قازىرگى زامان ءمۇعالىمى
ورازوۆا جانات ەسەت قىزى
اقتوبە وبلىسى حرومتاۋ قالاسى
مەكتەپتەن تىس ءبىلىم بەرۋ ورتالىعى مقكك
"ولەڭ ورنەكتەرى" ۇيىرمەسىنىڭ جەتەكشىسى
«ۇستازدىڭ بيىگى ويلانا قاراساڭ، بيىكتەي بەرەدى، ۇڭىلە قاراساڭ، تەرەڭدەي بەرەدى، قول سوزساڭ قارسى الدىڭدا، اينالساڭ ارتىڭدا تۇرعانداي» – دەپ سوكرات ايتقانداي، ەگەمەندى ەلىمىزدىڭ الدىڭعى قاتارلى وتىز مەملەكەتتىڭ قاتارىنا قوسىلۋعا تاباندىلىقپەن جىلجۋ ساياساتى قوعامىمىزدىڭ بارلىق سالاسىندا تۇبەگەيلى وزگەرىستەر ەنگىزىپ، جاڭا تالاپتار قويىلىپ وتىر. سونىڭ ىشىندە بولاشاق ۇرپاققا الەمدىك دەڭگەيدە ءبىلىم بەرۋ ماقساتىنا وراي ءبىلىم مازمۇنىنا جاڭاشا قاراۋ – باستى مىندەتتەردىڭ ءبىرى. قازىرگى كەزدە ءبىلىم بەرۋدىڭ جاڭا جۇيەسىنىڭ جاسالىنۋى، ءبىلىم مازمۇنى مەن ادىس-تاسىلدەرىنىڭ جاڭارۋى باسەكەلەستىككە قابىلەتى مول، شىعارماشىلىق باعىتتا ەڭبەكتەنەتىن، وي قابىلەتىمەن ەرەكشەلەنەتىن ازاماتتى تاربيەلەۋدى كوزدەيدى.
عىلىم مەن تەحنيكانىڭ جەدەل دامىعان زامانىندا اقىل-وي مۇمكىندىگىن قالىپتاستىرىپ، ادامنىڭ قابىلەتىن، تالانتىن دامىتۋ — زاماننىڭ باستى تالابى بولىپ وتىر. وسى جايتتاردىڭ بارلىعىن جۇزەگە اسىراتىن ادام — ءمۇعالىم. ءمۇعالىم! مەن ءۇشىن وسى ءسوزدىڭ وزىندە قانشاما ءمان-ماعىنا، كۇش قۇدىرەتتى، قاسيەتتى ۇعىم جاتىر. ءمۇعالىمنىڭ الدىنان وتپەيتىن ەشكىم جوق. جاقسى ءمۇعالىم — مەكتەپتىڭ جۇرەگى، — دەگەن ى.التىنسارين اتامىز. جۇرەكسىز ءومىر بولماسا ءمۇعالىمسىز ءبىلىمنىڭ، تاربيەنىڭ ىسكە اسپايتىنى بەلگىلى. ءمۇعالىم ەلدىڭ ەرتەڭگى تىزگىنىن ۇستايتىن ۇرپاقتى تاربيەلەيدى. ال جاس وركەننىڭ قالاي بولىپ ءوسۋى ۇستازدان العان تالىم-تاربيەسىنە بايلانىستى ەكەندىگى بەلگىلى.
ناعىز ءمۇعالىم بولۋ — ۇلكەن ابىروي، زور ەڭبەك، ىشكى قاجەتتىلىك جانە بالالارعا دەگەن جالىنداعان ماحاببات. ۇستاز دەگەن اتاققا يە بولۋدىڭ ءوزى ءبىر باقىت. قاي زاماندا بولماسىن، ۇستاز ۇزدىكسىز ىزدەنۋشى، ۇشقىر ويلى بولۋى ءتيىس دەپ ويلايمىن. مەكتەپ تابالدىرىعىن تارىداي بولىپ اتتاعان بۇلدىرشىندەرىم ءبىلىم تۇڭعيىعىنا ەركىن سۇڭگىسە، شاكىرتتەرىم ءبىلىم دوداسىندا قاتارلاسىنان وزا شاۋىپ، وڭ ناتيجەگە قول جەتكىزىپ جاتسا، مۇعالىمگە بۇدان ارتىق قۋانىش بار ما؟
كەزىندە ۇلى عۇلامالاردىڭ ءبىرى «بالانىڭ باقىتى جاقسى ۇستازدىڭ قولىندا» دەگەن ەكەن. بۇل قاناتتى ءسوز ەشقاشان ءوزىنىڭ ءمانىن جويعان ەمەس. سوندىقتان ەرتەڭ ەل تۇتقاسىن ۇستايتىن بۇگىنگى جاس ۇرپاقتىڭ بولاشاعى ءبىرىنشى كەزەكتە ءمۇعالىمنىڭ بەرگەن ءبىلىمى مەن تالىم-تاربيەسىنە تىكەلەي بايلانىستى دەپ ويلايمىن.
ءمۇعالىمنىڭ تاربيە مەن ءبىلىم بەرۋ جولىندا اتقارعان ادال ەڭبەكتەرى عانا جاس ازاماتتاردىڭ ءومىر جولدارىنا شۋاق شاشا الىپ، دۇرىس باعىت بەرە الادى.
بۇگىنگى ءداۋىر — جاڭاشىلدىق ءداۋىرى. ەندەشە، ونىڭ بولاشاعىنا، الار بىلىمىنە، تالىم-تاربيەسىنە بەي-جاي قاراۋعا تاعى بولمايدى. ەلباسىنىڭ «داعدارىس ارقىلى — جاڭارۋ مەن دامۋعا» دەپ اتالاتىن حالىققا جولداۋىندا ۇستازدار قاۋىمىنا زور مىندەتتەر جۇكتەلدى.
ۇلى اعارتۋشى احمەت بايتۇرسىنوۆ: «مەكتەپتىڭ جانى — ءمۇعالىم. ءمۇعالىم قانداي بولسا، مەكتەبى دە سونداي بولماقشى، ياعني ءمۇعالىم ءبىلىمدى بولسا، بىلگەن ءبىلىمىن باسقاعا ۇيرەتە بىلەتىن بولسا، ول مەكتەپتەن بالالار كوبىرەك ءبىلىم ءبىلىپ شىقپاقشى. سولاي بولعان سوڭ، ەڭ اۋەلى، مەكتەپكە كەرەگى – ءبىلىمدى، پەداگوگيكا، مەتوديكادان حاباردار، وقىتا بىلەتىن ءمۇعالىم»، — دەگەن. عاسىرعا جۋىق ۋاقىت وتسە دە، الاش ارىسىنىڭ وسى ءسوزى ەسكىرمەك ەمەس. بۇل ماسەلەنى ەلباسى دا تالاي مارتە قاداپ ايتقان.
«ۇستازى جاقسىنىڭ ۇستامى دا جاقسى». مەكتەپتەگى ءمۇعالىم – ءوز شاكىرتىنىڭ ءبىلىمدى عانا ەمەس، ۇلتتىق تاربيەمەن سۋسىنداۋىنا دا كوپ كومەك كورسەتەتىن مامان. سەبەبى، ءار وقۋشى مۇعالىمگە قاراپ بوي تۇزەيدى. ونىڭ ءجۇرىس-تۇرىسىنا ەلىكتەيدى. دەمەك، قازىرگى زامان ءمۇعالىمىنىڭ باستى ماقساتى – زامان تالابىنا ساي، ءبىلىمدى تۇلعا تاربيەلەۋ. قازىرگى جاستار ىشىندە باتىستان كىرگەن بەيادەپ قىلىقتارعا بارىپ، تەرىس جولدارعا تۇسكەندەرى بار ەكەنى بەلگىلى. يماندىلىقتان ادا بولىپ، اعايىن-تۋىستى، قالا بەردى، اتا-انانى قۇرمەتتەۋدەن كەرى كەتكەندەرى دە كەزدەسەدى. مۇنىڭ ءبارى جاس كەزدەگى تاربيەنىڭ وسالدىعى دەپ جاتامىز. دەمەك، وسىنداي كەلەڭسىز جايتتارعا جول بەرمەۋ ءۇشىن قازىرگى زامان ءمۇعالىمى – اقىلشى، جول سىلتەر دانا، اقىل قوسار اناداي، تاربيە مەن ءبىلىم بەرۋدە يننوۆاسيالىق تەحنولوگيالاردى مەڭگەرگەن كاسىبي بىلىكتى مامان بولۋى كەرەك.
سونىمەن قازىرگى زامان ءمۇعالىمى قانداي بولۋ كەرەك؟
«ءومىر بويى وقۋ كەرەك» ەرەجەسىن ۇستانىپ، ءوزى وقي وتىرىپ، وزگەنى وقىتاتىن؛
ءوزىنىڭ عانا ەمەس، باسقانىڭ دا ەڭبەگىنە جاۋاپكەرشىلىكپەن قارايتىن؛
جوعارىدا ايتىلعانداي جاڭا تەحنولوگيانى جەتىك مەڭگەرگەن، ءبىلىمدى، جانى جاڭالىققا تولى، تۇسىنبەگەندى تۇسىندىرە الاتىن؛
مەڭگەرمەگەندى مەڭگەرگەنشە مەڭگەرتە الاتىن؛
قۇرامىنداعى مۇعالىمدەردىڭ ءبىلىم، بىلىك، داعدىلارىن جەتىلدىرۋ جولدارىن تابا الاتىن؛
وسىنداي قاسيەتتەرى بار ءمۇعالىم ارقىلى، بولاشاقتا ەگەمەن ەلىمىزدىڭ ەرتەڭگى بولاشاعى ءبىلىمدى جاس ۇرپاق قالىپتاسارى انىق ەكەندىگى بارشامىزعا ءمالىم.
ءار ۇستاز، قوعام جانە زامان تالابىنا ساي پەداگوگيكالىق شەبەرلىگىن شىنداپ، ۇنەمى ىزدەنىس ۇستىندە بولۋى ءتيىس. ءمۇعالىم رەتىندە ءوزىم دە ۇنەمى ىزدەنىس ۇستىندە بولامىن جانە پەدوگيكالىق جاڭا ادىس-تاسىلدەردى ءتيىمدى قولدانا وتىرىپ، وقۋشىلارىمدى ءبىلىم نارىنە جەتكىزە بەرمەكپىن. ۇلى اباي «ادامنىڭ ادامشىلىعى جاقسى اتا-انادان، جاقسى ۇستازدان، جاقسى قۇربىدان بولادى» دەپ ايتىپ كەتكەنى بەلگىلى. وسىنداي قاسيەت پەن قۇرمەتكە لايىق ۇستاز بولعان ءجون.
You Might Also Like
-
كوفە جاي عانا سۋسىن ەمەس، ول ناعىز ونەر. كەيبىر باريستالار ءوز جۇمىستارىنا ۇلكەن شىعارماشىلىقپەن قاراپ كوبىك بەتىنە تاماشا ونەر تۋىندالارىن سالادى.
-
6 ناۋرىز كۇنى ۇكىمەت ۇيىندە پرەمەر-مينيستر باقىتجان ساعىنتايەۆتىڭ توراعالىعىمەن ق ر ۇكىمەتىنىڭ جانىنداعى جوعارى عىلىمي-تەحنيكالىق كوميسسيانىڭ وتىرىسى ءوتتى، دەپ primeminister.kz سايتى حابارلايدى.
