سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 4 كۇن بۇرىن)
ساكەن سەيفۋللين "؛اقساق كيىك"؛ ولەڭى
ساباقتىڭ تاقىرىبى: س.سەيفۋللين "اقساق كيىك ولەڭى".
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك:
ا)اقىن جايلى بىلەتىن مالىمەتتەردى تىڭداي وتىرىپ جاڭا ماعلۇماتتار الۋىنا جاعداي تۋعىزۋ، اقساق كيىك ولەڭىنىڭ تاقىرىبى مەن يدەياسىن اشۋ؛
ءا)ولەڭدى مانەرلەپ وقۋ، ولەڭ مازمۇنىن مەڭگەرە وتىرىپ اۆتور شەبەرلىگىن تانۋىنا كومەكتەسۋ،ولەڭدى تەوريالىق جاعىنان تالداي بىلۋگە ۇيرەتۋ؛
دامىتۋشىلىق:
ا)شىعارماشىلىق جۇمىستار ارقىلى ويلاۋ قابىلەتىنىڭ دامۋىنا، ءتىل بايلىعىنىڭ ارتۋىنا ىقپال جاساۋ؛
ءا) ءوز بەتىنشە زەرتتەۋ، تالداۋ جۇمىستارىنا ماشىقتانىپ، ءتۇيىندى وي،وزىندىك پىكىر قالىپتاستىرۋىنا جول اشۋ؛
تاربيەلىك: وتانسۇيگىشتىككە،ءتىل،ءسوز ونەرىن جانە تابيعاتتى قادىرلەپ، قاستەرلەي بىلۋگە،ادامگەرشىلىككە تاربيەلەۋ

ساباقتىڭ ءتۇرى: كىرىكتىرىلگەن.
ساباقتىڭ ءادىس-تاسىلى: سۇراق-جاۋاپ، بايانداۋ، ءتۇسىندىرۋ، تەست سۇراقتارى، ستو.
ءپانارالىق بايلانىس: تاريح، دۇنيەتانۋ،ماتەماتيكا.
كورنەكىلىگى: س.سەيفۋللين سۋرەتى، شىعارمالارى، قازاقستان كارتاسى، ەلەكتروندى كۇي ديسكىسى، ينتەراكتيۆتى تاقتا، ستو پەرفوكارتاسى.

ساباقتىڭ بارىسى:
I ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى.
ا) وقۋشىلاردىڭ سالەم دەسۋى، تۇگەلدەۋ.
ءا) وقۋشى زەيىنىن ولەڭ جولدارىمەن ساباققا اۋدارۋ.
ونەر الدى-قىزىل ءتىل
اناڭداي ونى قۇرمەتتە!
قاپسىماي،تالماي ۇيرەن،ءبىل،
اسىلىن ءسوزدىڭ ورنەكتە.
انا ءتىل-اسىل قازىنا،
بايلىعىڭ-بىلسەڭ ول سەنىڭ.
جەتكىزەر ءومىر جازىنا،
سونىمەن وسەر وركەنىڭ، -دەي وتىرىپ ءسوز ونەرىن، اسىلىن،ءتىل تازالىعىن سەزىنەتىن ادەبيەت ساباعىن باستايمىز.

II. ءۇي تاپسىرماسىن -
قانە، بالالار،وتكەن ساباعىمىزدا قاي اقىننىڭ ءومىرى جانە شىعارماشىلىعىمەن تانىستىق؟
ءقازىر جىر الىبى جامبىل توڭىرەگىندە وقىپ بىلگەنىمىزدى قورىتۋ ءۇشىن تەست سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرىپ كورەلىك.

تەست سۇراقتارى:
1. جامبىل قاي جىلى، قاي جەردە دۇنيەگە كەلدى؟
ا)1845ج.شىعىس قازاقستاندا ۆ)1846ج.اۋليە اتا وڭىرىندە. س)1848ج.ورتالىق قازاقستاندا. د)1847ج. كوكشەتاۋ وبلىسىندا.
2. جامبىلدىڭ شىعارماسى. ا)سۇرانشى باتىر ۆ)قىس س)ساعىندىم د)جۇيرىگىم 3.جامبىلدىڭ ۇستازى كىم ەدى؟ ا) اباي ۆ) تەزەك تورە س) Cءۇيىنباي د) شاشۋباي
4.وتەگەن باتىر داستانىندا وتەگەننىڭ ەلىنە تاپقان جايلى،شۇرايلى جەرى قاي جەردە ەدى؟ ا) قىزىلوردا ۆ) جەرۇيىق س) قازىعۇرت د) سارىارقا
5. اقىننىڭ جىرى جاس ۇرپاقتى نەگە ۇندەيدى؟ ا) بىلىمگە ۆ) ەڭبەككە س) جالقاۋلىققا د) ەرلىك پەن تۋعان جەردى سۇيۋگە.
6.جامبىل قاي جىلى قانشا جاسىندا قايتىس بولدى؟ ا) 1945ج 99 جاسىندا. ۆ)1946ج 100 جاسىندا. س)1947ج 101 جاسىندا. د)1949ج 102 جاسىندا.

III جاڭا ساباققا كىرىسپە. ماقساتى مەن تانىستىرۋ. - بالالار،ءبىز بۇگىن ءۇش بايتەرەگىمىزدىڭ ءبىرى س.سەيفۋللين ومىرىمەن "اقساق كيىك "ولەڭىمەن تانىسامىز.ولەڭىمەن تانىسپاس بۇرىن اقىن تۋرالى نەنى ءبىلۋىمىز كەرەك؟ سوعان توقتالامىز.اقىن ءومىرى تۋرالى تاريحشى ءمۇعالىم ابۋشاكيروۆا قاراقاس تاتەيلەرىڭ ايتىپ شىعادى.

تاريح پانىمەن بايلانىس. مالىمەتتەر. -س.سەيفۋللين تۋعان جىلى،جەرى. اقىننىڭ ءومىر جولى،رەپرەسسيا قۇربانى بولۋى - تاريحي كەزەڭ بەتپاقدالا ارقىلى ۆەرنىيعا جەتىپ كەڭەس ۇكىمەتىن قۇرۋعا اتسالىسۋى. - اقىن شىعارماسىنىڭ كەيىپكەرى اق بوكەندەر مەكەندەيتىن سارىارقا مەن بەتپاقدالا دالا زونالارىنىڭ شەكتەسەتىن ايماعىن كارتادان كورسەتۋ.

ادەبيەت ءپانى بويىنشا. -تاريح بويىنشا ءبىراز ماعلۇمات الساق،ەندى ادەبي تۇرعىدان ولەڭنىڭ كوركەمدىگىنە نازار اۋدارىپ،تالداۋ جاسايىق.
1.قۇرمانعازى ساعىربايەۆتىڭ "اقساق كيىك” كۇيى باياۋ ورىندالىپ، ءمۇعالىم ولەڭدى مانەرلەپ وقيدى.
2.ولەڭ ىشىندەگى تۇسىنىكسىز سوزدەردى اتاپ،ەكراننان جازىلعان سوزدەردى كورسەتۋ.
- سەگىز كوشتىك-ۇزىندىق ولشەمى.
- تاڭى-جانۋاردىڭ سۇلۋ ءمۇسىنى.
- قوس-شاتىر،كۇركە. -بەتەگە- ءشوپ اتاۋى.
- كيىك –اتالىق جانۋار. -بوكەن-انانلىق جانۋار.

3.ولەڭدە كوركەمدەگىش ءتاسىلدىڭ ءبىر ءتۇرى تەڭەۋ كەزدەسەدى.مىنا جولدارعا نازار اۋدارايىق.
قاپ-قارا ەكى كوزى مولدىرەگەن،
ادەمى ەكى تاناۋ جەلبىرەگەن.
ەلەڭدەپ جاس بالاشا جالتاڭدايدى،
جەل تۇرتكەن جۋساننان دا سەلدىرەگەن.

4.ولەڭ قۇرلىسىنا نازار اۋدارايىق
ار-قا-نىڭ بەت-پاق دە-گەن دا-لا-سى بار،11 ا
بەت-پاق ءشول وي-لى-قىر-لى پا-نا-سى بار 11 ا
سول شول-دە ەل جوق ،كۇن جوق ءوس-ىپ- ون-گەن 11 ب
جان-دىك-تىڭ كيىك دە-گەن با-لا-سى بار 11 ا
بۇل ولەڭ 11 بۋىندى قارا ولەڭ ۇيقاسى دەپ اتالادى.

- بالالار،ەندى وسى ولەڭدە باستى كەيىپكەر كيىك دەگەن جانۋار ەمەس پە؟ وسى كيىك دەپ اتالاتىن جانۋار تۋرالى تولىق مالىمەتتى باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى قۇدايبەرگەنوۆا ارداق تاتەيلەرىڭ دۇنيەتانۋ پانىمەن بايلانىستىرىپ بەرەدى.
دۇنيەتانۋ بويىنشا. - كيىك جانۋارىن بيولوگيالىق تۇرعىدان تانىتۋ.
- جانۋاردىڭ تابيعي ەرەكشەلىگى.
- فيزيولوگيالىق دامۋى، جامىلعىسى.
- مەكەن ەتەتىن ورتاسى تۋرالى.
- "كيىك”ءسوزىنىڭ ەتيمولوگياسى.
- تىرەك سحەماسى بويىنشا جۇمىس.
- ەكولوگيالىق جۇيەدەگى ورنى تۋرالى.

