قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارۋلى كۇشتەرىنىڭ ىشكى قىزمەت جارعىسى
قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارۋلى كۇشتەرىنىڭ ىشكى قىزمەت جارعىسى. اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ جالپى مىندەتتەرى. اسكەري اتاقتار جانە ايىرۋ بەلگىلەرى.
ماقساتى:
1. وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن جەتىلدىرۋ.
2. ءاربىر بالانىڭ بويىنداعى ۇلتجاندىلىق قاسيەتىن دامىتۋ جانە رۋحىن جوعارى، بەرىك ۇستاۋ سەزىمىن جەتىلدىرۋ.
3. اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ جالپى مىندەتتەرى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
وقۋ سۇراعى:
1. اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ جالپى مىندەتتەرى. اسكەري اتاقتار جانە ايىرۋ بەلگىلەرى.
2. اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ اسكەري ادەپتىلىگى مەن مىنەز – قۇلقى.
3. كومانديرلەر (باستىقتار) مەن باعىنىشتىلار. اعا جانە كىشى شەندىلەر.
ۋاقىت – 45 مينۋت.
ساباق وتەتىن ورىن – ءااد كابينەتى.
ءادىس - اڭگىمە.
كورنەكتى قۇرالدار – ءااد وقۋلىعى.
ساباقتىڭ جۇرگىزۋ ءتارتىبى
كىرىسپە – 5 مين.
وقۋ سۇراعى – 35 مين.
قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارۋلى كۇشتەرىنىڭ اسكەري قىزمەتشىسى قىزمەتتىك ءىس - ارەكەتىندە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسياسىن، زاڭدارىن، اسكەري جارعىلاردىڭ تالاپتارىن باسشىلىققا الۋى جانە ساياسي ماقساتتاردى كوزدەيتىن قوعامدىق ۇيىمدار مەن بىرلەستىكتەردىڭ قىزمەتىنە قاتىسى بولماۋى ءتيىس.
ول:
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسياسىن، زاڭدارىن قاتاڭ ساقتاۋعا جانە اسكەري جارعىلاردىڭ تالاپتارىن ورىنداۋعا؛
اسكەري انتقا ادال بولۋعا، ءوز حالقىنا جانقيارلىقپەن قىزمەت ەتۋگە، ەرلىكپەن، قازاقستان رەسپۋبليكاسىن قىراعىلىقپەن، قاسىق قانى قالعانشا ايانباي قورعاۋعا، اسكەري بورىشىن ادال ورىنداۋعا، اسكەري قىزمەتتىڭ قيىندىقتارىن تاباندىلىقپەن وتكەرۋگە؛
ءوز وتانىنىڭ پاتريوتى بولۋعا، ءتۇرلى ۇلتتاردىڭ اسكەري قىزمەتشىلەرىنىڭ اراسىنداعى دوستىقتى نىعايتۋعا؛
ادال، ءتارتىپتى، ەرجۇرەك بولۋعا، اسكەري بورىشىن ورىنداۋ كەزىندە بايىپتى باستاما جاساۋعا؛
كومانديرلەرگە (باستىقتارعا) ءسوزسىز باعىنۋعا جانە ولاردى ۇرىستا قورعاۋعا، اسكەري ءبولىمنىڭ جاۋىنگەرلىك تۋىن ساقتاۋعا؛
اسكەري كاسىپتىك بىلىكتى ۇدايى مەڭگەرۋگە، ءوزىنىڭ ماشىقتانۋى مەن اسكەري شەبەرلىگىن جەتىلدىرۋگە؛
وزىنە سەنىپ بەرىلگەن قارۋ مەن اسكەري تەحنيكانى بىلۋگە جانە ولاردى ۇدايى ازىرلىكتە ۇستاۋعا، اسكەري مۇلىكتى جانە باسقا دا ماتەريالدىق قۇندىلىقتاردى ساقتاۋعا؛
