InfoHub Logo

ساباقتىڭ تاقىرىبى: قازاقتىڭ ءانشى - سازگەر اقىندار. سەگىز سەرى (مۇحامەدقاناپيا) باھرام ۇلى شاقشاقوۆ
ساباقتىڭ ماقساتى: 1. بىلىمدىلىك: سەرىلەر پوەزياسى تۋرالى ويلارىن تەرەڭدەتۋ، سەرىلەرگە ءتان ورتاق قاسيەتتى تانىپ - ءبىلۋ، سەگىز سەرىنىڭ وزىنە عانا ءتان قاسيەتتەرىن ەرەكشەلەۋ، اجىراتۋ. ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىن تانىستىرۋ. 2. دامىتۋشىلىق: ءوز بەتتەرىمەن ويلانتۋ، ويلاندىرۋ، وزىندىك دالەلدى پىكىر، تۇجىرىمدى وي ايتۋعا باۋلۋ، ۇيرەتۋ. 3. تاربيەلىك: ەستەتيكالىق تاربيە، ونەردى سۇيۋگە، باعالاۋعا باۋلۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ىزدەنىس – شىعارماشىلىق ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: ق. و. بىتىبايەۆا جانە ستو تەحنولوگياسى
ءپانارالىق بايلانىس: تاريح، مۋزىكا.
ساباقتىڭ بارىسى: 1. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ نازارىن اۋدارىپ، ساباققا بەيىمدەۋ.
2. جاڭا ساباق. ءانشى - سازگەر اقىندارعا توقتالۋ.
ءمۇعالىم: سەرىلەرگە ءتان ورتاق قاسيەتتەر قانداي ەدى؟

سەرى
↓
ونەرلى، ءانشى، اقىن، سازگەر، سۇلۋلىقتى سۇيەدى، اسەمدىكتى سۇيەدى، تالعامدى، كۇيكى تىرلىكپەن اينالىسپايدى، ەل سۇيىكتىسى

1. قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ. دەڭگەيلىك تاپسىرمالار:

ءى دەڭگەي. ءسوزجۇمباق. وتكەن تاقىرىپتى بەكىتۋگە ارنالعان سۇراقتار.
ءىى دەڭگەي. شىعارماشىلىق جۇمىس. ولەڭدەرىن وقىپ، وي تولعاۋ
ءىىى دەڭگەي. ءان تىڭداۋ،”تەست - ينتەرۆيۋ” جۇرگىزۋ
ءىۇ دەڭگەي. زەرتتەۋ، سالىستىرۋ

1 - دەڭگەي «ءسوزجۇمباق» قايتالاۋعا ارنالعان سۇراقتار.
1. ش. ءۋاليحانوۆ ابىلاي حاننىڭ كىمى؟ (شوبەرەسى)
2. قاشاعان كۇرجىمان ۇلىنىڭ تاريحي جىر داستانى؟ (اتامەكەن)
3. دۋلات باباتاي ۇلىنىڭ تابيعات تۋرالى جازعان ولەڭى. (اياگوز)
4. ابايدىڭ اقىن ءىنىسى كىم؟ (شاكارىم)
5. ابايدىڭ جىلدىڭ ءتورت مەزگىلىنە ارناعان ءبىر ولەڭى؟ (جاز)
6. جامبىلدىڭ ۇستازى كىم؟ (ءسۇيىنباي)
7. ابايدىڭ پوەماسى (ەسكەندىر)
8. جامبىلدىڭ عاشىق قىزى، قۇربىسى كىم؟ (بۇرىم)
9. شاكارىم قاي ءتىلدى جاقسى مەڭگەرگەن؟ (تۇرىك)

2. ماعىناسىن تانۋ. سەگىز سەرى باھرام ۇلى شاقشاقوۆ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى.
وقۋشىلار مەن سىزدەرگە ۇيدەن وقىپ كەلىڭدەر دەپ ەدىم، كانە، كىم ايتام دەيدى؟ وقۋشىلاردان سۇراۋ. ءمۇعالىم: سەگىز سەرى – ول دا سەرى. باسقا سەرىدەن ايىرماشىلىعى - حالىق ونىڭ ونەرىن باعالاپ، سەگىز سەرى اتاندىرعان، سەگىز بىرنەشە كىسى ەمەس، ءبىر كىسى، ياعني مۇحامەدقانافيا باھرام ۇلىنىڭ 8 ءتۇرلى ونەرىنە بايلانىستى حالىق بەرگەن اتاۋ «سەگىز قىرلى، ءبىر سىرلى» دەگەننەن شىققان.
اتاسى قوجابەرگەن جىراۋ – تولىباي سىنشى ۇلى. كوپ ۆاريانتتى «قوبىلاندى»، «الپامىس»، «ەدىگە» جىرلارىنىڭ ءبىر - ءبىر نۇسقاسىن ءوزى شىعارعان.

سەگىز سەرى مۇسىلمانشا دا، ورىسشا دا وقىعان. ومبىداعى ءسىبىر اسكەري ۋچيليششەسىن بىتىرگەن. وتارلاۋشى كولچاكتارىنا باسشى نەمەسە ءتىلماش بولۋدان باس تارتقان. سول ءۇشىن «بۇزاقى، موينىنا كىسى قانىن جۇكتەگەن» دەگەن جالا ايىپپەن پاتشا شەنەۋلىكتەرى ونى تۇرمەگە قاماپ، جەر اۋدارماق بولعان. ونى سەزگەن اقىن ەدىل - جايىق بويىن بەتكە الادى. سەبەبى اتاسى شاقشاقتىڭ اناسى اتاقتى سىرىم دات ۇلىنىڭ تۋعان اپاسى ەكەن. وسى جاققا كەلىپ، يساتاي - ماحامبەت كوتەرىلىسىنە قاتىسىپ، قوزعالىستىڭ جالىندى جىرشىسىنا اينالادى. ءتورت جىل پانالايدى، ەلىنە قايتا ورالادى.
كەيىن ماحامبەتتى ادەيى ولتىرگەنىن ەستىپ، ءوز ەلىنەن ارنايى كەلىپ، بايماعامبەت سۇلتاننىڭ كوزىن جويۋعا قاتىسقانداردىڭ بەل ورتاسىندا بولادى. ەلىنە بارعان سوڭ سەگىز ىرىسبيكە ەسىمدى قىزعا ۇيلەنىپ جانۇيا قۇرايدى. مۇسايىن، مۇستافا اتتى ۇلدارى بولادى. ولار دا اكەسى سياقتى ءانشى، اقىن بولىپ وسەدى. 1854جىلى، 36 جاسىندا سەگىز سەرى اۋىرىپ، ءوز جەرىندە قايتىس بولادى. بەيىتى دوسقۇل جەرىندە. سەگى سەرىنى «ءان اتاسى» دەپ ارداقتايتىن ۋاقىت جەتتى، بيىل اقىننىڭ تۋعانىنا 195 جىل تولدى. سەگىز سەرىنىڭ شاكىرتتەرى ءبىرجان سال، جاياۋ مۇسا، نۇرجان ناۋشابايەۆ، كەمپىرباي، قۇلتۋما، وسى شاكىرتتەرى وزىنە ارناپ جوقتاۋ ولەڭدەرىن شىعارىپتى.
سەگىز سەرى ( مۇحامەدقاناپيا ) باھرام ۇلى شاقشاقوۆ 1818 - 1854