ساناۋ جۇيەلەرى (ەكىلىك، سەگىزدىك، وندىق، ونالتىلىق)
ينفورماتيكا 8 سىنىپ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ساناۋ جۇيەلەرى (ەكىلىك، سەگىزدىك، وندىق، ونالتىلىق)
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىگى: بالا بويىنا بۇگىنگى تاقىرىپتى ءوتۋ بارىسىندا ءبىلىم بىلىك داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
تاربيەلىگى: ءار وقۋشىنى ىسكەرلىككە، ناقتىلىققا، ىنتىماقتىلىققا تاربيەلەۋ.
دامىتۋشىلىعى: وقۋشىنىڭ لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتىن دامىتىپ،
پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
وقىتۋ ادىستەرى: سوزدىك، كورنەكى، بايانداۋ ارقىلى ءتۇسىندىرۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار، ج/داپتەر، وقۋلىق.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
- وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ
- وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ
- ساباققا دايىندىقتارىن تەكسەرۋ
- زەيىندەرىن ساباققا اۋدارىپ، ساباققا مۇقيات قاتىسۋىن باقىلاۋ.
II. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ:
اۋىزشا، سۇراق – جاۋاپ ارقىلى قاۋىپسىزدىك تەحنيكا ەرەجەلەرىن سۇراۋ.
III. جاڭا ساباق:
«سان» تۇسىنىگى ماتەماتيكا ءۇشىن دە، ينفورماتيكا ءۇشىن دە ماڭىزدى بولىپ تابىلادى.
سان قانداي دا ءبىر ءالفاۆيتتىڭ سيمۆولىمەن نەمەسە سيمۆولدار تىزبەگىمەن ورنەكتەلەدى. مۇنداي سيمۆولداردى سيفر دەپ اتايدى. سان تۇسىنىگىمەن ساناۋ جۇيەلەرى تۋرالى تۇسىنىك بايلانىستى.
ساناۋ جۇيەلەرى – سانداردى ورنەكتەۋدىڭ قانداي دا ءبىر ءتاسىلى جانە وعان سايكەس ساندارمەن ارەكەت جاساۋ ەرەجەلەرى.
بۇرىنعى جانە قازىرگى قولدانىلىپ جۇرگەن بارلىق ساناۋ جۇيەلەرى پوزيسيالىق جانە پوزيسيالىق ەمەس ساناۋ جۇيەلەرى بولىپ ەكى ۇلكەن توپقا بولىنەدى. پوزيسيالىق ساناۋ جۇيەلەرىندە سيفردىڭ ءمانى ورنالاسۋ ورنىنا تاۋەلدى، ال پوزيسيالىق ەمەس ساناۋ جۇيەلەرىندە تاۋەلدى ەمەس. پوزيسيالىق ەمەس ساناۋ جۇيەلەرىندە ءار سيفردىڭ ءمانى ونىڭ تۇرعان ورنىنا تاۋەلدى ەمەس. پوزيسيالىق ەمەس ساناۋ جۇيەلەرىنىڭ ىشىندە ەڭ كوپ تاراعانى – ريمدىك ساناۋ جۇيەسى.
پوزيسيالىق ساناۋ جۇيەلەرى
پوزيسيالىق ساناۋ جۇيەلەرىندە ءاربىر سيفردىڭ ءمانى، وسى ساننىڭ جازىلۋىندا تۇرعان ورنىنا تاۋەلدى. قازىرگى كەزدە كەڭ تاراعان پوزيسيالىق ساناۋ جۇيەلەرىنە وندىق، ەكىلىك، سەگىزدىك جانە ون التىلىق جۇيەلەر جاتادى. ءاربىر پوزيسيالىق جۇيەنىڭ ناقتى انىقتالعان سيفرلار ءالفاۆيتى مەن نەگىزى بار.
پوزيسيالىق ساناۋ جۇيەسىنىڭ نەگىزى سيفرلار سانىنا تەڭ جانە كورشى پوزيسيادا تۇرعان بىردەي سيفرلاردىڭ ماندەرى نەشە ەسەگە ەرەكشەلەنەتىنىن انىقتايدى.
