InfoHub Logo

سىنىپتان تىس جۇمىستار – وقۋشىلاردىڭ ءوز بەتىنشە ىزدەنىپ، ءپاندى تەرەڭ بىلۋگە قۇشتارلىعىن قالىپتاستىرادى. وسى باعىتتا 6 - سىنىپ وقۋشىلارىنىڭ اراسىندا «قىزىقتى ماتەماتيكا» اتتى سايىسىن وتكىزدىم.

تاقىرىبى: «قىزىقتى ماتەماتيكا» سايىسى
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن، وي ۇشقىرلىعىن، وقۋعا ىنتاسىن ارتتىرۋ؛
دامىتۋشىلىق: ۇيىمداستىرۋشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ؛
تاربيەلىك: وقشىلاردى ۇيىمشىلدىققا، ناقتى پانگە قىزىعۋشىلىققا، جاۋاپكەرشىلىككە، ءوزىن - ءوزى تاربيەلەۋگە ۇيرەتۋ؛
كورنەكىلىگى: گازەتتەر، لوگيكالىق تاپسىرمالار
ءتۇرى: توپتىق سايىس

جوسپارى:
1. تانىستىرۋ (كوماندا گازەتى، ەمبلەما)
2. ۆيكتورينالىق سۇراقتار
3. توپتىق سايىس (تاپسىرما بەرىلەدى)
4. ماتەماتيكالىق ۆالس
5. كىم جىلدام؟ (ساندار دايىنداۋ)
6. كاپيتاندار سايىسى (ماتەماتيكالىق تەرمين ايتۋ)
7. جانكۇيەرلەر سايىسى (ماقال - ماتەل ايتۋ)
8. ماتەماتيكالىق فوكۋس كورسەتۋ

بارىسى:
جۇرگىزۋشى:
قايىرلى كۇن ءقادىرلى كورەرمەندەر! بارشاڭىزدى «كوڭىلدى ماتەماتيكا» سايىسىنا قوش كەلدىڭىزدەر! بۇگىنگى ويىن توپتىق سايىس تۇرىندە وتەدى.
باستالىق اقىل - ويدىڭ دارا كەشىن،
حالايىق سەندەر بىزگە جاقىن كەلشى،
ماتەماتيكا عىلىمىنا ۇمتىلعاندار،
سەن ەگەر كىم ەكەنىن بىلگىڭ كەلسە...
ال كوڭىلدى تاپقىشتار، بىلگىشتەر،
بار ونەرىن الدارىنا سالادى.
كىم ءبىلىمدى، كوپ وقىعان بولسا ەگەر،
بۇگىنگى كۇن جەڭىمپازى بولادى.
ەسەپتەن سايىسادى قوس كوماندا،
العا وزار ەڭ مىقتىسى وسى جولدا
كوپشىلىك ونەرلەرىن قىزىقتاماق،
سۇرايىق شىعۋلارىن جۇرت الدىنا.
(توپتار ورتاعا شىعادى)

ماتەماتيكا سىرلارى
قىزىقتىردى بىزدەردى
ويىنعا بىرگە قاتىسۋعا
شاقىرامىز سىزدەردى. – دەپ
ەندى سايىسكەرلەرىمىزدىڭ ءبىلىمى مەن ونەرىنە باعا بەرەتىن ءادىل قازى القاسىن
تانىستىرىپ وتەيىك.(ءادىل قازى القاسى تانىستىرىلادى.)

ويىن بارىسى بويىنشا
ءى. «تانىستىرۋ» كەزەڭى (توپتار وزدەرىن تانىستىرادى)
ءىى. «ۆيكتورينالىق سۇراقتار»:
ءى توپقا
1. بۇرىشتى ولشەيتىن قۇرال... (ترانسپورتير)
2. بويى 2 قارىس، سىيىپ تۇر 25 ارىس؟ (سىزعىش)
3. 31 قۇس ۇشىپ كەلە جاتتى. اڭشى بىرەۋىن اتىپ الدى. ولاردىڭ قانشاسى قالدى؟ (1)
4. قانداي سان بارلىق سانعا قالدىقسىز بولىنەدى؟ (0)
5. ەڭ كىشى ناتۋرال سان؟ (1)
6. بارلىق قابىرعالارى تەڭ تىكتورتبۇرىش؟ (كۆادرات)
7. شەڭبەردىڭ سەنترى ارقىلى وتەتىن حوردا؟ (ديامەتر)
8. ءبىر جازىقتىقتىقتا قيىلىسپايتىن ەكى ءتۇزۋ؟ (پاراللەل تۇزۋلەر)

ءىى توپقا
1. قاتار تۇرعان ۋش ساننىڭ قوسىندىسى دا. كوبەيتىندىسى دە 6-عا تەڭ. ولار قانداي ساندار؟ (1، 2، 3)
2. ءتورتبۇرىشتىڭ ءبىر بۇرىشىن كەسىپ تاستاسا قانشا بۇرىش قالادى؟ (بەسبۇرىش)
3. جازىڭقى بۇرىشتىڭ شاماسى؟ (180º)
4. شەڭبەر سىزاتىن قۇرال؟ (سيركۋل)
5. بارلىق بۇرىشتارى تىك بولاتىن ءتورتبۇرىش؟ (تىكتورتبۇرىش)
6. تىك بۇرىش جاساپ قيىلىساتىن ەكى ءتۇزۋ؟ (پەرپەنديكۋليار تۇزۋلەر)
7. قانداي ساندار 0 - دەن ۇلكەن؟ (وڭ ساندار)
8. 1 سانى مەن وزىنە عانا بولىنەتىن ساندار؟ (جاي ساندار)

ءىىى. توپتىق سايىس (تاپسىرما بەرىلەدى)
ماتەماتيكا مەن فيزيكادا ءتۇرلى عىلىمي جاڭالىقتاردىڭ اشىلۋىنىڭ وزىندىك سىر، سەبەپ سالدارى بار. مىسالى ايەلدەردەن شىققان تۇڭعىش ماتەماتيك سوفيا كوۆاليەۆسكايانىڭ ماتەماتيكاعا قىزىعۋشىلىعى بىلاي تۋىنداعان ەكەن.
بىردە اتا - اناسى سوفيانىڭ بولمەسىنە ءتۇسقاعاز جاپسىرادى. جەتپەي قالعان ءتۇسقاعازدىڭ ورنىنا ماتەماتيكا كىتابىنىڭ ءبىر بەتىن جاپسىرعان ەكەن. سول بەتتەگى ماتەماتيكالىق ورنەكتى كۇندە كورىپ جۇرگەن قىزدىڭ ماتەماتيكاعا قىزىعۋشىلىعى كۇننەن - كۇنگە ارتىپ، كەيىنەن دۇنيە جۇزىنە بەلگىلى ماتەماتيك – عالىم بولعان ەكەن.

ءى توپ تاپسىرماسى ءىى توپ تاپسىرماسى
سۋرەتتە نەشە ءۇشبۇرىش بار؟ سۋرەتتە نەشە شارشى بار؟

ءىۇ. ماتەماتيكالىق ۆالس
مىقتى بولساڭ الداعىنى باسىپ وز،
مىقتى بولساڭ ارتتاعىنى جەتكىزبە،
مىقتى بولساڭ تايعاناما كوك مۇزدا،
مىقتى بولساڭ بوگەتتەردى بۇزىپ ءوت – دەپ سايىستى جالعاستىرامىز.
توپ قاتىسۋشىلارىنا الدىن الا دايىندالعان تاپسىرمالار ىلىنەدى. ولار مۋزىكا ويناعاندا ءوز جۇبىن تاۋىپ بيگە شاقىرۋى ءتيىس.

ءى توپ مۇشەلەرىنە ءىى توپ مۇشەلەرىنە
- ينتەرۆال
- كەسىندى
- جارتىلاي ينتەرۆال
- اشىق ساۋلە
- ساۋلە
- ساۋلە

ۋ. كىم جىلدام؟ (ساندار دايىنداۋ)
ەكى توپتىڭ مۇشەلەرىنە سيفرلار ىلىنەدى. ساندى وقىعان كەزدە ەكى توپ مۇشەلەرى وزىنە ىلىنگەن سيفر بويىنشا جىلدام ورنىن تاۋىپ ورىندىققا وتىرۋى ءتيىس: 123450، 134205، 104253، 425301، 254013، 531420، 243051، 352014

ءۇى. كاپيتاندار سايىسى (ماتەماتيكالىق تەرمين ايتۋ)
2030 - دىڭ باعدارلى بيىگى
ءبىلىمنىڭ ەنشىسى بۇنى اركىم بىلەدى
سوندىقتان دوستار تەرميندەردى قارايىق
ورتاعا توپ كاپيتاندارىن شاقىرايىق.
كاپيتاندار كەزەكتەسىپ ماتەماتيكالىق تەرميندەردى ايتىپ جارىسادى.
تەورەما - اكسيوما، راديۋس - ديامەتر، شەڭبەر - ينتەرۆال...

جينالعان ىلعي دارىندار،
جۇرەكتە وت، كوزدەرىندە جالىن بار.
جانكۇيەرلەردى قارسى حالايىق،
قول سوعىپ قارسى الايىق.
ءۇىى. جانكۇيەرلەر سايىسى (ماقال - ماتەل ايتۋ)
ويىن جانكۇيەرلەرى ماتەماتيكاعا، سانعا، سيفرعا قاتىسى بار ماقال - ماتەل ايتادى.
سەگىز قىرلى، ءبىر سىرلى. ەل قۇلاعى – ەلۋ.
بىلگەنىڭ ءبىر توعىز، بىلمەگەنىڭ توقسان توعىز.

ءۇىىى. ماتەماتيكالىق فوكۋس كورسەتۋ
دايىندىقپەن كەلىپ تۇرمىز جارىسقا،
ەسەپ بىلسەك جەتەمىز عوي تابىسقا،
سايىستاردا ءوزىمىزدى سارالاپ،
سيقىرلاردى كورسەتەمىز، قالىسپا.

توپتار وزدەرى ءۇي تاپسىرماسىنا دايىنداعان فوكۋستار كورسەتەدى.
شىرپىنىڭ كومەگىمەن، سيقىرلى كۆادراتتار كومەگىمەن جاسايدى.
1. «ءسىزدىڭ تۋعان كۇنىڭىز» اتتى ماتەماتيكالىق سيقىر
2. «ءسىز ويلاعان جانۋار» ماتەماتيكالىق فوكۋس

قورىتىندى.
ءسوز ءادىل قازى القاسى مۇشەلەرىنە بەرىلەدى.
ماراپاتتاۋ.
نەگىزى بار عىلىمنىڭ ماتەماتيكا
جالىقپاي وقىپ ۇيرەن تەك قانا
ءبىلىمنىڭ ەسىگىن اشتى، كوزىن تاۋىپ
نيۋتون، كولموگوروۆ، كوۆاليەۆسكايا
بۇگىندە ماتەماتيكا بارلىق جەردە
قۇرىلىستا، تەحنيكادا، وندىرىستە
سىرلارىن بۇل عىلىمنىڭ ۇيرەنىڭدەر.
جاس دوستار، زەردەلىكپەن مەڭگەرىڭدەر.