سالاۋاتتى ءومىر - كوتەرىڭكى كوڭىل
باتىس قازاقستان وبلىسى، بوكەي ورداسى اۋدانى،
سايقىن اۋىلى، م - س. باباجانوۆ اتىندانى جوبب مەكتەبى
تەمرەشوۆا ەلميرا تايروۆنا
سالاۋاتتى ءومىر - كوتەرىڭكى كوڭىل
ماقساتى: بىلىمدىلىك – جاس ۇرپاققا ادام دەنساۋلىعىنىڭ قىمباتتىلىعىن، ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن قاجەتتىلىگى، باعالى بايلىق ەكەنىن ءتۇسىندىرۋ.
تاربيەلىك – دەنەسىن شىڭداۋعا، شىمىر دا شاپشاڭ، ۇقىپتى دا جيناقى، تالعامپاز دا قاعاتشىل، تازا دا ادەمى بولۋعا تاربيەلەۋ.
دامىتۋشىلىق – سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ، سويلەۋ شەبەرلىكتەرىن جەتىلدىرۋ.
كورنەكىلىك: ناقىل سوزدەر جازىلعان پلاكاتتار، سۋرەتتەر، كارتوچكالار، تىرەك سىزبا. بارىسى.
كىرىسپە ءسوز. بۇگىنگى « سالاۋاتتى ءومىر – كوتەرىڭكى كوڭىل» اتتى تاربيە ساعاتىمىزدى باستايمىز.
I ۇيىمداستىرۋ
وقۋشىلار شەڭبەرگە تۇرادى.
پسيحولوگيالىق ترەنينگ. مەيىرىمدى جۇرەكپەن،
اقپەيىلدى تىلەكپەن.
امانداسىپ الايىق.
ءبىر جادىراپ قالايىق.
دايارلىق جۇمىستارى
ا) بالالار قالاي ويلايسىڭدار ادامنىڭ كوڭىلدى بولۋعا نەگە بايلانىستى؟
جاۋاپ: دەنى ساۋ ادامنىڭ كوڭىلى شات.
ول باقىتتى دەنساۋلىق – زور بايلىق.
دەنساۋلىق بولسا، ءبارى بولادى.
ءا) بالالار دەنىمىز ساۋ بولۋ ءۇشىن نە ىستەۋىمىز كەرەك؟
- ەڭ ءبىرىنشى سپورتپەن دوس بولۋ كەرەك.
بالالار، تاڭەرتەڭگىلىك ۋاقىتتا جاتتىعۋلار جاساۋ كەرەك ەكەن
اۋلادا جۇگىرسەك تە زيانى جوق. سپورت تۋرالى تاعى دا كىم ايتادى؟
ءمۇعالىم: ولاي بولسا. دەنىمىز ساۋ. قۇرىش بىلەكتى. الىپ جۇرەكتى. قايسار دا قايراتتى، ۇقىپتى دا ادەمى قازاق ازاماتى بولۋ ءۇشىن ادام دەنساۋلىعىنا نە قاجەت دەپ ويلايسىڭدار؟ (سىزبا كورسەتىلەدى. سىزباداعى قاجەتتىلىكتەردى وقۋشىلارعا وقىتۋ ارقىلى ءاربىر توپ ءوز ويلارىن ورتاعا سالادى).
دەنساۋلىق
ءمۇعالىم: بۇگىنگى ساباعىمىز سايىس تۇرىندە بولادى. سوندىقتان ءۇش توپقا ءبولىنىپ وتىرايىق
1 – توپ « شىمىر»
2 - توپ « دەنساۋلىق»
3 - توپ « سىمبات»
دەنساۋلىق دەگەنىمىز - جاننىڭ، ءتاننىڭ، رۋحاني ىشكى دۇنيەنىڭ ۇيلەسىمدىلىگى، ءبىر - بىرىنە مەيىرىمدىلىگى.
«دەنساۋلىق - زور بايلىق» دەگەن حالىق ماقالى بار.
