قازاقستاننىڭ عارىشتىق پروبلەمالارى
قازاقستاننىڭ عارىشتىق پروبلەمالارى
الەمدەگى ەڭ كوپ پايدالانىلاتىن عارىش ايلاعى بار قازاقستاننىڭ كوسموستىق دەرجاۆاعا اينالۋىنا راكەتالىق تەحنولوگياسىنىڭ جوقتىعى كەدەرگى بولىپ وتىر.
ادامزات تاريحىنداعى تۇڭعىش عارىش ايلاعى – بايقوڭىر كوسمودرومى قازاقستاندا ورنالاسقان.
قازاقستان بيلىگى سوۆەت زامانىنان قالعان - قۇتقان تەحنولوگيا مەن رەسەيگە تاۋەلسىز، جوعارى تەحنولوگيانى دامىتۋعا كومەكتەسەتىن عارىشتىق ينفراقۇرىلىم جاساۋعا تىرىسىپ جاتىر. بۇل سالادا ءبىرقاتار قادامدار جاسالعانىمەن، باستامالاردىڭ كوپشىلىگى قارجى نەمەسە تەحنيكالىق قيىندىقتارعا تىرەلەدى.
«بايتەرەك» جوباسى
2004 جىلى رەسەي مەن قازاقستان پرەزيدەنتتەرى بايقوڭىردا «بايتەرەك» دەپ اتالاتىن جاڭا ستارت كەشەنىن تۇرعىزۋ تۋرالى كەلىستى. قازاقستان جوبانى قارجىلاندىرۋدى ءوز مىندەتىنە الدى. جوبانىڭ باستاپقى باعاسى 223 ميلليون دوللار دەپ بەلگىلەنگەنى حابارلاندى. رەسەي جاعى بايقوڭىردى جالعا الۋ كەلىسىمى بويىنشا قازاقستانعا جىل سايىن اۋدارىلاتىن قاراجات ەسەبىنەن جۇمىستاردى باستاي بەرۋدى ۇسىندى. كەشەن قۇرىلىسى 2010 جىلعا قاراي اياقتالادى دەپ جوسپارلاندى.
جوبانى ىسكە اسىرۋمەن اينالىساتىن «بايتەرەك» بىرلەسكەن كاسىپورنىنىڭ رەسمي سايتىندا جازىلعانداي، «ستارت كەشەنى «انگارا - 5 زىمىران - تاسىعىشىن تەحنيكالىق كەشەننەن قابىلداۋ، ورناتۋ، جانار - جاعارماي قۇيۋ، ۇشىرۋعا ارنالعان».
«انگارا - 5» بايقوڭىردان ءجيى ۇشىرىلاتىن «پروتونعا» قاراعاندا ەكولوگيالىق تۇرعىدان اناعۇرلىم ءقاۋىپسىز ەكەنى ايتىلدى.
ءبىراق جوبانى قارجىلاندىرۋ سول كۇيى باستالمادى. رەسەيدىڭ «يزۆەستيا» گازەتى 2012 جىلدىڭ اياعىندا «روسكوسموس» اگەنتتىگىندەگى دەرەككوزگە سىلتەمە جاساپ، «بايتەرەك» جوباسىنىڭ جۇزەگە اسۋى ءقازىر مۇمكىن ەمەس» دەپ جازدى.
«يزۆەستيا» گازەتىندە عارىش تاقىرىبىنا جازاتىن رەسەيلىك جۋرناليست يۆان چەبەركو «انگارا» زىمىران تاسىعىشىنا ارنالعان ۇشىرۋ قوندىرعىسىن قۇرۋ ءۇشىن رەسەي سۇراعان 1، 6 ميلليارد دوللار قازاقستاندىق ارىپتەستەردى ابىرجىتىپ تاستاعان ءتارىزدى دەگەن پىكىردە.
وگەي سپۋتنيكتەر
«قازعارىش» ۇلتتىق عارىش اگەنتتىگى ءساۋىردىڭ 10 - ىندا، كوسموناۆتيكا كۇنى قارساڭىندا ءۇشىنشى قازاقستاندىق سپۋتنيكتى (شىن مانىندە، جۇمىس ىستەۋگە قابىلەتتى ەكىنشى سپۋتنيك) ۇشىرۋ 2013 جىلدىڭ اياعىنا جوسپارلاندى دەپ حابارلادى.
قازاقستان جاڭالىقتارى ونى «تۇڭعىش قازاقستاندىق جەردى قاشىقتان زوندتاۋ (جقز) سپۋتنيگى» دەپ حابارلاعانىمەن، «قازسات» ۇلتتىق سپۋتنيكتىك باعدارلاماسىمەن ەشبىر بايلانىستىرمايدى. وسى باعدارلاما بويىنشا بۇعان دەيىن ەكى سپۋتنيك ۇشىرىلدى: 2006 جىلى ۇشىرىلعان، قىزمەت ەتۋ مەرزىمى 10 جىلعا جارامدى دەلىنگەن «قازسات - 1» ەكى جىلدان كەيىن ىستەن شىعىپ قالدى. ال 2011 جىل ۇشىرىلعان «قازسات - 2» سپۋتنيگى ءقازىر ءبىرقالىپتى جۇمىس ىستەپ تۇر.