سانداردىڭ بىزگە ۇيرەنشىكتى جازىلۋ جۇيەسى وندىق جۇيە دەپ اتالادى، ول ون اراب سيفرلارىنان تۇرادى. كەز كەلگەن ساندى جازۋ ءۇشىن 0 - دەن 10 - عا دەيىنگى 10 سيفر قولدانىلادى، ونىڭ نەگىزى 10 - عا تەڭ؛ ەكىلىك جۇيەدە تەك 0 جانە 1 سيفرلارىن قولدانۋعا بولادى، نەگىزى - 2؛ سەگىزدىك جۇيە سەگىز سيفردان تۇرادى، نەگىزى – 8؛ ون التىلىق جۇيەدە وندىق ساناۋ جۇيەسىنىڭ ون سيفرى جانە قالعان 6 سيفردىڭ ورنىنا لاتىن ءالفاۆيتىنىڭ ارىپتەرى قولدانىلاتىن، بارلىعى ون التى سيفر بار، نەگىزى – 16.
وندىق ساناۋ جۇيەسى
بۇل جۇيەدە سانداردى جازۋ ءۇشىن ون سيفر قولدانىلادى: 0، 1، 2، 3، 4، 5، 6، 7، 8، 9.
وندىق جۇيە پوزيسيالىق بولىپ تابىلادى، ويتكەنى وندىق ساننىڭ جازىلۋىندا ءسيفردىڭ ءمانى ونىڭ پوزيسياسىنا نەمەسە سانداعى ورنىنا بايلانىستى.
مىسالى، 777 سانى جەتى جۇزدىكتىڭ، جەتى وندىقتىڭ جانە جەتى بىرلىكتىڭ قوسىندىسىن بىلدىرەدى.
777= 7*102+7*101+7*100
ساننىڭ سيفرىنا بولىنەتىن پوزيسيانى رازرياد دەپ اتايدى.
ەكىلىك ساناۋ جۇيەسى
ەكىلىك جۇيەدە ادەتتە وندىق ەمەس، پوزيسيالىق ەكىلىك ساناۋ جۇيەسى، ياعني نەگىزى «2» ساناۋ جۇيەسى قولدانىلادى.
ەكىلىك جۇيەدە كەز كەلگەن سان 0 مەن 1 سيفرلارىنىڭ كومەگىمەن جازىلادى دا، ەكىلىك سان دەپ اتالادى.
ەكىلىك ساننىڭ ءاربىر رازريادىن (سيفرىن) بيت دەپ اتايدى.
سەگىزدىك ساناۋ جۇيەسى
سەگىزدىك ساناۋ جۇيەسىنىڭ نەگىزى 8 - گە تەڭ، ال 0، 1، 2، 3، 4، 5، 6، 7 ساندارى الفاۆيتتىك ساندار بولىپ تابىلادى.
ونالتىلىق ساناۋ جۇيەسى
ەكىلىك سانداردى جازۋدى قىسقارتۋ ءۇشىن نەگىزى 16 ساناۋ جۇيەسىن ياعني ونالتىلىق ساناۋ جۇيەسىن قولدانامىز.
0، 1، 2، 3، 4، 5، 6، 7، 8، 9 A، B، C، D، E، F
سانداردى ءبىر ساناۋ جۇيەسىنەن باسقا ساناۋ جۇيەسىنە اۋىستىرۋ.
سانداردى ءبىر ساناۋ جۇيەسىنەن باسقا ساناۋ جۇيەسىنە اۋىستىرۋ ءجيى كەزدەسەدى. ساندى ەكىلىك، سەگىزدىك نەمەسە ونالتىلىق جۇيەلەردەن وندىق جۇيەگە اۋىستىرۋدى قاراستىردىق.
ءبۇتىن وندىق سانداردى ەكىلىك ساناۋ جۇيەسىنە اۋىستىرۋ.
89110=11011110112
وندىق بولشەكتەردى ەكىلىك ساناۋ جۇيەسىنە اۋىستىرۋ.
اۋىستىرۋ ەرەجەسى: وندىق وڭ بولشەكتى ەكىلىك ساناۋ جۇيەسىنە اۋىستىرۋ ءۇشىن بولشەكتى 2 - گە كوبەيتۋ كەرەك. كوبەيتىندىنىڭ ءبۇتىن بولىگىن ەكىلىك بولشەكتىڭ ۇتىردەن كەيىنگى ءبىرىنشى سيفرى رەتىندە الىپ، بولشەك بىلىگىن قايتادان 2 - گە كوبەيتۋ كەرەك.
