سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 1 كۇن بۇرىن)
«قوش كەلدىڭ، ءاز – ناۋرىز!» مەرەكەسى
مەرەكە بي قويىلىمىمەن اشىلادى.
بي – قويىلىمى: «قىس پەن كوكتەم»

1 - جۇرگىزۋشى: ناۋرىز مەيرام جۇرەكتەرگە نۇر سەپكەن،
ماڭدايىمنان ءسۇيىپ جاتىر كۇن كوكتەم.
جارىعىڭمەن، شۋاعىڭمەن كۇن - انا،
الىپ كەلدىڭ جەر بەتىنە گۇل كوكتەم.

2 - جۇرگىزۋشى: حالىقتىڭ پەيىلىنەن جارالعانداي،
سۇلۋ كۇن شۋاعىنان تارالعانداي.
ەل مەن جەر ەلجىرەسكەن، قۋانىسقان،
ناۋرىزدا اجار قانداي، اراي قانداي!

1 - جۇرگىزۋشى: ۋا، حالايىق، حالايىق!
سوزگە قۇلاق سالايىق.
ساعىنىپ جەتكەن جىل قۇسى،
ناۋرىزدى قارسى الايىق.

2 - جۇرگىزۋشى: ۋا، حالايىق، حالايىق.
وسكەن ەلگە لايىق.
ءاز ناۋرىزدى ارداقتاپ،
داستۇرگە قۇرمەت قىلايىق!

(جۇرگىزۋشىلەر سويلەپ تۇرعاندا، جايمەن ءبىر اۋەن سۇيەمەلدەيدى، كوكتەم ارۋلارى شاشۋ شاشادى)

1 - جۇرگىزۋشى: سامارقاننىڭ كوك تاسىن ەرىتكەن دە ناۋرىز!
2 - جۇرگىزۋشى: كۇن مەن ءتۇندى ءبىر مەزگىل تەڭەلتكەن دە ناۋرىز!
1 - جۇرگىزۋشى: ىرىس، قۇت بوپ ەلىمە تورلەت - تورلەت ناۋرىز!
2 - جۇرگىزۋشى: جۇرەكتەردە ءان بولىپ شىرقا - شىرقا ءاز - ناۋرىز!

ءان: «ناۋرىز»
جۇرگىزۋشى: ناۋرىز – جاڭعىرعان جىلدىڭ باسى.
سوقپاق داڭعىل بولار جولدىڭ باسى.
ءسوز كۇيتتەگەن قاشان دا حالىقپىز عوي
جيىن تويدا ايتىلار ءسوزدىڭ باسى – دەگەندەي، قۇتتىقتاۋ ءسوز اۋىلىمىزدىڭ اكىمى ---------.، بالاباقشا مەڭگەرۋشىسى ----------.، اۋىل اقساقالدارىنا بەرەمىز.

جۇرگىزۋشى: ۋا، اعايىن، حالايىق،
مۇندا نازار سالايىق!
مەرەكەسى حالىقتىڭ
ناۋرىز تويىن باستايىق!

بالالار تاقپاقتارىن ايتادى.

(جەلدىڭ ۋىلدەگەن دىبىسىمەن قاڭباق شال دوڭگەلەنىپ اينالىپ ورتاعا شىعادى)

قاڭباق شال: ارمىسىزدار اعايىندار! وسى مەن قايدا كەلدىم؟ ناۋرىز – دۋمان بولىپ جاتىر دەپ ەستىپ ەدىم، كەلە جاتىپ اداسىپ كەتتىم.

1 - جۇرگىزۋشى: اسسالاۋماعالەيكۋم اتا! جول بولسىن!
قاڭباق شال: ورتا تولسىن! وسى تويعا جولداستارىممەن كەلە جاتىر ەدىم، جەل تۇرىپ ۇشىرىپ اكەتتى. سودان وسى جەرگە تاپ بولدىم.

2 - جۇرگىزۋشى: اقساقال، ءسىز قاڭباق شال دەگەن اتا بولدىڭىز عوي. تورگە شىعىڭىز!

