InfoHub Logo

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ن.ءا.نازاربايەۆتىڭ  2012 جىلعى 27 قاڭتارداعى «الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جاڭعىرتۋ - قازاقستان دامۋىنىڭ باستى باعىتى» اتتى حالىققا جولداۋىنداعى 7-بولىمىندە: «وقىتۋ ۇدەرىسىنە زاماناۋي ادىستەمە مەن تەحنولوگيانى ەنگىزۋ، پەداگوگيكالىق قۇرامنىڭ ساپاسىن ارتتىرۋ، بىلىكتىلىكتى راستايتىن تاۋەلسىز جۇيەنى قۇرۋ، جاستار ءۇشىن بىلىمگە قولجەتىمدىلىك اياسىن كەڭەيتۋ قاجەت» دەلىنگەن بولاتىن. ءبىلىم تەك ءبىلىم بەرىپ قانا قويماي، سونداي-اق العان ءبىلىمىن الەۋمەتتىك بەيىمدەلۋ ۇدەرىسىندە پايدالانۋعا يكەمدەلۋى كەرەك. قايتا قۇرۋ كەزەڭىندەگى وزگەرىستەر، تاۋەلسىزدىك الىنعاننان كەيىنگى وزگەرىستەر ءمۇعالىم پروفەسسيوگرامماسىنا دا ءوزىنىڭ ىقپالىن تيگىزىپ وتىرادى. قوعامنىڭ دامۋىمەن بىرگە ءبىلىم بەرۋدى اقپاراتتاندىرۋ ماسەلەسىنىڭ وزەكتىلىگى ارتىپ وتىرعانى سوڭعى جىلدارى انىق بايقالدى.
قوعامدى اقپاراتتاندىرۋدى دامىتۋدىڭ نەگىزگى فاكتورلارىنىڭ ءبىرى - ءبىلىمدى اقپاراتتاندىرۋ. ولاي بولسا، قوعامنىڭ ءاربىر مۇشەسى اقپاراتتى ساۋاتتى، مادەنيەتتى جانە اقپاراتتىق قۇزىرلىلىعى دامىعان تۇلعا بولۋى قاجەت.

ەلباسى ن.ءا.نازاربايەۆتىڭ قازاقستان حالقىنا جولداۋىندا وتكەن عاسىردىڭ وتىزىنشى جىلدارىندا ساۋاتسىزدىقپەن كۇرەس جۇرگىزىلگەندەي، كومپيۋتەرلىك ساۋاتتانۋ جونىندەگى اۋقىمدى ىسكە ازاماتتاردى، اسىرەسە، جاستاردى تارتۋ قاجەتتىگى ايتىلعان جانە مەملەكەتتىك قىزمەتكە جاڭا قىزمەتكەرلەردى قابىلداۋ كەزىندە كومپيۋتەردى، ينتەرنەتتى قولدانا ءبىلۋ، داعدىسى مىندەتتى تالاپ بولۋعا ءتيىس ەكەندىگى اتاپ كورسەتىلگەن. وسىعان بايلانىستى XXI عاسىردا اقپاراتتانعان قوعام قاجەتتىلىگىن قاناعاتتاندىرۋ ءۇشىن ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا: كومپيۋتەرلىك تەحنيكانى، ينتەرنەت، كومپيۋتەرلىك جەلى، ەلەكتروندىق جانە اقپاراتتىق-تەلەكوممۋنيكاسيالىق قۇرالداردى، ەلەكتروندىق وقۋلىقتاردى وقۋ ۇدەرىسىنە ءتيىمدى پايدالانۋ ارقىلى ءمۇعالىم تۇلعاسىن دامىتۋ جانە ءبىلىم ساپاسىن كوتەرۋ مىندەتتەرى قويىلىپ وتىر.

سوندىقتان كەز-كەلگەن ءمۇعالىم ساباق جوسپارىن قۇرعان كەزدە، بۇرىنعى ءبىرسارىندىلىقتى ارتقا تاستاپ، زامان تالابىنا ساي، ءار وقۋشىنىڭ جاس ەرەكشەلىگىن، زياتكەرلىك دەڭگەيىن ەسكەرە وتىرىپ قۇراستىرۋى قاجەت. ءححى عاسىردىڭ وقۋشىلارىن تاڭ قالدىرۋ قيىن، وسى ورايدا مۇعالىمگە قويىلاتىن تالاپ وتە جوعارى، ساباق ۇستىندە وقۋشى ءپاسسيۆتى جاعدايدان، بەلسەندى جاعدايعا كوشۋى ءتيىس. ياعني ءمۇعالىم وقۋشىلاردىڭ پانگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ ءۇشىن ءوز كەزەگىندە تىنباي ەڭبەكتەنۋى ءتيىس. 

بۇگىنگى كۇنى الەمدىك اقپاراتتىق ءبىلىم كەڭىستىگىنىڭ ءتيىمدى جولى - ءبىلىم بەرۋ سالاسىن تولىقتاي اقپاراتتاندىرۋ. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «ءبىلىم بەرۋ» زاڭىندا ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن اقپاراتتاندىرۋ وسى سالاداعى مەملەكەتتىك ساياسات نەگىزىندە انىقتالىپ، وسى جۇيەدەگى باستى مىندەتتەردىڭ بىرىنە اينالىپ وتىر. «قازاقستان-2050» ستراتەگيالىق باعدارلاماسى ءبىلىم بەرۋدىڭ ۇلتتىق مودەلىنىڭ قالىپتاسۋىمەن جانە قازاقستاننىڭ ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىن الەمدىك ءبىلىم بەرۋ كەڭىستىگىنە كىرىكتىرۋمەن سيپاتتالادى[1].

قازىرگى تاڭدا الەۋمەتتىك جاعىنان قورعانعان ادام-ول تەحنولوگيانىڭ اۋىسۋىنا جانە نارىق تالابىنا ساي تەرەڭ ءبىلىمدى، جان-جاقتى ادام. ءححى عاسىر اقپارات عاسىرى بولعاندىقتان ادامزاتقا كومپيۋتەرلىك ساۋاتتىلىق قاجەت. ال بۇل ساۋاتتىلىقتىڭ العاشقى باسپالداعى مەكتەپتەن باستالادى. مەكتەپ قابىرعاسىنان تەوريالىق بىلىممەن قاتار پراكتيكالىق ءبىلىمنىڭ العى شارتتارىن مەڭگەرۋى ءتيىس. وسى ماقساتتى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى پايدالانۋدىڭ ماڭىزى زور. اقپاراتتىق تەحنولوگيانىڭ نەگىزگى ەرەكشەلىگى – مۇعالىمگە وقۋشىنى قازىرگى قوعام سۇرانىسىنا ساي ءوزىنىڭ ومىرلىك ىس-ارەكەتىندە دەربەس كومپيۋتەردىڭ قۇرالدارىن قاجەتتى دەڭگەيدە پايدالانا الاتىنداي جان-جاقتى دارا تۇلعانى تاربيەلەۋگە مۇمكىندىك بەرەدى[2].

اقپاراتتىق تەحنولوگيا «information technology» - بىرىنشىدەن: وبەكتىنىڭ، پروسەستىڭ نەمەسە قۇبىلىستىڭ كۇيى تۋرالى جاڭا اقپارات الۋ ءۇشىن مالىمەتتەردى جيناقتاۋ، وڭدەۋ، جەتكىزۋ تاسىلدەرى مەن قۇرالدارىنىڭ جيىنتىعى. ەكىنشىدەن: اقپاراتتى وڭدەۋ ءۇشىن پايدالاناتىن تەحنولوگيانىڭ، ەلەمەنتتەردىڭ، قۇرىلعىلاردىڭ نەمەسە ادىستەردىڭ جيىنتىعى.