دەنساۋلىق - تابيعي زاڭدىلىق، اۋرۋ - كەزدەيسوقتىق. سوندىقتان دا اۋىرعاننان گورى دەنساۋلىقتى ساقتاپ، اۋرۋدىڭ الدىن العان جەڭىل.
بۇگىنگى سايىسىمىزعا قاتىسۋشى توپتارىمىز دايىن بولسا، سايىسىمىزدى باستايىق!
سايىسىمىز بەس بولىمنەن تۇرادى.
I ءبولىم «تانىستىرۋ»
ءار توپ وزدەرىن تانىستىرىپ، ۇراندارىن ايتادى.
«شىمىر» توبىنىڭ ۇرانى: «شىنىقساڭ، شىمىر بولارسىڭ»
«دەنساۋلىق» توبىنىڭ ۇرانى: «دەنساۋلىق - ەل بايلىعى»
«سىمبات» توبىنىڭ ۇرانى: «سىمباتتى بولۋ ءوز قولىڭدا»
II ءبولىم
دەنساۋلىق تاقىرىبىنداعى ماقال - ماتەلدەر ايتىپ جارىسۋ.
1 - وقۋشى: سۇراپ العان اۋرۋدىڭ ەمى تابىلماس.
2 - وقۋشى: كوزىڭ اۋىرسا - قولىڭدى تىي. ءىشىڭ اۋىرسا - اۋىزىڭدى تىي.
3 - وقۋشى: ءبىرىنشى بايلىق - دەنساۋلىق،
ەكىنشى بايلىق - اق جاۋلىق.
ءۇشىنشى بايلىق - ون ساۋلىق.
4 - وقۋشى: تازالىق - ساۋلىق نەگىزى،
ساۋلىق - بايلىق نەگىزى.
5 - وقۋشى: جان اۋىرسا - ءتان ازابى،
قايعى باسسا - جان ازادى.
6 - وقۋشى: جالقاۋلىق - جامان اۋرۋ.
III ءبولىم
كارتوچكامەن جۇمىس
1 - كارتوچكا
«دەنساۋلىق» سەبەتىنە وزىنە پايدالى، دارۋمەندەرى مول جەمىس – جيدەك، كوكونىستەردىڭ سۋرەتىن جينا، ءتۇسىندىر.
2 - كارتوچكا
قانداي ۇلتتىق سپورتتىق ويىنداردى بىلەسىڭ. ويىننىڭ ءبىر تۇرىنە توقتال.
3 - كارتوچكا
دەنساۋلىققا پايدالى كۇن ءتارتىبىن قۇر.
(وقۋشىلاردىڭ جاۋاپتارى تىڭدالادى.)
IV ءبولىم «جارناما»
(1 – توپ ايراندى جارنامالايدى.)
1 - وقۋشى: ايران سۇتتەن جاسالادى. ونىڭ دەنساۋلىققا پايداسى زور، سەبەبى ونىڭ قۇرامىنداعى ءسۇت - تابيعي ءونىم. «سپرايت» ساتىپ ىشكەنشە، وسى ايراندى ساتىپ الىپ ءىشۋىمىز كەرەك. ءوزى ارزان، ءوزى ءدامدى.
(2 – توپ قۇرتتى جارنامالايدى.)
2 - وقۋشى: قۇرت سيىردىڭ سۇتىنەن جاسالادى. ونىڭ تىسكە كوپ پايداسى بار. ول ءتىستى قاتايتادى.« وربيت» ساتىپ العانشا، وسى قۇرتتى ساتىپ العان ءتيىمدى.
(3 – توپ سابىندى جارنامالايدى.)
3 - وقۋشى: بۇل -«تازالىق» دەگەن سابىن. سەمەي قالاسىندا شىعارىلادى. بۇل سابىن دەنەدەگى ءارتۇرلى ميكروبتاردى جويادى. بەتتى، قولدى شاڭنان تازارتادى.
