سان ەسىم
اتىراۋ وبلىسى، ماحامبەت اۋدانى، سارايشىق سەلوسى،
ق. قاراشا ۇلى اتىنداعى سارايشىق ورتا مەكتەبىنىڭ باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
بلياشيەۆا جاننات كاجياحمەتوۆنا
قازاق ءتىلى 3 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: سان ەسىم
ساباقتىڭ ماقساتتارى:
بىلىمدىلىگى: وقۋشىلاردىڭ سان ەسىم تۋرالى بىلىك، بىلىمدەرىن پىسىقتاي وتىرىپ، تۇسىنىكتەرىن مولايتۋ. جاڭا تەحنولوگيا ەلەمەنتتەرىن پايدالانا وتىرىپ، ءبىلىم ساپاسىن ارتتىرۋعا جاعداي جاساۋ.
دامىتۋشىلىعى: تانىمدىلىق تاپسىرمالار ارقىلى اقىل - وي قىزمەتتەرىنىڭ بەلسەندىلىگىن، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىگى: ساۋاتتى جازۋ داعدىلارىن جەتىلدىرۋ، ۇقىپتىلىققا، تاپقىرلىققا، ءوز ويىن قورىتا ايتا بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ءتۇرى: ساياحات ساباق.
ءادىس - تاسىلدەرى: ءتۇسىندىرۋ، وي قوزعاۋ، شىعارماشىلىق تاپسىرما، توپپەن
جۇمىس، ىزدەنىس
كورنەكىلىگى: ينتەربەلسەندى تاقتا، سلايدتار، سىزبالار، سۋرەتتەر، رەبۋس،
ءسوزجۇمباقتار
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ءىى. توپقا ءبولۋ
1. داۋىستى دىبىستار (وقۋشىلار مويىندارىنا قىزىل گالستۋك تاعادى، قىزىل جاپقىش جابىلعان ۇستەلگە بارىپ وتىرادى)
2. داۋىسسىز دىبىستار (وقۋشىلار مويىندارىنا كوك گالستۋك تاعادى، كوك جاپقىش جابىلعان ۇسەلگە بارىپ وتىرادى)
ءىىى. جاڭا ساباق.
1. ساندار سويلەيدى. رەبۋس شەشۋ
«سان ەسىم» رەبۋسىن شەشۋ ارقىلى وتىلەتىن جاڭا تاقىرىپتى انىقتاۋ.
- ەندى بالالار نازارلارىندى ەكرانعا اۋدارىپ، «ساندار نە ءۇشىن كەرەك؟» اتتى بەينەروليكتى تاماشالايىق.
2. ماعىنانى تانۋ.(توپتاستىرۋ)
زاتتىڭ سانىن، رەتىن بىلدىرەتىن سوزدەر سان ەسىم دەپ اتالادى. سان ەسىمگە نەشە؟ قانشا؟ نەشىنشى؟ دەگەن سۇراقتارى قويىلادى.
سان ەسىم
↓
دارا، كۇردەلى
ەسەپتىكع رەتتىك
ءىV. قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ. «پاندەر الەمىنە» ساياحات
- بالالار، بۇگىن ءبىز پاندەر الەمىنە ساياحاتقا شىعامىز. جولدا بىرنەشە ايالدامالارعا توقتالامىز. ساياحاتقا دايىنسىڭدار ما؟ ەندەشە، ءسات ساپار!
1. ساندار پاتشاسى ماتەماتيكا الەمى. «وي ءبولىس»
وقۋلىقپەن جۇمىس. ۋاقىت ولشەمى.
ا) سانداردى سوزبەن جازىپ، سويلەمدەردى كوشىرىپ جازۋ.
1 - توپ تاپسىرماسى.
ءبىر جىلدا 12 اي بار. ءبىر ايدا 30 كۇن، 4 اپتا بولادى.
2 - توپ تاپسىرماسى. ءار اپتادا 7 تاۋلىك بار. ءار تاۋلىكتە 24 ساعات، 1 ساعاتتا 60 مينۋت بار.
