قىس عاجايىپتارى
ورتاڭعى توپ
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: "قاتىناس"
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتى: كوركەم ادەبيەت
ماقساتى: جىل مەزگىلى قىس تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ، وزىنە ءتان ەرەكشەلىكتەرىن اجىراتا ءبىلۋىن، سۋرەت كورىنىستەرىن بەينەلەي بىلۋگە ۇيرەتۋ، ءوز ويىن تولىق جەتكىزە بىلۋگە، جۇيەلى اڭگىمەلەۋگە ۇيرەتۋ، بۇعان دەيىن العان بىلىمدەرىن تياناقتاۋ. بالالاردىڭ سويلەۋ ارەكەتىن، ءتىلىن، ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن، كوركەمدىك تالعامىن، وي - قيالىن دامىتۋ. تابيعاتتى ايالاۋعا، اسەمدىكتى سەزىنىپ، كورە بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ءادىس - ءتاسىلى: اڭگىمەلەسۋ، ءتۇسىندىرۋ، كورسەتۋ، سۇراق - جاۋاپ، اڭگىمەلەتۋ، عاجايىپ ءسات، ويىن، سەرگىتۋ ءانى.
كورنەكىلىگى: ورمان كورىنىسى، قىس تۋرالى، بەينەلى سۋرەتتەر، ماگنيتتى تاقتا، ءتىس پاستاسى، سۇرتكىش، اققالا، شىرشا، اعاشتار، ايۋ، قويان، تۇلكى كەيىپكەرلەرى.
ءپانارالىق بايلانىس: ءتىل دامىتۋ، قورشاعان ورتا، ماتەماتيكا، سۋرەت، ءان.
الدىن - الا جۇرگىزىلگەن جۇمىستار: سەرۋەن، قىس تۋرالى ولەڭدەر جاتتاتۋ.
ا. مەڭجانوۆانىڭ «بۇل جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟» ولەڭىن وقۋ.
شانامەن زىرعىپ جەلەتىن
كونكي، شاڭعى تەبەتىن،
اققالا جاساپ وينايتىن
قاي مەزگىل دەپ ويلايسىڭ؟
- قىس مەزگىلى
- جارايسىڭدار، بالالار، قىس مەزگىلىنىڭ بەلگىلەرىن بىلەمىز بە؟
- قار جاۋادى، اياز بولىپ، بوران سوعادى.
- ەندەشە، بوران سوققانىن قيمىلمەن قالاي كورسەتەمىز؟
(قولدارىن جوعارى كوتەرىپ، گۋىلدەيدى)
- قاتتى اياز بولىپ توڭعاندا نە ىستەيمىز؟
(قولدارىن قۋسىرىپ، اياقتارىن توپىلداتادى)
- ال كۇن شىققاندا نە ىستەيسىڭدەر؟
(الاقاي، دەپ قولدارىن كوتەرەدى)
- جارايسىڭدار، وسىنداي تاماشا كوڭىل - كۇيمەن ورمانعا بارعىلارىڭ كەلە مە؟
- يا، بارعىمىز كەلەدى.
- ەندەشە، مەنىڭ سيقىرلى قالپاعىمنىڭ كومەگىمەن ءبىز ورمانعا بارامىز. قانە، ءبارىمىز كوزىمىزدى جۇمامىز.
(بالالار كوزدەرىن جۇمادى، اشقان كەزدە ورمان كورىنىسى كورىنەدى)
- مىنە، بالالار، ءبىز ورمانعا كەلدىك. ورماننان نەلەردى كورىپ تۇرمىز؟
- قار باسقان شىرشالار، اعاشتار، اققالا، ۇيىلگەن قارلار.
- قار تۋرالى سەندەر نە بىلەسىڭدەر؟
- اپپاق، اپپاق قار اپپاق
اينالانىڭ ءبارى اپپاق
- شىرشانىڭ ءتۇسى قانداي؟ بويلارى بىردەي مە؟
- ءتۇسى جاسىل، بويلارى بيىك جانە الاسا
- ورماندا تاعى نەلەر بار ەكەن؟ (قويان، تۇلكى شىعادى)
- اڭدار بار.