V - ءبولىم «سالاۋاتتى ءومىر سالتى»
ءمۇعالىم: بالالار، بۇل ءبولىمنىڭ ماقساتى سەندەردىڭ سالاۋاتتانۋ پانىنەن العان ءبىلىم - بىلىك، داعدىلارىڭدى سۇراق ارقىلى بايقاۋ بولىپ تابىلادى.
سۇراقتار
«شىمىر» توبىنا
قۇرت اۋرۋىنىڭ ساقتانۋدىڭ جولدارى قانداي؟
1 - وقۋشى: ودان ساقتانۋدىڭ جولدارى:
- بىرەۋدىڭ اۋزىنداعى ساعىزىن شايناماۋ؛
- ءار ادامنىڭ جەكە ورامالى، سابىنى، ءتىس ششەتكاسى بولۋ كەرەك
- ۇنەمى تازالىقتى ساقتاۋىمىز كەرەك جانە ت، ب
«دەنساۋلىق» توبىنا
تەمەكى تارتۋدىڭ ادامعا زيانى قانداي؟
2 - وقۋشى: تەمەكى ادام دەنساۋلىعىنا زياندى بولىپ تابىلادى.
ونىڭ قۇرامىندا نيكوتين بار. ءبىز تەمەكىنى تارتساق، بارلىق اعزامىزدى بۇزامىز.
تەمەكىدەن جۇرەك، وكپە تاماق اۋرۋلارى پايدا بولادى.
تەمەكى اۋانى، قورشاعان ورتانى لاستايدى.
«سىمبات» توبىنا
ءيىسقورلىق دەگەن نە؟
(بەنزين. كەروسين، ءيىس سۋلار، دارىلەر، سىر، جەلىم، اۋەسقويلىعى شامادان زياندى زاتتار)
ءمۇعالىم: وسىمەن سايىسىمىز اياقتالدى، دەنىمىز ساۋ بولۋ ءۇشىن سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ۇستانايىق.
سايقىن اۋىلى، م - س. باباجانوۆ اتىندانى جوبب مەكتەبى
تەمرەشوۆا ەلميرا تايروۆنا
سالاۋاتتى ءومىر - كوتەرىڭكى كوڭىل
ماقساتى: بىلىمدىلىك – جاس ۇرپاققا ادام دەنساۋلىعىنىڭ قىمباتتىلىعىن، ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن قاجەتتىلىگى، باعالى بايلىق ەكەنىن ءتۇسىندىرۋ.
تاربيەلىك – دەنەسىن شىڭداۋعا، شىمىر دا شاپشاڭ، ۇقىپتى دا جيناقى، تالعامپاز دا قاعاتشىل، تازا دا ادەمى بولۋعا تاربيەلەۋ.
دامىتۋشىلىق – سىن تۇرعىسىنان ويلاۋ، شىعارماشىلىق قابىلەتىن دامىتۋ، سويلەۋ شەبەرلىكتەرىن جەتىلدىرۋ.
كورنەكىلىك: ناقىل سوزدەر جازىلعان پلاكاتتار، سۋرەتتەر، كارتوچكالار، تىرەك سىزبا. بارىسى.
كىرىسپە ءسوز. بۇگىنگى « سالاۋاتتى ءومىر – كوتەرىڭكى كوڭىل» اتتى تاربيە ساعاتىمىزدى باستايمىز.
I ۇيىمداستىرۋ
وقۋشىلار شەڭبەرگە تۇرادى.
پسيحولوگيالىق ترەنينگ. مەيىرىمدى جۇرەكپەن،
اقپەيىلدى تىلەكپەن.
امانداسىپ الايىق.
ءبىر جادىراپ قالايىق.
دايارلىق جۇمىستارى
ا) بالالار قالاي ويلايسىڭدار ادامنىڭ كوڭىلدى بولۋعا نەگە بايلانىستى؟
جاۋاپ: دەنى ساۋ ادامنىڭ كوڭىلى شات.