ءا) سان ەسىمدەر قاي سوزبەن بايلانىسىپ تۇرعانىن تاپ.
2. ادەبيەتتىك وقۋ الەمى «ويلان، تاپ!» ويىنى
1 – توپ تاپسىرماسى.
ا. كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا ءتيىستى سان ەسىمدى قويىپ جاز. ماقالدىڭ ماعىناسىن اشۋ.
1. بىلەكتى... جىعادى، ءبىلىمدى... جىعادى.
2.... كىسى... جاق، قىڭىر كىسى... جاق.
3.... اۋىز ءسوزدىڭ توبىقتاي ءتۇيىنى بار.
4. ەر... ولەدى، قورقاق... ولەدى.
2 - توپ تاپسىرماسى.
ءا. جۇمباقتى وقىپ، شەشۋىن تاپ. سان ەسىمدى تاۋىپ، قاي سوزبەن بايلانىسىپ تۇرعانىن سىزبامەن كورسەت. ولاردىڭ قاي ءسوز تابى ەكەنىن ايت.
1. كەزىكتى ءبىر جانۋار، ۇستىندە ەكى تاۋى بار.(تۇيە)
2. اعايىندى بەس قۇرداس، بىردەي بولىپ ەش تۇرماس.(ساۋساقتار)
3. دۇنيەتانۋ ءپانى «كىم جىلدام؟» ويىنى
داپتەرمەن جۇمىس
1 – توپ تاپسىرماسى
ا) قۇرامىندا سان ەسىمى بار سوزدەردى سوزبەن جاز.
ك+2+لىك، 1+قازان، 40+جاپىراق، 40+بۋىن، جەل+90، ك+3ىك.
2 - توپ تاپسىرماسى.
ءا) كەكىلىك، ءبىرقازان سوزدەرىنە ساتىلاي كەشەندى دىبىستىق تالداۋ جاسا.
4. ءوزىن – ءوزى تانۋ ءپانى. كوڭىلدى شۋماقتاردى وقى.
1 – توپ
6 – التى
بالا ەل س6ن باققان
تەپتى ۇزاق كۇن 6باقان.
ءبوستى بىزگە 6ش تىم:
«تۇرماۋشى ەدىم ق6راپ،
ب6قتا كوپ م6دىم:
جاۋىرىنىم ج6راپ،
كورىنبەيتىن ب6رىم».
2 - توپ
5 - بەس
«تە5ءىڭ،- دەپ،- قويلاردىڭ»،-
5 - ءتى ايعىردىڭ قورانىڭ
ءتو5ىنە لاقتىردىم -
5اسپاپ باتىرمىن.
سەن5ەڭ، سۇراعىن:
5ىكتەگى بوپەمنەن،
5 جاستاعى كوكەمنەن.
ە. وتەتىلەۋ ۇلى
5. دەنە شىنىقتىرۋ ءپانى. «ارقان تارتىس» ويىنى
1. ءار توپ كەزەكتەسىپ قۇرامىندا سان ەسىمى بار جاڭىلتپاشتار ايتادى. قاي توپ كوپ ۇپاي جيناسا سول توپ جەڭىسكە جەتەدى.
2. اۋىزشا. ەسەپتىك سان ەسىمدەردى رەتتىك سان ەسىمگە اينالدىرىپ ايتۋ.
توبەسى توبەل ءتورت بورىك،
تورتەۋى دە كوك بورىك.
پەش ۇستىندە بەس مىسىق،
پەش ىشىندە بەس مىسىق،
بەس كۇزەتشى، بەس پىسىق.
قىرىق قۇرىقتىق
سىرىق قىرىقتىق.
ءۇش كىشى ىشىك ءپىشتىم،
بەس كىشى ىشىك ءپىشتىم
نەشە كىشى ىشىك ءپىشتىم؟
6. ورىس ءتىلى جانە اعىلشىن پاندەرى. «ءسوز - وردا»
بەرىلگەن قيما - سۋرەتتەردى قۇراستىرىپ، شىققان كورىنىستى سۋرەتتەپ ايتۋ. سويلەم ىشىندە سان ەسىمدەر بولسىن. سول سان ەسىمدەردى ءۇش تىلدە ايتۋ.