قاڭباق شال: مەنىڭ جولداستارىم كەلۋ كەرەك ەدى، ىشىندە قاراشاش سۇلۋ دا بار.
مىستان: ءاي، قاۋقايعان قاڭباق شال، سەن مەنەن بۇرىن بۇل جەرگە قالاي جەتىپ قالدىڭ. مۇندا نە بوپ جاتىر؟
قاڭباق شال: امانسىڭ با؟ ناۋرىز قۇتتى بولسىن!
مىستان: نە دەيدى - اي مىنا تۇيەقارىن؟! ناۋرىزشىلىڭ ءوزىنىڭ؟
قاڭباق شال: مىستان، مىنا تويعا جولداستارىم دا كەلە جاتىر، ءقازىر كەلىپ قالار. سوسىن ناۋرىز – دۋمان تويلايمىز! كوڭىل كوتەرەمىز!
مىستان: قايداعى توي؟! مىنالار نە ىستەپ تۇر ەي؟! ءاي، بالالار تاراندار! ەشقانداي توي بولمايدى! ءقازىر قار جاۋادى، ۇيلەرىنە قايتىڭدار. جاۋراپ قالاسىڭدار!
قاڭباق شال: ءسال سابىر ەتىڭىز. بىزدە ناۋرىز تويى ءوتىپ جاتىر، قوناقتار كەلۋى كەرەك.
مىستان: ەشكىمدە كەلمەيدى. مىنانىڭ ەلشىلەرىن قارا ءداۋدىڭ ۇيىنە سيقىرلاپ ۇيىقتاتىپ تاستاعانمىن.
قاڭباق شال: نە دەيدى مىنا مىستان؟! ەندى قايتتىك؟ ءا... مىنە كەلە جاتىر عوي بىرەۋ...
تازشا بالا: اسسالاۋماعالەيكۋم، حالايىق! ناۋرىز قۇتتى بولسىن!
قاڭباق شال: ە، شىراعىم، وزىڭمەن ورتا تولسىن!
مىستان: تاقىلداعان سەن كىمسىڭ ەي؟! مەن سەنى نەگە بىلمەيمىن؟!
تازشا بالا: مەن حالقىما قىلىعىمممەن جاققان تازشا بالامىن، اجە. تويدى باستاماي نەعىپ تۇرسىزدار؟
قاڭباق شال: مىنا مىستان تويعا كەلە جاتقان جولداستارىمدى ۇيىقتاتىپ تاستاعان، ەندى نە ىستەرىمدى بىلمەي تۇرمىن؟
(تازشا بالا مەن قاڭباق شال سىبىرلاسادى)
تازشا بالا: مىستان اجە، ءسىزدىڭ كوڭىلىڭىزدى كوتەرۋ ءۇشىن بيشىلەردىڭ ءبيىن تاماشالاساق قايتەدى؟
مىستان: كەرەگى جوق، بىلەمىن مەن سەندەردى، ءبارىڭ مەنى جەك كورەسىڭدەر.
تازشا بالا: اۋەلى كورەيىك تە؟
مىستان: ال جارايدى كوندىردىڭ، قانە، ونەرلەرىڭدى تاماشالاپ كورەلىك!
بي: «قازاق ءبيى»
مىستان: وي، اينالايىندار، مىنا بيلەرىڭ ماعان ۇنادى ەي... قوي بولماس، مەن قوناقتاردى الىپ كەلەيىن، ولاردا تويلاسىن!
جۇرگىزۋشى: القا – قاۋىم، توي دۋمان،
ورتامىزدى اشايىق.
ءان مەن كۇيدى شالقىتىپ،
ءىنجۋ - مارجان شاشايىق.
جينالعان حالىق تاڭ قالسىن
ونەردەن كۇمبەز جاسايىق.
قالىقتاسىن ءان مەن كۇي،
بار ونەردى قوسايىق.

بالالار تاقپاعى
بالالار قويىلىمى: قازاق اندەرىمەن بيلەرىنەن پوپۋري
جۇرگىزۋشى: حالىق باردى - جوعىن قازانعا سالىپ كوپكە بەرسە، سوندا جىل بەرەكەلى، مەرەكەلى بولادى دەپ ۇققان. ناۋرىز كۇنى جەتى ءتۇرلى تاعام قوسىلعان ناۋرىز كوجە دايىندالادى. سونىمەن قاتار ويىن - ساۋىق ۇيىمداستىرىلىپ، ونەرلەرىن كورسەتكەن.
بىزدە حالقىمىزدىڭ ەجەلدەن كەلە جاتقان داستۇرىنەن قالىسپاي، ۇلتتىق ويىنداردان سايىس وتكىزگەلى وتىرمىز.
ۇلتتىق ويىنداردىڭ ادامعا تيگىزەر پايداسىن حالىق ەرتەدەن بىلگەن. حالىق اراسىندا «دەنساۋلىق - زور بايلىق» دەپ بەكەر اتاماعان. ادامنىڭ دەنساۋلىعىنا جاس كەزىنەن باستاپ قالىپتاسۋ كەرەك.
كەزەكتى ۇلتتىق ويىندار سايىسىنا كەزەك بەرەيىك.