ول باقىتتى دەنساۋلىق – زور بايلىق.
دەنساۋلىق بولسا، ءبارى بولادى.
ءا) بالالار دەنىمىز ساۋ بولۋ ءۇشىن نە ىستەۋىمىز كەرەك؟
- ەڭ ءبىرىنشى سپورتپەن دوس بولۋ كەرەك.
بالالار، تاڭەرتەڭگىلىك ۋاقىتتا جاتتىعۋلار جاساۋ كەرەك ەكەن
اۋلادا جۇگىرسەك تە زيانى جوق. سپورت تۋرالى تاعى دا كىم ايتادى؟
ءمۇعالىم: ولاي بولسا. دەنىمىز ساۋ. قۇرىش بىلەكتى. الىپ جۇرەكتى. قايسار دا قايراتتى، ۇقىپتى دا ادەمى قازاق ازاماتى بولۋ ءۇشىن ادام دەنساۋلىعىنا نە قاجەت دەپ ويلايسىڭدار؟ (سىزبا كورسەتىلەدى. سىزباداعى قاجەتتىلىكتەردى وقۋشىلارعا وقىتۋ ارقىلى ءاربىر توپ ءوز ويلارىن ورتاعا سالادى).
دەنساۋلىق
ءمۇعالىم: بۇگىنگى ساباعىمىز سايىس تۇرىندە بولادى. سوندىقتان ءۇش توپقا ءبولىنىپ وتىرايىق
1 – توپ « شىمىر»
2 - توپ « دەنساۋلىق»
3 - توپ « سىمبات»
دەنساۋلىق دەگەنىمىز - جاننىڭ، ءتاننىڭ، رۋحاني ىشكى دۇنيەنىڭ ۇيلەسىمدىلىگى، ءبىر - بىرىنە مەيىرىمدىلىگى.
«دەنساۋلىق - زور بايلىق» دەگەن حالىق ماقالى بار.
دەنساۋلىق - تابيعي زاڭدىلىق، اۋرۋ - كەزدەيسوقتىق. سوندىقتان دا اۋىرعاننان گورى دەنساۋلىقتى ساقتاپ، اۋرۋدىڭ الدىن العان جەڭىل.
بۇگىنگى سايىسىمىزعا قاتىسۋشى توپتارىمىز دايىن بولسا، سايىسىمىزدى باستايىق!
سايىسىمىز بەس بولىمنەن تۇرادى.
I ءبولىم «تانىستىرۋ»
ءار توپ وزدەرىن تانىستىرىپ، ۇراندارىن ايتادى.
«شىمىر» توبىنىڭ ۇرانى: «شىنىقساڭ، شىمىر بولارسىڭ»
«دەنساۋلىق» توبىنىڭ ۇرانى: «دەنساۋلىق - ەل بايلىعى»
«سىمبات» توبىنىڭ ۇرانى: «سىمباتتى بولۋ ءوز قولىڭدا»
II ءبولىم
دەنساۋلىق تاقىرىبىنداعى ماقال - ماتەلدەر ايتىپ جارىسۋ.
1 - وقۋشى: سۇراپ العان اۋرۋدىڭ ەمى تابىلماس.
2 - وقۋشى: كوزىڭ اۋىرسا - قولىڭدى تىي. ءىشىڭ اۋىرسا - اۋىزىڭدى تىي.
3 - وقۋشى: ءبىرىنشى بايلىق - دەنساۋلىق،
ەكىنشى بايلىق - اق جاۋلىق.
ءۇشىنشى بايلىق - ون ساۋلىق.
4 - وقۋشى: تازالىق - ساۋلىق نەگىزى،
ساۋلىق - بايلىق نەگىزى.
5 - وقۋشى: جان اۋىرسا - ءتان ازابى،
قايعى باسسا - جان ازادى.
6 - وقۋشى: جالقاۋلىق - جامان اۋرۋ.
