قوش، سۇيىكتى الىپپەم
تاقىرىبى: قوش، سۇيىكتى الىپپەم!
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ الىپپەدەن العان بىلىمدەرىن تياناقتاۋ. وقۋشىلاردىڭ قابىلەتتەرىن، يكەمدىلىگىن، شىعارماشىلىق مۇمكىندىكتەرىن اشۋ. اتا - انالارعا بالالاردىڭ 3 - 4 ايدا قانداي ءبىلىم يگەرگەنىن ءىس جۇزىندە كورسەتۋ. وقۋشىلاردىڭ اتا - انا، وتان، ەل، بولاشاق الدىنداعى بورىشىن سەزىنۋگە، ەلىن، وتانىن سۇيۋگە، ونى قورعاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: الىپپە، انا ءتىلى، ماتەماتيكا وقۋلىقتارىنىڭ مۇقاباسى، ناقىل سوزدەر، شارلار.
بارىسى:
كورىنىس: مەكتەپكە العاش كەلۋ
اقساقال رولىندەگى بالا نەمەرە وقۋشىسىن جەتەكتەپ شىعادى. كۇي ويناتىلىپ تۇرادى.
اۆتور: جەتى جاسار بالاسىن،
جەتپىستە شال جەتەكتەپ،
كەلە جاتىر كوشەدە
قايدا الگى مەكتەپ، - دەپ
جەتپىس كەلەدى ءسۇرىنىپ،
جەتى كەلەدى جۇگىرىپ.
اتا: بالام، بالام، جاقسى بول،
مىنە، سەنىڭ مەكتەبىڭ.
ساباعىڭا زەيىن سال،
اقىلدى بول تەنتەگىم.
نەمەرە: قىركۇيەكتە كەلدىم دە،
سىنىپقا كىردىم قۋانىپ.
قارسى الدى ۇستاز مەيىرىممەن،
قادامىمدى قۇپ الىپ.
نەمەرەسى جۇگىرىپ ءمۇعالىمنىڭ قاسىنا كەلىپ، قولىنداعى گۇلىن ۇستازىنا ۇسىنادى. (ولار شىعىپ كەتەدى دە؟ ورتاعا ءمۇعالىم شىعادى)
تولقيمىز، تولقىپ تۇرمىز بارشامىز دا،
مۇنداي كۇي بولعان ءسىرا بارشاڭىزدا.
قول سوعىپ، قوشەمەتتەپ شاقىرايىق،
1 «ب» سىنىپ وقۋشىلارىن ورتامىزعا.
مۋزىكا اۋەنىمەن وقۋشىلار ورتاعا شىعادى.
اقجاۋلىقتى اجەمىز شاشۋ شاشادى.
ءمۇعالىم: ءىشى تولى ارىپكە،
بىلىمدەگى جارىق نە؟
وقۋشىلار: ول، سۇيىكتى الىپپە!
ءمۇعالىم: ولاي بولسا، بارىمىزگە ەڭ قىمبات «الىپپەنى» ورتاعا شاقىرايىق!
وقۋشىلار: الىپپە! الىپپە! الىپپە!
الىپپە:
ارمىسىزدار، جاس دوستار!
ارمىسىزدار، اتا – انا!
بولاشاققا جول باستار،
الىپپەڭ كەلدى ورتاعا
ءبىلىم دەگەن عاجاپتىڭ
الىپپەسىن مەڭگەرگەن
كەلەشەگى قازاقتىڭ
باستالادى سەندەردەن.
تاۋداي بولسا تالابىڭ،
ايتارى كوپ ءارىپتىڭ.
قۋانىشى بالانىڭ
قۋانىشى انانىڭ
جاقسى ءبىلىم - كورىمدىك
بولسىن سىزگە حالايىق!
نە ۇيرەنىپ، نە بىلدىك
قانە، ورتاعا سالايىق!
ءمۇعالىم: بالالار، وسى الىپپە ءسوزىنىڭ ءار ءارپىن سارالاپ ايتساق.
الماز: ءا – الەمدى
بايان: ل – لەگىمەن
تالعات: ءى – ىزگىلىكپەن
اقبوتا: پ – پاراساتپەن
اقىلبەك: پ – پاش
رىسكۇل: ە – ەتەمىز.
حورمەن: الەمدى لەگىمەن، ىزگىلىكپەن، پاراساتپەن، پاش ەتەمىز.
ءمۇعالىم: - بالالار، ولاي بولسا، سۇيىكتى الىپپەمىزدى رەنجىتپەي، راحمەتىمىزدى ايتىپ، وزىمىزدەن كەيىنگى كىشكەنتاي باۋىرلارىمىز بەن قارىنداستارىمىزعا تابىس ەتۋ - ءبىزدىڭ مىندەتىمىز. سوندىقتان ءبىز وسى ۋاقىتقا دەيىن العان ءبىلىمىمىزدى كورسەتىپ، ولەڭدەرمەن ورنەكتەپ، ونەرىمىزدى ورتاعا سالايىق.
