قىسقى اعاشتار
الماتى وبلىسى، رايىمبەك اۋدانى
"بالبوبەك" بوبەكجاي بالالار باقشاسىنىڭ تاربيەشىسى
سالىقبايەۆا سوۆەتحان ەسىم قىزى
ءى – ءبىلىم بەرۋ سالاسى: شىعارماشىلىق
وقۋ ءىس - ارەكەتى: سۋرەت
تاقىرىبى: قىسقى اعاشتار
ماقساتى: بالالارعا ساۋساق ۇشىمەن، باستىرمامەن، قىلقالاممەن، بۇكتەۋ تاسىلىمەن، سۋرەت سالۋ ىسكەرلىك داعدىلارىن جەتىلدىرۋ، بوياۋمەن جۇمىس ىستەۋگە جاتتىقتىرۋ.
اعاشتىڭ بەينەسىن قاعاز بەتىنە دۇرىس بەينەلەي ءبىلۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ، تابيعاتتى سۇيە بىلۋگە، ونى ايالاپ، قورعاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىكتەر: قىس مەزگىلىندەگى اعاشتار، تابيعات سۋرەتتەرى، اعاشتاردىڭ سۋرەتتەرى.
ءادىس – تاسىلدەر: ۇلگى سۋرەتتەردى تالداۋ، اعاش قۇرلىسىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىنە ءمان بەرۋ، (بۇتاقتارىنىڭ ورنالاسۋىنا، اعاشتى قالاي سالۋعا بولادى، كورسەتە وتىرىپ ءتۇسىندىرۋ) قىلقالاممەن سىزبا جولدارىن كورسەتۋ.
كەرەكتى ماتەريالدار: اق قاعاز، بوياۋ، قىلقالام، سۇرتكىش، تۇعىر، سۋ قۇياتىن ىدىس، سۋ.
سوزدىك جۇمىس: اعاشتىڭ ءدىڭى، ۇشار باسى، قار جامىلعان، كولبەۋ.
ساباق بارىسى: جۇمباق جاسىرۋ ارقىلى تاقىرىپتى تانىستىرۋ.
اياز قىسىپ، ورنەك سىزىپ،
تەرەزەنى تورلايدى.
كەيدە، ۇلىپ، كەيدە ىسقىرىپ،
ۇيتقىپ بوران سوعادى.
ايتىڭدارشى بالالار،
بۇل قاي كەزدە بولادى؟
- بالالار، بۇل قاي كەزدە بولادى؟
- قىستا
- قىس ايلارىن اتاپ ايتايىق
- جەلتوقسان، قاڭتار، اقپان.
- قىستا تابيعاتتا قانداي وزگەرىستەر بولادى؟
- كۇن سۋىتىپ، اياز قىسىپ، بوران سوعىپ، قار جاۋادى. جەردىڭ بەتىن، اينالانىڭ ءبارى اپپاق قار باسادى ەكەن. اعاشتار دا اپپاق قار جامىلادى. قۇستار جىلى جاققا ۇشىپ كەتەدى.
- قۇستار نەگە جىلى جاققا ۇشادى؟
- قورەگى جوق، ازىق تاۋىپ جەي الماي قالاتىن بولادى. قىستاپ قالاتىن قۇستارعا قامقور بولۋىمىز كەرەك.
بالالار، ءبىز بۇگىن سۋرەت ساباعىنان قىسقى اعاش تۇرلەرىن سالامىز. ولاردىڭ سۋرەتتەرىن سالۋدى ۇيرەنەمىز.
- قانداي اعاش تۇرلەرىن بىلەسىڭدەر؟
- شىرشا، اققايىڭ، تال، تەرەك جانە جەمىس اعاشتارى.
مىنا تەرەزەنىڭ الدىنداعى اعاشتارعا قاراڭدارشى. بۇل قانداي اعاش؟
- اققايىڭ
دۇرىس ايتاسىڭدار بالالار اعاشتىڭ ءدىڭى، بۇتاعى بولادى.