اسكەري باۋىرلاستىقتى باعالاۋعا، جولداستارىن قاۋىپتەن قۇتقارۋعا كومەكتەسۋگە، ولارعا سوزىمەن دە، ىسىمەن دە كومەكتەسۋگە، ءارقايسىسىنىڭ ار - نامىسى مەن ابىرويىن قۇرمەتتەۋگە، وزىنە جانە باسقا دا اسكەري قىزمەتشىلەرگە قاتىستى تۇرپايىلىق پەن قورلاۋعا جول بەرمەۋگە، ولاردى لايىقسىز ءىس - قىلىقتاردان تەجەۋگە؛
اسكەري ادەپتىلىك، مىنەز - قۇلىق پەن اسكەري سالەسدەسۋ قاعيدالارىن ساقتاۋعا، ءاردايىم جانە بارلىق جەردە ءوز ءقادىر - قاسيەتى مەن ابىرويىن بيىك تۇتۋعا، نىساندى كيىمىن تازا، ۇقىپتى كيۋگە؛
قىراعى بولۋعا، اسكەري جانە مەملەكەتتىك قۇپيانى قاتاڭ ساقتاۋعا مىندەتتى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارۋلى كۇشتەرىنىڭ اسكەري
قىزمەتشىلەرىنىڭ اسكەري اتاقتارىنىڭ تىزبەسى
قۇرامى اسكەري اتاقتار
اسكەرلىك كەمەلىك
جاۋىنگەر مەن ماتروستار قاتارداعى جاۋىنگەر
ەفرەيتور ماتروس
اعا ماتروس
سەرجانتتار (ستارشينالار) كىشى سەرجانت
سەرجانت
اعا سەرجانت
ءۇشىنشى دارەجەلى سەرجانت
ەكىنشى دارەجەلى سەرجانت
ءبىرىنشى دارەجەلى سەرجانت
شتاب - سەرجانت
شەبەر – سەرجانت
ەكىنشى دارەجەلى ستارشينا
ءبىرىنشى دارەجەلى ستارشينا
باس ستارشينا
ءۇشىنشى دارەجەلى ستارشينا
ەكىنشى دارەجەلى ستارشينا
ءبىرىنشى دارەجەلى ستارشينا
شتاب - ستارشينا
شەبەر - ستارشينا
كىشى وفيسەرلەر
لەيتەنانت
اعا لەيتەنانت
كاپيتان لەيتەنانت
اعا لەيتەنانت
كاپيتان - لەيتەنانت
اعا وفيسەرلەر
مايور
پودپولكوۆنيك
پولكوۆنيك 3 - دارەجەلى كاپيتان
2 - دارەجەلى كاپيتان
1 - دارەجەلى كاپيتان
جوعارى وفيسەرلەر گەنەرال - مايور
گەنەرال - لەيتەنانت
گەنەرال - پولكوۆنيك
ارميا گەنەرالى كونتر - ادميرال
ۆيسە - ادميرال
ادميرال
مەديسينالىق نەمەسە ادىلەت، اسكەري - ەسەپتىك ماماندىقتارى بار وفيسەرلەردىڭ اسكەري اتاقتارىنا تيىسىنشە «مەديسينا قىزمەتىنىڭ»، «ادىلەت»، ت. ب. سوزدەر قوسىلىپ ايتىلادى.
اۆياسيانىڭ جوعارعى قۇرامداعى وفيسەرلەرىنىڭ اسكەري اتاقتارىنا (ۇشقىشتىق، ينجەنەرلىك، ينجەنەرلىك-اۆياسيالىق دايىندىعى بار) «اۆياسيالىق» دەگەن ءسوز قوسىلىپ ايتىلادى.
قوسالقى قۇرامعا شىققان اسكەري شەندىلەرگە «قوسالقى قۇرامداعى»، دەمالىستارعا «دەمالىستاعى» دەگەن سوزدەر قوسىلىپ ايتىلادى.
اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ اسكەري ادەپتىلىگى مەن مىنەز - قۇلقى
اسكەري قىزمەتشىلەر ءاردايىم جوعارى مادەنيەتتىڭ، قاراپايىمدىلىق پەن ۇستامدىلىقتىڭ ۇلگىسى بولۋعا، ءوزىنىڭ ءقادىر - قاسيەتىن قورعاۋعا جانە باسقالاردىڭ ءقادىر - قاسيەتىن قۇرمەتتەۋگە ءتيىس. ولار ءوز مىنەز - قۇلقىنا قاراپ، تەك وزدەرى تۋرالى عانا ەمەس، تۇتاس العاندا، قارۋلى كۇشتەردىڭ ار - ابىرويى تۋرالى پىكىر تۇيىلەتىنىن ەستە ۇستاۋى ءتيىس.
اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ اراسىنداعى ءوزارا قارىم - قاتىناستار ءوزارا سىيلاستىق نەگىزىندە قۇرىلادى. قىزمەت ماسەلەلەرى بويىنشا ولار ءبىر - بىرىنە: «ءسىز» دەپ ءتىل قاتۋعا ءتيىس. ءوزارا جەكە قاتىسۋ كەزىندە اسكەري اتاق اسكەرلەردىڭ ءتۇرى نەمەسە قىزمەتى كورسەتىلمەي اتالادى.
