قۇستار
ءتىل دامىتۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قۇستار
ماقساتى: 1) وقۋشىلاردىڭ قۇستار تۋرالى بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ. قۇستاردىڭ پايداسىن ءتۇسىندىرۋ.
2) ويلاۋ قابىلەتتەرىن، سوزدىك قورىن دامىتۋ. بايلانىستىرا سويلەۋگە ۇيرەتۋ.
3) تابيعاتقا سۇيىسپەنشىلىك، قۇستارعا قامقورلىق سەزىمدەرىن تاربيەلەۋ.
ءادىسى: اڭگىمە، ويىن - جاتتىعۋلار، كورنەكىلىك.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
بالالاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
ءىى. وتكەندى ساباقتى تياناقتاۋ
1. كوكتەم مەزگىلى، ونىڭ وزىندىك ەرەكشەلىگى تۋرالى سۇراق - جاۋاپ.
2. كوكتەم ايلارى.
3. كوكتەمدەگى مەرەكەلەر.
ءىىى. جاڭا ساباق.
ا) - ادام تابيعاتسىز ءومىر سۇرە المايدى. قۇستار تابيعاتتىڭ ءبىر بولىگى. قۇستار وسىمدىكتەردى زياندى جاندىكتەردەن قورعايدى.
قۇستاردىڭ ءتۇرى وتە كوپ. ولاردىڭ ءبارى پايدالى،
كوكتەم مەزگىلى – قۇستاردىڭ تۋعان جەرگە ورالاتىن كەزى. قۇستار وزدەرىنە ىڭعايلى ۇيا سالاتىن ورىن ىزدەيدى. ءبىرى باتپاقتان، ەندى ءبىرى ءشوپ - شالامنان ۇيا جاسايدى.
ءا) سۋرەتتەر بويىنشا قۇستاردىڭ
تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ. وزدەرىنە تانىس تاعى دا باسقا قۇستاردى بىلەتىندەرىن
ايتادى، ولار تۋرالى اڭگىمەلەيدى.
ءىV. سۋرەتپەن جۇمىس
قارلىعاش - كيەلى قۇس. ونىڭ قۇيرىعى ايىر. سول سەبەپتى ونى باسقا قۇستاردان تەز اجىراتۋعا بولادى. قارلىعاش ءۇي ماڭىندا ۇيا سالادى.
اۋلامىزعا باۋ بۇرلەپ،
شەشەك اتىپ جاينايدى.
اق تاماعى بۇلكىلدەپ
قارلىعاشتار سايرايدى.
بالالار، قارلىعاش تۋرالى قانداي ەرتەگى بىلەسىڭدەر؟
V. قۇستارعا بايلانىستى ولەڭدەر ايتۋ
قۇس كەلدى،
قار، سۋ بالىپ جونەلدى.
بۇرشىك اتىپ بار اعاش
كەلىپ كوكتەم قۇستارى
باۋ - باقشادا ءان سالدى.
ولاردى جاس دوستارى
ۇيا جاساپ قارسى الدى.
«اعاش دارىگەرى»- دەپ اتالاتىن قانداي قۇستى بىلەسىڭدەر؟
- دارىگەرمەن ورمانعا
قۇرت، شىركەي كوپ ول ماڭدا
توقىلداتىپ جاتپايمىن
تورعايلاردى باپتايمىن.
- ورماندا جوعارى
اعاشقا قونادى.
تۇمسىعىن بالعا قىپ
توق – توق سوعادى.
توقىلداق - ورمان قۇسى. ول ورماندا ءومىر سۇرەدى. توقىلداق اعاشتاردى قۇرتتاردان تازالاپ، ونى شىرۋدەن ساقتايدى. سوندىقتان ونى – ورمان دارىگەرى دەپ اتايدى.
ءۇي قۇستارى تاقپاقتار ايتۋ
ۇيرەك تۋرالى ولەڭ
- ۇيرەكتى
جۇزۋگە كىم ۇيرەتتى
اۋلادا
ءجۇرۋدى ول سيرەتتى
كۇن شىققان كەزەڭدە
قاشادى وزەنگە
تەرەڭگە سۇڭگيدى،
لايساڭدا جۇگىرىپ
كىر بولۋ – ءمىن دەيدى.