اقپاراتتى جەتكىزۋ ادىستەرى مەن مەحانيزمدەرىن جانە ولاردى جازىپ، جيناقتى قۇرىلعىلارىن قامتيتىن جالپى ۇعىم. سونىمەن، اقپاراتتىق تەحنولوگيا ۇعىمى: وڭدەلگەن، جيناقتالعان اقپاراتتى پايدالانۋشىعا جيناقى تۇردە جەتكىزۋ ادىستەرى، قۇرىلعىلارىن، ەلەمەنتتەرىن قامتيتىن جيىنتىق. ياعني، اقپاراتتى بىزگە جيناقتى تۇردە جەتكىزۋ تەحنولوگياسى بولىپ تابىلادى[3].

مەملەكەتتىك باعدارلامادا وقۋ ۇردىسىنە پەداگوگيكالىق جانە اقپاراتتىق تەحنولوگيالاردى كەڭىنەن پايدالانۋ جالپى ءبىلىم بەرۋدى دامىتۋدىڭ باستى باعىتتارىنىڭ ءبىرى دەلىنگەن.
سونىمەن، جاڭا اقپاراتتىق تەحنولوگيانىڭ باستى تيىمدىلىگى – بۇل مۇعالىمگە وقۋ ءۇردىسىن تۇبەگەيلى وزگەرتۋگە، وقىتۋداعى ءپانارالىق بايلانىستى كۇشەيتە وتىرىپ، وقۋشىلاردىڭ دۇنيەتانىمدارىن كەڭەيتۋگە جانە قابىلەتتەرىن كورە ءبىلىپ، ونى دامىتۋعا تولىق جاعداي جاساۋى. قازىرگى زاماننىڭ دامۋ قارقىنى مۇعالىمدەردەن شىعارماشىلىعىن جاڭاشا، عىلىمي-زەرتتەۋ باعىتىندا قۇرۋدى تالاپ ەتەدى. سوندىقتان، ءححى عاسىردىڭ ينفورماتيكا عاسىرى، ياعني اقپاراتتاندىرۋ تەحنولوگياسى دامىعان زاماندا مەملەكەتىمىزدىڭ بولاشاعى – جاس ۇرپاققا زامان تالابىنا ساي ءبىلىم بەرىپ، جان-جاقتى دامۋىنا ىقپال ەتۋ مۇعالىمنەن شىعارماشىلىق ىزدەنىستى، ۇلكەن سۇرانىستى تالاپ ەتەدى[4،5]. 
بۇگىنگى تاڭداعى اقپاراتتىق قوعام ايماعىنداعى وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن قالىپتاستىراتىن جانە كومپيۋتەرلىك وقىتۋ ءىسىن دامىتاتىن جالپى زاڭدىلىقتاردان تارايتىن پەداگوگيكالىق تەحنولوگيالاردىڭ تيىمدىلىگى جوعارى دەپ ەسەپتەيمىن. 

پايدالانىلعان ادەبيەتتەر:

1.    ق ر پرەزيدەنتى –ن.ءا. نازاربايەۆتىڭ قازاقستان حالقىنا جولداۋى «قازاقستان-2050» ستراتەگياسى / www.edu.gov.kz/ru/zakonodatelstvo.
2.    ا.ب.ايتبايەۆا «ءبىلىم بەرۋدەگى جاڭا تەحنولوگيالار» وقۋ قۇرالى 
3.    «ءبىلىم تەحنولوگيالارى» جۋرنالى. - 2009 ج. №5، 19-24 بەتتەر
4.    س.ت.مۇحامەتجانوۆا، ج.ءا.جارتىنوۆا «ينتەراكتيۆتى جابدىقتارمەن جۇمىس جاساۋدىڭ ادىس-تاسىلدەرى»/الماتى. - 2008ج. 
5.    ا.يمانبايەۆا، وقۋ-تاربيە ءۇردىسىن اقپاراتتاندىرۋ دىلگىرلىگى. قازاقستان مەكتەبى. - №2، 2000