باستىقتار مەن اعا شەندىلەر قىزمەت بويىنشا باعىنىشتىلار مەن كىشى شەندىلەرگە ءتىل قاتقاندا، ولاردى اسكەري اتاعى مەن اسكەر ءتۇرى بويىنشا نەمەسە اتاعى بويىنشا عانا، سوڭعى جاعدايدا اتاقتىڭ سوڭىنا «مىرزا» دەگەن ءسوزدى قوسا وتىرىپ ايتادى. مىسالى: «قاتارداعى وماروۆ (وماروۆا)»، «قاتارداعى سارباز مىرزا»، «سەرجانت ەگىزبايەۆ (ەگىزبايەۆا)»، «سەرجانت مىرزا»، ت. ب.
اسكەري وقۋ ورىندارىنىڭ اسكەري اتاقتارى جوق سەرجانتتىق قۇرامىن، كۋرسانتتارىن (تىڭداۋشىلارىنىڭ)، سونداي - اق وقۋ - اسكەري بولىمدەرىنىڭ (بولىمشەلەرىنىڭ) كۋرسانتتارىن، ولارعا ءتىل قاتقان كەزدە، تەگىن قوسىپ «كۋرسانت» دەپ نەمەسە «كۋرسانت مىرزا» دەپ اتاۋ كەرەك.
وزدەرىنە باستىق نەمەسە اعا شەندى ءتىل قاتقان كەزدە، اسكەري قىزمەتشىلەر، سىرقاتتاردى قوسپاعاندا، ساپتاعىداي تىكتەلىپ، وزدەرىن تانىستىرادى: لاۋازىمىن، اسكەري اتاعى مەن تەگىن اتايدى. قول الىسقان كەزدە، اعا شەندەگىسى قولىن ءبىرىنشى بولىپ بەرەدى. ەگەر اعا شەندى قولعاپسىز بولسا، كىشى شەندى قول الىسۋ الدىندا وڭ قولىنان قولعابىن شەشەدى. باس كيىمسىز اسكەري قىزمەتشىلەر قول الىسۋىمەن قوسا باسىن جەڭىل يەدى.
باعىنىشتىلار مەن كىشى شەندەگىلەر قىزمەت بابىمەن باستىقتار مەن اعا شەندىگە ءتىل قاتقان كەزدە، ولاردى اتاعىنىڭ سوڭىنا «مىرزا» دەگەن ءسوزدى قوسىپ، اسكەري اتاعى بويىنشا اتايدى. مىسالى: «لەيتەنانت مىرزا»، «گەنەرال - مايور مىرزا».
اسكەري قىزمەتشىلەر ساپتان تىس ءبىر - بىرىنە تەك اسكەري اتاعى بويىنشا عانا ەمەس، اتى مەن اكەسىنىڭ اتى بويىنشا دا ءتىل قاتىسا الادى. كۇندەلىكتى ومىردە وفيسەرلەرگە «وفيسەر ءسوزى» دەگەن سەندىرۋشى تىركەستى قولدانۋعا رۇقسات بەرىلەدى جانە ءبىر - بىرىمەن قوشتاسقان كەزدە: «قوش بولىڭىز!» دەگەن ءسوزدىڭ ورنىنا: «قۇزىرىڭىزعا قۇلدىق!» دەپ ايتۋعا جول بەرىلەدى.
قارۋلى كۇشتەردىڭ ازاماتتىق قىزمەتكەرلەرىنە ءتىل قاتقان كەزدە، اسكەري قىزمەتشىلەر ولاردى لاۋازىمىنىڭ سوڭىنا «مىرزا» دەگەن ءسوزدى قوسا وتىرىپ، لاۋازىمى نەمەسە تەگى بويىنشا اتايدى.
اسكەري اتاقتاردى بۇرمالاۋ، ادەپسىز سوزدەردى، لاقاپ جانە مازاق اتتاردى قولدانۋ، دورەكى جانە ءجۇردىم - باردىم سويلەسۋ اسكەري ار - نامىس پەن اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ ءقادىر - قاسيەتى ۇعىمىنا سىيىسپايدى.
كومانديرلەر (باستىقتار) مەن باعىنىشتىلار.
اعا جانە كىشى شەندىلەر
ءوزىنىڭ قىزمەت جاعدايى مەن اسكەري اتاعى بويىنشا ءبىر اسكەري قىزمەتشى ءبىر - بىرىنە قاتىستى باستىق نەمەسە باعىنىشتى بولۋى مۇمكىن.
باستىقتىڭ باعىنىشتىعا بۇيرىقتار بەرۋ قۇقىعى بار جانە ولاردىڭ ورىندالۋىن باقىلاۋدى جۇزەگە اسىرۋعا مىندەتتى. باستىق باعىنىشتى ءۇشىن ادەپتىلىك پەن ۇستامدىلىقتىڭ ۇلگىسى بولۋعا ءتيىس. باعىنىشتىنىڭ ادامدىق ءقادىر - قاسيەتىن قورلايتىن ءىس - ارەكەتى ءۇشىن باستىق جاۋاپكەرشىلىكتە بولادى.
