توپتىق جۇمىستى ۇيىمداستىرۋ جولدارى
م. اۋەزوۆ اتىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى گ.ي.كۋساينوۆا
شەبەرلىك سىنىبى
جاس ماماندارعا تالىمگەرلىك
تاقىرىبى: «توپتىق جۇمىستى ۇيىمداستىرۋ جولدارى»
دەڭگەيلىك وقىتۋ باعدارلاماسىنىڭ مازمۇنى سىندارلى وقىتۋ تەورياسىنا نەگىزدەلگەن. وقىتۋدىڭ سىندارلى تەورياسى وقۋشىلاردىڭ ويلارىن دامىتۋ - ولاردىڭ بۇرىنعى العان بىلىمدەرىمەن جاڭا نەمەسە سىنىپتاعى ءتۇرلى دەرەك-كوزدەرىنەن، مۇعالىمنەن وقۋلىقتان جانە دوستارىنان العان بىلىمدەرىمەن استاستىرىلا جۇزەگە اسادى دەگەن تۇجىرىمداماعا نەگىزدەلەدى.
سىندارلىق تەورياسىنا نەگىزدەلگەن وقىتۋدىڭ ماقساتى - وقۋشىنىڭ ءپاندى تەرەڭ ءتۇسىنۋ قابىلەتىن دامىتۋ، العان بىلىمدەرىن سىنىپتان تىس جەردە، كەز - كەلگەن جاعدايدا ءتيىمدى پايدالانا ءبىلۋىن قامتاماسىز ەتۋ.
وقۋشى ساباقتا العان ءبىلىمىن توپتىق تالقىلاۋ، توپتاعى بىرلەسكەن ءىس - ارەكەت بارىسىندا قولدانۋعا داعدىلانعاندا عانا، ونى ومىردە دە پايدالانا الادى. ءاربىر ساباقتا توپتىق جۇمىس ارقىلى بىرلەسە ارەكەتتەنگەن ءتيىمدى. بۇل ۇستانىم قۇراستىرىلعان (كونسترۋكتيۆتىك) ءبىلىمنىڭ باستى يدەيالارىنىڭ ءبىرى. وسى باعىتتى ۇستانعان وقۋ - ۇيرەنۋ جوبالارىنىڭ بارلىعى دا بىرلەسكەن ارەكەتتەردى ۇيرەنۋدىڭ نەگىزى دەپ تانيدى.
شاعىن توپتىق جۇمىستار وقۋشىلاردا بىرلىك، بىرەگەيلىك (كورپوراتيۆتىك) سەزىمدەرىن قالىپتاستىرىپ، سول ارقىلى وزدەرىنىڭ ۇجىمعا قاتىسى بار ەكەندىگىن اڭعارتادى. ال بىرلەسە كوتەرگەن جۇك جەڭىل ەكەندىگى بارشاعا ايان، ۇجىم بولىپ قانداي دا بولماسىن تاپسىرمانى ورىنداۋ قىزىق تا تارتىمدى شارۋاعا اينالادى. توپتىق جۇمىس ۇيرەنۋشىلەردە ۇجىمدىق سەزىم قالىپتاستىرىپ، بىرلەسكەن جۇمىستىڭ قىزىقتى ءارى تارتىمدى ارەكەت ەكەندىگىن كورسەتەدى، وقۋشىلاردىڭ جالپى ەڭبەككە دەگەن ىنتاسىن ارتتىرادى. وقۋشىلار ومىردە «مەن» قاعيداسىنان گورى «ءبىز» تۇجىرىمىنىڭ اناعۇرلىم پايدالى ەكەندىگىن اڭعارادى.
توپتىق جۇمىستى ۇيىمداستىرۋ ارقىلى وقىتۋشى مىنانداي ماقساتتارعا جەتەدى:
- ۇيرەنۋ ۇردىسىندە قاتىسۋشىلاردىڭ ءارقايسىسى ءبىر - بىرىمەن جەكە قارىم - قاتىناس ورناتادى؛
- ۇيرەنۋشىلەر تۋىنداعان وزىنە دەگەن سەنىمسىزدىك پەن قوبالجۋدان قورقىنىشتان، جاسقانشاقتىقتان ارىلادى؛
- ءار ۇيرەنۋشىگە ءوزىنىڭ قابىلەتتەرى مەن ەرەكشەلىكتەرىن اشۋعا، كورسەتە بىلۋگە جاعداي جاسالادى؛
- ۇيرەنۋشىلەر اراسىندا ەركىندىك جانە سەنىم اتموسفەراسى قالىپتاسادى؛
- ۇيرەنۋشىلەر توپ جۇمىسىندا پوزيتيۆتىك، كونسترۋكتيۆتىك، شىعارماشىلدىق قاعيدالاردى ۇستانادى.