7. اقپاراتتىق ءسات.
حان وردالى سارايشىق.
ءبىزدىڭ اۋىل سارايشىق اۋىلى دەپ اتالادى. سارايشىق — قازاق حاندىعىنىڭ ەڭ العاشقى استاناسى. ول اتىراۋ قالاسىنان 50 كيلومەتردەي جەردە، جايىق وزەنىنىڭ وڭ جاعالاۋىندا ورنالاسقان. سارايشىقتا بيىكتىگى 17 مەتر، 8 قابىرعالى بولاتىن ەسكەرتكىش بار. ول 1999 جىلى سالىندى. سارايشىق - قازاق دالاسىنداعى ەڭ كونە تاريحي ورىن. بۇل جەردە كەزىندە ءۇش جۇزگە تولىقتاي مويىندالعان 12 اۋليە جەرلەنگەن. كەزىندە سارايشىقتا جۇزدەن اسا حان بيلىك قۇرعان. سارايشىق جەرىندە جەتى حاننىڭ سۇيەگى جەرلەنگەن. سول جەتى حانعا قۇلپىتاس قويىلعان.
تاپسىرما. ماتىننەن دارا جانە كۇردەلى سان ەسىمدەردى تەرىپ جازىڭدار.
8. ساباقتى قورىتىندىلاۋ. كەستە تولتىرۋ.
نە ءبىلدىڭ؟
نە ۇيرەندىڭ؟
9. باعالاۋ
توپ باسشىلارى ءوز توپتارىنداعى وقۋشىلاردى ساباققا قاتىسىنا قاراي باعالايدى.
10. ۇيگە تاپسىرما.
«ءبىزدىڭ سىنىپ»، «مەنىڭ جانۇيام» تاقىرىپتارىنا جارنامالىق ءماتىن قۇراۋ. ماتىندە سان ەسىمدەردى كوپ قولدانۋ.
ق. قاراشا ۇلى اتىنداعى سارايشىق ورتا مەكتەبىنىڭ باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
بلياشيەۆا جاننات كاجياحمەتوۆنا
قازاق ءتىلى 3 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: سان ەسىم
ساباقتىڭ ماقساتتارى:
بىلىمدىلىگى: وقۋشىلاردىڭ سان ەسىم تۋرالى بىلىك، بىلىمدەرىن پىسىقتاي وتىرىپ، تۇسىنىكتەرىن مولايتۋ. جاڭا تەحنولوگيا ەلەمەنتتەرىن پايدالانا وتىرىپ، ءبىلىم ساپاسىن ارتتىرۋعا جاعداي جاساۋ.
دامىتۋشىلىعى: تانىمدىلىق تاپسىرمالار ارقىلى اقىل - وي قىزمەتتەرىنىڭ بەلسەندىلىگىن، شىعارماشىلىق قابىلەتتەرىن دامىتۋ.
تاربيەلىگى: ساۋاتتى جازۋ داعدىلارىن جەتىلدىرۋ، ۇقىپتىلىققا، تاپقىرلىققا، ءوز ويىن قورىتا ايتا بىلۋگە تاربيەلەۋ.
ءتۇرى: ساياحات ساباق.
ءادىس - تاسىلدەرى: ءتۇسىندىرۋ، وي قوزعاۋ، شىعارماشىلىق تاپسىرما، توپپەن
جۇمىس، ىزدەنىس
كورنەكىلىگى: ينتەربەلسەندى تاقتا، سلايدتار، سىزبالار، سۋرەتتەر، رەبۋس،
ءسوزجۇمباقتار
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ءىى. توپقا ءبولۋ
1. داۋىستى دىبىستار (وقۋشىلار مويىندارىنا قىزىل گالستۋك تاعادى، قىزىل جاپقىش جابىلعان ۇستەلگە بارىپ وتىرادى)
2. داۋىسسىز دىبىستار (وقۋشىلار مويىندارىنا كوك گالستۋك تاعادى، كوك جاپقىش جابىلعان ۇسەلگە بارىپ وتىرادى)
ءىىى. جاڭا ساباق.
