قازاق ءتىلى مەن ادەبيەت ساباقتارىندا وقىتۋ مەن وقۋ ءۇشىن باعالاۋدىڭ ماڭىزدىلىعى
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەت ساباقتارىندا وقىتۋ مەن وقۋ ءۇشىن باعالاۋدىڭ ماڭىزدىلىعى
ماقساتى: ارىپتەستەرىممەن تاجىريبە الماسا وتىرىپ،... جىلدام وزگەرىپ وتىراتىن دۇنيە جاعدايلارىندا الىنعان تەرەڭ ءبىلىمنىڭ، كاسىبي داعدىنىڭ نەگىزىندە ەركىن باعدارلاي بىلۋگە، ءوزىن - ءوزى ىسكە اسىرۋعا، ءوزىن - ءوزى دامىتۋعا جانە ءوز بەتىنشە دۇرىس ادامگەرشىلىك تۇرعىسىنان جاۋاپتى شەشىمدەر قابىلداۋعا قابىلەتتى جەكە تۇلعانى قالىپتاستىرۋعا ۇلەس قوسۋ.
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەت ساباقتارىندا وقىتۋ مەن وقۋ ءۇشىن باعالاۋدى
باسشىلىققا الا وتىرا، وقۋشىلاردىڭ ءتىلىن دامىتىپ، سىني تۇرعىدان ويلاۋعا جاعداي جاساۋ.
رەسۋرستار (كورنەكىلىك): سلايد، پوستەر، ماركەر، جۇمىس جاساۋعا قاجەتتى تاپسىرمالار، تاجىريبە الماسۋ ماقساتىندا ۇلەستىرمەلى ماتەريالدار ت. ب.
بارىسى: كىرىسپە.
سۇراق قويعان بەس مينۋت قانا اقىماق بولسا،
ونى قويماعان ءومىر بويى اقىماق بوپ وتەدى.
جۇڭگو دانالىعى.
ال، سوكرات:
«ۇستازدىڭ بيىگى ويلانا قاراساڭ بيىكتەي بەرەدى، ۇڭىلە قاراساڭ، تەرەڭدەي بەرەدى، قول سوزساڭ قارسى الدىڭدا، اينالساڭ ارتىڭدا تۇرعانداي» - دەسە اباي اتامىز
«تەگىندە ادام بالاسى ادام بالاسىنان اقىل، ءبىلىم، ار، مىنەز دەگەن قاسيەتتەرىمەن وزادى»، - دەپ ايتقان ەكەن. سوندىقتان دا وزىق ويلى ءبىلىمدار ادامدار زاماننىڭ، قوعامنىڭ دامۋىنا، وزگەرۋىنە ۇلەسىن قوسىپ كەلەدى. وسىنداي قوعامدىق الەۋمەتتىك مادەني وزگەرىستەر، دامۋلار مەكتەپتىڭ وقىتۋ پروسەسىنە اسەر ەتەتىنى ءسوزسىز.
XXI ع. كوشباسشىسى – جاڭاشىل، ىزدەنىمپاز، شەبەر ۇستاز. XXI عاسىر ۇستازى بۇگىنگى كۇن تالابىنا ساي جان - جاقتى دامىعان، ومىرگە رەاليستىك تۇرعىدان قارايتىن، تەرەڭ بىلىممەن قارۋلانعان وقۋشى تۇلعاسىن سومداۋ ءۇشىن ءوزى دە شەبەرلىكتىڭ شىڭىنان كورىنۋى ءتيىس. قازىرگى تاڭدا وقۋ ۇردىسىندە قازاق ءتىلىن وقىتۋدا سان - الۋان جاڭا ءادىس - تاسىلدەر ساپالى ءبىلىم بەرۋدە ۇلكەن ءرول اتقارادى.
زامان تالابىنا ساي وقۋشىلارعا ساپالى، تياناقتى ءبىلىم بەرۋ - مۇعالىمدەر الدىنداعى ۇلكەن مىندەت. بۇل ءاربىر مۇعالىمگە تىنىمسىز ىزدەنىستى، وقىتۋدىڭ جاڭا فورماسىمەن، ءادىس تاسىلدەرىن ءتيىمدى پايدالانۋدى قاجەت ەتەدى.