ءۇي قۇستارىنىڭ سۋرەتتەرىن كورسەتە وتىرىپ، ولاردىڭ اتتارىن اتاپ، پايداسىن اڭگىمەلەۋ.
ۇكىنىڭ سۋرەتى كورسەتىلەدى.
- ۇكى – اينالاسىنداعى زاتتارعا ەكى كوزبەن بىردەي قاراي الاتىن قۇس.
بۇركىت – دۇنيەدە كۇن كوزىنە تۋرا قاراي الاتىن قۇس.
توتىقۇستىڭ سۋرەتى كورسەتىلەدى.
- توتىقۇستىڭ وتە ادەمى قۇس. توتىقۇستا ءۇشىنشى اياق بار. ول ونىڭ بۇتادان بۇتاعا اۋىسۋىنا كومەك بەرەدى.
- اققۋ تۋرالى اڭگىمەلەۋ.
اققۋ – قۇستىڭ تورەسى
اق مامىقتاي دەنەسى
اققۋ - وتە ادەمى سۇلۋ قۇس.
- قۇستارعا قامقورلىق جاساۋ تۋرالى سۋرەت بويىنشا اڭگىمەلەۋ، ولەڭدەر وقىپ بەرۋ.
- ۇيا جاساپ تاقتايدان،
تالعا اپارىپ بايلادىم.
جىل قۇسىنىڭ شاتتانعان،
كۇتتىم قاشان سايراۋىن.
- تاس اتقىلاپ تورعايدى
قۋالاۋعا بولمايدى،
قامقور بولىپ قۇستارعا،
بارلىق ادام قورعايدى.
- اعاشتان جاسالعان قۇستىڭ ۇياسىن كورسەتە وتىرىپ قۇستارعا قامقورلىق جاساۋ كەرەكتىگىن ءتۇسىندىرۋ.
6. قۇستارعا بايلانىستى جۇمباقتار ايتىپ شەشۋ.
- شارلاپ كەلىپ دالانى،
ۇيىمە ءۇيىن سالادى
بۇل نە دەگەن شەبەر ەدى
ورمانداعى اعاشتاردى،
تۇمسىعىمەن شەگەلەدى.
- ءجۇنى مايدا ۇلپىلدەگەن -
جاعىمسىز داۋسى كۇركىلدەپ،
يمەن تۇمسىق، جەز تىرناق،
تۇندە جۇرەر بۇلكىلدەپ.
7. ويىن: « كىم تاپقىر»
سۋرەت بويىنشا ءۇي قۇستارى مەن دالا قۇستارىنىڭ اتتارىن ەكى باعاناعا ءبولىپ جازىپ كورسەتۋ.
ءۇي قۇستارى: ------ دالا قۇستارى:
تاۋىق -------------- تورعاي
اتەش --------------- قارلىعاش
تۇيە تاۋىق ------- ۇكى
بالاپان ---------- توقىلداق
ۇيرەك قاز --------- ساۋىسقان
8. قورىتىندى
حالىقتىق بولجامدار.
1. شاعالا كەلسە سەڭ بۇزىلادى.
2. جاڭبىر جاۋار كەزدە،
قارعالار ۋ - شۋ بولىپ توپتالىپ ۇشادى.
3. جىل قۇستارى قاپتاپ كەلسە، كۇن جىلى بولادى.
- قۇستاردىڭ تىرشىلىگىنە بايلانىستى ايتىلاتىن حالىقتىق بولجامداردى ايتىپ ساباقتى اياقتاۋ.
حور «اق كوگەرشىن»
ساباقتىڭ تاقىرىبى: قۇستار
ماقساتى: 1) وقۋشىلاردىڭ قۇستار تۋرالى بىلىمدەرىن كەڭەيتۋ. قۇستاردىڭ پايداسىن ءتۇسىندىرۋ.
2) ويلاۋ قابىلەتتەرىن، سوزدىك قورىن دامىتۋ. بايلانىستىرا سويلەۋگە ۇيرەتۋ.
3) تابيعاتقا سۇيىسپەنشىلىك، قۇستارعا قامقورلىق سەزىمدەرىن تاربيەلەۋ.
ءادىسى: اڭگىمە، ويىن - جاتتىعۋلار، كورنەكىلىك.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
بالالاردىڭ نازارىن ساباققا اۋدارۋ.
ءىى. وتكەندى ساباقتى تياناقتاۋ
1. كوكتەم مەزگىلى، ونىڭ وزىندىك ەرەكشەلىگى تۋرالى سۇراق - جاۋاپ.
2. كوكتەم ايلارى.
3. كوكتەمدەگى مەرەكەلەر.
ءىىى. جاڭا ساباق.
ا) - ادام تابيعاتسىز ءومىر سۇرە المايدى. قۇستار تابيعاتتىڭ ءبىر بولىگى. قۇستار وسىمدىكتەردى زياندى جاندىكتەردەن قورعايدى.
قۇستاردىڭ ءتۇرى وتە كوپ. ولاردىڭ ءبارى پايدالى،
كوكتەم مەزگىلى – قۇستاردىڭ تۋعان جەرگە ورالاتىن كەزى. قۇستار وزدەرىنە ىڭعايلى ۇيا سالاتىن ورىن ىزدەيدى. ءبىرى باتپاقتان، ەندى ءبىرى ءشوپ - شالامنان ۇيا جاسايدى.
ءا) سۋرەتتەر بويىنشا قۇستاردىڭ
تۇرلەرىمەن تانىستىرۋ. وزدەرىنە تانىس تاعى دا باسقا قۇستاردى بىلەتىندەرىن
ايتادى، ولار تۋرالى اڭگىمەلەيدى.
ءىV. سۋرەتپەن جۇمىس
قارلىعاش - كيەلى قۇس. ونىڭ قۇيرىعى ايىر. سول سەبەپتى ونى باسقا قۇستاردان تەز اجىراتۋعا بولادى. قارلىعاش ءۇي ماڭىندا ۇيا سالادى.
اۋلامىزعا باۋ بۇرلەپ،
شەشەك اتىپ جاينايدى.
اق تاماعى بۇلكىلدەپ
قارلىعاشتار سايرايدى.
بالالار، قارلىعاش تۋرالى قانداي ەرتەگى بىلەسىڭدەر؟
V. قۇستارعا بايلانىستى ولەڭدەر ايتۋ
قۇس كەلدى،
قار، سۋ بالىپ جونەلدى.
بۇرشىك اتىپ بار اعاش
كەلىپ كوكتەم قۇستارى
باۋ - باقشادا ءان سالدى.
ولاردى جاس دوستارى
ۇيا جاساپ قارسى الدى.
«اعاش دارىگەرى»- دەپ اتالاتىن قانداي قۇستى بىلەسىڭدەر؟
- دارىگەرمەن ورمانعا
قۇرت، شىركەي كوپ ول ماڭدا
توقىلداتىپ جاتپايمىن
تورعايلاردى باپتايمىن.
- ورماندا جوعارى
اعاشقا قونادى.
تۇمسىعىن بالعا قىپ
توق – توق سوعادى.
توقىلداق - ورمان قۇسى. ول ورماندا ءومىر سۇرەدى. توقىلداق اعاشتاردى قۇرتتاردان تازالاپ، ونى شىرۋدەن ساقتايدى. سوندىقتان ونى – ورمان دارىگەرى دەپ اتايدى.
ءۇي قۇستارى تاقپاقتار ايتۋ
ۇيرەك تۋرالى ولەڭ
- ۇيرەكتى
جۇزۋگە كىم ۇيرەتتى
اۋلادا
ءجۇرۋدى ول سيرەتتى
كۇن شىققان كەزەڭدە
قاشادى وزەنگە
تەرەڭگە سۇڭگيدى،
لايساڭدا جۇگىرىپ
كىر بولۋ – ءمىن دەيدى.