الىپپە، بۇگىن كەشىمىزدىڭ ەڭ ءقادىرلى قوناعىسىز. سوندىقتان قۇرمەت تاعىنا جايعاسىڭىز.
- بالالار، ءبىلىم الۋ ءۇشىن ەڭ العاش قايدا كەلەمىز؟
وقۋشىلار: مەكتەپكە كەلەمىز
ءمۇعالىم: مەكتەپ تۋرالى قانداي ماقال - ماتەل بىلەسىڭدەر؟
ءادىل: مەكتەپ كەمە، ءبىلىم تەڭىز.
جانسايا: مەكتەپ - ءبىلىم ورداسى.
ءان: ءانشى بالاپان
رينات: ءىشى تولى ارىپكە
مىناۋ ءايبات الىپپە.
بارلىق ءىلىم - ءبىلىمنىڭ
اجەسى وسى الىپپە.
قايسار: الىپپەم، مەنىڭ الىپپەم
سەنى قولعا الىپ مەن
ەسىگىن اشتىم مەكتەپتىڭ
ەرتەڭى ساۋلە جارىقپەن
اللابەرگەن: اتا - اپا اتىن سەن،
بىزگە ۇيرەتتىڭ الىپپە
بىزگە ناعىز جاقىنسىڭ
سەنەن بىلدىك ءارىپتى.
اسەل: ارتا بەردى كىتاپقا
بويىمداعى قۇمارىم.
بىرگە جۇرگەن قاسىمدا
كىتاپ بولدى سىڭارىم
نۇرجاۋ: اسەم ويۋ ورنەكپەن،
كومكەرىلگەن الىپپەم.
سەن بولماساڭ بىلىمگە،
باستايتىن جولدى ءبىلىپ پە ەم.
سالتانات: ەندى جازا بىلەمىز،
ءارىپتى قوسىپ ارىپكە.
ريزا بولىپ ساعان جۇرەمىز،
سۇيىكتى ءبىزدىڭ الىپپە.
الىپپە وقۋشىلارعا تاپسىرمالار بەرەدى. وقۋشىلار كۋبيكتى لاقتىرۋ ارقىلى وزدەرىنە تاپسىرما تاڭدايدى.
ويىن: «كىم كوپ بىلەدى؟»
1. قازاقستاننىڭ پرەزيدەنتى كىم؟
2. الفاۆيتتە قانشا ءارىپ؟
3. داۋىستى دىبىستاردى اتا
4. ءالفاۆيتتى قۇراستىرعان العاشقى ادام كىم؟
5. قازاق دالاسىنا العاشقى بوپ مەكتەپ اشقان كىم؟
6. كوبەلەك سوزىندە قانشا بۋىن بار؟
ءمۇعالىم: - بالالار، ءبىز 42 ءارىپتى تۇگەل جاتتاپ الدىق. وقۋدى، جازۋدى ۇيرەندىك. الىپپەمەن قوشتاسۋ تەك ءبىزدىڭ عانا مەكتەپتە عانا ەمەس، ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ مىڭداعان بالالارى «الىپپە» كىتابىن بىتىرگەندەرىن مەرەكەلەۋدە.
بالالار، الىپپەدەن وتكەن ارىپتەر تۋرالى قانداي ولەڭدەر بىلەسىڭدەر؟
ءادىل: ءالفاۆيتىڭ «ا» تۇرادى باسىندا،
جانسايا: ءارقاشاندا «ءا» تۇرادى قاسىندا
ەركىن: بايقايسىڭ با «ب» تۇرادى ءۇشىنشى
اقبوتا: ال، وسىنىڭ سىرى نەدە؟
حورمەن: ا - دەگەن ول انالار عوي ارداقتى،
ءا - دەگەن ول اكەلەر عوي سالماقتى
ب - دەگەن ول بالالار عوي ادەمى
ءبىزدىڭ ەلدە ۇشەۋى دە كادەلى
ءان «الىپپە»
ءمۇعالىم: - بالالار، ءبىز الىپپەدەن وقۋ، جازا ءبىلۋدى ۇيرەنسەك، ال ماتەماتيكادان ساناۋدى، ەسەپتەۋدى، سانداردى جازا ءبىلۋدى ۇيرەندىك. ەندىگى ءسوزدى ماتەماتيكاعا بەرەيىك.
(ماتەماتيكا)
مىناۋ مەنىڭ كىتابىم،
اسا قۇرمەت تۇتامىن
ءبىلىم ءنارىن جۇتامىن
ءبىزدىڭ كەلەر شامامىز
5 - كە 3 - ءتى قوسامىز
جاۋابىن تەز تابامىز.
ءمۇعالىم: - بالالار، ماتەماتيكادان وسى ۋاقىتقا دەيىن نە ۇيرەندىڭدەر؟ ەندەشە سانداردى سويلەتىپ كورەيىك.