وندىق سانداردى سەگىزدىك ساناۋ جۇيەسىنە اۋىستىرۋ.
سانداردى وندىق جۇيەدەن سەگىزدىك جۇيەگە اۋىستىرۋ ءۇشىن ەكىلىك جۇيەگە اۋىستىرۋ ءادىسىن قولدانۋعا بولادى. تۇرلەندىرەتىن ساندى وندىق جۇيەنىڭ ەرەجەسى بويىنشا 7 - دەن اسپايتىن قالدىعىن ەسكە ساقتاي وتىرىپ، 8 - گە بولەدى.
وندىق سانداردى ونالتىلىق ساناۋ جۇيەسىنە اۋىستىرۋ.
وندىق سانداردى ونالتىلىق جۇيەگە جوعارىداعى ۇقساس اۋىستىرادى. ايىرماشىلىعى – بەرىلگەن سان 8 - ءدىڭ ورنىنا 16 - عا بولىنەدى.
IV. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ: ول ءۇشىن بالالارعا جاڭا ساباقتان بىرنەشە سۇراقتار قويا وتىرىپ ساباقتى اياقتايمىن.
1. ساناۋ جۇيەسى دەپ نەنى ايتادى؟
2. پوزيسيالىق ساناۋ جۇيەسىنىڭ پوزيسيالىق ەمەس ساناۋ جۇيەسىنەن ايىرماشىلىعى نەدە؟
3. پوزيسيالىق ساناۋ جۇيەسىنىڭ نەگىزى دەپ نەنى ايتادى؟
4. ساندى ەكىلىك جۇيەدەن وندىق ساناۋ جۇيەسىنە قالاي اۋىستىرادى؟
5. ون التىلىق ساناۋ جۇيەسىندە ساندى جازۋ ءۇشىن قانداي سيفرلار قولدانىلادى؟
6. ءبۇتىن وندىق سانداردى ەكىلىك ساناۋ جۇيەسىنە اۋىستىرۋ ءۇشىن قانداي ەرەجە قولدانامىز؟
7. وندىق بولشەكتى ەكىلىك ساناۋ جۇيەسىنە اۋىستىرۋ ەرەجەسى قانداي؟
8. قانداي جاعدايدا پەريودتى بولشەك الىنۋى مۇمكىن؟
9. وندىق سانداردى سەگىزدىك، ونالتىلىق ساناۋ جۇيەسىنە اۋىستىرۋ ءۇشىن قانداي امالدار ورىندايمىز؟
10. سانداردى ەكىلىك جۇيەدەن سەگىزدىك، ونالتىلىق ساناۋ جۇيەسىنە اۋىستىرۋ ءۇشىن نە ىستەيمىز؟
V. ساباقتى قورىتىندىلاۋ:
ساباقتى قورىتىندىلاۋ بارىسىندا ساباققا بەلسەنە قاتىسقان وقۋشىلاردى ماداقتاپ، قالىس قالىپ وتىرعان وقۋشىلارعا ەسكەرتپەلەر بەرۋ ارقىلى بىلىمدەرىن باعالاۋ.
VI. ۇيگە تاپسىرما:
1. ساندى نەگىزگى دارەجەسىنىڭ قوسىندىسى تۇرىندە كورسەتىڭىز:
ا) 1001، 0112؛
ب) 0، 0001012؛
ۆ) 1، 100012؛
گ) 1000، 00012
2. سانداردى ەكىلىك ساناۋ جۇيەسىنەن وندىق ساناۋ جۇيەسىنە اۋىستىرىڭىز:
ا) 101000112؛
ب) 110110012؛
ۆ) 10010012؛
گ) 11010112؛
د) 111012؛
ج) 11101112.
3. سانداردى ون التىلىق ساناۋ جۇيەسىنەن وندىق ساناۋ جۇيەسىنە اۋىستىرىڭىز:
ا) 9116؛
ب) 4016؛
ۆ) 5ا16؛
گ) 23516؛
د) 7س3116؛
ج) ع5416؛
4. سانداردى سەگىزدىك ساناۋ جۇيەسىنەن وندىق ساناۋ جۇيەسىنە اۋىستىرىڭىز:
ا) 5558؛
ب) 6368؛
ۆ) 2378؛
گ) 2358؛
د) 7318؛
ج) 3548.
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ساناۋ جۇيەلەرى (ەكىلىك، سەگىزدىك، وندىق، ونالتىلىق)
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىگى: بالا بويىنا بۇگىنگى تاقىرىپتى ءوتۋ بارىسىندا ءبىلىم بىلىك داعدىلارىن قالىپتاستىرۋ.
تاربيەلىگى: ءار وقۋشىنى ىسكەرلىككە، ناقتىلىققا، ىنتىماقتىلىققا تاربيەلەۋ.
دامىتۋشىلىعى: وقۋشىنىڭ لوگيكالىق ويلاۋ قابىلەتىن دامىتىپ،
پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ.
ساباقتىڭ ءتۇرى: ارالاس ساباق
وقىتۋ ادىستەرى: سوزدىك، كورنەكى، بايانداۋ ارقىلى ءتۇسىندىرۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، سلايدتار، ج/داپتەر، وقۋلىق.
ساباقتىڭ بارىسى:
I. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
- وقۋشىلارمەن سالەمدەسۋ
- وقۋشىلاردى تۇگەلدەۋ
- ساباققا دايىندىقتارىن تەكسەرۋ
- زەيىندەرىن ساباققا اۋدارىپ، ساباققا مۇقيات قاتىسۋىن باقىلاۋ.
II. ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ:
اۋىزشا، سۇراق – جاۋاپ ارقىلى قاۋىپسىزدىك تەحنيكا ەرەجەلەرىن سۇراۋ.
III. جاڭا ساباق:
«سان» تۇسىنىگى ماتەماتيكا ءۇشىن دە، ينفورماتيكا ءۇشىن دە ماڭىزدى بولىپ تابىلادى.
سان قانداي دا ءبىر ءالفاۆيتتىڭ سيمۆولىمەن نەمەسە سيمۆولدار تىزبەگىمەن ورنەكتەلەدى. مۇنداي سيمۆولداردى سيفر دەپ اتايدى. سان تۇسىنىگىمەن ساناۋ جۇيەلەرى تۋرالى تۇسىنىك بايلانىستى.
ساناۋ جۇيەلەرى – سانداردى ورنەكتەۋدىڭ قانداي دا ءبىر ءتاسىلى جانە وعان سايكەس ساندارمەن ارەكەت جاساۋ ەرەجەلەرى.
بۇرىنعى جانە قازىرگى قولدانىلىپ جۇرگەن بارلىق ساناۋ جۇيەلەرى پوزيسيالىق جانە پوزيسيالىق ەمەس ساناۋ جۇيەلەرى بولىپ ەكى ۇلكەن توپقا بولىنەدى. پوزيسيالىق ساناۋ جۇيەلەرىندە سيفردىڭ ءمانى ورنالاسۋ ورنىنا تاۋەلدى، ال پوزيسيالىق ەمەس ساناۋ جۇيەلەرىندە تاۋەلدى ەمەس. پوزيسيالىق ەمەس ساناۋ جۇيەلەرىندە ءار سيفردىڭ ءمانى ونىڭ تۇرعان ورنىنا تاۋەلدى ەمەس. پوزيسيالىق ەمەس ساناۋ جۇيەلەرىنىڭ ىشىندە ەڭ كوپ تاراعانى – ريمدىك ساناۋ جۇيەسى.
پوزيسيالىق ساناۋ جۇيەلەرى
پوزيسيالىق ساناۋ جۇيەلەرىندە ءاربىر سيفردىڭ ءمانى، وسى ساننىڭ جازىلۋىندا تۇرعان ورنىنا تاۋەلدى. قازىرگى كەزدە كەڭ تاراعان پوزيسيالىق ساناۋ جۇيەلەرىنە وندىق، ەكىلىك، سەگىزدىك جانە ون التىلىق جۇيەلەر جاتادى. ءاربىر پوزيسيالىق جۇيەنىڭ ناقتى انىقتالعان سيفرلار ءالفاۆيتى مەن نەگىزى بار.
پوزيسيالىق ساناۋ جۇيەسىنىڭ نەگىزى سيفرلار سانىنا تەڭ جانە كورشى پوزيسيادا تۇرعان بىردەي سيفرلاردىڭ ماندەرى نەشە ەسەگە ەرەكشەلەنەتىنىن انىقتايدى.