III ءبولىم
كارتوچكامەن جۇمىس
1 - كارتوچكا
«دەنساۋلىق» سەبەتىنە وزىنە پايدالى، دارۋمەندەرى مول جەمىس – جيدەك، كوكونىستەردىڭ سۋرەتىن جينا، ءتۇسىندىر.
2 - كارتوچكا
قانداي ۇلتتىق سپورتتىق ويىنداردى بىلەسىڭ. ويىننىڭ ءبىر تۇرىنە توقتال.
3 - كارتوچكا
دەنساۋلىققا پايدالى كۇن ءتارتىبىن قۇر.
(وقۋشىلاردىڭ جاۋاپتارى تىڭدالادى.)
IV ءبولىم «جارناما»
(1 – توپ ايراندى جارنامالايدى.)
1 - وقۋشى: ايران سۇتتەن جاسالادى. ونىڭ دەنساۋلىققا پايداسى زور، سەبەبى ونىڭ قۇرامىنداعى ءسۇت - تابيعي ءونىم. «سپرايت» ساتىپ ىشكەنشە، وسى ايراندى ساتىپ الىپ ءىشۋىمىز كەرەك. ءوزى ارزان، ءوزى ءدامدى.
(2 – توپ قۇرتتى جارنامالايدى.)
2 - وقۋشى: قۇرت سيىردىڭ سۇتىنەن جاسالادى. ونىڭ تىسكە كوپ پايداسى بار. ول ءتىستى قاتايتادى.« وربيت» ساتىپ العانشا، وسى قۇرتتى ساتىپ العان ءتيىمدى.
(3 – توپ سابىندى جارنامالايدى.)
3 - وقۋشى: بۇل -«تازالىق» دەگەن سابىن. سەمەي قالاسىندا شىعارىلادى. بۇل سابىن دەنەدەگى ءارتۇرلى ميكروبتاردى جويادى. بەتتى، قولدى شاڭنان تازارتادى.
V - ءبولىم «سالاۋاتتى ءومىر سالتى»
ءمۇعالىم: بالالار، بۇل ءبولىمنىڭ ماقساتى سەندەردىڭ سالاۋاتتانۋ پانىنەن العان ءبىلىم - بىلىك، داعدىلارىڭدى سۇراق ارقىلى بايقاۋ بولىپ تابىلادى.
سۇراقتار
«شىمىر» توبىنا
قۇرت اۋرۋىنىڭ ساقتانۋدىڭ جولدارى قانداي؟
1 - وقۋشى: ودان ساقتانۋدىڭ جولدارى:
- بىرەۋدىڭ اۋزىنداعى ساعىزىن شايناماۋ؛
- ءار ادامنىڭ جەكە ورامالى، سابىنى، ءتىس ششەتكاسى بولۋ كەرەك
- ۇنەمى تازالىقتى ساقتاۋىمىز كەرەك جانە ت، ب
«دەنساۋلىق» توبىنا
تەمەكى تارتۋدىڭ ادامعا زيانى قانداي؟
2 - وقۋشى: تەمەكى ادام دەنساۋلىعىنا زياندى بولىپ تابىلادى.
ونىڭ قۇرامىندا نيكوتين بار. ءبىز تەمەكىنى تارتساق، بارلىق اعزامىزدى بۇزامىز.
تەمەكىدەن جۇرەك، وكپە تاماق اۋرۋلارى پايدا بولادى.
تەمەكى اۋانى، قورشاعان ورتانى لاستايدى.
«سىمبات» توبىنا
ءيىسقورلىق دەگەن نە؟
(بەنزين. كەروسين، ءيىس سۋلار، دارىلەر، سىر، جەلىم، اۋەسقويلىعى شامادان زياندى زاتتار)
ءمۇعالىم: وسىمەن سايىسىمىز اياقتالدى، دەنىمىز ساۋ بولۋ ءۇشىن سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ۇستانايىق.
You Might Also Like
