InfoHub Logo

ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازاقستاننىڭ وسىمدىكتەرى مەن جانۋارلار دۇنيەسى.
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: قازاقستان اۋماعىنداعى وسىمدىك جامىلعىسى مەن جانۋارلار دۇنيەسىنىڭ تارالۋ ايماقتارىن سيپاتتاۋ. وسىمدىك پەن جانۋارلار دۇنيەسىنىڭ زونا بويىنشا تارالۋ سەبەپتەرىن ءتۇسىندىرۋ.
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ جەكە تاپسىرمالارمەن جۇمىس ىستەۋ ارقىلى وزدىگىنەن جۇمىس ىستەي ءبىلۋ داعدىسىن ودان ءارى قالىپتاستىرۋ. يكەمدىلىكتەرى مەن داعدىلارىن دامىتۋ. «قازاقستاننىڭ قىزىل كىتابىنا» ەنگىزىلگەن وسىمدىكتەر مەن جانۋارلار دۇنيەسىنە توقتالۋ.
تاربيەلىك: توپىراق ەروزيالارىمەن تانىستىرىپ، وقۋشىلاردى بۇل ماسەلەلەردى شەشۋدىڭ جولىن تابۋعا باعىتتاۋ ارقىلى، ويلاۋ داعدىلارىن ارتتىرۋ، ءوز وتانىنا دەگەن جاۋاپكەرشىلىك پەن سۇيىسپەنشىلىك سەزىمدەرىن ارتتىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
ساباقتىڭ ءادىس - تاسىلدەرى: سۇراق - جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، ەس كارتاسى
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى:
قازاقستاننىڭ فيزيكالىق كارتاسى، وسىمدىكتەر مەن جانۋارلار دۇنيەسىنە ارنالعان بەينە ايدار، ينتەربەلسەندى تاقتا.
ءپانارالىق بايلانىس: بيولوگيا، حيميا، تاريح
I. ۇيىمداستىرۋ
ا. امانداسۋ
ب. تۇگەندەۋ
س. ساباققا كوڭىل اۋدارۋ

II. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ.
ساباققا دەگەن ىنتاسىن ارتتىرۋ، جىگەرلەندىرۋ ماقساتىندا ۇراندارىن ايتۋ.

مىنە، مىنە ءتىرى گۇلدەر، ءتىرى گۇلدەر تۇر ءوسىپ،
بۇل دالادا باقىت شاقتىڭ بايانى ءۇشىن كۇرەسىپ...
وتكەن كۇندەر داۋىلىمەن قۇمدار تولقىپ شايقالعان،
سول ءبىر داۋىل تالاي ءىزدى كەتتى - اۋ كومىپ، مايتالمان!
و، عاجايىپ، جاڭا گۇلدەر ەسكى جۇرتتا تۇر ءوسىپ،
بۇل دالانىڭ رۋحى ءۇشىن ماڭگى - باقي كۇرەسىپ.
سول گۇلدەردى يىسكەپ، ءسۇيىپ جۇرسە بىرەۋ دالادا
ۇقسايدى ول ءوز بالاسىن جەتەكتەگەن اناعا.
قارا توپىراقتى زونا
1. قارا توپىراقتى زونا قازاقستاننىڭ قاي ايماعىنا ءتان؟ /سولتۇستىك، قوستاناي، اقمولا، پاۆلودار، باتىس قازاقستان/
2. قارا توپىراقتىڭ 3 ءتۇرىن اتاپ كورسەت؟ /گۋمۋستىلىعى شامالى، جاي گۋمىستى قارا، قۋاڭ دالانىڭ قارا توپىراعى /
قارا قوڭىر توپىراقتى زونا
1. بۇل توپىراق قاي جەرلەردە كەزدەسەدى؟ /ورت. قاز.، شقو جازىق جەرلەرىندە/
2. قارا قوڭىر توپىراققا ءتان سيپات جانە بۇل قاي زوناعا ءتان؟ /تىم قۇرعاق، شولەيتتى ايماققا ءتان/
قوڭىر جانە سۇر قوڭىر توپىراقتى زوناسى
1. بۇل توپىراق ءتۇرى قاي وڭىردە كوپ تارالعان؟ /وڭتۇستىك قازاقستاندى تۇگەل قامتىعان/
2. قوڭىر جانە سۇر قوڭىر توپىراقتىڭ قۇرامى؟ /گۋمۋسى از، سوندىقتان مال شارۋاشىلىعىنا، سۋارمالى ەگىنشىلىككە ءتيىمدى/