بايان: ءبىر دەگەنىم - ءبىلىم،
ءبىلىم - جارىق كۇنىڭ
الماز: ەكى - دەگەنىم - ەڭبەك،
ەڭبەك ءبارىن جەڭبەك.
تالعات: ءۇش دەگەنىم - ءۇمىت،
ءۇمىتسىز جوق جىگىت.
اقبوتا: 4 - دەگەنىم تالاپ،
تالمايتۇعىن قانات.
اقىلبەك: 5 - دەگەنىڭ بىرلىك،
بىرلىكسىز جوق تىرلىك.
رىسكۇل: 6 - دەگەنىڭ ارمان،
اتار تاڭىڭ الدان.
مانشۇك: 7 - دەگەنىڭ جىگەر،
جەڭەر جولىن بىلەر.
قايسار: 8 - دەگەنىڭ – سەنىم،
سۇيەنىشىڭ سەنىڭ.
ەركىن: 9 - دەگەنىڭ تالعام،
تۋرا جولعا سالعان.
سالتانات: 10 - دەگەنىڭ – وتان،
وتاندى ءسۇي بوتام.
ءمۇعالىم: بالالار، ءبىز سانداردى سويلەتتىك. ەندى ءقازىر مەن سەندەرگە ەسەپتەر ايتىپ ماتەماتيكا پانىنەن بىلىمدەرىڭدى تەكسەرەمىن. ويلانىپ بارىپ، شەشىڭدەر.
1. وڭ قولىمدا 5 الما،
سول قولىمدا 5 الما،
بارلىعىن قوسقاندا
بولادى نەشە الما؟
2. 5 المانىڭ ۇشەۋىن،
دوسىڭ سۇراپ الادى.
ايتشى سوندا نەشەۋى
ءوز قولىڭدا قالادى؟
3. سىمدا 5 ۇيرەك وتىر ەدى، ەكەۋىن ۇركىتىپ جىبەرسەك، نەشەۋى قالادى؟
ماتەماتيكانىڭ تاپسىرماسى: وقۋشىلارعا بەرىلگەن سۋرەتتەردەن قانداي سان بار. سونى تاۋىپ كورسەتۋىن سۇرايدى.
ءمۇعالىم:
- بالالار، ءبىز ءالى باعالانبايمىز، ءبىراق جاڭا جىلدان كەيىن سەندەرگە باعا قويىلادى. قاي باعا جاقسى ەكەنىن ءبىلۋ ءۇشىن، باعالاردى سويلەتىپ كورەيىك.
1 دەگەنىڭ جامان باعا،
الادى ونى جامان بالا.
2 دەگەنىڭ ناشار باعا،
ىنىشەگىم ناشارلاما.
3 دەگەنىڭ ورتا باعا،
ساپاسى ونىڭ ورتا عانا.
4 دەگەنىڭ جاقسى باعا،
الادى ونى جاقسى بالا.
5 دەگەنىڭ ۇزدىك باعا،
وقيتىن بول ۇزدىك قانا.
ءمۇعالىم:
- بالالار، ەڭ جامان باعالار قايسى ەكەن؟
- ەندەشە، ەڭ جاقسى باعالار قايسى ەكەن؟
ءان: ۇستازىم. ادەسوۆا بايان
ءمۇعالىم: - بالالار، ءبىز ماتەماتيكادان دا ءبىلىمىمىزدى كورسەتتىك. ەندى الىپپەمەن قوشتاساتىن دا كەز كەلدى. الىپپە بىزگە قانشاما نارسە ۇيرەتكەن ەكەن. ءبىز الىپپەنىڭ ارقاسىندا جازۋ جازۋعا، ءوز بەتىمىزبەن وقۋعا، ءسوز، سويلەم قۇراۋعا داعدىلاندىق. ەندەشە الىپپەگە نە دەۋىمىز كەرەك؟
حورمەن: الىپپەگە راحمەت!
تالعات: قوش بول، قۇتتى الىپپەم،
كوپ نارسەنى ۇيرەتتىڭ.
تانىستىرىپ ارىپپەن
تاقىلداتىپ سويلەتتىڭ.
ءادىل: سويلەدى ولار ءتىل ءبىتىپ،
نەبىر قىزىق سىرلاردى.
تىڭداي بەردىم مەن جۇتىپ،
ءتىل بىتكەن تاقپاق، جىرلاردى.
اشىلا بەردى الدىمنان
كەڭ دۇنيە ەسىگى.
سوعىلعان سومداپ التىننان
الىپپە - ءبىلىم بەسىگى.
الىپپە: - بالالار، سەندەر مەنى جاقسى يگەرىپسىڭدەر. مەن سەندەرگە ريزامىن، ساۋ بولىڭدار!
حورمەن: قوش، قوش الىپپەم!
اقبوتا م: الىپپەمەن قوش ايتىسىپ قالامىز،
ەندى قولعا باسقا كىتاپ الامىز.
اتا - انا قۋانىشقا ورتاق بول،
ساۋاتتى بوپ، شىقتى مىنە بالاڭىز.
ءمۇعالىم:
- مىنە ءبىز بەلگىلى ءبىلىم ەلىنە ساياحات جاساپ، ءبىلىمىمىزدى كورسەتتىك. الىپپەنى وقۋ بارىسىندا اتا - انالاردىڭ قوسقان ۇلەسى وتە مول. باقىتتى بالالىق شاعى ءۇشىن، اتا - انالار سىزدەرگە كوپ راحمەت! ەندى اتا - انالارمەن بىرلەسىپ «تاپقىر دوستار» اتتى ويىن وينايىق.
ويىن. بالالار مەن انالارىن ورتاعا شىعارىپ، انالاردىڭ كوزىن بايلاپ قويامىز. انالار بالالارىنىڭ بەتىن سيپاپ، ءوز بالاسىن تابۋ
شىعىس ءبيى. مالكەشوۆا اقبوتا
ءمۇعالىم:
- بالالار، سەندەر « الىپپەنى» بىتىردىڭدەر. ەندىگى سەندەردىڭ جاڭا دوستارىڭ انا ءتىلى وقۋلىعى بولادى. سوندىقتان الىپپەنى قالاي مەڭگەرسەڭدەر، انا ءتىلىن سولاي وقيتىن بولىڭدار. ال ەندى انا ءتىلىن ورتاعا شاقىرايىق.
انا ءتىلى كەلەدى.
بايان: تۋعان ەلدىڭ ءتىلىمىن،
اقىلى مەن تانىمىن.
تۇسىندىرەر بارىنە
انا ءتىلى ءپانىمىن.
انا ءتىلىم - ۇرانىم
انا ءتىلىم - قۇرالىم.
انا ءتىلىم بولماسا
مىقتى بولماس تۇراعىم.
الماز: توتەپ بەرىپ سىنعا
قايىسپاعان اۋىرعا
ادال بولىپ دوسىنا
باس يمەگەن جاۋىنا
كورىنىس «ءۇش جالقاۋ»
ءمۇعالىم:
ءبىز 1 «ا» سىنىپ وقۋشىلارى
نەنى ۇيرەندىك؟
1. اقبوتا م: وقۋدى
2 - مانشۇك: جازۋدى
3 - بايان: ەسەپ شىعارۋدى
4 - الماز: ءان ايتۋدى
5 - رىسكۇل: بي بيلەۋدى
6 - تالعات: ۇلكەندى سىيلاۋدى
7 - اقىلبەك: كىشىگە قامقور بولۋدى
8 - جانسايا: ەلىمىزگە جاقسىلىق جاساۋدى
ءبىز نەنى اجىراتا بىلەمىز؟
9 - قايسار: جاقسىلىق پەن جاماندىقتى
10 - اللابەرگەن: اق پەن قارانى
11 - اسەل: ارامدىق پەن ادالدىقتى
ءبىز نەنى سۇيەمىز؟
12 - ءادىل: وتاندى
13 - سالتانات: اتا - انانى
14 - جانسايا: حالقىمىزدى
15 - ەركىن: دوستارىمىزدى
16 - اقبوتا: ۇستازىمىزدى
17 - رينات: مەكتەبىمىزدى
ءبىز كىم بولامىز؟
18 - نۇرجاۋ: ادال ازامات،
19 - اقبوتا ب: اقىلدى ارۋ
20 - ەركىن: وقىمىستى عالىم
حورمەن: تاۋەلسىزدىكتىڭ تۋىن بيىك ۇستايتىن
ەلىن سۇيگەن ەر «بولامىز»
ءان: وتان
ءمۇعالىم: «باتامەن ەل كوگەرەر،
جاڭبىرمەن جەر كوگەرەر» - دەگەندەي،
اق تىلەۋ، ايامايتىن باتالارىن،
وزدەرىڭنەن كۇش قۋات وت الامىن.
سىناعىنداي اسىلدىڭ،
اق جۇرەك، قاسيەتتى پانالارىم دەي كەلىپ، اق شاشتى انامىزدان باتا سۇراقپىز.
- ءبىز سەندەردەن ۇلكەن ءۇمىت كۇتەمىز. قىمباتتى بالالار! مەكتەپتەگى العاشقى جەتكەن جەتىستىكتەرىڭمەن قۇتتىقتايمىن. الىپپە سەندەردى تەك ارىپتەرمەن تانىستىرىپ قويعان جوق، سەندەردى ءبىر - بىرىڭمەن دوستىققا، مەكتەپ ەرەجەلەرىن ورىندايتىن ءتارتىپتى وقۋشى بولۋعا دا ۇيرەتتى. ءبىلىم باسپالداعىنا ورلەگەن ساپارلارىڭ ءساتتى بولسىن. تاۋەلسىزدىگىمىز باياندى بولسىن! دەپ قۇتتىقتاۋ ءسوز بەرۋ.
ءان: ءمۇعالىم ول ءبىزدىڭ
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ الىپپەدەن العان بىلىمدەرىن تياناقتاۋ. وقۋشىلاردىڭ قابىلەتتەرىن، يكەمدىلىگىن، شىعارماشىلىق مۇمكىندىكتەرىن اشۋ. اتا - انالارعا بالالاردىڭ 3 - 4 ايدا قانداي ءبىلىم يگەرگەنىن ءىس جۇزىندە كورسەتۋ. وقۋشىلاردىڭ اتا - انا، وتان، ەل، بولاشاق الدىنداعى بورىشىن سەزىنۋگە، ەلىن، وتانىن سۇيۋگە، ونى قورعاي بىلۋگە تاربيەلەۋ.
كورنەكىلىگى: الىپپە، انا ءتىلى، ماتەماتيكا وقۋلىقتارىنىڭ مۇقاباسى، ناقىل سوزدەر، شارلار.
بارىسى:
كورىنىس: مەكتەپكە العاش كەلۋ
اقساقال رولىندەگى بالا نەمەرە وقۋشىسىن جەتەكتەپ شىعادى. كۇي ويناتىلىپ تۇرادى.
اۆتور: جەتى جاسار بالاسىن،
جەتپىستە شال جەتەكتەپ،
كەلە جاتىر كوشەدە
قايدا الگى مەكتەپ، - دەپ
جەتپىس كەلەدى ءسۇرىنىپ،
جەتى كەلەدى جۇگىرىپ.
اتا: بالام، بالام، جاقسى بول،
مىنە، سەنىڭ مەكتەبىڭ.
ساباعىڭا زەيىن سال،
اقىلدى بول تەنتەگىم.
نەمەرە: قىركۇيەكتە كەلدىم دە،
سىنىپقا كىردىم قۋانىپ.
قارسى الدى ۇستاز مەيىرىممەن،
قادامىمدى قۇپ الىپ.
نەمەرەسى جۇگىرىپ ءمۇعالىمنىڭ قاسىنا كەلىپ، قولىنداعى گۇلىن ۇستازىنا ۇسىنادى. (ولار شىعىپ كەتەدى دە؟ ورتاعا ءمۇعالىم شىعادى)
تولقيمىز، تولقىپ تۇرمىز بارشامىز دا،
مۇنداي كۇي بولعان ءسىرا بارشاڭىزدا.
قول سوعىپ، قوشەمەتتەپ شاقىرايىق،
1 «ب» سىنىپ وقۋشىلارىن ورتامىزعا.
مۋزىكا اۋەنىمەن وقۋشىلار ورتاعا شىعادى.
اقجاۋلىقتى اجەمىز شاشۋ شاشادى.
ءمۇعالىم: ءىشى تولى ارىپكە،
بىلىمدەگى جارىق نە؟
وقۋشىلار: ول، سۇيىكتى الىپپە!
ءمۇعالىم: ولاي بولسا، بارىمىزگە ەڭ قىمبات «الىپپەنى» ورتاعا شاقىرايىق!
وقۋشىلار: الىپپە! الىپپە! الىپپە!
الىپپە:
ارمىسىزدار، جاس دوستار!
ارمىسىزدار، اتا – انا!
بولاشاققا جول باستار،
الىپپەڭ كەلدى ورتاعا
ءبىلىم دەگەن عاجاپتىڭ
الىپپەسىن مەڭگەرگەن
كەلەشەگى قازاقتىڭ
باستالادى سەندەردەن.
تاۋداي بولسا تالابىڭ،
ايتارى كوپ ءارىپتىڭ.
قۋانىشى بالانىڭ
قۋانىشى انانىڭ
جاقسى ءبىلىم - كورىمدىك
بولسىن سىزگە حالايىق!
نە ۇيرەنىپ، نە بىلدىك
قانە، ورتاعا سالايىق!
ءمۇعالىم: بالالار، وسى الىپپە ءسوزىنىڭ ءار ءارپىن سارالاپ ايتساق.
الماز: ءا – الەمدى
بايان: ل – لەگىمەن
تالعات: ءى – ىزگىلىكپەن
اقبوتا: پ – پاراساتپەن
اقىلبەك: پ – پاش
رىسكۇل: ە – ەتەمىز.
حورمەن: الەمدى لەگىمەن، ىزگىلىكپەن، پاراساتپەن، پاش ەتەمىز.
ءمۇعالىم: - بالالار، ولاي بولسا، سۇيىكتى الىپپەمىزدى رەنجىتپەي، راحمەتىمىزدى ايتىپ، وزىمىزدەن كەيىنگى كىشكەنتاي باۋىرلارىمىز بەن قارىنداستارىمىزعا تابىس ەتۋ - ءبىزدىڭ مىندەتىمىز. سوندىقتان ءبىز وسى ۋاقىتقا دەيىن العان ءبىلىمىمىزدى كورسەتىپ، ولەڭدەرمەن ورنەكتەپ، ونەرىمىزدى ورتاعا سالايىق.