ال ەندى وسى كيىكتەردىڭ بۇگىنگى كۇندە ءومىر ءسۇرۋ دەڭگەيى قانداي؟ ونىڭ ساندىق كورسەتكىشى تۋرالى نە بىلەمىز؟وسى سۇراق توڭىرەگىندە ماتەماتيكا ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى امانتايەۆا مەرەي تاتەيلەرىڭ مىناداي تۇسىنىك بەرەدى.
ماتەماتيكا بويىنشا.
- كەڭەس داۋىرىندەگى جانۋارلار تۋرالى.
- كيىكتىڭ دەنە تۇرقى،سالماعى،جىلدامدىعى تۋرالى تۇسىنىك بەرۋ.
- قازاقستانداعى كيىكتەر سانىنىڭ وزگەرۋى تۋرالى گيستوگرامما.
- ويلاۋ شاپشاڭدىعىن دامىتۋعا ارنالعان لوگيكالىق ەسەپتەر شىعارۋ
- مىنە،بالالار،ءبىز سەندەرمەن اق بوكەندەردىڭ ءومىرى تۋرالى جالپى ماعلۇماتتى الىپ وتىرمىز ەندى وقۋلىقتارىڭنان "اقساق كيىك” ولەڭىن اشىپ مانەرلەپ وقيمىز.

1.كىتاپپەن جۇمىس.مانەرلەپ وقىتۋ.
2.داپتەرمەن جۇمىس.سوزدىك جازۋ.
VI. ساباقتى تۇسىنگەنىن تەكسەرۋ.
1.توپتاستىرۋ.
2.سايكەستەندىرۋ پەرفوكارتاسىمەن جۇمىس.
3.بالالار،وسى ولەڭى ارقىلى اقىن بىزگە نەنى ايتقىسى كەلدى؟ءبىز نەنى تۇسىندىك؟

VII. ءسوز سوڭىندا ايتارىمىز،اقىننىڭ ايتايىن دەگەن ويى تابيعاتتى قورعاۋ،جان-جانۋارلاردى ايالاۋ ەكەن.وسىعان بايلانىستى قازاق حالقىنىڭ انشى-كۇيشىلەرىنىڭ شىعارماسى دا جەتەرلىك.قۇرمانعازىنىڭ”اقساق كيىك” كۇيى، جاقسىكەلدى سەيىلوۆ اعامىزدىڭ "جەز كيىك” ءانى،س.سەيفۋلليننىڭ ءسوزى مەن قوسا ءانى دە ايتىلاتىن "اقساق كيىك”ءانىنىڭ بارلىعىندا جازىقسىز جانۋارعا دەگەن ايانىش سەزىمى ايقىن بايقالادى.بۇگىندە جاڭا ءاننىڭ قاتارىن "اقبوكەن”ولەڭىمەن تولىقتىرعان.

ءسوزى: نەسىپبەك ايتوۆتىكى ءانى: جالعاس نازاروۆتىڭ ولەڭىمەن اياقتايمىز.
دەرتىمدى مەنىڭ قوزعاما
ونسىز دا عۇمىر از عانا،
ايتالماي كەتكەن سىرىڭ بار
جادىراپ تۇرعان جازعا دا.
اداسىپ جۇرگەن اقبوكەن!
قاي جاققا اۋىپ باراسىڭ
قاي جاقتان پانا تاباسىڭ
وزەگى وكسىك دۇنيە-اي
ورتەنىپ، كۇيىپ - جاناسىڭ!
اسارسىڭ شارشاپ سان قىردان،
اق بوران شىعار الدىڭنان
قورعانسىز بولىپ تۇرعان سوڭ
جاقسىلىق كۇتپە تاعدىردان.
شەكسىز عوي مىناۋ قارا جەر،
ءوزىڭدى ءوزىڭ پانا كور
اجالدان قاشقان تىرشىلىك،
ساعىمداي زاۋلاپ اعا بەر.

VIII .ۇيگە تاپسىرما
1.”اقساق كيىك''ولەڭىن مانەرلەپ وقۋ،ءۇزىندى جاتتاۋ.
2.”ءبىز - تابيعات ساقشىسىمىز” وي تولعاۋ جازۋ.
3.وقيعا جەلىسىنە بايلانىستى سۋرەت سالۋ.
وقۋشى ءبىلىمىن باعالاۋ.

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما