قورقىت اتا كىتابى
«قورقىت اتا كىتابى» (ەجەلگى تۇركى تىلىندە — «كيتاب-ي دادەم كوركۋت عالي ليسان تايفا وعۋزان») — وعىز-قىپشاق ءداۋىرىنىڭ جازبا مۇراسى. كىتاپتىڭ عىلىمدا ون ەكى نۇسقاسى بەلگىلى. درەزدەندە 12 نۇسقا تولىعىمەن جانە ۆاتيكاندا وسى 12 نۇسقانىڭ التاۋى ساقتالعان. بۇل تاريحي-ادەبي مۇرا سىر بويىنداعى وعىز-قىپشاق داۋىرىندە جىرلانىپ، XV عاسىردا كاۆكاز جەرىندە حاتقا تۇسىرىلگەن. قازاق تىلىندە ءا.قوڭىراتبايەۆتىڭ اۋدارۋىمەن 1986 جىلى تۇڭعىش رەت جارىق كوردى.
«قورقىت اتا كىتابىنىڭ» ىشىندە 12 ءتۇرلى جىر بار. جىردىڭ باس كەيىپكەرى — قورقىت. «قورقىت اتا كىتابىنىڭ» باستى كەيىپكەرى — قورقىتتىڭ ناقتى ءومىر سۇرگەن ۋاقىتى بەلگىسىز. ءبىر زەرتتەۋدە VII-VIII عاسىرلار، ەكىنشىسىندە X-XI عاسىرلار ارالىعىندا ءومىر سۇرگەن دەگەن پىكىرلەر كەزدەسەدى. قورقىت — وعىز ەلىنىڭ اقىلشىسى، داناگويى، جىراۋى. قورقىتتىڭ ەسىمى كوپتەگەن تۇركى تايپالارىنا ورتاق.
ادەبي ءارى تاريحي مۇرا بولىپ تابىلاتىن «قورقىت اتا كىتابىندا» قازاق ەپوسىنا ءتان كوركەمدىك بەينەلەر ساقتالعان. قازاق تاريحى مەن مادەنيەتىنە قاتىستى دەرەكتەر دە مول. سونداي-اق، وعىز تايپالارىنىڭ شىعۋ تەگى، ءسالت-داستۇرى، قونىس ورنى تۋرالى جانە ت.ب. مالىمەتتەر كەزدەسەدى.
وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:
You Might Also Like
-
ساۋىر مەن سايحان تاۋلارىن قاق جارىپ اعىپ جاتقان وزەننىڭ بويىندا قۇز جارتاس بار. مۇندا الىپ قۇس ۇياسىنىڭ ورنى جاتىر. ابدەن سارعايىپ، كونەرىپ كەتكەن ۇلكەن اعاش بۇتاقتارىنان جانە ءشوپ قالدىقتارىنان جيىل...
-
قازاق جەرى تۋرالى جازىلعان تاريحي ەڭبەكتەردىڭ ءبىرى — «جىلنامالار جيناعى». كىتاپ «وراز مۇحاممەد داستانى» دەپ تە اتالادى. ونى XVII عاسىردىڭ باسىندا قازاق حالقىنىڭ عۇلاما...