باعىنىشتى باستىقتىڭ بۇيرىقتارىن ءسوزسىز ورىنداۋعا مىندەتتى.
اتقاراتىن شتاتتىق لاۋازىمى بويىنشا قىزمەتتىك مىندەتتەرىنە سايكەس باعىنىشتىلارعا باسشىلىقتى جۇزەگە اسىرۋشى اسكەري قىزمەتشىلەر ءوزىنىڭ قىزمەت جاعدايى بويىنشا باستىقتار بولىپ تابىلادى.
كوماندير قىزمەتى جونىنەن وزىنە باعىنىشتى اسكەري قىزمەتشىلەر ءۇشىن باستىق بولىپ تابىلادى.
قىزمەتى جونىنەن ۋاقىتشا بولسا دا اسكەري قىزمەتشىلەر باعىناتىن باستىقتار تىكەلەي باستىقتار بولىپ تابىلادى.
باعىنىشتىعا ەڭ جاقىن توتە باستىق تىكەلەي باستىق دەپ اتالادى.
قىزمەت جونىنەن باعىنىشتىلىق تارتىبىنە بايلانىسسىز مىناداي اسكەري قىزمەتشىلەر اسكەري اتاعى بويىنشا باستىقتار بولىپ تابىلادى:
• ارميا گەنەرالدارى، ادميرالدار – اعا جانە كىشى وفيسەرلەر، ستارشينالار، سەرجانتتار، جاۋىنگەرلەر مەن ماتروستار ءۇشىن؛
• گەنەرالدار، ادميرالدار، پولكوۆنيكتەر مەن 1 - دارەجەلى كاپيتاندار – كىشى وفيسەرلەر، ستارشينالار، سەرجانتتار، جاۋىنگەرلەر مەن ماتروستار ءۇشىن؛
• پودپولكوۆنيك شەنىندەگى اعا وفيسەرلەر، 2 - دارەجەلى كاپيتاندار، مايورلار، 3 - دارەجەلى كاپيتاندار – ستارشينالار، سەرجانتتار، جاۋىنگەرلەر مەن ماتروستار ءۇشىن؛
• كىشى وفيسەرلەر – ستارشينالار، سەرجانتتار، جاۋىنگەرلەر مەن ماتروستار ءۇشىن؛
• ستارشينالار مەن سەرجانتتار – ولارمەن ءبىر اسكەري بولىمدەگى جاۋىنگەرلەر مەن ماتروستار ءۇشىن.
ءوزىنىڭ قىزمەت جاعدايى مەن اسكەري اتاعى بويىنشا باسقا اسكەري قىزمەتشىلەرگە قاتىستى ولاردىڭ باستىقتارى نەمەسە باعىنىشتىلارى بولىپ تابىلمايتىن اسكەري قىزمەتشىلەر اعا نەمەسە كىشى شەندىلەر بولىپ تابىلادى.
اعا شەندىلىك اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ اسكەري اتاقتىلارمەن ايقىندالادى. اسكەري اتاعى بويىنشا اعا شەندىلەردىڭ كىشى شەندىلەردەن اسكەري ءتارتىپتى، قوعامدىق رەتتىلىكتى، مىنەز - قۇلىق قاعيدالارىن، اسكەري كيىم نىسانىن كيىپ ءجۇرۋدى جانە اسكەري سالەمدەسۋ ءراسىمىن ورىنداۋدى بۇزعانى ءۇشىن ولاردان وسى جولسىزدىقتاردى جويۋعا تالاپ ەتۋى ءتيىس. اتاعى بويىنشا كىشى شەندىلەر اعا شەندىلەردىڭ وسى تالاپتارىن ءسوزسىز ورىنداۋعا مىندەتتى.
ءبىر - بىرىنە باعىنىشسىز اسكەري قىزمەتشىلەر مىندەتتەرىن بىرلەسە ورىنداعان رەتتە، ولاردىڭ قىزمەتتىك ءوزارا قارىم - قاتىناسىن كوماندير (باستىق) ايقىنداماعان بولسا، ولاردىڭ لاۋازىمى بويىنشا جوعارى تۇرعانى، ال لاۋازىمدارى بىردەي بولعان رەتتە اسكەري اتاعى بويىنشا اعا شەندىسى باستىق بولىپ تابىلادى.
قورىتىندى – 5 مينۋت.
وقۋشىلاردى باعالاۋ، ۇيگە تاپسىرما بەرۋ
ماقساتى:
1. وقۋشىلاردىڭ ءبىلىمىن جەتىلدىرۋ.
2. ءاربىر بالانىڭ بويىنداعى ۇلتجاندىلىق قاسيەتىن دامىتۋ جانە رۋحىن جوعارى، بەرىك ۇستاۋ سەزىمىن جەتىلدىرۋ.
3. اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ جالپى مىندەتتەرى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
وقۋ سۇراعى:
1. اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ جالپى مىندەتتەرى. اسكەري اتاقتار جانە ايىرۋ بەلگىلەرى.
2. اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ اسكەري ادەپتىلىگى مەن مىنەز – قۇلقى.
3. كومانديرلەر (باستىقتار) مەن باعىنىشتىلار. اعا جانە كىشى شەندىلەر.
ۋاقىت – 45 مينۋت.
ساباق وتەتىن ورىن – ءااد كابينەتى.
ءادىس - اڭگىمە.
كورنەكتى قۇرالدار – ءااد وقۋلىعى.
ساباقتىڭ جۇرگىزۋ ءتارتىبى
كىرىسپە – 5 مين.
وقۋ سۇراعى – 35 مين.
قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارۋلى كۇشتەرىنىڭ اسكەري قىزمەتشىسى قىزمەتتىك ءىس - ارەكەتىندە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسياسىن، زاڭدارىن، اسكەري جارعىلاردىڭ تالاپتارىن باسشىلىققا الۋى جانە ساياسي ماقساتتاردى كوزدەيتىن قوعامدىق ۇيىمدار مەن بىرلەستىكتەردىڭ قىزمەتىنە قاتىسى بولماۋى ءتيىس.
ول:
قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسياسىن، زاڭدارىن قاتاڭ ساقتاۋعا جانە اسكەري جارعىلاردىڭ تالاپتارىن ورىنداۋعا؛
اسكەري انتقا ادال بولۋعا، ءوز حالقىنا جانقيارلىقپەن قىزمەت ەتۋگە، ەرلىكپەن، قازاقستان رەسپۋبليكاسىن قىراعىلىقپەن، قاسىق قانى قالعانشا ايانباي قورعاۋعا، اسكەري بورىشىن ادال ورىنداۋعا، اسكەري قىزمەتتىڭ قيىندىقتارىن تاباندىلىقپەن وتكەرۋگە؛
ءوز وتانىنىڭ پاتريوتى بولۋعا، ءتۇرلى ۇلتتاردىڭ اسكەري قىزمەتشىلەرىنىڭ اراسىنداعى دوستىقتى نىعايتۋعا؛
ادال، ءتارتىپتى، ەرجۇرەك بولۋعا، اسكەري بورىشىن ورىنداۋ كەزىندە بايىپتى باستاما جاساۋعا؛
كومانديرلەرگە (باستىقتارعا) ءسوزسىز باعىنۋعا جانە ولاردى ۇرىستا قورعاۋعا، اسكەري ءبولىمنىڭ جاۋىنگەرلىك تۋىن ساقتاۋعا؛
اسكەري كاسىپتىك بىلىكتى ۇدايى مەڭگەرۋگە، ءوزىنىڭ ماشىقتانۋى مەن اسكەري شەبەرلىگىن جەتىلدىرۋگە؛
وزىنە سەنىپ بەرىلگەن قارۋ مەن اسكەري تەحنيكانى بىلۋگە جانە ولاردى ۇدايى ازىرلىكتە ۇستاۋعا، اسكەري مۇلىكتى جانە باسقا دا ماتەريالدىق قۇندىلىقتاردى ساقتاۋعا؛
اسكەري باۋىرلاستىقتى باعالاۋعا، جولداستارىن قاۋىپتەن قۇتقارۋعا كومەكتەسۋگە، ولارعا سوزىمەن دە، ىسىمەن دە كومەكتەسۋگە، ءارقايسىسىنىڭ ار - نامىسى مەن ابىرويىن قۇرمەتتەۋگە، وزىنە جانە باسقا دا اسكەري قىزمەتشىلەرگە قاتىستى تۇرپايىلىق پەن قورلاۋعا جول بەرمەۋگە، ولاردى لايىقسىز ءىس - قىلىقتاردان تەجەۋگە؛
اسكەري ادەپتىلىك، مىنەز - قۇلىق پەن اسكەري سالەسدەسۋ قاعيدالارىن ساقتاۋعا، ءاردايىم جانە بارلىق جەردە ءوز ءقادىر - قاسيەتى مەن ابىرويىن بيىك تۇتۋعا، نىساندى كيىمىن تازا، ۇقىپتى كيۋگە؛
قىراعى بولۋعا، اسكەري جانە مەملەكەتتىك قۇپيانى قاتاڭ ساقتاۋعا مىندەتتى.