ءۇي قۇستارىنىڭ سۋرەتتەرىن كورسەتە وتىرىپ، ولاردىڭ اتتارىن اتاپ، پايداسىن اڭگىمەلەۋ.
ۇكىنىڭ سۋرەتى كورسەتىلەدى.
- ۇكى – اينالاسىنداعى زاتتارعا ەكى كوزبەن بىردەي قاراي الاتىن قۇس.
بۇركىت – دۇنيەدە كۇن كوزىنە تۋرا قاراي الاتىن قۇس.
توتىقۇستىڭ سۋرەتى كورسەتىلەدى.
- توتىقۇستىڭ وتە ادەمى قۇس. توتىقۇستا ءۇشىنشى اياق بار. ول ونىڭ بۇتادان بۇتاعا اۋىسۋىنا كومەك بەرەدى.
- اققۋ تۋرالى اڭگىمەلەۋ.
اققۋ – قۇستىڭ تورەسى
اق مامىقتاي دەنەسى
اققۋ - وتە ادەمى سۇلۋ قۇس.
- قۇستارعا قامقورلىق جاساۋ تۋرالى سۋرەت بويىنشا اڭگىمەلەۋ، ولەڭدەر وقىپ بەرۋ.
- ۇيا جاساپ تاقتايدان،
تالعا اپارىپ بايلادىم.
جىل قۇسىنىڭ شاتتانعان،
كۇتتىم قاشان سايراۋىن.
- تاس اتقىلاپ تورعايدى
قۋالاۋعا بولمايدى،
قامقور بولىپ قۇستارعا،
بارلىق ادام قورعايدى.
- اعاشتان جاسالعان قۇستىڭ ۇياسىن كورسەتە وتىرىپ قۇستارعا قامقورلىق جاساۋ كەرەكتىگىن ءتۇسىندىرۋ.
6. قۇستارعا بايلانىستى جۇمباقتار ايتىپ شەشۋ.
- شارلاپ كەلىپ دالانى،
ۇيىمە ءۇيىن سالادى
بۇل نە دەگەن شەبەر ەدى
ورمانداعى اعاشتاردى،
تۇمسىعىمەن شەگەلەدى.
- ءجۇنى مايدا ۇلپىلدەگەن -
جاعىمسىز داۋسى كۇركىلدەپ،
يمەن تۇمسىق، جەز تىرناق،
تۇندە جۇرەر بۇلكىلدەپ.
7. ويىن: « كىم تاپقىر»
سۋرەت بويىنشا ءۇي قۇستارى مەن دالا قۇستارىنىڭ اتتارىن ەكى باعاناعا ءبولىپ جازىپ كورسەتۋ.
ءۇي قۇستارى: ------ دالا قۇستارى:
تاۋىق -------------- تورعاي
اتەش --------------- قارلىعاش
تۇيە تاۋىق ------- ۇكى
بالاپان ---------- توقىلداق
ۇيرەك قاز --------- ساۋىسقان
8. قورىتىندى
حالىقتىق بولجامدار.
1. شاعالا كەلسە سەڭ بۇزىلادى.
2. جاڭبىر جاۋار كەزدە،
قارعالار ۋ - شۋ بولىپ توپتالىپ ۇشادى.
3. جىل قۇستارى قاپتاپ كەلسە، كۇن جىلى بولادى.
- قۇستاردىڭ تىرشىلىگىنە بايلانىستى ايتىلاتىن حالىقتىق بولجامداردى ايتىپ ساباقتى اياقتاۋ.
حور «اق كوگەرشىن»
You Might Also Like
-
ينفورماتيكا ءپانىن وقىتۋدا ويىن تەحنولوگيالارىن قولدانۋ
-
ءمۇعالىم: قۇرمەتتى اتا - انالار، ۇستازدار، وقۋشىلارىم! سىزدەر «قوش، بالاۋسا باستاۋىش» اتتى باستاۋىشپەن قوشتاسۋ ەرتەڭگىلىگىنە جينالىپ وتىرسىزدار. قادامدارىڭىز قۇتتى بولسىن! الدارىڭىزدا تۇرعان بالالار...