توپتىق جۇمىستىڭ تيىمدىلىگى مەن ناتيجەلىلىگى كەلەسى ارەكەتتەر بارىسىندا ارتادى:
بەرىلگەن تاپسىرما توپتىڭ بارلىق قاتىسۋشىلارىنا قىزىقتى بولۋى كەرەك.
تاپسىرما بارلىق وقۋشىلاردىڭ مۇددەلەرىنە سايكەس كەلىپ، ولاردا بىرلەسكەن جۇمىسقا دەگەن ىنتا تۋدىرۋ كەرەك.
توپقا ءبولۋدىڭ قىزىقتى تاسىلدەرىن قولدانۋ كەرەك.
توپ ىشىندەگى بىرلەسكەن جۇمىس ەرەجەلەرىن ايقىنداپ، ناقتى ۋاقىت بەلگىلەۋ كەرەك.
تاپسىرمانى توپقا بولىنبەي تۇرىپ بەرگەن دۇرىس.
جۇمىس اياعىندا ءار توپ جۇمىس ناتيجەلەرىن جاريالاپ، نەمەسە ول تۋرالى ەسەپ بەرۋ قاداعالانادى.
توپتاردا ءتيىمدى جۇمىس جاساۋ ءۇشىن سىنىپ بولمەسى ۇيرەنۋشىلەردىڭ ەركىن تۇردە قوزعالىپ، ءجۇرىپ، تۇرۋىنا قولايلى بولۋى كەرەك. ءار ساباقتا وقۋشىلار شاعىن توپتار قۇرامىن بىرنەشە رەت وزگەرتۋى مۇمكىن، سول سەبەپتى پارتالاردىڭ اراسىندا اشىق ورىندار قالدىرىپ، جۇمىس تاقتاسى دا ءار وقۋشىعا كورىنىپ تۇرۋىن ەسكەرگەن ءجون.
سىنىپتاعى پارتالاردى توپتارعا ءبولىپ ورنالاستىرۋدىڭ دا كوپتەگەن تاسىلدەرى بار. ول تۇمەندەگى سۋرەتتەردە كورسەتىلگەن:
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى گ.ي.كۋساينوۆا
شەبەرلىك سىنىبى
جاس ماماندارعا تالىمگەرلىك
تاقىرىبى: «توپتىق جۇمىستى ۇيىمداستىرۋ جولدارى»
دەڭگەيلىك وقىتۋ باعدارلاماسىنىڭ مازمۇنى سىندارلى وقىتۋ تەورياسىنا نەگىزدەلگەن. وقىتۋدىڭ سىندارلى تەورياسى وقۋشىلاردىڭ ويلارىن دامىتۋ - ولاردىڭ بۇرىنعى العان بىلىمدەرىمەن جاڭا نەمەسە سىنىپتاعى ءتۇرلى دەرەك-كوزدەرىنەن، مۇعالىمنەن وقۋلىقتان جانە دوستارىنان العان بىلىمدەرىمەن استاستىرىلا جۇزەگە اسادى دەگەن تۇجىرىمداماعا نەگىزدەلەدى.
سىندارلىق تەورياسىنا نەگىزدەلگەن وقىتۋدىڭ ماقساتى - وقۋشىنىڭ ءپاندى تەرەڭ ءتۇسىنۋ قابىلەتىن دامىتۋ، العان بىلىمدەرىن سىنىپتان تىس جەردە، كەز - كەلگەن جاعدايدا ءتيىمدى پايدالانا ءبىلۋىن قامتاماسىز ەتۋ.
وقۋشى ساباقتا العان ءبىلىمىن توپتىق تالقىلاۋ، توپتاعى بىرلەسكەن ءىس - ارەكەت بارىسىندا قولدانۋعا داعدىلانعاندا عانا، ونى ومىردە دە پايدالانا الادى. ءاربىر ساباقتا توپتىق جۇمىس ارقىلى بىرلەسە ارەكەتتەنگەن ءتيىمدى. بۇل ۇستانىم قۇراستىرىلعان (كونسترۋكتيۆتىك) ءبىلىمنىڭ باستى يدەيالارىنىڭ ءبىرى. وسى باعىتتى ۇستانعان وقۋ - ۇيرەنۋ جوبالارىنىڭ بارلىعى دا بىرلەسكەن ارەكەتتەردى ۇيرەنۋدىڭ نەگىزى دەپ تانيدى.
شاعىن توپتىق جۇمىستار وقۋشىلاردا بىرلىك، بىرەگەيلىك (كورپوراتيۆتىك) سەزىمدەرىن قالىپتاستىرىپ، سول ارقىلى وزدەرىنىڭ ۇجىمعا قاتىسى بار ەكەندىگىن اڭعارتادى. ال بىرلەسە كوتەرگەن جۇك جەڭىل ەكەندىگى بارشاعا ايان، ۇجىم بولىپ قانداي دا بولماسىن تاپسىرمانى ورىنداۋ قىزىق تا تارتىمدى شارۋاعا اينالادى. توپتىق جۇمىس ۇيرەنۋشىلەردە ۇجىمدىق سەزىم قالىپتاستىرىپ، بىرلەسكەن جۇمىستىڭ قىزىقتى ءارى تارتىمدى ارەكەت ەكەندىگىن كورسەتەدى، وقۋشىلاردىڭ جالپى ەڭبەككە دەگەن ىنتاسىن ارتتىرادى. وقۋشىلار ومىردە «مەن» قاعيداسىنان گورى «ءبىز» تۇجىرىمىنىڭ اناعۇرلىم پايدالى ەكەندىگىن اڭعارادى.
توپتىق جۇمىستى ۇيىمداستىرۋ ارقىلى وقىتۋشى مىنانداي ماقساتتارعا جەتەدى:
- ۇيرەنۋ ۇردىسىندە قاتىسۋشىلاردىڭ ءارقايسىسى ءبىر - بىرىمەن جەكە قارىم - قاتىناس ورناتادى؛
- ۇيرەنۋشىلەر تۋىنداعان وزىنە دەگەن سەنىمسىزدىك پەن قوبالجۋدان قورقىنىشتان، جاسقانشاقتىقتان ارىلادى؛
- ءار ۇيرەنۋشىگە ءوزىنىڭ قابىلەتتەرى مەن ەرەكشەلىكتەرىن اشۋعا، كورسەتە بىلۋگە جاعداي جاسالادى؛
- ۇيرەنۋشىلەر اراسىندا ەركىندىك جانە سەنىم اتموسفەراسى قالىپتاسادى؛
- ۇيرەنۋشىلەر توپ جۇمىسىندا پوزيتيۆتىك، كونسترۋكتيۆتىك، شىعارماشىلدىق قاعيدالاردى ۇستانادى.
توپتىق جۇمىستىڭ تيىمدىلىگى مەن ناتيجەلىلىگى كەلەسى ارەكەتتەر بارىسىندا ارتادى:
بەرىلگەن تاپسىرما توپتىڭ بارلىق قاتىسۋشىلارىنا قىزىقتى بولۋى كەرەك.
تاپسىرما بارلىق وقۋشىلاردىڭ مۇددەلەرىنە سايكەس كەلىپ، ولاردا بىرلەسكەن جۇمىسقا دەگەن ىنتا تۋدىرۋ كەرەك.
توپقا ءبولۋدىڭ قىزىقتى تاسىلدەرىن قولدانۋ كەرەك.
توپ ىشىندەگى بىرلەسكەن جۇمىس ەرەجەلەرىن ايقىنداپ، ناقتى ۋاقىت بەلگىلەۋ كەرەك.
تاپسىرمانى توپقا بولىنبەي تۇرىپ بەرگەن دۇرىس.
جۇمىس اياعىندا ءار توپ جۇمىس ناتيجەلەرىن جاريالاپ، نەمەسە ول تۋرالى ەسەپ بەرۋ قاداعالانادى.
توپتاردا ءتيىمدى جۇمىس جاساۋ ءۇشىن سىنىپ بولمەسى ۇيرەنۋشىلەردىڭ ەركىن تۇردە قوزعالىپ، ءجۇرىپ، تۇرۋىنا قولايلى بولۋى كەرەك. ءار ساباقتا وقۋشىلار شاعىن توپتار قۇرامىن بىرنەشە رەت وزگەرتۋى مۇمكىن، سول سەبەپتى پارتالاردىڭ اراسىندا اشىق ورىندار قالدىرىپ، جۇمىس تاقتاسى دا ءار وقۋشىعا كورىنىپ تۇرۋىن ەسكەرگەن ءجون.
سىنىپتاعى پارتالاردى توپتارعا ءبولىپ ورنالاستىرۋدىڭ دا كوپتەگەن تاسىلدەرى بار. ول تۇمەندەگى سۋرەتتەردە كورسەتىلگەن:
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ساناۋ جۇيەلەرى (ەكىلىك، سەگىزدىك، وندىق، ونالتىلىق)