الىپپە، بۇگىن كەشىمىزدىڭ ەڭ ءقادىرلى قوناعىسىز. سوندىقتان قۇرمەت تاعىنا جايعاسىڭىز.
- بالالار، ءبىلىم الۋ ءۇشىن ەڭ العاش قايدا كەلەمىز؟
وقۋشىلار: مەكتەپكە كەلەمىز
ءمۇعالىم: مەكتەپ تۋرالى قانداي ماقال - ماتەل بىلەسىڭدەر؟
ءادىل: مەكتەپ كەمە، ءبىلىم تەڭىز.
جانسايا: مەكتەپ - ءبىلىم ورداسى.
ءان: ءانشى بالاپان
رينات: ءىشى تولى ارىپكە
مىناۋ ءايبات الىپپە.
بارلىق ءىلىم - ءبىلىمنىڭ
اجەسى وسى الىپپە.
قايسار: الىپپەم، مەنىڭ الىپپەم
سەنى قولعا الىپ مەن
ەسىگىن اشتىم مەكتەپتىڭ
ەرتەڭى ساۋلە جارىقپەن
اللابەرگەن: اتا - اپا اتىن سەن،
بىزگە ۇيرەتتىڭ الىپپە
بىزگە ناعىز جاقىنسىڭ
سەنەن بىلدىك ءارىپتى.
اسەل: ارتا بەردى كىتاپقا
بويىمداعى قۇمارىم.
بىرگە جۇرگەن قاسىمدا
كىتاپ بولدى سىڭارىم
نۇرجاۋ: اسەم ويۋ ورنەكپەن،
كومكەرىلگەن الىپپەم.
سەن بولماساڭ بىلىمگە،
باستايتىن جولدى ءبىلىپ پە ەم.
سالتانات: ەندى جازا بىلەمىز،
ءارىپتى قوسىپ ارىپكە.
ريزا بولىپ ساعان جۇرەمىز،
سۇيىكتى ءبىزدىڭ الىپپە.
الىپپە وقۋشىلارعا تاپسىرمالار بەرەدى. وقۋشىلار كۋبيكتى لاقتىرۋ ارقىلى وزدەرىنە تاپسىرما تاڭدايدى.
ويىن: «كىم كوپ بىلەدى؟»
1. قازاقستاننىڭ پرەزيدەنتى كىم؟
2. الفاۆيتتە قانشا ءارىپ؟
3. داۋىستى دىبىستاردى اتا
4. ءالفاۆيتتى قۇراستىرعان العاشقى ادام كىم؟
5. قازاق دالاسىنا العاشقى بوپ مەكتەپ اشقان كىم؟
6. كوبەلەك سوزىندە قانشا بۋىن بار؟
ءمۇعالىم: - بالالار، ءبىز 42 ءارىپتى تۇگەل جاتتاپ الدىق. وقۋدى، جازۋدى ۇيرەندىك. الىپپەمەن قوشتاسۋ تەك ءبىزدىڭ عانا مەكتەپتە عانا ەمەس، ءبىزدىڭ ەلىمىزدىڭ مىڭداعان بالالارى «الىپپە» كىتابىن بىتىرگەندەرىن مەرەكەلەۋدە.
بالالار، الىپپەدەن وتكەن ارىپتەر تۋرالى قانداي ولەڭدەر بىلەسىڭدەر؟
ءادىل: ءالفاۆيتىڭ «ا» تۇرادى باسىندا،
جانسايا: ءارقاشاندا «ءا» تۇرادى قاسىندا
ەركىن: بايقايسىڭ با «ب» تۇرادى ءۇشىنشى
اقبوتا: ال، وسىنىڭ سىرى نەدە؟
حورمەن: ا - دەگەن ول انالار عوي ارداقتى،
ءا - دەگەن ول اكەلەر عوي سالماقتى
ب - دەگەن ول بالالار عوي ادەمى
ءبىزدىڭ ەلدە ۇشەۋى دە كادەلى
ءان «الىپپە»
ءمۇعالىم: - بالالار، ءبىز الىپپەدەن وقۋ، جازا ءبىلۋدى ۇيرەنسەك، ال ماتەماتيكادان ساناۋدى، ەسەپتەۋدى، سانداردى جازا ءبىلۋدى ۇيرەندىك. ەندىگى ءسوزدى ماتەماتيكاعا بەرەيىك.
(ماتەماتيكا)
مىناۋ مەنىڭ كىتابىم،
اسا قۇرمەت تۇتامىن
ءبىلىم ءنارىن جۇتامىن
ءبىزدىڭ كەلەر شامامىز
5 - كە 3 - ءتى قوسامىز
جاۋابىن تەز تابامىز.
ءمۇعالىم: - بالالار، ماتەماتيكادان وسى ۋاقىتقا دەيىن نە ۇيرەندىڭدەر؟ ەندەشە سانداردى سويلەتىپ كورەيىك.
بايان: ءبىر دەگەنىم - ءبىلىم،
ءبىلىم - جارىق كۇنىڭ
الماز: ەكى - دەگەنىم - ەڭبەك،
ەڭبەك ءبارىن جەڭبەك.