قازاقستان رەسپۋبليكاسى قارۋلى كۇشتەرىنىڭ اسكەري
قىزمەتشىلەرىنىڭ اسكەري اتاقتارىنىڭ تىزبەسى
قۇرامى اسكەري اتاقتار
اسكەرلىك كەمەلىك
جاۋىنگەر مەن ماتروستار قاتارداعى جاۋىنگەر
ەفرەيتور ماتروس
اعا ماتروس
سەرجانتتار (ستارشينالار) كىشى سەرجانت
سەرجانت
اعا سەرجانت
ءۇشىنشى دارەجەلى سەرجانت
ەكىنشى دارەجەلى سەرجانت
ءبىرىنشى دارەجەلى سەرجانت
شتاب - سەرجانت
شەبەر – سەرجانت
ەكىنشى دارەجەلى ستارشينا
ءبىرىنشى دارەجەلى ستارشينا
باس ستارشينا
ءۇشىنشى دارەجەلى ستارشينا
ەكىنشى دارەجەلى ستارشينا
ءبىرىنشى دارەجەلى ستارشينا
شتاب - ستارشينا
شەبەر - ستارشينا
كىشى وفيسەرلەر
لەيتەنانت
اعا لەيتەنانت
كاپيتان لەيتەنانت
اعا لەيتەنانت
كاپيتان - لەيتەنانت
اعا وفيسەرلەر
مايور
پودپولكوۆنيك
پولكوۆنيك 3 - دارەجەلى كاپيتان
2 - دارەجەلى كاپيتان
1 - دارەجەلى كاپيتان
جوعارى وفيسەرلەر گەنەرال - مايور
گەنەرال - لەيتەنانت
گەنەرال - پولكوۆنيك
ارميا گەنەرالى كونتر - ادميرال
ۆيسە - ادميرال
ادميرال
مەديسينالىق نەمەسە ادىلەت، اسكەري - ەسەپتىك ماماندىقتارى بار وفيسەرلەردىڭ اسكەري اتاقتارىنا تيىسىنشە «مەديسينا قىزمەتىنىڭ»، «ادىلەت»، ت. ب. سوزدەر قوسىلىپ ايتىلادى.
اۆياسيانىڭ جوعارعى قۇرامداعى وفيسەرلەرىنىڭ اسكەري اتاقتارىنا (ۇشقىشتىق، ينجەنەرلىك، ينجەنەرلىك-اۆياسيالىق دايىندىعى بار) «اۆياسيالىق» دەگەن ءسوز قوسىلىپ ايتىلادى.
قوسالقى قۇرامعا شىققان اسكەري شەندىلەرگە «قوسالقى قۇرامداعى»، دەمالىستارعا «دەمالىستاعى» دەگەن سوزدەر قوسىلىپ ايتىلادى.
اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ اسكەري ادەپتىلىگى مەن مىنەز - قۇلقى
اسكەري قىزمەتشىلەر ءاردايىم جوعارى مادەنيەتتىڭ، قاراپايىمدىلىق پەن ۇستامدىلىقتىڭ ۇلگىسى بولۋعا، ءوزىنىڭ ءقادىر - قاسيەتىن قورعاۋعا جانە باسقالاردىڭ ءقادىر - قاسيەتىن قۇرمەتتەۋگە ءتيىس. ولار ءوز مىنەز - قۇلقىنا قاراپ، تەك وزدەرى تۋرالى عانا ەمەس، تۇتاس العاندا، قارۋلى كۇشتەردىڭ ار - ابىرويى تۋرالى پىكىر تۇيىلەتىنىن ەستە ۇستاۋى ءتيىس.
اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ اراسىنداعى ءوزارا قارىم - قاتىناستار ءوزارا سىيلاستىق نەگىزىندە قۇرىلادى. قىزمەت ماسەلەلەرى بويىنشا ولار ءبىر - بىرىنە: «ءسىز» دەپ ءتىل قاتۋعا ءتيىس. ءوزارا جەكە قاتىسۋ كەزىندە اسكەري اتاق اسكەرلەردىڭ ءتۇرى نەمەسە قىزمەتى كورسەتىلمەي اتالادى.
باستىقتار مەن اعا شەندىلەر قىزمەت بويىنشا باعىنىشتىلار مەن كىشى شەندىلەرگە ءتىل قاتقاندا، ولاردى اسكەري اتاعى مەن اسكەر ءتۇرى بويىنشا نەمەسە اتاعى بويىنشا عانا، سوڭعى جاعدايدا اتاقتىڭ سوڭىنا «مىرزا» دەگەن ءسوزدى قوسا وتىرىپ ايتادى. مىسالى: «قاتارداعى وماروۆ (وماروۆا)»، «قاتارداعى سارباز مىرزا»، «سەرجانت ەگىزبايەۆ (ەگىزبايەۆا)»، «سەرجانت مىرزا»، ت. ب.
اسكەري وقۋ ورىندارىنىڭ اسكەري اتاقتارى جوق سەرجانتتىق قۇرامىن، كۋرسانتتارىن (تىڭداۋشىلارىنىڭ)، سونداي - اق وقۋ - اسكەري بولىمدەرىنىڭ (بولىمشەلەرىنىڭ) كۋرسانتتارىن، ولارعا ءتىل قاتقان كەزدە، تەگىن قوسىپ «كۋرسانت» دەپ نەمەسە «كۋرسانت مىرزا» دەپ اتاۋ كەرەك.
وزدەرىنە باستىق نەمەسە اعا شەندى ءتىل قاتقان كەزدە، اسكەري قىزمەتشىلەر، سىرقاتتاردى قوسپاعاندا، ساپتاعىداي تىكتەلىپ، وزدەرىن تانىستىرادى: لاۋازىمىن، اسكەري اتاعى مەن تەگىن اتايدى. قول الىسقان كەزدە، اعا شەندەگىسى قولىن ءبىرىنشى بولىپ بەرەدى. ەگەر اعا شەندى قولعاپسىز بولسا، كىشى شەندى قول الىسۋ الدىندا وڭ قولىنان قولعابىن شەشەدى. باس كيىمسىز اسكەري قىزمەتشىلەر قول الىسۋىمەن قوسا باسىن جەڭىل يەدى.
باعىنىشتىلار مەن كىشى شەندەگىلەر قىزمەت بابىمەن باستىقتار مەن اعا شەندىگە ءتىل قاتقان كەزدە، ولاردى اتاعىنىڭ سوڭىنا «مىرزا» دەگەن ءسوزدى قوسىپ، اسكەري اتاعى بويىنشا اتايدى. مىسالى: «لەيتەنانت مىرزا»، «گەنەرال - مايور مىرزا».
اسكەري قىزمەتشىلەر ساپتان تىس ءبىر - بىرىنە تەك اسكەري اتاعى بويىنشا عانا ەمەس، اتى مەن اكەسىنىڭ اتى بويىنشا دا ءتىل قاتىسا الادى. كۇندەلىكتى ومىردە وفيسەرلەرگە «وفيسەر ءسوزى» دەگەن سەندىرۋشى تىركەستى قولدانۋعا رۇقسات بەرىلەدى جانە ءبىر - بىرىمەن قوشتاسقان كەزدە: «قوش بولىڭىز!» دەگەن ءسوزدىڭ ورنىنا: «قۇزىرىڭىزعا قۇلدىق!» دەپ ايتۋعا جول بەرىلەدى.
قارۋلى كۇشتەردىڭ ازاماتتىق قىزمەتكەرلەرىنە ءتىل قاتقان كەزدە، اسكەري قىزمەتشىلەر ولاردى لاۋازىمىنىڭ سوڭىنا «مىرزا» دەگەن ءسوزدى قوسا وتىرىپ، لاۋازىمى نەمەسە تەگى بويىنشا اتايدى.
اسكەري اتاقتاردى بۇرمالاۋ، ادەپسىز سوزدەردى، لاقاپ جانە مازاق اتتاردى قولدانۋ، دورەكى جانە ءجۇردىم - باردىم سويلەسۋ اسكەري ار - نامىس پەن اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ ءقادىر - قاسيەتى ۇعىمىنا سىيىسپايدى.
كومانديرلەر (باستىقتار) مەن باعىنىشتىلار.
اعا جانە كىشى شەندىلەر
ءوزىنىڭ قىزمەت جاعدايى مەن اسكەري اتاعى بويىنشا ءبىر اسكەري قىزمەتشى ءبىر - بىرىنە قاتىستى باستىق نەمەسە باعىنىشتى بولۋى مۇمكىن.
باستىقتىڭ باعىنىشتىعا بۇيرىقتار بەرۋ قۇقىعى بار جانە ولاردىڭ ورىندالۋىن باقىلاۋدى جۇزەگە اسىرۋعا مىندەتتى. باستىق باعىنىشتى ءۇشىن ادەپتىلىك پەن ۇستامدىلىقتىڭ ۇلگىسى بولۋعا ءتيىس. باعىنىشتىنىڭ ادامدىق ءقادىر - قاسيەتىن قورلايتىن ءىس - ارەكەتى ءۇشىن باستىق جاۋاپكەرشىلىكتە بولادى.
باعىنىشتى باستىقتىڭ بۇيرىقتارىن ءسوزسىز ورىنداۋعا مىندەتتى.