1. ساندار سويلەيدى. رەبۋس شەشۋ
«سان ەسىم» رەبۋسىن شەشۋ ارقىلى وتىلەتىن جاڭا تاقىرىپتى انىقتاۋ.
- ەندى بالالار نازارلارىندى ەكرانعا اۋدارىپ، «ساندار نە ءۇشىن كەرەك؟» اتتى بەينەروليكتى تاماشالايىق.
2. ماعىنانى تانۋ.(توپتاستىرۋ)
زاتتىڭ سانىن، رەتىن بىلدىرەتىن سوزدەر سان ەسىم دەپ اتالادى. سان ەسىمگە نەشە؟ قانشا؟ نەشىنشى؟ دەگەن سۇراقتارى قويىلادى.
سان ەسىم
↓
دارا، كۇردەلى
ەسەپتىكع رەتتىك
ءىV. قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ. «پاندەر الەمىنە» ساياحات
- بالالار، بۇگىن ءبىز پاندەر الەمىنە ساياحاتقا شىعامىز. جولدا بىرنەشە ايالدامالارعا توقتالامىز. ساياحاتقا دايىنسىڭدار ما؟ ەندەشە، ءسات ساپار!
1. ساندار پاتشاسى ماتەماتيكا الەمى. «وي ءبولىس»
وقۋلىقپەن جۇمىس. ۋاقىت ولشەمى.
ا) سانداردى سوزبەن جازىپ، سويلەمدەردى كوشىرىپ جازۋ.
1 - توپ تاپسىرماسى.
ءبىر جىلدا 12 اي بار. ءبىر ايدا 30 كۇن، 4 اپتا بولادى.
2 - توپ تاپسىرماسى. ءار اپتادا 7 تاۋلىك بار. ءار تاۋلىكتە 24 ساعات، 1 ساعاتتا 60 مينۋت بار.
ءا) سان ەسىمدەر قاي سوزبەن بايلانىسىپ تۇرعانىن تاپ.
2. ادەبيەتتىك وقۋ الەمى «ويلان، تاپ!» ويىنى
1 – توپ تاپسىرماسى.
ا. كوپ نۇكتەنىڭ ورنىنا ءتيىستى سان ەسىمدى قويىپ جاز. ماقالدىڭ ماعىناسىن اشۋ.
1. بىلەكتى... جىعادى، ءبىلىمدى... جىعادى.
2.... كىسى... جاق، قىڭىر كىسى... جاق.
3.... اۋىز ءسوزدىڭ توبىقتاي ءتۇيىنى بار.
4. ەر... ولەدى، قورقاق... ولەدى.
2 - توپ تاپسىرماسى.
ءا. جۇمباقتى وقىپ، شەشۋىن تاپ. سان ەسىمدى تاۋىپ، قاي سوزبەن بايلانىسىپ تۇرعانىن سىزبامەن كورسەت. ولاردىڭ قاي ءسوز تابى ەكەنىن ايت.
1. كەزىكتى ءبىر جانۋار، ۇستىندە ەكى تاۋى بار.(تۇيە)
2. اعايىندى بەس قۇرداس، بىردەي بولىپ ەش تۇرماس.(ساۋساقتار)
3. دۇنيەتانۋ ءپانى «كىم جىلدام؟» ويىنى
داپتەرمەن جۇمىس
1 – توپ تاپسىرماسى
ا) قۇرامىندا سان ەسىمى بار سوزدەردى سوزبەن جاز.
ك+2+لىك، 1+قازان، 40+جاپىراق، 40+بۋىن، جەل+90، ك+3ىك.
2 - توپ تاپسىرماسى.
ءا) كەكىلىك، ءبىرقازان سوزدەرىنە ساتىلاي كەشەندى دىبىستىق تالداۋ جاسا.
4. ءوزىن – ءوزى تانۋ ءپانى. كوڭىلدى شۋماقتاردى وقى.