- اڭدار تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟
(بالالار تاقپاقتار ايتادى، قويان مەن تۇلكى كەلەدى)
- وي، قانداي تاماشا! ءبىز دە سەندەرمەن بىرگە جۇرەيىكشى.
- بالالار، مىنا اعاشقا قاراڭدارشى، جاپىراقتارى بار ما؟
- جوق
- مىناۋ اق بولىپ تۇرعان نە؟
- اق قارلار
- بالالار، مىنا جەردە بىرەۋ بار سياقتى، بۇل كىم بولدى ەكەن؟
- ايۋ عوي
- بالالار، ايۋ قىستا ۇيىقتاپ جاتادى، شۋلاساق ويانىپ كەتەدى.(ايۋدىڭ اپانىنىڭ قاسىندا قوراپشا تۇرادى). مىنا قوراپشانى بىرەۋ جوعالتىپ العان سياقتى، وزىمىزبەن بىرگە الا كەتەيىك، سۇراسا بەرەرمىز. ال، مىناۋ نە نارسە؟
- بۇل اققالا
- يا، ءبىزدىڭ الدىمىزدا دا، بالالار كەلىپ، اققالا جاساپ كەتكەن سياقتى. اققالا نەشە بولىكتەن تۇرادى؟
- ءۇش بولىكتەن تۇرادى
- ءپىشىنى قانداي؟
- ءپىشىنى دوڭگەلەك.
- ال ءتۇسى قانداي؟
- ءتۇسى اق.
- اققالانى نەدەن جاسايدى؟
- اق قاردان جاسايدى.
- بالالار، ءبىز توڭىپ قالدىق، اڭدارمەن بىرگە سەرگىتۋ ويىنىن ويناساق قالاي بولادى؟
سەرگىتۋ
اياز بولسا سەكىرەمىز. (بالالار سەكىرەدى)
شۋاق بولسا توقتايمىز. (بالالار توقتايدى)
- بالالار، ءبىزدىڭ قايتاتىن ۋاقىتىمىز بولدى، سيقىرلى قالپاقتىڭ كومەگىمەن بالاباقشامىزعا قايتايىق. (بالالار كوزدەرىن جۇمادى)
- مىنە، بالالار، ءبىز بالاباقشامىزعا دا كەلدىك. قىسقى ورماننان نە كوردىك؟(بالالاردىڭ جاۋابى)
- بالالار، ورماننان تاۋىپ العان قوراپشانى اشىپ كورەيىك. مىنە، قىزىق! بۇل جەردە قىس مەزگىلىن بەينەلەيتىن سۋرەتتەر بار ەكەن. بۇلاردى قۇراستىرىپ، اڭگىمە قۇراپ ايتايىق. (بالالار سۋرەتكە قاراپ اڭگىمەلەيدى)
- بالالار، ءبىزدىڭ قىسقى كورىنىسىمىز بۇدان دا ادەمى بولۋ ءۇشىن، قار جاۋعىزساق قايتەدى؟ ەندەشە، ءبارىمىز كەزەكپەن وڭ قولىمىزدىڭ ساۋساق ۇشىمەن اق قاردىڭ سۋرەتىن بەينەلەپ سالايىق. (بالالار ءداستۇرلى ەمەس ادىسپەن، ءتىس پاستاسىن پايدالانا وتىرىپ، قاردىڭ بەينەسىن سالادى)
- وي، قانداي كەرەمەت! ەندى ءبارىمىز «كوڭىلدى قىس» ءانىن ورىندايىق.
كۇتىلەتىن ناتيجە: ءبىلۋى: قىس مەزگىلىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىن اجىراتىپ، اتاي بىلەدى
مەڭگەرۋى: سۋرەت بويىنشا اڭگىمە قۇراستىرىپ ايتۋدى، سۇراققا تولىق جاۋاپ بەرۋدى ۇيرەنەدى.
جاساي الۋى: بەينەلى سۋرەتتەردى قۇراستىرىپ، قاردىڭ بەينەسىن ساۋساقپەن سالادى.