سانداردىڭ بىزگە ۇيرەنشىكتى جازىلۋ جۇيەسى وندىق جۇيە دەپ اتالادى، ول ون اراب سيفرلارىنان تۇرادى. كەز كەلگەن ساندى جازۋ ءۇشىن 0 - دەن 10 - عا دەيىنگى 10 سيفر قولدانىلادى، ونىڭ نەگىزى 10 - عا تەڭ؛ ەكىلىك جۇيەدە تەك 0 جانە 1 سيفرلارىن قولدانۋعا بولادى، نەگىزى - 2؛ سەگىزدىك جۇيە سەگىز سيفردان تۇرادى، نەگىزى – 8؛ ون التىلىق جۇيەدە وندىق ساناۋ جۇيەسىنىڭ ون سيفرى جانە قالعان 6 سيفردىڭ ورنىنا لاتىن ءالفاۆيتىنىڭ ارىپتەرى قولدانىلاتىن، بارلىعى ون التى سيفر بار، نەگىزى – 16.
وندىق ساناۋ جۇيەسى
بۇل جۇيەدە سانداردى جازۋ ءۇشىن ون سيفر قولدانىلادى: 0، 1، 2، 3، 4، 5، 6، 7، 8، 9.
وندىق جۇيە پوزيسيالىق بولىپ تابىلادى، ويتكەنى وندىق ساننىڭ جازىلۋىندا ءسيفردىڭ ءمانى ونىڭ پوزيسياسىنا نەمەسە سانداعى ورنىنا بايلانىستى.
مىسالى، 777 سانى جەتى جۇزدىكتىڭ، جەتى وندىقتىڭ جانە جەتى بىرلىكتىڭ قوسىندىسىن بىلدىرەدى.
777= 7*102+7*101+7*100
ساننىڭ سيفرىنا بولىنەتىن پوزيسيانى رازرياد دەپ اتايدى.
ەكىلىك ساناۋ جۇيەسى
ەكىلىك جۇيەدە ادەتتە وندىق ەمەس، پوزيسيالىق ەكىلىك ساناۋ جۇيەسى، ياعني نەگىزى «2» ساناۋ جۇيەسى قولدانىلادى.
ەكىلىك جۇيەدە كەز كەلگەن سان 0 مەن 1 سيفرلارىنىڭ كومەگىمەن جازىلادى دا، ەكىلىك سان دەپ اتالادى.
ەكىلىك ساننىڭ ءاربىر رازريادىن (سيفرىن) بيت دەپ اتايدى.
سەگىزدىك ساناۋ جۇيەسى
سەگىزدىك ساناۋ جۇيەسىنىڭ نەگىزى 8 - گە تەڭ، ال 0، 1، 2، 3، 4، 5، 6، 7 ساندارى الفاۆيتتىك ساندار بولىپ تابىلادى.
ونالتىلىق ساناۋ جۇيەسى
ەكىلىك سانداردى جازۋدى قىسقارتۋ ءۇشىن نەگىزى 16 ساناۋ جۇيەسىن ياعني ونالتىلىق ساناۋ جۇيەسىن قولدانامىز.
0، 1، 2، 3، 4، 5، 6، 7، 8، 9 A، B، C، D، E، F
سانداردى ءبىر ساناۋ جۇيەسىنەن باسقا ساناۋ جۇيەسىنە اۋىستىرۋ.
سانداردى ءبىر ساناۋ جۇيەسىنەن باسقا ساناۋ جۇيەسىنە اۋىستىرۋ ءجيى كەزدەسەدى. ساندى ەكىلىك، سەگىزدىك نەمەسە ونالتىلىق جۇيەلەردەن وندىق جۇيەگە اۋىستىرۋدى قاراستىردىق.
ءبۇتىن وندىق سانداردى ەكىلىك ساناۋ جۇيەسىنە اۋىستىرۋ.
89110=11011110112
وندىق بولشەكتەردى ەكىلىك ساناۋ جۇيەسىنە اۋىستىرۋ.
اۋىستىرۋ ەرەجەسى: وندىق وڭ بولشەكتى ەكىلىك ساناۋ جۇيەسىنە اۋىستىرۋ ءۇشىن بولشەكتى 2 - گە كوبەيتۋ كەرەك. كوبەيتىندىنىڭ ءبۇتىن بولىگىن ەكىلىك بولشەكتىڭ ۇتىردەن كەيىنگى ءبىرىنشى سيفرى رەتىندە الىپ، بولشەك بىلىگىن قايتادان 2 - گە كوبەيتۋ كەرەك.
