قورقىت /IX عاسىر/ (ءى نۇسقا)
قورقىتتىڭ كىندىك قانى تامعان اتا مەكەنى قاراسپان تاۋى ەدى دەيدى. ول دۇنيەگە كەلەردە اناسى قۇلان ەتىنە جەرىك بولىپ، قۇرساقتاعى بالاسىن ءۇش جىل توعىز كۇن كوتەرگەن ەكەن. سول ءۇش جىلدىڭ ءار جىلىندا تولعاق قىسىپ، دۇنيەگە نارەستە كەلەتىندەي قامدانىپ، قورقىتتىڭ اناسى بوبەۋ قاعا قينالاتىن بولعان. ءبىراق ءبىرىنشى جىلى دا، ەكىنشى جىلى دا بالا تۋمايدى.
سودان ءۇش جىل توعىز كۇن دەگەندە قورقىتتىڭ اناسىن شىن تولعاق قىسادى. بۇل جاي تولعاق بولمايدى، ءدال سول كۇنى قورقىتتىڭ اناسىمەن بىرگە بۇكىل دۇنيە قوسا تولعاتىپ قينالعانداي، كوك ءجۇزىن تۇنەرگەن قارا بۇلت تورلايدى. كۇن كۇركىرەپ، نايزاعاي ويناپ، داۋىل سوعىپ، دۇنيەنىڭ استان-كەستەڭى شىعادى. مۇنىڭ ءبارىن دۇنيەگە كەلەر نارەستەنىڭ كيەسىنە جورىعان جۇرتتى ۇرەي بيلەيدى.
بۇل جونىندە ەل ەسىندە ساقتالعان مىنانداي ءسوز بار:
قورقىت تۋعان كەزىندە
قارا اسپاندى سۋ العان،
قارا جەردى قۇم العان.
ول تۋاردا ەل قورقىپ،
تۋعاننان سوڭ قۋانعان!
شىنىندا دا، قورقىت تۋىسىمەن جەل تىنىپ، بۇلت ىدىراپ، كۇن شىعىپ، دۇنيە تىرشىلىك ماۋجىر كۇيگە تۇسەدى. جۇرتشىلىق مۇنى دا جاقسى ىرىمعا بالاپ: «بۇل ءبىزدى قورقىتىپ دۇنيەگە كەلگەن بالا بولدى، ەسىمى قورقىت بولسىن!» — دەپ، قۇلاعىنا ءۇش رەت ايقايلاپ، اتىن قورقىت قويادى.
قورقىتتىڭ دۇنيەگە كەلۋى قانداي بولەك بولسا، ونىڭ ءومىرى دە سونداي ەرەكشە بولادى. جاستايىنان ۇشقان قۇس، جۇگىرگەن اڭعا، سوققان جەل، جاۋعان جاۋىنعا دەن قويىپ، تابيعاتپەن تىلدەس بولىپ وسەدى.
كۇندەردىڭ ءبىر كۇنىندە، بويى ءوسىپ، بۇعاناسى قاتقان قورقىت ءتۇس كورەدى. تۇسىندە اق ساقالى بەلىنە تۇسكەن، اق تاياعى كوك تىرەگەن اۋليە قارت ايان بەرەدى: «ۋا، قورقىت، تۇر! — دەيدى اۋليە. — سەن ءبىر اسپاپ جاسا. اسپابىڭ التى جاسار نار اتاننىڭ جىلىگىندەي بولسىن، شاناعى قارا باقىرداي بولسىن، كونى ارۋانانىڭ باۋىر تەرىسىنەن بولسىن، تيەگى ور تەكەنىڭ مۇيىزىنەن بولسىن، ىشەگى بەستى ايعىردىڭ قۇيرىعىنان بولسىن. اسپابىڭنىڭ اتى قوبىز بولسىن. سول قوبىز قيالىڭا قانات، جولىڭا شىراق، جانىڭا اراشا بولار!»
قورقىت وسى ءسوزدى وڭىندە ەستىگەندەي بولىپ ويانسا، كوكىرەگى كۇيگە تولىپ، كومەيىنەن ءسوز ساۋلاعانداي حالدە ەكەن دەيدى. سول بەتىندە قوبىز جاساۋعا كىرىسىپ، اۋليەنىڭ قويعان بارلىق شارتتارىن ورىندايدى. سونان سوڭ قوبىزدى قولىنا الىپ، قۇلاعىن بۇراپ، قياعىن شالىپ كورسە، سارناپ قويا بەرەدى. الگى كوكىرەگىن كەرنەگەن كۇي قوبىزىنا كوشىپ، اسپان استى سازدى سارىنعا بولەنەدى. ۇشقان قۇس، جۇگىرگەن اڭ، ەسكەن جەل — ءبارى سۇتتەي ۇيىپ، قوبىز كۇيىن تىڭدايدى.
قورقىت تارتقان كوپ كۇيدىڭ ءبىر قايىرىمى وسى ەكەن.
You Might Also Like
-
قورالى جىلقى بىتكەن جالعىز جىگىت جىلقىسىن باعىپ جۇرگەندە، توسىننان كەلگەن جاۋ جىلقىسىمەن قوسا ءوزىن دە قولعا تۇسىرەدى. جاۋ قولىنان قۇتىلۋدىڭ امالىن تاپپاي، تورىققان جىگىت جاۋدان جىلقىسىن ارالاتۋدى ءو...
-
جانالعىش قورقىتتىڭ جانىن الماقشى بولىپ، وكشەلەي قۋىپ قويمايدى. سوندا قورقىت تاعى دا ءبىر امالىن كەلتىرىپ، وزىنەن اۋمايتىن قىرىق سۋرەت سالادى دا، قىرىق ءبىرىنشى بولىپ قاتارىنا ءوزى وتىرا قالادى.