اتقاراتىن شتاتتىق لاۋازىمى بويىنشا قىزمەتتىك مىندەتتەرىنە سايكەس باعىنىشتىلارعا باسشىلىقتى جۇزەگە اسىرۋشى اسكەري قىزمەتشىلەر ءوزىنىڭ قىزمەت جاعدايى بويىنشا باستىقتار بولىپ تابىلادى.
كوماندير قىزمەتى جونىنەن وزىنە باعىنىشتى اسكەري قىزمەتشىلەر ءۇشىن باستىق بولىپ تابىلادى.
قىزمەتى جونىنەن ۋاقىتشا بولسا دا اسكەري قىزمەتشىلەر باعىناتىن باستىقتار تىكەلەي باستىقتار بولىپ تابىلادى.
باعىنىشتىعا ەڭ جاقىن توتە باستىق تىكەلەي باستىق دەپ اتالادى.
قىزمەت جونىنەن باعىنىشتىلىق تارتىبىنە بايلانىسسىز مىناداي اسكەري قىزمەتشىلەر اسكەري اتاعى بويىنشا باستىقتار بولىپ تابىلادى:
• ارميا گەنەرالدارى، ادميرالدار – اعا جانە كىشى وفيسەرلەر، ستارشينالار، سەرجانتتار، جاۋىنگەرلەر مەن ماتروستار ءۇشىن؛
• گەنەرالدار، ادميرالدار، پولكوۆنيكتەر مەن 1 - دارەجەلى كاپيتاندار – كىشى وفيسەرلەر، ستارشينالار، سەرجانتتار، جاۋىنگەرلەر مەن ماتروستار ءۇشىن؛
• پودپولكوۆنيك شەنىندەگى اعا وفيسەرلەر، 2 - دارەجەلى كاپيتاندار، مايورلار، 3 - دارەجەلى كاپيتاندار – ستارشينالار، سەرجانتتار، جاۋىنگەرلەر مەن ماتروستار ءۇشىن؛
• كىشى وفيسەرلەر – ستارشينالار، سەرجانتتار، جاۋىنگەرلەر مەن ماتروستار ءۇشىن؛
• ستارشينالار مەن سەرجانتتار – ولارمەن ءبىر اسكەري بولىمدەگى جاۋىنگەرلەر مەن ماتروستار ءۇشىن.
ءوزىنىڭ قىزمەت جاعدايى مەن اسكەري اتاعى بويىنشا باسقا اسكەري قىزمەتشىلەرگە قاتىستى ولاردىڭ باستىقتارى نەمەسە باعىنىشتىلارى بولىپ تابىلمايتىن اسكەري قىزمەتشىلەر اعا نەمەسە كىشى شەندىلەر بولىپ تابىلادى.
اعا شەندىلىك اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ اسكەري اتاقتىلارمەن ايقىندالادى. اسكەري اتاعى بويىنشا اعا شەندىلەردىڭ كىشى شەندىلەردەن اسكەري ءتارتىپتى، قوعامدىق رەتتىلىكتى، مىنەز - قۇلىق قاعيدالارىن، اسكەري كيىم نىسانىن كيىپ ءجۇرۋدى جانە اسكەري سالەمدەسۋ ءراسىمىن ورىنداۋدى بۇزعانى ءۇشىن ولاردان وسى جولسىزدىقتاردى جويۋعا تالاپ ەتۋى ءتيىس. اتاعى بويىنشا كىشى شەندىلەر اعا شەندىلەردىڭ وسى تالاپتارىن ءسوزسىز ورىنداۋعا مىندەتتى.
ءبىر - بىرىنە باعىنىشسىز اسكەري قىزمەتشىلەر مىندەتتەرىن بىرلەسە ورىنداعان رەتتە، ولاردىڭ قىزمەتتىك ءوزارا قارىم - قاتىناسىن كوماندير (باستىق) ايقىنداماعان بولسا، ولاردىڭ لاۋازىمى بويىنشا جوعارى تۇرعانى، ال لاۋازىمدارى بىردەي بولعان رەتتە اسكەري اتاعى بويىنشا اعا شەندىسى باستىق بولىپ تابىلادى.
قورىتىندى – 5 مينۋت.
وقۋشىلاردى باعالاۋ، ۇيگە تاپسىرما بەرۋ
You Might Also Like
-
بىلىمدىلىك: 1 - 10 - عا دەيىن سانداردى قايتالاپ، بىلىمدەرىن بەكىتۋ. 10 - عا دەيىنگى ساننىڭ قۇرامى، تاڭباسىن، گەومەتريالىق پىشىندەردى ايىرىپ، سالىستىرۋلارىن بەكىتۋ. سانداردى اتاپ اريفمەتيكالىق ەسەپت...