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: "قاتىناس"
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتى: كوركەم ادەبيەت
ماقساتى: جىل مەزگىلى قىس تۋرالى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ، وزىنە ءتان ەرەكشەلىكتەرىن اجىراتا ءبىلۋىن، سۋرەت كورىنىستەرىن بەينەلەي بىلۋگە ۇيرەتۋ، ءوز ويىن تولىق جەتكىزە بىلۋگە، جۇيەلى اڭگىمەلەۋگە ۇيرەتۋ، بۇعان دەيىن العان بىلىمدەرىن تياناقتاۋ. بالالاردىڭ سويلەۋ ارەكەتىن، ءتىلىن، ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن، كوركەمدىك تالعامىن، وي - قيالىن دامىتۋ. تابيعاتتى ايالاۋعا، اسەمدىكتى سەزىنىپ، كورە بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ءادىس - ءتاسىلى: اڭگىمەلەسۋ، ءتۇسىندىرۋ، كورسەتۋ، سۇراق - جاۋاپ، اڭگىمەلەتۋ، عاجايىپ ءسات، ويىن، سەرگىتۋ ءانى.
كورنەكىلىگى: ورمان كورىنىسى، قىس تۋرالى، بەينەلى سۋرەتتەر، ماگنيتتى تاقتا، ءتىس پاستاسى، سۇرتكىش، اققالا، شىرشا، اعاشتار، ايۋ، قويان، تۇلكى كەيىپكەرلەرى.
ءپانارالىق بايلانىس: ءتىل دامىتۋ، قورشاعان ورتا، ماتەماتيكا، سۋرەت، ءان.
الدىن - الا جۇرگىزىلگەن جۇمىستار: سەرۋەن، قىس تۋرالى ولەڭدەر جاتتاتۋ.
ا. مەڭجانوۆانىڭ «بۇل جىلدىڭ قاي مەزگىلى؟» ولەڭىن وقۋ.
شانامەن زىرعىپ جەلەتىن
كونكي، شاڭعى تەبەتىن،
اققالا جاساپ وينايتىن
قاي مەزگىل دەپ ويلايسىڭ؟
- قىس مەزگىلى
- جارايسىڭدار، بالالار، قىس مەزگىلىنىڭ بەلگىلەرىن بىلەمىز بە؟
- قار جاۋادى، اياز بولىپ، بوران سوعادى.
- ەندەشە، بوران سوققانىن قيمىلمەن قالاي كورسەتەمىز؟
(قولدارىن جوعارى كوتەرىپ، گۋىلدەيدى)
- قاتتى اياز بولىپ توڭعاندا نە ىستەيمىز؟
(قولدارىن قۋسىرىپ، اياقتارىن توپىلداتادى)
- ال كۇن شىققاندا نە ىستەيسىڭدەر؟
(الاقاي، دەپ قولدارىن كوتەرەدى)
- جارايسىڭدار، وسىنداي تاماشا كوڭىل - كۇيمەن ورمانعا بارعىلارىڭ كەلە مە؟
- يا، بارعىمىز كەلەدى.
- ەندەشە، مەنىڭ سيقىرلى قالپاعىمنىڭ كومەگىمەن ءبىز ورمانعا بارامىز. قانە، ءبارىمىز كوزىمىزدى جۇمامىز.
(بالالار كوزدەرىن جۇمادى، اشقان كەزدە ورمان كورىنىسى كورىنەدى)
- مىنە، بالالار، ءبىز ورمانعا كەلدىك. ورماننان نەلەردى كورىپ تۇرمىز؟
- قار باسقان شىرشالار، اعاشتار، اققالا، ۇيىلگەن قارلار.
- قار تۋرالى سەندەر نە بىلەسىڭدەر؟
- اپپاق، اپپاق قار اپپاق
اينالانىڭ ءبارى اپپاق
- شىرشانىڭ ءتۇسى قانداي؟ بويلارى بىردەي مە؟
- ءتۇسى جاسىل، بويلارى بيىك جانە الاسا
- ورماندا تاعى نەلەر بار ەكەن؟ (قويان، تۇلكى شىعادى)
- اڭدار بار.
- اڭدار تۋرالى نە بىلەسىڭدەر؟
(بالالار تاقپاقتار ايتادى، قويان مەن تۇلكى كەلەدى)
- وي، قانداي تاماشا! ءبىز دە سەندەرمەن بىرگە جۇرەيىكشى.
- بالالار، مىنا اعاشقا قاراڭدارشى، جاپىراقتارى بار ما؟
- جوق
- مىناۋ اق بولىپ تۇرعان نە؟
- اق قارلار
- بالالار، مىنا جەردە بىرەۋ بار سياقتى، بۇل كىم بولدى ەكەن؟
- ايۋ عوي
- بالالار، ايۋ قىستا ۇيىقتاپ جاتادى، شۋلاساق ويانىپ كەتەدى.(ايۋدىڭ اپانىنىڭ قاسىندا قوراپشا تۇرادى). مىنا قوراپشانى بىرەۋ جوعالتىپ العان سياقتى، وزىمىزبەن بىرگە الا كەتەيىك، سۇراسا بەرەرمىز. ال، مىناۋ نە نارسە؟
- بۇل اققالا
- يا، ءبىزدىڭ الدىمىزدا دا، بالالار كەلىپ، اققالا جاساپ كەتكەن سياقتى. اققالا نەشە بولىكتەن تۇرادى؟
- ءۇش بولىكتەن تۇرادى
- ءپىشىنى قانداي؟
- ءپىشىنى دوڭگەلەك.
- ال ءتۇسى قانداي؟
- ءتۇسى اق.
- اققالانى نەدەن جاسايدى؟
- اق قاردان جاسايدى.
- بالالار، ءبىز توڭىپ قالدىق، اڭدارمەن بىرگە سەرگىتۋ ويىنىن ويناساق قالاي بولادى؟
سەرگىتۋ
اياز بولسا سەكىرەمىز. (بالالار سەكىرەدى)
شۋاق بولسا توقتايمىز. (بالالار توقتايدى)
- بالالار، ءبىزدىڭ قايتاتىن ۋاقىتىمىز بولدى، سيقىرلى قالپاقتىڭ كومەگىمەن بالاباقشامىزعا قايتايىق. (بالالار كوزدەرىن جۇمادى)
- مىنە، بالالار، ءبىز بالاباقشامىزعا دا كەلدىك. قىسقى ورماننان نە كوردىك؟(بالالاردىڭ جاۋابى)
- بالالار، ورماننان تاۋىپ العان قوراپشانى اشىپ كورەيىك. مىنە، قىزىق! بۇل جەردە قىس مەزگىلىن بەينەلەيتىن سۋرەتتەر بار ەكەن. بۇلاردى قۇراستىرىپ، اڭگىمە قۇراپ ايتايىق. (بالالار سۋرەتكە قاراپ اڭگىمەلەيدى)
- بالالار، ءبىزدىڭ قىسقى كورىنىسىمىز بۇدان دا ادەمى بولۋ ءۇشىن، قار جاۋعىزساق قايتەدى؟ ەندەشە، ءبارىمىز كەزەكپەن وڭ قولىمىزدىڭ ساۋساق ۇشىمەن اق قاردىڭ سۋرەتىن بەينەلەپ سالايىق. (بالالار ءداستۇرلى ەمەس ادىسپەن، ءتىس پاستاسىن پايدالانا وتىرىپ، قاردىڭ بەينەسىن سالادى)
- وي، قانداي كەرەمەت! ەندى ءبارىمىز «كوڭىلدى قىس» ءانىن ورىندايىق.
كۇتىلەتىن ناتيجە: ءبىلۋى: قىس مەزگىلىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىن اجىراتىپ، اتاي بىلەدى
مەڭگەرۋى: سۋرەت بويىنشا اڭگىمە قۇراستىرىپ ايتۋدى، سۇراققا تولىق جاۋاپ بەرۋدى ۇيرەنەدى.
جاساي الۋى: بەينەلى سۋرەتتەردى قۇراستىرىپ، قاردىڭ بەينەسىن ساۋساقپەن سالادى.
You Might Also Like
