ريەۆولۆەردىڭ تاريحى
ءبىرىنشى ريەۆولۆەر XVI عاسىردا جاسالدى. ول وققالتاداعى قۋىسىندا ءوقدارىسىنىڭ فيتيل نەمەسە كرەمنيي ارقىلى جانۋى ارقىلى ىسكە قوسىلادى. بۇل ادىسپەن اتاتىندار ءاربىر وق اتۋ ءۇشىن وقپانعا ءوقدارى سەبۋى كەرەك، ول ءوز كەزەگىندە ءفيتيلدىڭ جالىنسىز وتىنان تۇتانادى نەمەسە كرەمنيي ۇشقىنىنان تۇتانادى دا، وققالتاداعى نەگىزگى زاريادتىڭ ىسكە قوسىلۋىنا اكەلەدى. مۇنداي قارۋدى قولدانۋ سەنىمسىز ەدى، سەبەبى مۇنداي مەحانيزمنەن وققالتاداعى بارلىق وققا وت بەرىپ، ەكى بىردەي وق اتۋعا اكەپ سوعادى. سوندىقتان دا ريەۆولۆەرلەر كوپشىلىكتىڭ قارۋىنا اينالا قويمادى.
1818 جىلى امەريكالىق ارتەماس ۋيللەر اقش-تا كرەمنيي وققالتاسى بار ريەۆولۆەر جاساپ، پاتەنتتەپ الدى. ونىڭ قۇرىلىمى ءوقدارىنىڭ ەكىنشى وققالتاداعى وقتارعا ءتۇسىپ كەتپەيتىندەي ەتىپ جاسالعان. ۋيللەر ونى سەرىپپەنىڭ كومەگىمەن جاساعان. ول اتۋ كەزىندە باراباندى العا قاراي قوزعاپ، ءوقدارىنى وققالتادان الىستاتادى.
وسى جىلى ۋيللەردىڭ تەگى بويىنشا اتتاسى ءارى جەرلەسى كولليەر بۇل ريەۆولۆەردى انگليادا پاتەنتتەپ الادى. بۇل جاقتا ول ريەۆولۆەر مەن ۋيللەردىڭ كونسترۋكسياسىنداعى قارۋلاردى شىعاراتىن فابريكا اشادى. الايدا بۇل ريەۆولۆەردىڭ دە جەتىسپەۋشىلىگى كوپ بولادى، بۇل اقاۋلاردى ءوز كەزەگىندە سوققى-كاپسيۋل مەحانيزمىنىڭ ويلاپ تابىلۋى جويدى.
ۋيللەر ريەۆولۆەردى جاساعان ۋاقىتتا، كاپسيۋلدى اعىلشىن قارۋ جاساۋشىسى دجوزەف ەگگ جاساعان. بۇل ونەرتابىستى قولدانۋ كرەمنيي قارۋلارىنىڭ داۋرەنىنىڭ اقياتالۋىمەن تۇسپا-تۇس كەلەدى. ونىڭ ارقاسىندا جىلدام اتۋ مۇمكىندىگى پايدا بولدى، وت الماي قالۋلار ازايدى جانە اۋا رايىنىڭ اسەرى تىپتەن كەدەرگى كەلتىرمەيتىن بولدى. دەگەنمەن قارۋ باستاپقى كەزدەگىدەي اۋىزى ارقىلى وقتالاتىن، ول كەزدە ۋنيتارلىق پاتروندار دا بولمادى.
1835 جىلدىڭ سوڭىندا امەريكالىق بوزبالا سەميۋەل كولت كولت-پاتەرسون اتتى كاپسيۋل ريەۆولۆەرىنە الەم بويىنشا پاتەنت الادى. ال كەلەسى جىلى كولت ونى جاپپاي وندىرە باستادى. 1839 جىلى جاڭارتىلعان كولت-پاتەرسون جاسالدى، ونىڭ وققالتاداعى وقتاردى نىعىزدايتىن تەتىگى پايدا بولدى، بۇل ارقىلى تاپانشانى وڭاي ءارى ناقتى وقتاۋعا مۇمكىندىك تۋدى. كولت باسقا دا مودەلدەردى شىعارىپ ءجۇردى، ءبىراق ەرەكشە سۇرانىسقا يە بولعاندارى جوق ەدى، تەك 1851 جىلى شىعارعان 1851 «مورسكوي» مودەلدى كولت ريەۆولۆەرى تانىمال بولا ءتۇسىپ، 20 جىلداي ۋاقىت بويى شىعارىلدى.
وسىلايشا، ريەۆولۆەردى شىعارعان ادام دەپ ءبىر ونەرتاپقىشتى اتاي سالۋعا بولمايدى. ۋيللەر ونى ەرتە جاسادى، دەگەنمەن كولتتىڭ ريەۆولۆەرى كەڭ تارالدى، ال تانىمال بولعان ءساتى ماڭىزدى ەمەس پە؟
You Might Also Like