سول سەبەپتى دە ءبىز بالانى وقىتا وتىرىپ، وي ەركىندىگىن، بەلسەندىلىگىن، ىزدەنىمپازدىعىن قالىپتاستىرىپ، ءوز بەتىنشە شەشىم قابىلداۋعا داعدىلاندىرامىز. ءقازىر سىزدەرمەن بولىسكىم كەلىپ تۇرعانى: قازاق ءتىلى مەن ادەبيەت ساباقتارىندا وقىتۋ مەن وقۋ ءۇشىن باعالاۋدىڭ ماڭىزدىلىعى. مەن بۇگىنگى جۇمىسىمىزدى الدىمەن ءبىز ءبىر - بىرىمىزگە جاقسى تىلەكتەرمەن، شىنايى نيەتتەرمەن باستاعىم كەلەدى.
مۇعالىمدەرمەن جۇمىس جوسپار بويىنشا. ج. مولداعالييەۆ. «ار - ۇيات تۋرالى» ولەڭى.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جۇبان مولداعالييەۆ «ار - ۇيات تۋرالى» ولەڭى
ساباقتىڭ ماقساتى
1. بىلىمدىلىگى: ج. مولداعالييەۆ جايلى بىلەتىن مالىمەتتەردى تىڭداي وتىرىپ جاڭا ماعلۇماتتار الۋىنا جاعداي جاساۋ، «ار – ۇيات تۋرالى» ولەڭىنىڭ تاقىرىبى مەن يدەياسىن اشۋ.
2. دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتى ارتادى. شىعارماشىلىعىن تۋدىرادى. وزىنە سىن كوزبەن قاراۋشىلىق ارتادى، قۇربىلارمەن جۇمىس ىستەپ ۇيرەنگەن وقۋشى ءوزىنىڭ قابىلەتىن دۇرىس باعالاي جانە جاقسى باقىلاي الۋعا قالىپتاسادى.
3. تاربيەلىگى: توپتاعى ىنتىماقتاستىققا تاربيەلەنەدى. ورتاق ءبىر تۇجىرىمعا كەلۋگە داعدىلانادى. ار - ۇيات تۋرالى، ادامگەرشىلىككە بايلانىستى تاربيە كوزدەرىمەن سۋسىندانادى.
كۇتۋ ناتيجەلەرى
ءتۇيىندى يدەيالار
1. ج. مولداعالييەۆتى مەڭگەرەدى، ولەڭى جايلى ءوز ويلارىن جەتكىزە الادى.
2. ار - ۇيات تۋرالى ولەڭىنىڭ ماعىناسىن اشىپ، ءتۇيىندى ويىن ايتادى.
3. ار - ۇيات تۋرالى وزدەرىنىڭ پىكىر ايتادى.
وقۋشىلاردىڭ سىني تۇرعىسىنان ويلاۋىن دامىتا وتىرىپ ج. مولداعالييەۆتى ار - ۇيات تۋرالى ولەڭىنىڭ سوزدەرىن ءتۇسىنىپ، ويعا تۇيە ءبىلۋ.
جاڭا ساباق
ا) سۇراقتارمەن جۇمىس ءتۇرى. ۇيات تۋرالى.
وقۋدا سۇراقتاردى قالاي دۇرىس قويۋ كەرەك؟
بلۋم تۇيمەداعى.
قاراپايىم سۇراقتار – بۇل سۇراقتار ناقتى دەرەكتەردى ەسكە ءتۇسىرىپ، جاۋاپ بەرۋ ءۇشىن قويىلادى
انىقتاۋشى سۇراقتار – العان اقپاراتتى انىقتاۋ ءۇشىن باعىتتالعان. «ياعني سەنىڭ ويىنشا، بۇل... ….»، «مەن سەنى دۇرىس تۇسىنسەم، وندا...»
