا دا، وعان كەشىرىم جاساپ، قيانات جاساۋشى اللا الدىندا جاۋاپ بەرمەيدى، جازاعا تارتىلمايدى دەگەن قورىتىندى شىقپايدى.
وزگەلەرگە قايىرىم جاساۋشىعا، كەشىرىمشىل بولعانعا، قۇدايدىڭ قاھارىنان قورىققانعا اللا تاعالا بۇل دۇنيەدە جانناتتان جايلى ورىن دايىنداپ قويماق. اللا جاقسىلىق جاساۋشىلاردى جاقسى كورەتىنى قۇراندا ايتىلادى. پايعامبارىمىزدىڭ حاديسىندە دە:
«ەگەر كەشىرىمشىل بولساڭ، اللا سەنىڭ مارتەبەڭدى وسىرەدى»دەگەن ءسوزى بار.
وزىڭە قيانات جاساعان ادامنان كەك قايتارۋعا ۇمتىلۋ - مۇسىلمانشىلىققا جات مىنەز. اسىرەسە رامازان ايىندا مۇنداي تەرىس مىنەزگە جول جوق.
قايىرىمدىلىق پەن جومارتتىق ايى.
ەڭ قايىرىمدى، ەڭ مەيىرىمدى، ەڭ جومارت يەمىز ءوزى جاراتقان پەندەلەرىنىڭ دە قايىرىمدى ءارى جومارت بولعانىن قالايدى. قاسيەتتى رامازان ايىندا مۇسىلمان بالاسى ءبىر - بىرىمەن قايىرىمدىلىق، جومارتتىق جونىندە جارىسقا تۇسسە جاراسادى. ۇلىق پايعامبارىمىز مۇحاممەدتىڭ ەرەكشە قايىرىمدى، اسقان جومارت ادام بولعاندىعى سۋننالاردا ءجيى ايتىلادى.
ورازا ۇستاعان مۇسىلماندارعا قۇرمەت كورسەتىپ، سولارعا قىزمەت ىستەگەندەر - ورازا ىستەگەندەرمەن بىردەي ساۋاپقا باتادى. ماسەلەن اۋىز اشارعا شاقىرۋ، سارەسى دايىنداپ بەرۋ - وسىنداي ىستەرگە جاتادى.
رامازان ايىندا مەشىت اينالاسىندا، ايتپەسە وزگەدە دە وڭتايلى جەرلەرگە( الاڭدارعا، اسحانالارعا) مول داستارقان جايىپ، اۋىزى بەرىك كىسىلەردى كەشكى اسقا شاقىرۋ - كوپتەگەن مۇسىلمان مەملەكەتتەرىندە كەزدەسەتىن جاقسى ءداستۇر.
رامازان ايىنىڭ سوڭىنا تامان زەكەت(ءپىتىر، ساداقا) بەرۋ ءراسىمى باستالاتىنى ءمالىم. وسى زەكەتتەن دۇنيە مەن قارجىنى، مالدى كەدەي - كەمباعالدارعا، قارىپ-قاسىرلەرگە ءبولىپ بەرۋدىڭ ماڭىزى زور. بۇل ءارى قايىرىمدىلىققا، ءارى جومارتتىققا جاتادى.
قاسيەتتى رامازان ايىندا ءاربىر مۇسىلمان:
1 اش - ارىق كەدەيدى تويدىرىپ تاماق بەرۋگە؛
2 جەتىم - جەسىردىڭ ماڭدايىنان سيپاپ، كوز جاسىن قۇرعاتۋعا؛
3 ءالسىزدىڭ قولتىعىنان دەمەپ جىبەرۋگە؛
4 قاپالىنىڭ جۇزىنە كۇلكى ۇيالاتۋعا مىندەتتى؛
قايىرىمدىلىقتىڭ بۇدان باسقا دا تۇرلەرى جەتكىلىكتى.
قۇران ايى.
رامازان ايىندا مۇسىلمان بالاسى جاپپاي قۇران وقۋمەن اينالىسسا بولادى. ويتكەنى؛
«رامازان - ادامدارعا تۋرا جول نۇسقاۋشى، اق پەن قارانى ايىرۋشى، بەكەم تۇتىناتىن، جولباسشى رەتىندە قۇران تۇسىرىلە باستاعان اي.»
جابىرەيىل پەرىشتە وسى رامازان ايىندا كۇن سايىن ءتۇن مەزگىلىندە پايعامبارىمىز مۇحاممەدكە قۇران اياتتارىن الىپ كەلىپ، ۇيرەتەدى ەكەن. رامازان ايى تۋعاننان جومارت، كوڭىلدى بولىپ كەتەر ەدى.
ەگەر مۇسىلمان كۇندىز ورازا ۇستاپ، تۇندە قۇران وقۋمەن اينالىسسا، قيامەت كۇنى ونى ەكى ءتۇرلى قورعاۋشى قامقورلىققا الادى. ورازا مەن قۇران وسىنداي پەندەگە كەشىرىم جاسالىپ تامۇقتان قۇتىلۋ ءۇشىن تىلەك تىلەيدى. ءارى بۇل تىلەكتى اللا قابىل كورەدى.
رامازان ايىنىڭ نەگىزگى ساۋاپتارى
بۇلار بىرنەشەۋ؛
1 رامازان ايىندا جۇماقتىڭ ەسىكتەرى اشىلىپ، تامۇقتىڭ ەسىكتەرى جابىلادى.
2 ورازا ۇستاعانداردىڭ بۇرىنعى ىستەگەن كۇنالارى كەشىرىلەدى.
3 وسى ايدا بولاتىن ءقادىر تۇنىندە عيبادات ەتۋدىڭ ساۋابى مىڭ اي بويى قۇلشىلىق ەتۋگە بارابار دەپ سانالادى.
You Might Also Like