3. قازىرگى تاڭدا توپىراق قالاي لاستانىپ جاتىر؟ ءوز ءوڭىرىڭنىڭ ەروزياعا ۇشىراعان توپىراعىنا قانداي شارا قولدانار ەدىڭ؟
(وقۋشىلار ءوز ويلارىن داپتەرگە ءتۇسىرۋ)
كەسكىن كارتامەن جۇمىس

2. تاپقىر بولساڭ شەشىپ كور......(جۇمباقتار شەشۋ)
1. توپىراقتىڭ كەمىتەتىن قۇنارلىعىن
اتاڭدارشى تابيعاتتىڭ ءبىر اپاتىن /توپىراق ەروزياسى/

2. جەرىمىزدىڭ كوپ بولىگى جازىقتىقتان،
جانە دە كۇشتى جەلدەن ءجيى سوققان
تىڭ جانە تىڭايعان جەرلەرىمىز،
ەگىستىككە جاراماي ىستەن شىققان.
ەروزيانىڭ قاي ءتۇرى توپىراقتى،
وسىنداي جاعدايلارعا ۇشىراتقان؟. /جەل ەروزياسى/

3. 1955 - 58 جىلدار ارالىعىندا
805 مىڭ گەكتار جەر ۇشىرادى ەروزياعا،
بۇل جاعداي پاۆلوداردان ورىن السا،
كەزدەستى تاعى قاي وبلىس اۋدانىندا /قوستاناي وبلىسى، اۋليەكول/

4. توپىراق قاباتى بولۋى ءۇشىن قايتا جاڭا،
قۇرىلۋ ءۇردىسى سوزىلعان قانشا سان مىڭ جىلعا /1400 - 7000/

5. باسىندا ۇساق جىرالار پايدا بولعان،
سۋارعان سايىن ويىلىپ سايعا اينالعان.
ساي – سالامەن جىرالاردىڭ كوبەيۋى،
ادامداردىڭ ءتيىمسىز جاعدايىنان،
ەروزيانىڭ قاي تۇرىنە جاتادى بۇل؟
شايىلىپ كەتكەن توپىراق اققان سۋدان. /سۋ ەروزياسى/

III. جاڭا ساباق.
بارىسى: كىرىسپە ءسوز.
وقۋشىلار جۇمباعىمىزدى شەشىپ بولساق، قولدارىڭىزداعى جەتوندارىڭىزدىڭ سىرتقى بەتىندەگى سۋرەتكە نازار اۋدارىڭىزدار. نە بەينەلەنگەن، قالاي ويلايسىزدار؟

قازاقستان وسىمدىكتەرىنىڭ قالىپتاسۋىنا وتە كوپ ۋاقىت كەتتى. تىرشىلىك اتاۋلىنى وسىمدىكسىز ەلەستەتۋگە بولمايدى. پالەوگەن داۋىرىندە بۇكىل تۇران ويپاتىن تەڭىز باسىپ جاتقان. ول تورعاي بۇعازى ارقىلى باتىس ءسىبىر تەڭىزىمەن جالعاسقان. تەڭىز قازاقستانعا قاراعان قۇرلىقتى 2 - گە بولگەن. تورعاي بۇعازىنان شىعىستا التاي، سارىارقا ايماقتارىندا، نەگىزىنەن جالپاق جاپىراقتىلارى مەن ماڭگى جاسىل قىلقان جاپىراقتى وسىمدىك تۇرلەرى تاراعان. ال تورعاي بۇعازىنان باتىسقا قاراي (مۇعالجار، جالپى سىرت، جەم ءۇستىرتى) ماڭگى جاسىل سۋبتروپيكتىك تۇرلەر دامىعان.
پالەوگەن ءداۋىرىنىڭ العاشقى جارتىسىندا جازىق ويپاڭداردى تەڭىز باسىپ جاتقان تۇستا، ونىڭ جاعالاۋىنداعى قىراتتار مەن تاۋلاردا سۋبتروپيكتىك جالپاق جاپىراقتى ورمان ءوسىپ تۇرعان.
نەوگەن داۋىرىندە كليمات سۋىپ، تاۋلى اۋدانداردى مۇز باسقان كەزدە جىلۋ سۇيگىش وسىمدىكتەر جويىلىپ كەتىپ، قازىرگى ورمان تيپتەرى قالىپتاسقان، گرەك جاڭعاعى، ورىك، الما سياقتى وسىمدىكتەر ساقتالىپ قالعان. قازاقستاننىڭ وسى كۇنگى وسىمدىكتەر جامىلعىسى وسىلاي بىرتىندەپ ۇزاق كەزەڭدى باسىنان وتكىزىپ قالىپتاسقان.