ينتەرپرەتاسيالىق سۇراقتار (ءتۇسىندىرۋشى) بەلگىلى ءبىر ماسەلەلەردى شەشۋ بارىسىندا جاڭا يدەيالارعا يتەرمەلەۋى مۇمكىن جانە تۇسىنىكسىز ءىس - ارەكەتتەردىڭ سەبەبىن انىقتاۋعا كومەكتەسەدى (نەلىكتەن؟)
باعالاۋشى سۇراقتار(سالىستىرۋ) – ويلاۋدىڭ ەموسيونالدى جاعىن ارتتىرۋ ءۇشىن باعىتتالعان “ءسىز قالاي ويلايسىز؟»
شىعارماشىلىق سۇراقتار(بولجام) – «نە بولادى، ەگەر دە،…؟»
تاجىريبەلىك سۇراقتار – «ءسىز قالاي ورىندار ەدىڭىز …؟»ودان نە ىستەۋگە بولادى..؟
وقۋلىقپەن جۇمىس
اشىق - جابىق سۇراق.
ءا) دالەلدەر ىزدەستىرىپ، ۇسىنۋى.
اڭگىمەنىڭ 3 ءتۇرى.
اڭگىمەنىڭ ءۇش ءتۇرى (ۇلگىنى تاراتۋ)
1. اڭگىمە - دەبات بارىسىندا:
وي - پىكىرلەردە ۇلكەن الشاقتىق بولادى جانە ءارقايسىسى ءوز شەشىمدەرىندە قالادى؛
رەسۋرستاردى بىرىكتىرۋگە باعىتتالعان ازداعان تالپىنىس جاسالادى؛
قارىم - قاتىناس كوبىنە «ءيا، بۇل سولاي»، «جوق، ولاي ەمەس» دەگەن باعىتتا جۇزەگە اسادى؛
ورتا بىرلەسۋدەن گورى، كوبىنە باسەكەلەستىككە باعىتتالعان.
2. كۋمۋلياتيۆتىك اڭگىمە بارىسىندا بايقالاتىن جايلار:
ايتىلعان پىكىرلەرمەن تىڭداۋشىلاردىڭ ءارقايسىسى مەحانيكالىق تۇردە كەلىسە بەرۋى؛
اڭگىمە ءبىلىم الماسۋ ماقساتىندا جۇرگىزىلگەنىمەن، وعان قاتىسۋشىلاردىڭ وزگەلەر ۇسىنعان قانداي دا بولسىن يدەيالاردى توزىمدىلىكپەن تىڭداۋى؛
يدەيا قايتالانادى جانە جاسالىنادى، ءبىراق ۇنەمى مۇقيات باعالانا بەرمەيدى.
قورىتىندى، پىسىقتاۋ.
3. زەرتتەۋشىلىك اڭگىمە كەزىندە:
بارلىعى بەلسەندى تىڭدايدى؛
ادامدار سۇراق قويادى؛
ادامدار ءتيىستى اقپاراتپەن بولىسەدى؛
يدەيالارعا داۋ ايتا الادى؛
داۋلاسۋعا سەبەپ تابىلادى؛
قاتىسۋ الدىڭعى تاجىريبەگە نەگىزدەلەدى؛
بارلىعىنىڭ قاتىسۋى ىنتالاندىرىلادى؛
يدەيالار مەن پىكىرلەرگە قۇرمەتپەن قارايدى؛
سەنىم اتموسفەراسى ورنايدى؛
ورتاق ماقسات سەزىمى پايدا بولادى؛
توپ بىرلەسكەن شەشىمدەر قابىلداۋ ءۇشىن كەلىسىم ىزدەيدى.
نيل مەرسەر، 2008
ۇيگە تاپسىرما.
ار - ۇيات تۋرالى تاپسىرما
ب) شەشىمدەر قابىلداي الۋى. «ار - ۇيات تۋرالى»
كەرى بايلانىس: كوڭىل كۇي.
ج. مولداعالييەۆ ار – ۇيات تۋرالى تالداۋ، تاقىرىپقا ساي ماقال، ۇناعان ءۇزىندى جاتتاۋ، ۇقساس تاقىرىپ قاراستىرۋ.
سقو، تايىنشا اۋدانى،
چكالوۆ سەلوسى، «№2 چكالوۆ ورتا مەكتەبى» كمم
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەت ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى:
شاۋەنوۆا التىن بالگانوۆنا
ماقساتى: ارىپتەستەرىممەن تاجىريبە الماسا وتىرىپ،... جىلدام وزگەرىپ وتىراتىن دۇنيە جاعدايلارىندا الىنعان تەرەڭ ءبىلىمنىڭ، كاسىبي داعدىنىڭ نەگىزىندە ەركىن باعدارلاي بىلۋگە، ءوزىن - ءوزى ىسكە اسىرۋعا، ءوزىن - ءوزى دامىتۋعا جانە ءوز بەتىنشە دۇرىس ادامگەرشىلىك تۇرعىسىنان جاۋاپتى شەشىمدەر قابىلداۋعا قابىلەتتى جەكە تۇلعانى قالىپتاستىرۋعا ۇلەس قوسۋ.
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەت ساباقتارىندا وقىتۋ مەن وقۋ ءۇشىن باعالاۋدى
باسشىلىققا الا وتىرا، وقۋشىلاردىڭ ءتىلىن دامىتىپ، سىني تۇرعىدان ويلاۋعا جاعداي جاساۋ.
رەسۋرستار (كورنەكىلىك): سلايد، پوستەر، ماركەر، جۇمىس جاساۋعا قاجەتتى تاپسىرمالار، تاجىريبە الماسۋ ماقساتىندا ۇلەستىرمەلى ماتەريالدار ت. ب.
بارىسى: كىرىسپە.
سۇراق قويعان بەس مينۋت قانا اقىماق بولسا،
ونى قويماعان ءومىر بويى اقىماق بوپ وتەدى.
جۇڭگو دانالىعى.
ال، سوكرات:
«ۇستازدىڭ بيىگى ويلانا قاراساڭ بيىكتەي بەرەدى، ۇڭىلە قاراساڭ، تەرەڭدەي بەرەدى، قول سوزساڭ قارسى الدىڭدا، اينالساڭ ارتىڭدا تۇرعانداي» - دەسە اباي اتامىز
«تەگىندە ادام بالاسى ادام بالاسىنان اقىل، ءبىلىم، ار، مىنەز دەگەن قاسيەتتەرىمەن وزادى»، - دەپ ايتقان ەكەن. سوندىقتان دا وزىق ويلى ءبىلىمدار ادامدار زاماننىڭ، قوعامنىڭ دامۋىنا، وزگەرۋىنە ۇلەسىن قوسىپ كەلەدى. وسىنداي قوعامدىق الەۋمەتتىك مادەني وزگەرىستەر، دامۋلار مەكتەپتىڭ وقىتۋ پروسەسىنە اسەر ەتەتىنى ءسوزسىز.
XXI ع. كوشباسشىسى – جاڭاشىل، ىزدەنىمپاز، شەبەر ۇستاز. XXI عاسىر ۇستازى بۇگىنگى كۇن تالابىنا ساي جان - جاقتى دامىعان، ومىرگە رەاليستىك تۇرعىدان قارايتىن، تەرەڭ بىلىممەن قارۋلانعان وقۋشى تۇلعاسىن سومداۋ ءۇشىن ءوزى دە شەبەرلىكتىڭ شىڭىنان كورىنۋى ءتيىس. قازىرگى تاڭدا وقۋ ۇردىسىندە قازاق ءتىلىن وقىتۋدا سان - الۋان جاڭا ءادىس - تاسىلدەر ساپالى ءبىلىم بەرۋدە ۇلكەن ءرول اتقارادى.
زامان تالابىنا ساي وقۋشىلارعا ساپالى، تياناقتى ءبىلىم بەرۋ - مۇعالىمدەر الدىنداعى ۇلكەن مىندەت. بۇل ءاربىر مۇعالىمگە تىنىمسىز ىزدەنىستى، وقىتۋدىڭ جاڭا فورماسىمەن، ءادىس تاسىلدەرىن ءتيىمدى پايدالانۋدى قاجەت ەتەدى.
سول سەبەپتى دە ءبىز بالانى وقىتا وتىرىپ، وي ەركىندىگىن، بەلسەندىلىگىن، ىزدەنىمپازدىعىن قالىپتاستىرىپ، ءوز بەتىنشە شەشىم قابىلداۋعا داعدىلاندىرامىز. ءقازىر سىزدەرمەن بولىسكىم كەلىپ تۇرعانى: قازاق ءتىلى مەن ادەبيەت ساباقتارىندا وقىتۋ مەن وقۋ ءۇشىن باعالاۋدىڭ ماڭىزدىلىعى. مەن بۇگىنگى جۇمىسىمىزدى الدىمەن ءبىز ءبىر - بىرىمىزگە جاقسى تىلەكتەرمەن، شىنايى نيەتتەرمەن باستاعىم كەلەدى.
مۇعالىمدەرمەن جۇمىس جوسپار بويىنشا. ج. مولداعالييەۆ. «ار - ۇيات تۋرالى» ولەڭى.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: جۇبان مولداعالييەۆ «ار - ۇيات تۋرالى» ولەڭى
ساباقتىڭ ماقساتى
1. بىلىمدىلىگى: ج. مولداعالييەۆ جايلى بىلەتىن مالىمەتتەردى تىڭداي وتىرىپ جاڭا ماعلۇماتتار الۋىنا جاعداي جاساۋ، «ار – ۇيات تۋرالى» ولەڭىنىڭ تاقىرىبى مەن يدەياسىن اشۋ.
2. دامىتۋشىلىعى: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ، ەستە ساقتاۋ قابىلەتى ارتادى. شىعارماشىلىعىن تۋدىرادى. وزىنە سىن كوزبەن قاراۋشىلىق ارتادى، قۇربىلارمەن جۇمىس ىستەپ ۇيرەنگەن وقۋشى ءوزىنىڭ قابىلەتىن دۇرىس باعالاي جانە جاقسى باقىلاي الۋعا قالىپتاسادى.
3. تاربيەلىگى: توپتاعى ىنتىماقتاستىققا تاربيەلەنەدى. ورتاق ءبىر تۇجىرىمعا كەلۋگە داعدىلانادى. ار - ۇيات تۋرالى، ادامگەرشىلىككە بايلانىستى تاربيە كوزدەرىمەن سۋسىندانادى.
كۇتۋ ناتيجەلەرى
ءتۇيىندى يدەيالار
1. ج. مولداعالييەۆتى مەڭگەرەدى، ولەڭى جايلى ءوز ويلارىن جەتكىزە الادى.
2. ار - ۇيات تۋرالى ولەڭىنىڭ ماعىناسىن اشىپ، ءتۇيىندى ويىن ايتادى.
3. ار - ۇيات تۋرالى وزدەرىنىڭ پىكىر ايتادى.
وقۋشىلاردىڭ سىني تۇرعىسىنان ويلاۋىن دامىتا وتىرىپ ج. مولداعالييەۆتى ار - ۇيات تۋرالى ولەڭىنىڭ سوزدەرىن ءتۇسىنىپ، ويعا تۇيە ءبىلۋ.
جاڭا ساباق
ا) سۇراقتارمەن جۇمىس ءتۇرى. ۇيات تۋرالى.
وقۋدا سۇراقتاردى قالاي دۇرىس قويۋ كەرەك؟
بلۋم تۇيمەداعى.
قاراپايىم سۇراقتار – بۇل سۇراقتار ناقتى دەرەكتەردى ەسكە ءتۇسىرىپ، جاۋاپ بەرۋ ءۇشىن قويىلادى
انىقتاۋشى سۇراقتار – العان اقپاراتتى انىقتاۋ ءۇشىن باعىتتالعان. «ياعني سەنىڭ ويىنشا، بۇل... ….»، «مەن سەنى دۇرىس تۇسىنسەم، وندا...»
ينتەرپرەتاسيالىق سۇراقتار (ءتۇسىندىرۋشى) بەلگىلى ءبىر ماسەلەلەردى شەشۋ بارىسىندا جاڭا يدەيالارعا يتەرمەلەۋى مۇمكىن جانە تۇسىنىكسىز ءىس - ارەكەتتەردىڭ سەبەبىن انىقتاۋعا كومەكتەسەدى (نەلىكتەن؟)
باعالاۋشى سۇراقتار(سالىستىرۋ) – ويلاۋدىڭ ەموسيونالدى جاعىن ارتتىرۋ ءۇشىن باعىتتالعان “ءسىز قالاي ويلايسىز؟»
شىعارماشىلىق سۇراقتار(بولجام) – «نە بولادى، ەگەر دە،…؟»
تاجىريبەلىك سۇراقتار – «ءسىز قالاي ورىندار ەدىڭىز …؟»ودان نە ىستەۋگە بولادى..؟
وقۋلىقپەن جۇمىس
اشىق - جابىق سۇراق.
ءا) دالەلدەر ىزدەستىرىپ، ۇسىنۋى.
اڭگىمەنىڭ 3 ءتۇرى.
اڭگىمەنىڭ ءۇش ءتۇرى (ۇلگىنى تاراتۋ)
1. اڭگىمە - دەبات بارىسىندا:
وي - پىكىرلەردە ۇلكەن الشاقتىق بولادى جانە ءارقايسىسى ءوز شەشىمدەرىندە قالادى؛
رەسۋرستاردى بىرىكتىرۋگە باعىتتالعان ازداعان تالپىنىس جاسالادى؛
قارىم - قاتىناس كوبىنە «ءيا، بۇل سولاي»، «جوق، ولاي ەمەس» دەگەن باعىتتا جۇزەگە اسادى؛
ورتا بىرلەسۋدەن گورى، كوبىنە باسەكەلەستىككە باعىتتالعان.
2. كۋمۋلياتيۆتىك اڭگىمە بارىسىندا بايقالاتىن جايلار:
ايتىلعان پىكىرلەرمەن تىڭداۋشىلاردىڭ ءارقايسىسى مەحانيكالىق تۇردە كەلىسە بەرۋى؛
اڭگىمە ءبىلىم الماسۋ ماقساتىندا جۇرگىزىلگەنىمەن، وعان قاتىسۋشىلاردىڭ وزگەلەر ۇسىنعان قانداي دا بولسىن يدەيالاردى توزىمدىلىكپەن تىڭداۋى؛
يدەيا قايتالانادى جانە جاسالىنادى، ءبىراق ۇنەمى مۇقيات باعالانا بەرمەيدى.
قورىتىندى، پىسىقتاۋ.
3. زەرتتەۋشىلىك اڭگىمە كەزىندە:
بارلىعى بەلسەندى تىڭدايدى؛
ادامدار سۇراق قويادى؛
ادامدار ءتيىستى اقپاراتپەن بولىسەدى؛
يدەيالارعا داۋ ايتا الادى؛
داۋلاسۋعا سەبەپ تابىلادى؛
قاتىسۋ الدىڭعى تاجىريبەگە نەگىزدەلەدى؛
بارلىعىنىڭ قاتىسۋى ىنتالاندىرىلادى؛
يدەيالار مەن پىكىرلەرگە قۇرمەتپەن قارايدى؛
سەنىم اتموسفەراسى ورنايدى؛
ورتاق ماقسات سەزىمى پايدا بولادى؛
توپ بىرلەسكەن شەشىمدەر قابىلداۋ ءۇشىن كەلىسىم ىزدەيدى.
نيل مەرسەر، 2008
ۇيگە تاپسىرما.
ار - ۇيات تۋرالى تاپسىرما
ب) شەشىمدەر قابىلداي الۋى. «ار - ۇيات تۋرالى»
كەرى بايلانىس: كوڭىل كۇي.
ج. مولداعالييەۆ ار – ۇيات تۋرالى تالداۋ، تاقىرىپقا ساي ماقال، ۇناعان ءۇزىندى جاتتاۋ، ۇقساس تاقىرىپ قاراستىرۋ.
سقو، تايىنشا اۋدانى،
چكالوۆ سەلوسى، «№2 چكالوۆ ورتا مەكتەبى» كمم
قازاق ءتىلى مەن ادەبيەت ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى:
شاۋەنوۆا التىن بالگانوۆنا
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
قازاقستان رەسپۋبليكاسى ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ №557 بۇيرىعىنا (بازالىق وقۋ جوسپارى) ەنگەن وزگەرىستەر:
