سانداردىڭ اريفمەتيكالىق ورتاسى، وزگەرىس اۋقىمى، موداسىنا ەسەپتەر شىعارۋ
ساباقتىڭ تاقىرىبى: سانداردىڭ اريفمەتيكالىق ورتاسى، وزگەرىس اۋقىمى، موداسىنا ەسەپتەر شىعارۋ
ساباقتىڭ ماقساتى:
1.وتكەن تاقىرىپتان العان بىلىمدەرىن جيناقتاپ، تياناقتاۋ
2.وقۋشىنى ۇقىپتى تىڭداۋعا، سۇراقتارعا ناقتى جاۋاپ بەرۋگە، ءوز بىلىمدەرىن كورسەتۋ قاسيەتتەرىن اشۋعا ۇيرەتۋ
3.ولاردى ويلاۋ، ەڭبەك ەتۋ قابىلەتتەرىن جەتىلدىرۋ، ۇقىپتىلىققا، جيناقتىلىققا تاربيەلەۋ
ساباقتىڭ ءوتۋ ءادىسى: سۇراق-جاۋاپ، توپتىق، پراكتيكالىق - پروبلەمالىق، ىزدەنۋ، وي قوزعاۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى:قايتالاۋ ساباعى
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى:
ناقىل سوزدەر،دانالىق اعاشى،ۇلەستىرمە ماتەريالدار
ساباقتىڭ بارىسى:
I.ۇيىمداستىرۋ:وقۋشىلاردى ەكى توپقا ءبولىپ،ىنتالارىن ساباققا اۋدارۋ
II.ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ: №1269 (1،2)
1)(11،8-ۋ)•2،9=18،473
11،8-ۋ=18،473
11،8-ۋ=6،37
ۋ=11،8-6،37
ۋ=5،43
(11،8-5،43)•2،9=18،473
2)(3،2ۋ-13،78)•6،8=187
3،2ۋ-13،78=187:6،8
3،2ۋ-13،78=27،5
3،2ۋ=27،5+13،78
3،2ۋ=41،28
ۋ=12،9
(3،2•12،9-13،78)•6،8=187
1.دانالىق اعاشى:
1.ساننىڭ اريفمەتيكالىق ورتاسى دەگەنىمىز نە؟
2.وزگەرىس اۋقىمى دەگەنىمىز نە؟
3.بەرىلگەن ساندار قاتارىنداعى جيىلىگى ەڭ كوپ سان قالاي اتالادى؟
4.مىنا بەرىلگەن سانداردىڭ موداسى نەگە تەڭ:1،3؛ 0،4؛ 5؛ 3؛ 0،4؛ 2؛
5.10 مەن 12 ساندارىنىڭ اريفمەتيكالىق ورتاسى نەگە تەڭ؟
III.نەگىزگى ءبولىم:
2.باقىتتى ءسات:
I كەزەڭ:بوي سەرگىتۋ(ءار توپقا 10 سۇراقتان قويىلادى)
1. قۇرامىندا ارىپتەرى بار ورنەك قالاي اتالادى؟
2. تىك ءتورتبۇرىشتىڭ اۋدانى نەگە تەڭ؟
3. شارشى دەگەنىمىز نە؟
4. 2-گە قانداي ساندار بولىنەدى؟
5. جاي ساندار دەگەنىمىز نە؟
6. راديۋس دەگەنىمىز نە؟
7. ەگەر بولشەكتىڭ الىمى بولىمىنەن كىشى بولسا،ول بولشەك قالاي
اتالادى؟
8. اليكۆوتتىق بولشەكتەر دەگەنىمىز نە؟
9. بولىمدەرى بىردەي بولشەكتەردىڭ قايسىسى ۇلكەن؟
10.10 دم-دە قانشا مم بار؟
1. تەڭدەۋ دەگەنىمىز نە؟
2. تىك ءتورتبۇرىشتىڭ پەريمەترى نەگە تەڭ؟
3. ءۇشبۇرىش دەگەنىمىز نە؟
4. 9-عا قانداي ساندار بولىنەدى؟
5. قۇراما ساندار دەگەنىمىز نە؟
6. ديامەتر دەگەنىمىز نە؟
7. بولشەكتىڭ الىمىندا،بولىمىندە ولاردىڭ 1-دەن وزگە ورتاق
بولگىشىنە ءبولۋ قالاي اتالادى؟
8. بۇرىس بولشەك دەگەنىمىز نە؟
9. الىمدارى بىردەي ەكى بولشەكتىڭ قايسىسى ۇلكەن؟
10. 10سم - دە قانشا مم بار؟
II كەزەڭ:بوشكەدەن شىققان باس قاتىرعىلار
1. الىبەك ءبىر سان ويلادى. سول ساندى 2،5 ەسە كەمىتىپ، ناتيجەسىنەن 18،25 سانىن ازايتقاندا 13،95 سانى شىقتى. الىبەك قانداي سان ويلادى.
2.دانيار اۋلاعان بالىقتارىن جەكە-جەكە ولشەگەندە ماسسالارى: 1،2 كگ؛ 3،24كگ؛ 1،9كگ؛ 2،16كگ؛ 2كگ بولدى. دانياردىڭ اۋلاعان ءبىر بالىعىنىڭ ورتاشا ماسساسى نەشە كيلوگرامم؟
3.ماشينا ءبىر كۇندە 8،5 گا جەرگە كارتوپ وتىرعىزدى. ول 102گا جەرگە نەشە كۇندە كارتوپ وتىرعىزادى؟
4.6،4 پەن 2،9 سانىنىڭ كوبەيتىندىسىن 4،8 بەن 1،6 سانىنىڭ ايىرماسىنا بولىڭدەر.
5.ۇزىندىعى 3،2 سم، ال ەنى 1،7 سم بولاتىن تىك ءتورتبۇرىشتىڭ اۋدانى نەگە تەڭ؟
6.6،3؛ 06؛7؛15،9؛ ساندارىنىڭ وزگەرىس اۋقىمى نەگە تەڭ ؟
7.2،1؛3،5؛4،6؛2،1؛0،3؛2،1 ساندارىنىڭ موداسى نەگە تەڭ؟
8.ەسەپتەڭىز 7،389 : 0،01
III كەزەڭ:جۇمباق تاس(لوگيكالىق ەسەپتەر)
1.5 پەن 7 ساردارىنىڭ اريفمەتيكالىق ورتاسى نەگە تەڭ؟
2.ءتورتبۇرىشتىڭ ءبىر بۇرىشىن كەسىپ تاستاسا قانشا بۇرىش قالادى؟
3.قانداي بوشكەگە سۋ قۇيۋعا بولمايدى؟
1.قوسىندىسى 12-گە، ال كوبەيتىندىسى 35-كە تەڭ ءوزارا جاي سانداردى اتا:
2.قاتار تۇرعان ناتۋرال ءۇش ساننىڭ قوسىندىسى جانە كوبەيتىندىسى 6-عا
تەڭ. بۇل قانداي ساندار؟
3.بولمەدە 4-مىسىق بار، ءار مىسىقتىڭ الدىندا 3-مىسىقتان. بولمەدە
بارلىعى قانشا مىسىق بار؟
IV كەزەڭ: سەن-ماعان، مەن-ساعان
ءار توپ ۇيدەن دايىنداپ كەلگەن تاپسىرمالارىن(ءسوز جۇمباق ن/ە رەبۋس)
بىر-بىرىمەن الماسىپ شەشەدى.كوپ ءسوز شەشكەن توپ 1-ۇپايعا يە بولادى.
V كەزەڭ: كوسەمدىككە ۇمتىلۋ
1. ءۇش تۇيەقۇس ۇشىپ كەلە جاتتى.اڭشى ولاردىڭ بىرەۋىن اتىپ الدى،قانشاسى قالدى؟
2. 0،1،2،3،4،5،6،7،8،9 ساندارىنىڭ قوسىندىسى كوپ پە،كوبەيتىندىسى كوپ پە؟
3. ءتورت قايىڭ قاتار ءوسىپ تۇر.ءاربىر قايىڭدا 4 بۇتاقتان.ءار بۇتاقتا 4 المادان، بارلىعى قانشا الما؟
4. ەكى بەستىڭ اراسىنا قانداي تاڭبا قويعاندا 5-تەن ۇلكەن،6-دان كىشى سان شىعادى؟
5.اعاش ۇستىندە 100 تورعاي وتىر.اڭشى بىرەۋىن اتىپ الدى.قانشا تورعاي قالدى؟
6. ول نارسە سەنىڭ مەنشىگىڭ، ءبىراق ونى سەنەن گورى باسقالار كوبىرەك قولدانادى، ول نە؟
7.86-سانىن ەشقانداي جازۋ جازباي 12-گە ارتتىر.ول قالاي؟
8. ەلەكتر پوەزى باتىستان شىعىسقا قاراي ءجۇرىپ كەلە جاتتى جانە وعان قارسى باعىتتا جەل سوعىپ تۇردى. جەل پوەزدىڭ ءتۇتىنىن قاي جاققا قاراي ايداپ اكەتەدى؟
9. ۇشاق زايساننان الماتىعا دەيىن 1 ساعات 20 مينۋت ۇشادى، ال كەرى قاراي 80 مينۋت ۇشادى.مۇنى قالاي تۇسىنۋگە بولادى؟
10. ءبىر جۇمىرتقا 3 مينۋتتا پىسەدى، ال 4 جۇمىرتقا قانشا مينۋتتا پىسەدى؟
11. ەگەر تىرنا ءبىر اياعىمەن تۇرسا 3 كگ، ال ەكى اياعىمەن تۇرسا قانشا كگ؟
12. قوسىندىسى 651-گە تەڭ بولاتىن قاتار تۇرعان ەكى ناتۋرال ساندى اتاڭىز...
IV. قورىتىندى:
ءۇي تاپسىرماسى ءتۇسىندىرىلىپ،ساباققا بەلسەندى قاتىسىپ،ەسەپتەر شىعارعان وقۋشىلار باعالانادى.
V.ءۇي تاپسىرماسى:
ساباقتىڭ ماقساتى:
1.وتكەن تاقىرىپتان العان بىلىمدەرىن جيناقتاپ، تياناقتاۋ
2.وقۋشىنى ۇقىپتى تىڭداۋعا، سۇراقتارعا ناقتى جاۋاپ بەرۋگە، ءوز بىلىمدەرىن كورسەتۋ قاسيەتتەرىن اشۋعا ۇيرەتۋ
3.ولاردى ويلاۋ، ەڭبەك ەتۋ قابىلەتتەرىن جەتىلدىرۋ، ۇقىپتىلىققا، جيناقتىلىققا تاربيەلەۋ
ساباقتىڭ ءوتۋ ءادىسى: سۇراق-جاۋاپ، توپتىق، پراكتيكالىق - پروبلەمالىق، ىزدەنۋ، وي قوزعاۋ
ساباقتىڭ ءتۇرى:قايتالاۋ ساباعى
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى:
ناقىل سوزدەر،دانالىق اعاشى،ۇلەستىرمە ماتەريالدار
ساباقتىڭ بارىسى:
I.ۇيىمداستىرۋ:وقۋشىلاردى ەكى توپقا ءبولىپ،ىنتالارىن ساباققا اۋدارۋ
II.ءۇي تاپسىرماسىن تەكسەرۋ: №1269 (1،2)
1)(11،8-ۋ)•2،9=18،473
11،8-ۋ=18،473
11،8-ۋ=6،37
ۋ=11،8-6،37
ۋ=5،43
(11،8-5،43)•2،9=18،473
2)(3،2ۋ-13،78)•6،8=187
3،2ۋ-13،78=187:6،8
3،2ۋ-13،78=27،5
3،2ۋ=27،5+13،78
3،2ۋ=41،28
ۋ=12،9
(3،2•12،9-13،78)•6،8=187
1.دانالىق اعاشى:
1.ساننىڭ اريفمەتيكالىق ورتاسى دەگەنىمىز نە؟
2.وزگەرىس اۋقىمى دەگەنىمىز نە؟
3.بەرىلگەن ساندار قاتارىنداعى جيىلىگى ەڭ كوپ سان قالاي اتالادى؟
4.مىنا بەرىلگەن سانداردىڭ موداسى نەگە تەڭ:1،3؛ 0،4؛ 5؛ 3؛ 0،4؛ 2؛
5.10 مەن 12 ساندارىنىڭ اريفمەتيكالىق ورتاسى نەگە تەڭ؟
III.نەگىزگى ءبولىم:
2.باقىتتى ءسات:
I كەزەڭ:بوي سەرگىتۋ(ءار توپقا 10 سۇراقتان قويىلادى)
1. قۇرامىندا ارىپتەرى بار ورنەك قالاي اتالادى؟
2. تىك ءتورتبۇرىشتىڭ اۋدانى نەگە تەڭ؟
3. شارشى دەگەنىمىز نە؟
4. 2-گە قانداي ساندار بولىنەدى؟
5. جاي ساندار دەگەنىمىز نە؟
6. راديۋس دەگەنىمىز نە؟
7. ەگەر بولشەكتىڭ الىمى بولىمىنەن كىشى بولسا،ول بولشەك قالاي
اتالادى؟
8. اليكۆوتتىق بولشەكتەر دەگەنىمىز نە؟
9. بولىمدەرى بىردەي بولشەكتەردىڭ قايسىسى ۇلكەن؟
10.10 دم-دە قانشا مم بار؟
1. تەڭدەۋ دەگەنىمىز نە؟
2. تىك ءتورتبۇرىشتىڭ پەريمەترى نەگە تەڭ؟
3. ءۇشبۇرىش دەگەنىمىز نە؟
4. 9-عا قانداي ساندار بولىنەدى؟
5. قۇراما ساندار دەگەنىمىز نە؟
6. ديامەتر دەگەنىمىز نە؟
7. بولشەكتىڭ الىمىندا،بولىمىندە ولاردىڭ 1-دەن وزگە ورتاق
بولگىشىنە ءبولۋ قالاي اتالادى؟
8. بۇرىس بولشەك دەگەنىمىز نە؟
9. الىمدارى بىردەي ەكى بولشەكتىڭ قايسىسى ۇلكەن؟
10. 10سم - دە قانشا مم بار؟
II كەزەڭ:بوشكەدەن شىققان باس قاتىرعىلار
1. الىبەك ءبىر سان ويلادى. سول ساندى 2،5 ەسە كەمىتىپ، ناتيجەسىنەن 18،25 سانىن ازايتقاندا 13،95 سانى شىقتى. الىبەك قانداي سان ويلادى.
2.دانيار اۋلاعان بالىقتارىن جەكە-جەكە ولشەگەندە ماسسالارى: 1،2 كگ؛ 3،24كگ؛ 1،9كگ؛ 2،16كگ؛ 2كگ بولدى. دانياردىڭ اۋلاعان ءبىر بالىعىنىڭ ورتاشا ماسساسى نەشە كيلوگرامم؟
3.ماشينا ءبىر كۇندە 8،5 گا جەرگە كارتوپ وتىرعىزدى. ول 102گا جەرگە نەشە كۇندە كارتوپ وتىرعىزادى؟
4.6،4 پەن 2،9 سانىنىڭ كوبەيتىندىسىن 4،8 بەن 1،6 سانىنىڭ ايىرماسىنا بولىڭدەر.
5.ۇزىندىعى 3،2 سم، ال ەنى 1،7 سم بولاتىن تىك ءتورتبۇرىشتىڭ اۋدانى نەگە تەڭ؟
6.6،3؛ 06؛7؛15،9؛ ساندارىنىڭ وزگەرىس اۋقىمى نەگە تەڭ ؟
7.2،1؛3،5؛4،6؛2،1؛0،3؛2،1 ساندارىنىڭ موداسى نەگە تەڭ؟
8.ەسەپتەڭىز 7،389 : 0،01
III كەزەڭ:جۇمباق تاس(لوگيكالىق ەسەپتەر)
1.5 پەن 7 ساردارىنىڭ اريفمەتيكالىق ورتاسى نەگە تەڭ؟
2.ءتورتبۇرىشتىڭ ءبىر بۇرىشىن كەسىپ تاستاسا قانشا بۇرىش قالادى؟
3.قانداي بوشكەگە سۋ قۇيۋعا بولمايدى؟
1.قوسىندىسى 12-گە، ال كوبەيتىندىسى 35-كە تەڭ ءوزارا جاي سانداردى اتا:
2.قاتار تۇرعان ناتۋرال ءۇش ساننىڭ قوسىندىسى جانە كوبەيتىندىسى 6-عا
تەڭ. بۇل قانداي ساندار؟
3.بولمەدە 4-مىسىق بار، ءار مىسىقتىڭ الدىندا 3-مىسىقتان. بولمەدە
بارلىعى قانشا مىسىق بار؟
IV كەزەڭ: سەن-ماعان، مەن-ساعان
ءار توپ ۇيدەن دايىنداپ كەلگەن تاپسىرمالارىن(ءسوز جۇمباق ن/ە رەبۋس)
بىر-بىرىمەن الماسىپ شەشەدى.كوپ ءسوز شەشكەن توپ 1-ۇپايعا يە بولادى.
V كەزەڭ: كوسەمدىككە ۇمتىلۋ
1. ءۇش تۇيەقۇس ۇشىپ كەلە جاتتى.اڭشى ولاردىڭ بىرەۋىن اتىپ الدى،قانشاسى قالدى؟
2. 0،1،2،3،4،5،6،7،8،9 ساندارىنىڭ قوسىندىسى كوپ پە،كوبەيتىندىسى كوپ پە؟
3. ءتورت قايىڭ قاتار ءوسىپ تۇر.ءاربىر قايىڭدا 4 بۇتاقتان.ءار بۇتاقتا 4 المادان، بارلىعى قانشا الما؟
4. ەكى بەستىڭ اراسىنا قانداي تاڭبا قويعاندا 5-تەن ۇلكەن،6-دان كىشى سان شىعادى؟
5.اعاش ۇستىندە 100 تورعاي وتىر.اڭشى بىرەۋىن اتىپ الدى.قانشا تورعاي قالدى؟
6. ول نارسە سەنىڭ مەنشىگىڭ، ءبىراق ونى سەنەن گورى باسقالار كوبىرەك قولدانادى، ول نە؟
7.86-سانىن ەشقانداي جازۋ جازباي 12-گە ارتتىر.ول قالاي؟
8. ەلەكتر پوەزى باتىستان شىعىسقا قاراي ءجۇرىپ كەلە جاتتى جانە وعان قارسى باعىتتا جەل سوعىپ تۇردى. جەل پوەزدىڭ ءتۇتىنىن قاي جاققا قاراي ايداپ اكەتەدى؟
9. ۇشاق زايساننان الماتىعا دەيىن 1 ساعات 20 مينۋت ۇشادى، ال كەرى قاراي 80 مينۋت ۇشادى.مۇنى قالاي تۇسىنۋگە بولادى؟
10. ءبىر جۇمىرتقا 3 مينۋتتا پىسەدى، ال 4 جۇمىرتقا قانشا مينۋتتا پىسەدى؟
11. ەگەر تىرنا ءبىر اياعىمەن تۇرسا 3 كگ، ال ەكى اياعىمەن تۇرسا قانشا كگ؟
12. قوسىندىسى 651-گە تەڭ بولاتىن قاتار تۇرعان ەكى ناتۋرال ساندى اتاڭىز...
IV. قورىتىندى:
ءۇي تاپسىرماسى ءتۇسىندىرىلىپ،ساباققا بەلسەندى قاتىسىپ،ەسەپتەر شىعارعان وقۋشىلار باعالانادى.
V.ءۇي تاپسىرماسى:
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: زەينوللا شۇكىروۆ شىعارمالارىن سىنىپتان تىس وقىتۋ
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ۇيكەلىس كۇشى جانە ونىڭ تەحنيكادا قولدانىلۋى