اعاشتىڭ بۇتاقتارى ءارتۇرلى ورنالاسادى ەكەن. مىنا شىرشانىڭ بۇتاعى دىڭىنە كولبەۋ ورنالاسقان. ال تال تەرەكتەردىڭ بۇتاعى جوعارى قاراي ورنالاسادى ەكەن. اعاش ءدىڭى تومەنگى جاعى جۋان، جوعارعى جاعى جىڭىشكەرىپ كەتەدى ەكەن. ءتۇسى قوڭىر بولادى.
شىرشا قىستا دا، جازدا دا جاسىل ءتۇستى، قىلقان جاپىراقتى بولادى.
بالالار، 3 توپقا ءبولىنىپ وتىرامىز.
ءى توپ – ساۋساق ۇشىمەن سالادى. ( قاراعاش) اعاش
ءىى توپ – باستىرمامەن سۋرەتتى سالادى. ( شىرشا)
ءىىى توپ – قىلقالاممەن بۇكتەۋ ءتاسىلى ارقىلى سۋرەتتى سالعىزۋ. بالالارعا كومەكتەسۋ.
اق قاعازدىڭ ءدال ورتاسىنا سالا بىلۋلەرىن قاداعالاۋ، كومەكتەسۋ.
سۋرەتىن سالىپ بولعان بالالارعا قىس تۋرالى تاقپاق ايتقىزۋ.
1 بالا. اقپان، اقپان قىس ءالى،
اق تۇتەك اياز قىسادى.
ارىلماي جاتىر دالادان،
اقساقال قىستىڭ قۇشاعى.
2 بالا. اقپان، اقپان قىس ءالى،
كەلەدى قاشان قۇس ءانى.
قارلىعاش، تىرنا، بوزتورعاي،
قالىقتاپ قاشان ۇشادى.
جۇمباق جاسىرۋ. جاپالاقتاپ جاۋادى،
جەردىڭ بەتىن جابادى.
بۇل نە اپپاق ماتاداي؟
قانەكي، كىم تابادى؟
(قار)
بالالار جۇمباق،
ايتادى: 1. قانتتاي اپپاق،
مامىقتاي جۇمساق.
(قار)
2. سۋعا باتپايدى،
وتقا جانبايدى.
(مۇز)
3. تىكەن – تىكەن تىك پىستە،
قىسى - جازى ءبىر تۇستە.
(شىرشا)
ماقال – ماتەل: ءبىر تال كەسسەڭ – ون تال ەك.
سەرگىتۋ جاتتىعۋى: قوناقتادى باقتارعا،
اق كوبەلەك اق قانات.
اۋناپ تازا اق قارعا،
بالالار ءجۇر شاتتانىپ.
ال بالالار دايىن بولعان سۋرەتتەردەن ءىلىپ قىسقى ورمان كورىنىسىن بەينەلەيمىز.
قانە، ورمانداعى ەڭ ادەمى اعاش كىمدىكى ەكەن، قايسىسى ەكەن، تاڭداپ كورەيىك – دەپ ەڭبەك ناتيجەسىنە تالداۋ جاساپ، ماداقتاۋ.
بالالار اۋىلىمىزدى تۇرلەندىرۋ ءۇشىن اعاش وسىرەيىك. بيىل تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ جيىرما جىلدىعىنا بايلانىستى كوكتەمدە 20 - ءتۇپ اعاش ەگەيىك. اعاش بىزگە پايدالى، اۋانى تازارتادى. جەلدەن، بوراننان، كۇننەن قورعايدى، جاڭبىردا سايا بولادى.
- اعاشتى سىندىرۋعا، جاپىراعىن جۇلۋعا بولمايدى.
ءبىز بۇگىن سۋرەت ساباعىندا نەنىڭ سۋرەتىن سالدىق؟
قىسقى اعاشتاردىڭ سۋرەتىن سالدىق.
ءان: «زىرلايدى شانامىز!»
"بالبوبەك" بوبەكجاي بالالار باقشاسىنىڭ تاربيەشىسى
سالىقبايەۆا سوۆەتحان ەسىم قىزى
ءى – ءبىلىم بەرۋ سالاسى: شىعارماشىلىق
وقۋ ءىس - ارەكەتى: سۋرەت
تاقىرىبى: قىسقى اعاشتار
ماقساتى: بالالارعا ساۋساق ۇشىمەن، باستىرمامەن، قىلقالاممەن، بۇكتەۋ تاسىلىمەن، سۋرەت سالۋ ىسكەرلىك داعدىلارىن جەتىلدىرۋ، بوياۋمەن جۇمىس ىستەۋگە جاتتىقتىرۋ.
اعاشتىڭ بەينەسىن قاعاز بەتىنە دۇرىس بەينەلەي ءبىلۋ داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ، تابيعاتتى سۇيە بىلۋگە، ونى ايالاپ، قورعاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىكتەر: قىس مەزگىلىندەگى اعاشتار، تابيعات سۋرەتتەرى، اعاشتاردىڭ سۋرەتتەرى.
ءادىس – تاسىلدەر: ۇلگى سۋرەتتەردى تالداۋ، اعاش قۇرلىسىنىڭ ەرەكشەلىكتەرىنە ءمان بەرۋ، (بۇتاقتارىنىڭ ورنالاسۋىنا، اعاشتى قالاي سالۋعا بولادى، كورسەتە وتىرىپ ءتۇسىندىرۋ) قىلقالاممەن سىزبا جولدارىن كورسەتۋ.
كەرەكتى ماتەريالدار: اق قاعاز، بوياۋ، قىلقالام، سۇرتكىش، تۇعىر، سۋ قۇياتىن ىدىس، سۋ.
سوزدىك جۇمىس: اعاشتىڭ ءدىڭى، ۇشار باسى، قار جامىلعان، كولبەۋ.
ساباق بارىسى: جۇمباق جاسىرۋ ارقىلى تاقىرىپتى تانىستىرۋ.
اياز قىسىپ، ورنەك سىزىپ،
تەرەزەنى تورلايدى.
كەيدە، ۇلىپ، كەيدە ىسقىرىپ،
ۇيتقىپ بوران سوعادى.
ايتىڭدارشى بالالار،
بۇل قاي كەزدە بولادى؟
- بالالار، بۇل قاي كەزدە بولادى؟
- قىستا
- قىس ايلارىن اتاپ ايتايىق
- جەلتوقسان، قاڭتار، اقپان.
- قىستا تابيعاتتا قانداي وزگەرىستەر بولادى؟
- كۇن سۋىتىپ، اياز قىسىپ، بوران سوعىپ، قار جاۋادى. جەردىڭ بەتىن، اينالانىڭ ءبارى اپپاق قار باسادى ەكەن. اعاشتار دا اپپاق قار جامىلادى. قۇستار جىلى جاققا ۇشىپ كەتەدى.
- قۇستار نەگە جىلى جاققا ۇشادى؟
- قورەگى جوق، ازىق تاۋىپ جەي الماي قالاتىن بولادى. قىستاپ قالاتىن قۇستارعا قامقور بولۋىمىز كەرەك.
بالالار، ءبىز بۇگىن سۋرەت ساباعىنان قىسقى اعاش تۇرلەرىن سالامىز. ولاردىڭ سۋرەتتەرىن سالۋدى ۇيرەنەمىز.
- قانداي اعاش تۇرلەرىن بىلەسىڭدەر؟
- شىرشا، اققايىڭ، تال، تەرەك جانە جەمىس اعاشتارى.
مىنا تەرەزەنىڭ الدىنداعى اعاشتارعا قاراڭدارشى. بۇل قانداي اعاش؟
- اققايىڭ
دۇرىس ايتاسىڭدار بالالار اعاشتىڭ ءدىڭى، بۇتاعى بولادى.