1 – توپ
6 – التى
بالا ەل س6ن باققان
تەپتى ۇزاق كۇن 6باقان.
ءبوستى بىزگە 6ش تىم:
«تۇرماۋشى ەدىم ق6راپ،
ب6قتا كوپ م6دىم:
جاۋىرىنىم ج6راپ،
كورىنبەيتىن ب6رىم».
2 - توپ
5 - بەس
«تە5ءىڭ،- دەپ،- قويلاردىڭ»،-
5 - ءتى ايعىردىڭ قورانىڭ
ءتو5ىنە لاقتىردىم -
5اسپاپ باتىرمىن.
سەن5ەڭ، سۇراعىن:
5ىكتەگى بوپەمنەن،
5 جاستاعى كوكەمنەن.
ە. وتەتىلەۋ ۇلى
5. دەنە شىنىقتىرۋ ءپانى. «ارقان تارتىس» ويىنى
1. ءار توپ كەزەكتەسىپ قۇرامىندا سان ەسىمى بار جاڭىلتپاشتار ايتادى. قاي توپ كوپ ۇپاي جيناسا سول توپ جەڭىسكە جەتەدى.
2. اۋىزشا. ەسەپتىك سان ەسىمدەردى رەتتىك سان ەسىمگە اينالدىرىپ ايتۋ.
توبەسى توبەل ءتورت بورىك،
تورتەۋى دە كوك بورىك.
پەش ۇستىندە بەس مىسىق،
پەش ىشىندە بەس مىسىق،
بەس كۇزەتشى، بەس پىسىق.
قىرىق قۇرىقتىق
سىرىق قىرىقتىق.
ءۇش كىشى ىشىك ءپىشتىم،
بەس كىشى ىشىك ءپىشتىم
نەشە كىشى ىشىك ءپىشتىم؟
6. ورىس ءتىلى جانە اعىلشىن پاندەرى. «ءسوز - وردا»
بەرىلگەن قيما - سۋرەتتەردى قۇراستىرىپ، شىققان كورىنىستى سۋرەتتەپ ايتۋ. سويلەم ىشىندە سان ەسىمدەر بولسىن. سول سان ەسىمدەردى ءۇش تىلدە ايتۋ.
7. اقپاراتتىق ءسات.
حان وردالى سارايشىق.
ءبىزدىڭ اۋىل سارايشىق اۋىلى دەپ اتالادى. سارايشىق — قازاق حاندىعىنىڭ ەڭ العاشقى استاناسى. ول اتىراۋ قالاسىنان 50 كيلومەتردەي جەردە، جايىق وزەنىنىڭ وڭ جاعالاۋىندا ورنالاسقان. سارايشىقتا بيىكتىگى 17 مەتر، 8 قابىرعالى بولاتىن ەسكەرتكىش بار. ول 1999 جىلى سالىندى. سارايشىق - قازاق دالاسىنداعى ەڭ كونە تاريحي ورىن. بۇل جەردە كەزىندە ءۇش جۇزگە تولىقتاي مويىندالعان 12 اۋليە جەرلەنگەن. كەزىندە سارايشىقتا جۇزدەن اسا حان بيلىك قۇرعان. سارايشىق جەرىندە جەتى حاننىڭ سۇيەگى جەرلەنگەن. سول جەتى حانعا قۇلپىتاس قويىلعان.
تاپسىرما. ماتىننەن دارا جانە كۇردەلى سان ەسىمدەردى تەرىپ جازىڭدار.
8. ساباقتى قورىتىندىلاۋ. كەستە تولتىرۋ.
نە ءبىلدىڭ؟
نە ۇيرەندىڭ؟
9. باعالاۋ
توپ باسشىلارى ءوز توپتارىنداعى وقۋشىلاردى ساباققا قاتىسىنا قاراي باعالايدى.
10. ۇيگە تاپسىرما.
«ءبىزدىڭ سىنىپ»، «مەنىڭ جانۇيام» تاقىرىپتارىنا جارنامالىق ءماتىن قۇراۋ. ماتىندە سان ەسىمدەردى كوپ قولدانۋ.
You Might Also Like