تالعات: ءۇش دەگەنىم - ءۇمىت،
ءۇمىتسىز جوق جىگىت.
اقبوتا: 4 - دەگەنىم تالاپ،
تالمايتۇعىن قانات.
اقىلبەك: 5 - دەگەنىڭ بىرلىك،
بىرلىكسىز جوق تىرلىك.
رىسكۇل: 6 - دەگەنىڭ ارمان،
اتار تاڭىڭ الدان.
مانشۇك: 7 - دەگەنىڭ جىگەر،
جەڭەر جولىن بىلەر.
قايسار: 8 - دەگەنىڭ – سەنىم،
سۇيەنىشىڭ سەنىڭ.
ەركىن: 9 - دەگەنىڭ تالعام،
تۋرا جولعا سالعان.
سالتانات: 10 - دەگەنىڭ – وتان،
وتاندى ءسۇي بوتام.
ءمۇعالىم: بالالار، ءبىز سانداردى سويلەتتىك. ەندى ءقازىر مەن سەندەرگە ەسەپتەر ايتىپ ماتەماتيكا پانىنەن بىلىمدەرىڭدى تەكسەرەمىن. ويلانىپ بارىپ، شەشىڭدەر.
1. وڭ قولىمدا 5 الما،
سول قولىمدا 5 الما،
بارلىعىن قوسقاندا
بولادى نەشە الما؟
2. 5 المانىڭ ۇشەۋىن،
دوسىڭ سۇراپ الادى.
ايتشى سوندا نەشەۋى
ءوز قولىڭدا قالادى؟
3. سىمدا 5 ۇيرەك وتىر ەدى، ەكەۋىن ۇركىتىپ جىبەرسەك، نەشەۋى قالادى؟
ماتەماتيكانىڭ تاپسىرماسى: وقۋشىلارعا بەرىلگەن سۋرەتتەردەن قانداي سان بار. سونى تاۋىپ كورسەتۋىن سۇرايدى.
ءمۇعالىم:
- بالالار، ءبىز ءالى باعالانبايمىز، ءبىراق جاڭا جىلدان كەيىن سەندەرگە باعا قويىلادى. قاي باعا جاقسى ەكەنىن ءبىلۋ ءۇشىن، باعالاردى سويلەتىپ كورەيىك.
1 دەگەنىڭ جامان باعا،
الادى ونى جامان بالا.
2 دەگەنىڭ ناشار باعا،
ىنىشەگىم ناشارلاما.
3 دەگەنىڭ ورتا باعا،
ساپاسى ونىڭ ورتا عانا.
4 دەگەنىڭ جاقسى باعا،
الادى ونى جاقسى بالا.
5 دەگەنىڭ ۇزدىك باعا،
وقيتىن بول ۇزدىك قانا.
ءمۇعالىم:
- بالالار، ەڭ جامان باعالار قايسى ەكەن؟
- ەندەشە، ەڭ جاقسى باعالار قايسى ەكەن؟
ءان: ۇستازىم. ادەسوۆا بايان
ءمۇعالىم: - بالالار، ءبىز ماتەماتيكادان دا ءبىلىمىمىزدى كورسەتتىك. ەندى الىپپەمەن قوشتاساتىن دا كەز كەلدى. الىپپە بىزگە قانشاما نارسە ۇيرەتكەن ەكەن. ءبىز الىپپەنىڭ ارقاسىندا جازۋ جازۋعا، ءوز بەتىمىزبەن وقۋعا، ءسوز، سويلەم قۇراۋعا داعدىلاندىق. ەندەشە الىپپەگە نە دەۋىمىز كەرەك؟
حورمەن: الىپپەگە راحمەت!
تالعات: قوش بول، قۇتتى الىپپەم،
كوپ نارسەنى ۇيرەتتىڭ.
تانىستىرىپ ارىپپەن
تاقىلداتىپ سويلەتتىڭ.
ءادىل: سويلەدى ولار ءتىل ءبىتىپ،
نەبىر قىزىق سىرلاردى.
تىڭداي بەردىم مەن جۇتىپ،
ءتىل بىتكەن تاقپاق، جىرلاردى.
اشىلا بەردى الدىمنان
كەڭ دۇنيە ەسىگى.
سوعىلعان سومداپ التىننان
الىپپە - ءبىلىم بەسىگى.
الىپپە: - بالالار، سەندەر مەنى جاقسى يگەرىپسىڭدەر. مەن سەندەرگە ريزامىن، ساۋ بولىڭدار!
حورمەن: قوش، قوش الىپپەم!
اقبوتا م: الىپپەمەن قوش ايتىسىپ قالامىز،
ەندى قولعا باسقا كىتاپ الامىز.
اتا - انا قۋانىشقا ورتاق بول،
ساۋاتتى بوپ، شىقتى مىنە بالاڭىز.
ءمۇعالىم:
- مىنە ءبىز بەلگىلى ءبىلىم ەلىنە ساياحات جاساپ، ءبىلىمىمىزدى كورسەتتىك. الىپپەنى وقۋ بارىسىندا اتا - انالاردىڭ قوسقان ۇلەسى وتە مول. باقىتتى بالالىق شاعى ءۇشىن، اتا - انالار سىزدەرگە كوپ راحمەت! ەندى اتا - انالارمەن بىرلەسىپ «تاپقىر دوستار» اتتى ويىن وينايىق.
ويىن. بالالار مەن انالارىن ورتاعا شىعارىپ، انالاردىڭ كوزىن بايلاپ قويامىز. انالار بالالارىنىڭ بەتىن سيپاپ، ءوز بالاسىن تابۋ
شىعىس ءبيى. مالكەشوۆا اقبوتا
ءمۇعالىم:
- بالالار، سەندەر « الىپپەنى» بىتىردىڭدەر. ەندىگى سەندەردىڭ جاڭا دوستارىڭ انا ءتىلى وقۋلىعى بولادى. سوندىقتان الىپپەنى قالاي مەڭگەرسەڭدەر، انا ءتىلىن سولاي وقيتىن بولىڭدار. ال ەندى انا ءتىلىن ورتاعا شاقىرايىق.
انا ءتىلى كەلەدى.
بايان: تۋعان ەلدىڭ ءتىلىمىن،
اقىلى مەن تانىمىن.
تۇسىندىرەر بارىنە
انا ءتىلى ءپانىمىن.
انا ءتىلىم - ۇرانىم
انا ءتىلىم - قۇرالىم.
انا ءتىلىم بولماسا
مىقتى بولماس تۇراعىم.
الماز: توتەپ بەرىپ سىنعا
قايىسپاعان اۋىرعا
ادال بولىپ دوسىنا
باس يمەگەن جاۋىنا
كورىنىس «ءۇش جالقاۋ»
ءمۇعالىم:
ءبىز 1 «ا» سىنىپ وقۋشىلارى
نەنى ۇيرەندىك؟
1. اقبوتا م: وقۋدى
2 - مانشۇك: جازۋدى
3 - بايان: ەسەپ شىعارۋدى
4 - الماز: ءان ايتۋدى
5 - رىسكۇل: بي بيلەۋدى
6 - تالعات: ۇلكەندى سىيلاۋدى
7 - اقىلبەك: كىشىگە قامقور بولۋدى
8 - جانسايا: ەلىمىزگە جاقسىلىق جاساۋدى
ءبىز نەنى اجىراتا بىلەمىز؟
9 - قايسار: جاقسىلىق پەن جاماندىقتى
10 - اللابەرگەن: اق پەن قارانى
11 - اسەل: ارامدىق پەن ادالدىقتى
ءبىز نەنى سۇيەمىز؟
12 - ءادىل: وتاندى
13 - سالتانات: اتا - انانى
14 - جانسايا: حالقىمىزدى
15 - ەركىن: دوستارىمىزدى
16 - اقبوتا: ۇستازىمىزدى
17 - رينات: مەكتەبىمىزدى
ءبىز كىم بولامىز؟
18 - نۇرجاۋ: ادال ازامات،
19 - اقبوتا ب: اقىلدى ارۋ
20 - ەركىن: وقىمىستى عالىم
حورمەن: تاۋەلسىزدىكتىڭ تۋىن بيىك ۇستايتىن
ەلىن سۇيگەن ەر «بولامىز»
ءان: وتان
ءمۇعالىم: «باتامەن ەل كوگەرەر،
جاڭبىرمەن جەر كوگەرەر» - دەگەندەي،
اق تىلەۋ، ايامايتىن باتالارىن،
وزدەرىڭنەن كۇش قۋات وت الامىن.
سىناعىنداي اسىلدىڭ،
اق جۇرەك، قاسيەتتى پانالارىم دەي كەلىپ، اق شاشتى انامىزدان باتا سۇراقپىز.
- ءبىز سەندەردەن ۇلكەن ءۇمىت كۇتەمىز. قىمباتتى بالالار! مەكتەپتەگى العاشقى جەتكەن جەتىستىكتەرىڭمەن قۇتتىقتايمىن. الىپپە سەندەردى تەك ارىپتەرمەن تانىستىرىپ قويعان جوق، سەندەردى ءبىر - بىرىڭمەن دوستىققا، مەكتەپ ەرەجەلەرىن ورىندايتىن ءتارتىپتى وقۋشى بولۋعا دا ۇيرەتتى. ءبىلىم باسپالداعىنا ورلەگەن ساپارلارىڭ ءساتتى بولسىن. تاۋەلسىزدىگىمىز باياندى بولسىن! دەپ قۇتتىقتاۋ ءسوز بەرۋ.
ءان: ءمۇعالىم ول ءبىزدىڭ
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: § 14. ساقتاردىڭ مەكەندەگەن جەرى. ساق قوعامى