وندىق سانداردى سەگىزدىك ساناۋ جۇيەسىنە اۋىستىرۋ.
سانداردى وندىق جۇيەدەن سەگىزدىك جۇيەگە اۋىستىرۋ ءۇشىن ەكىلىك جۇيەگە اۋىستىرۋ ءادىسىن قولدانۋعا بولادى. تۇرلەندىرەتىن ساندى وندىق جۇيەنىڭ ەرەجەسى بويىنشا 7 - دەن اسپايتىن قالدىعىن ەسكە ساقتاي وتىرىپ، 8 - گە بولەدى.
وندىق سانداردى ونالتىلىق ساناۋ جۇيەسىنە اۋىستىرۋ.
وندىق سانداردى ونالتىلىق جۇيەگە جوعارىداعى ۇقساس اۋىستىرادى. ايىرماشىلىعى – بەرىلگەن سان 8 - ءدىڭ ورنىنا 16 - عا بولىنەدى.
IV. جاڭا ساباقتى بەكىتۋ: ول ءۇشىن بالالارعا جاڭا ساباقتان بىرنەشە سۇراقتار قويا وتىرىپ ساباقتى اياقتايمىن.
1. ساناۋ جۇيەسى دەپ نەنى ايتادى؟
2. پوزيسيالىق ساناۋ جۇيەسىنىڭ پوزيسيالىق ەمەس ساناۋ جۇيەسىنەن ايىرماشىلىعى نەدە؟
3. پوزيسيالىق ساناۋ جۇيەسىنىڭ نەگىزى دەپ نەنى ايتادى؟
4. ساندى ەكىلىك جۇيەدەن وندىق ساناۋ جۇيەسىنە قالاي اۋىستىرادى؟
5. ون التىلىق ساناۋ جۇيەسىندە ساندى جازۋ ءۇشىن قانداي سيفرلار قولدانىلادى؟
6. ءبۇتىن وندىق سانداردى ەكىلىك ساناۋ جۇيەسىنە اۋىستىرۋ ءۇشىن قانداي ەرەجە قولدانامىز؟
7. وندىق بولشەكتى ەكىلىك ساناۋ جۇيەسىنە اۋىستىرۋ ەرەجەسى قانداي؟
8. قانداي جاعدايدا پەريودتى بولشەك الىنۋى مۇمكىن؟
9. وندىق سانداردى سەگىزدىك، ونالتىلىق ساناۋ جۇيەسىنە اۋىستىرۋ ءۇشىن قانداي امالدار ورىندايمىز؟
10. سانداردى ەكىلىك جۇيەدەن سەگىزدىك، ونالتىلىق ساناۋ جۇيەسىنە اۋىستىرۋ ءۇشىن نە ىستەيمىز؟
V. ساباقتى قورىتىندىلاۋ:
ساباقتى قورىتىندىلاۋ بارىسىندا ساباققا بەلسەنە قاتىسقان وقۋشىلاردى ماداقتاپ، قالىس قالىپ وتىرعان وقۋشىلارعا ەسكەرتپەلەر بەرۋ ارقىلى بىلىمدەرىن باعالاۋ.
VI. ۇيگە تاپسىرما:
1. ساندى نەگىزگى دارەجەسىنىڭ قوسىندىسى تۇرىندە كورسەتىڭىز:
ا) 1001، 0112؛
ب) 0، 0001012؛
ۆ) 1، 100012؛
گ) 1000، 00012
2. سانداردى ەكىلىك ساناۋ جۇيەسىنەن وندىق ساناۋ جۇيەسىنە اۋىستىرىڭىز:
ا) 101000112؛
ب) 110110012؛
ۆ) 10010012؛
گ) 11010112؛
د) 111012؛
ج) 11101112.
3. سانداردى ون التىلىق ساناۋ جۇيەسىنەن وندىق ساناۋ جۇيەسىنە اۋىستىرىڭىز:
ا) 9116؛
ب) 4016؛
ۆ) 5ا16؛
گ) 23516؛
د) 7س3116؛
ج) ع5416؛
4. سانداردى سەگىزدىك ساناۋ جۇيەسىنەن وندىق ساناۋ جۇيەسىنە اۋىستىرىڭىز:
ا) 5558؛
ب) 6368؛
ۆ) 2378؛
گ) 2358؛
د) 7318؛
ج) 3548.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