اعاشتىڭ بۇتاقتارى ءارتۇرلى ورنالاسادى ەكەن. مىنا شىرشانىڭ بۇتاعى دىڭىنە كولبەۋ ورنالاسقان. ال تال تەرەكتەردىڭ بۇتاعى جوعارى قاراي ورنالاسادى ەكەن. اعاش ءدىڭى تومەنگى جاعى جۋان، جوعارعى جاعى جىڭىشكەرىپ كەتەدى ەكەن. ءتۇسى قوڭىر بولادى.
شىرشا قىستا دا، جازدا دا جاسىل ءتۇستى، قىلقان جاپىراقتى بولادى.
بالالار، 3 توپقا ءبولىنىپ وتىرامىز.
ءى توپ – ساۋساق ۇشىمەن سالادى. ( قاراعاش) اعاش
ءىى توپ – باستىرمامەن سۋرەتتى سالادى. ( شىرشا)
ءىىى توپ – قىلقالاممەن بۇكتەۋ ءتاسىلى ارقىلى سۋرەتتى سالعىزۋ. بالالارعا كومەكتەسۋ.
اق قاعازدىڭ ءدال ورتاسىنا سالا بىلۋلەرىن قاداعالاۋ، كومەكتەسۋ.
سۋرەتىن سالىپ بولعان بالالارعا قىس تۋرالى تاقپاق ايتقىزۋ.
1 بالا. اقپان، اقپان قىس ءالى،
اق تۇتەك اياز قىسادى.
ارىلماي جاتىر دالادان،
اقساقال قىستىڭ قۇشاعى.
2 بالا. اقپان، اقپان قىس ءالى،
كەلەدى قاشان قۇس ءانى.
قارلىعاش، تىرنا، بوزتورعاي،
قالىقتاپ قاشان ۇشادى.
جۇمباق جاسىرۋ. جاپالاقتاپ جاۋادى،
جەردىڭ بەتىن جابادى.
بۇل نە اپپاق ماتاداي؟
قانەكي، كىم تابادى؟
(قار)
بالالار جۇمباق،
ايتادى: 1. قانتتاي اپپاق،
مامىقتاي جۇمساق.
(قار)
2. سۋعا باتپايدى،
وتقا جانبايدى.
(مۇز)
3. تىكەن – تىكەن تىك پىستە،
قىسى - جازى ءبىر تۇستە.
(شىرشا)
ماقال – ماتەل: ءبىر تال كەسسەڭ – ون تال ەك.
سەرگىتۋ جاتتىعۋى: قوناقتادى باقتارعا،
اق كوبەلەك اق قانات.
اۋناپ تازا اق قارعا،
بالالار ءجۇر شاتتانىپ.
ال بالالار دايىن بولعان سۋرەتتەردەن ءىلىپ قىسقى ورمان كورىنىسىن بەينەلەيمىز.
قانە، ورمانداعى ەڭ ادەمى اعاش كىمدىكى ەكەن، قايسىسى ەكەن، تاڭداپ كورەيىك – دەپ ەڭبەك ناتيجەسىنە تالداۋ جاساپ، ماداقتاۋ.
بالالار اۋىلىمىزدى تۇرلەندىرۋ ءۇشىن اعاش وسىرەيىك. بيىل تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ جيىرما جىلدىعىنا بايلانىستى كوكتەمدە 20 - ءتۇپ اعاش ەگەيىك. اعاش بىزگە پايدالى، اۋانى تازارتادى. جەلدەن، بوراننان، كۇننەن قورعايدى، جاڭبىردا سايا بولادى.
- اعاشتى سىندىرۋعا، جاپىراعىن جۇلۋعا بولمايدى.
ءبىز بۇگىن سۋرەت ساباعىندا نەنىڭ سۋرەتىن سالدىق؟
قىسقى اعاشتاردىڭ سۋرەتىن سالدىق.
ءان: «زىرلايدى شانامىز!»
You Might Also Like