الەمدەگى ەڭ كوپ پايدالانىلاتىن عارىش ايلاعى بار قازاقستاننىڭ كوسموستىق دەرجاۆاعا اينالۋىنا راكەتالىق تەحنولوگياسىنىڭ جوقتىعى كەدەرگى بولىپ وتىر.
ادامزات تاريحىنداعى تۇڭعىش عارىش ايلاعى – بايقوڭىر كوسمودرومى قازاقستاندا ورنالاسقان.
قازاقستان بيلىگى سوۆەت زامانىنان قالعان - قۇتقان تەحنولوگيا مەن رەسەيگە تاۋەلسىز، جوعارى تەحنولوگيانى دامىتۋعا كومەكتەسەتىن عارىشتىق ينفراقۇرىلىم جاساۋعا تىرىسىپ جاتىر. بۇل سالادا ءبىرقاتار قادامدار جاسالعانىمەن، باستامالاردىڭ كوپشىلىگى قارجى نەمەسە تەحنيكالىق قيىندىقتارعا تىرەلەدى.
«بايتەرەك» جوباسى
2004 جىلى رەسەي مەن قازاقستان پرەزيدەنتتەرى بايقوڭىردا «بايتەرەك» دەپ اتالاتىن جاڭا ستارت كەشەنىن تۇرعىزۋ تۋرالى كەلىستى. قازاقستان جوبانى قارجىلاندىرۋدى ءوز مىندەتىنە الدى. جوبانىڭ باستاپقى باعاسى 223 ميلليون دوللار دەپ بەلگىلەنگەنى حابارلاندى. رەسەي جاعى بايقوڭىردى جالعا الۋ كەلىسىمى بويىنشا قازاقستانعا جىل سايىن اۋدارىلاتىن قاراجات ەسەبىنەن جۇمىستاردى باستاي بەرۋدى ۇسىندى. كەشەن قۇرىلىسى 2010 جىلعا قاراي اياقتالادى دەپ جوسپارلاندى.
جوبانى ىسكە اسىرۋمەن اينالىساتىن «بايتەرەك» بىرلەسكەن كاسىپورنىنىڭ رەسمي سايتىندا جازىلعانداي، «ستارت كەشەنى «انگارا - 5 زىمىران - تاسىعىشىن تەحنيكالىق كەشەننەن قابىلداۋ، ورناتۋ، جانار - جاعارماي قۇيۋ، ۇشىرۋعا ارنالعان».
«انگارا - 5» بايقوڭىردان ءجيى ۇشىرىلاتىن «پروتونعا» قاراعاندا ەكولوگيالىق تۇرعىدان اناعۇرلىم ءقاۋىپسىز ەكەنى ايتىلدى.
ءبىراق جوبانى قارجىلاندىرۋ سول كۇيى باستالمادى. رەسەيدىڭ «يزۆەستيا» گازەتى 2012 جىلدىڭ اياعىندا «روسكوسموس» اگەنتتىگىندەگى دەرەككوزگە سىلتەمە جاساپ، «بايتەرەك» جوباسىنىڭ جۇزەگە اسۋى ءقازىر مۇمكىن ەمەس» دەپ جازدى.
«يزۆەستيا» گازەتىندە عارىش تاقىرىبىنا جازاتىن رەسەيلىك جۋرناليست يۆان چەبەركو «انگارا» زىمىران تاسىعىشىنا ارنالعان ۇشىرۋ قوندىرعىسىن قۇرۋ ءۇشىن رەسەي سۇراعان 1، 6 ميلليارد دوللار قازاقستاندىق ارىپتەستەردى ابىرجىتىپ تاستاعان ءتارىزدى دەگەن پىكىردە.
وگەي سپۋتنيكتەر
«قازعارىش» ۇلتتىق عارىش اگەنتتىگى ءساۋىردىڭ 10 - ىندا، كوسموناۆتيكا كۇنى قارساڭىندا ءۇشىنشى قازاقستاندىق سپۋتنيكتى (شىن مانىندە، جۇمىس ىستەۋگە قابىلەتتى ەكىنشى سپۋتنيك) ۇشىرۋ 2013 جىلدىڭ اياعىنا جوسپارلاندى دەپ حابارلادى.
قازاقستان جاڭالىقتارى ونى «تۇڭعىش قازاقستاندىق جەردى قاشىقتان زوندتاۋ (جقز) سپۋتنيگى» دەپ حابارلاعانىمەن، «قازسات» ۇلتتىق سپۋتنيكتىك باعدارلاماسىمەن ەشبىر بايلانىستىرمايدى. وسى باعدارلاما بويىنشا بۇعان دەيىن ەكى سپۋتنيك ۇشىرىلدى: 2006 جىلى ۇشىرىلعان، قىزمەت ەتۋ مەرزىمى 10 جىلعا جارامدى دەلىنگەن «قازسات - 1» ەكى جىلدان كەيىن ىستەن شىعىپ قالدى. ال 2011 جىل ۇشىرىلعان «قازسات - 2» سپۋتنيگى ءقازىر ءبىرقالىپتى جۇمىس ىستەپ تۇر.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