جۇرگىزۋشى: العاشقى سايىسىمىز - «ارقان تارتىس». ويىن ەرەجەسى مىناداي: ۇزىندىعى 8 - 10م جۋان كەندىر ارقان كەرەك. ارقاننىڭ تەڭ ورتاسىنا ورامال نەمەسە شۇبەرەك بايلانىپ، بەلگى جاسالدى. ارقاننىڭ ەكى جاق شەتكى بەلگىسىنەن باستاپ ۇشىنا دەيىن ويناۋشىلار قوس قولداپ تارتىپ تۇرادى. ويىن جۇرگىزۋشىنىڭ بەرگەن بەلگىسى بويىنشا جىگىتتەر ارقاندى ءوز جاقتارىنا قاراي تارتا باستايدى. ەكى جاقتىڭ قاي جاعى ورتالىق سىزىقتان بۇرىن سۇيرەپ وتكىزىپ السا، سول جاعى جەڭدى دەپ ەسەپتەلەدى.

جۇرگىزۋشى: كەلەسى ۇلتتىق ويىننىڭ ءبىرى - قازاقتان ەرتەدەن كەلە جاتقان سپورتتىق ويىنداردىڭ ءبىرى - «قازاقشا كۇرەس». حالىقتىڭ «كۇش اتاسىن تانىماس» دەگەن اسىل ءسوزى وسىدان قالسا كەرەك. ال كىم ورتاعا شىعىپ كۇش سىناسادى؟

جۇرگىزۋشى: ەندى كەزەكتى «قىز قۋۋ» ويىنىنا بەرەيىك. ورتاعا 1 ەر بالا مەن 1 قىز بالا شىعىپ، اتقا ءمىنىپ ءبىرىن – ءبىرى قۋادى. ەگەر ەر بالا قىزعا جەتىپ السا، قىزدىڭ بەتىن سۇيەدى، جەتە الماسا قىز ونى قۋادى. ەگەر قىز جىگىتكە جەتىپ السا قامشىمەن ۇرادى.

جۇرگىزۋشى: جارايسىڭدار، ويىنشىلار. ويىندارىڭ ءۇشىن كوپ – كوپ راحمەت.
جۇرگىزۋشى: اتتىڭ ءدۇبىرى ەستىلەتىن سەكىلدى. قىدىر اتا! قىدىر اتا كەلە جاتقان بولار.
(قىدىر اتا كەلەدى.)
جۇرگىزۋشى: ۇلىستىڭ ۇلى كۇنى قىدىر اتا ەل - جۇرتىن ارالايدى دەۋشى ەدى. قاسيەتىڭنەن اينالايىن، قىدىر اتا!
قوبىز داۋسى.

قىدىر اتا: ارمىسىڭ، جاماعات! (قولىن جايىپ)
ورتا تولىپ ىرىسقا،
بەيبىت ءومىر ورناسىن،
ۇلىس كۇنى ۇل مەن قىز،
ءبىلىمنىڭ ءمىنسىن جورعاسىن!
ءبىر - بىرىڭە سۇيەۋ بول!
جەر بەتى تولا تىرشىلىك،
ادامزات سوعان يە بول!
ءاۋمين!

2 - جۇرگىزۋشى: ايتقانىڭىز كەلسىن، قىدىر اتا. ەلىمىزدە، ءبىلىم وردامىزدا جاقسىلىق بولسا، ءسىزدىڭ شاپاعاتىڭىز دەپ بىلەرمىز!

1 - جۇرگىزۋشى: جينالىپپىز ناۋرىز تويعا ءبارىمىز دە،
ۇلكەن كىشى، جاسىمىز دا، كارىمىز دە،
تورلەتىڭدەر، قادىرمەندى قوناقتارىم،
گۇل - گۇل جايناپ مىنا ءبىزدىڭ تورىمىزگە

2 - جۇرگىزۋشى: اسۋ اسۋ بەلدەرى سىرعا تولى،
اتىرابى ءان كۇيگە، جىرعا تولى.
جاسا، جاسا، جايناي ءتۇس كەمەلدەنىپ،
ءور قازاقتىڭ جازيراسى، نۇرعا تولى.
قادىرمەندى حالايىق، ناۋرىز تويعا جايىلعان داستارحاننان اۋىز تيىڭىزدەر.

2 - 4 - جۇرگىزۋشى: ناۋرىزدان ناۋرىزعا امان ەسەن جەتەيىك!
جىل بەرەكەلى بولسىن!

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما