InfoHub Logo

بوتەن ءۇيدىڭ بوساعاسىنا جاڭا جەتكەن سۋ جاڭا باتەڭكە جان-جاعىنا توسىرقاي̆ قارادى. وڭشەڭ ۇسقىنسىز، ەسكى-قۇسقى اياقكيىمدەر تابالدىرىقتان ءتور ءۇي̆گە قاراي̆ شاشىلىپ جاتىر. تابانى سوگىلىپ، تىستەرى ىرسيعان سالپى اۋىز ەتىك، ءبىر جاق جامباسىنا قيساي̆عان قۇنىس باتەڭكە، قونىشى بۇكتەتىلىپ مىجىراي̆عان پيما.

قالاي̆ بولسا سولاي̆ ءۇي̆مە-جۇي̆مە بوپ جاتقان مۇنداي̆ اياق-كيىم- دەردى بۇرىن كورمەگەن جاڭا باتەڭكە تاڭ قالدى.

ءبىر كەزدە ونىڭ تاپ الدىندا تۇرعان بەتى سالتاق-سالتاق، قيسىق وكشە ءبىر باتەڭكە ءسوي̆لەپ قويا بەردى.

— ءاي̆، سەن قاي̆دان كەلدىڭ، كىمنىڭ باتەڭكەسىسىڭ؟

— مەن بە؟ — دەدى جاڭا باتەڭكەنىڭ ءبىر سىڭارى. — مەن بولاتتىڭ باتەڭكەسىمىن، كورشى اۋىلدان كەلدىم. ال ءوزىڭ شە؟

— مەن، مەن وسى ءۇي̆دەگى شولاق دەگەن بالانىكىمىن، — دەدى بەتىن تىرجيتىپ. — ال شىققان جەرىم الماتى اياقكيىم فابريكاسى.

— وندا جەرلەس بولدىق قوي̆، — دەدى جاڭا باتەڭكە.

— جەرلەس قانا ەمەس، ەكەۋمىز دە ءبىر كۇندە فابريكادان شىققانبىز، قۇرداسپىز.

— قوي̆ىڭىز، — دەدى جاڭا باتەڭكە ەندى سىپاي̆ى سوزگە كوشىپ. — ءسىز، الپەتىڭىزگە قاراعاندا، مەنەن كەمىندە ەكى-ۇش جاس ۇلكەن شىعارسىز. — ە-ە، باۋىرىم-اي̆، مازاقتاي̆سىڭ عوي̆، — دەدى كونە باتەڭكە رەنجىپ. — مەنىڭ جەر باسىپ جۇرگەنىمە ەكى-اق اي̆.

— ماعان دا سولاي̆.

— سول ەكى اي̆دىڭ ىشىندە مەن تارتقان ازاپتى كورسەڭ، جانىڭنان تۇڭىلەر ەدىڭ.

— و نە ازاپ سونشاما؟ — دەدى جاڭا باتەڭكە شىن تاڭىرقاپ.

— ەگەر تىڭداساڭ، اي̆تاي̆ىن، ءبارىبىر قاي̆دا اسىعىپ باراسىڭ. ءبىزدىڭ شولاق، كەلگەن بالانى قاشان ءۇي̆ءدىڭ استاڭ-كەستەڭىن شىعارىپ وي̆ناماي̆، جىبەرمەي̆ءدى، — دەپ كۇرسىندى دە، باستان كەشكەن وقيعاسىن بايانداي̆ باستادى.

— مەنى دۇكەننەن ساتىپ اكەلىسىمەن، قولدى-اياققا تۇرماي̆ وسى ءۇي̆ءدىڭ ەركە-شولجاڭى شولاق كيىپ الدى دا، دالاعا شىقتى. شىعىسىمەن، كورشىنىڭ ءوزى سەكىلدى بالالارىن اي̆عاي̆لاپ شاقىرىپ: «مىنە، كوردىڭدەر مە، كوكەم ساتىپ اپەردى. مۇنداي̆ باتەڭكە سەندەر- دە بار ما؟!» — دەپ ماقتاندى.

بالالار دا ونى قۇپتادى.

— ءوزى قۇي̆ىپ قوي̆عانداي̆ شاق ەكەن.

— قانداي̆ ادەمى!

— ءاي̆، ءوزى اي̆ناداي̆ جارقىراي̆دى، بەتىنە ساۋلەڭ تۇسەدى، — دەسىپ جاتىر. مەن دە كۇن ساۋلەسىنە شاعىلىسىپ، جىمىڭداپ قويامىن. ءبىراق قۋانىشىم ۇزاققا بارمادى. «ءوزىنىڭ بىلعارىسى جاقسى ەكەن. بۇعان سۋ دا وتپەي̆ءتىن شىعار»، — دەپ ەدى ءبىر بالا: «ارينە، وتپەي̆ءدى»، — دەگەن شولاق جۇگىرگەن بوي̆ى جولعا جينالعان جاڭبىردىڭ قاعىنا پەردى دە كەتتى. قوي̆نى-قونىشىم سۋعا تولىپ، قوي̆مالجىڭ باتپاق كوزىمە تىعىلىپ، تۇنشىعىپ بارامىن. شولاقتىڭ قاپەرىنە تۇك كىرمەي̆ءدى.

— سۋ تۇگىلى، دىم بىلىنگەن جوق، — دەپ، قاقتى كەشىپ، شالپىلداتىپ ءجۇر.

وي̆، باۋىرىم-اي̆، سول كۇننەن بىلاي̆ تابانىم سىزدان، كوزىم بالشىقتان ءبىر ارىلىپ كورگەن ەمەس.

ءبىر كۇنى بالالارمەن ءۇي̆ءدىڭ قاسىندا وي̆ناپ جۇرگەن شولاق مەنى شەشىپ الدى دا، بۇزاۋ باي̆لاي̆تىن قازىقتىڭ باسىنا ءىلىپ قوي̆دى. كۇزدىڭ ءبىر جازعا بەرگىسىز شۋاقتى كۇنى ەدى. عۇمىرى كۇننىڭ ءجۇزىن كورمەگەن ۇلتانىما جىلۋ تيگەن سوڭ، تۇلا بوي̆ىم بۋسانىپ، ماۋجىراپ، قالعي باستاپ ەدىم. الدەبىر نارسە تاپ وكشە تۇسىمنان زۋ ەتىپ وتە شىقتى. كوزىمدى سىعىراي̆تىپ اشا بەرگەنىمشە بولعان جوق، وڭ جاق ەزۋىمنەن ءبىر نارسە سارت ەتە ءتۇستى. قازىقتىڭ باسىندا شىر اي̆نالىپ، قونىشىما زورعا ءىلىنىپ تۇرىپ قالدىم. كوزىم قاراۋىتىپ كەتتى. ودان ارعىسىن شالا-شارپى بىلەمىن: جۇدىرىقتاي̆-جۇدىرىقتاي̆ تاس تۇمسىعىما، جۇلىعىما، تابانىما، كوزىمە سارت-سۇرت ءتيىپ جاتىر.

ءسوي̆تسەم، مەنى كەپتىرۋگە ىلمەي̆، قاراۋىل عىپ اتۋعا قوي̆عان ەكەن. قاي̆تەي̆ءىن، ونە بوي̆ىمدى تاسقا جىرتقىزىپ، جارالاپ، قيساي̆تا- ميساي̆تا قابىرعامنان باسىپ قاي̆تا كيىپ الدى. شيق-شيق ەتىپ، مۇڭىمدى شاعىپ كەتە باردىم.

— باتەڭكەم قالاي̆ سىقىرلاي̆دى! — دەپ شولاعىم ماساتتانىپ قويادى. جىرتىلعان قاباق ىشكى ۇلتانعا ءتيىپ، ءۇي̆كەلىپ جۇرگەنىن قاي̆دان ءبىلسىن؟!
باسقا بالالار سياقتى دوپ تەپكەن ءبىر ءسارى-اۋ، شولاق كەي̆ىنگى كەزدە وگىزدىڭ توقپاق جىلىگىنىڭ باسىن تاۋىپ الدى. كۇندە مەكتەپكە جەتكەنشە، ودان ءۇي̆گە كەلگەنشە، الگى جىلىكتىڭ باسىن تەپكىلەي̆ءدى كەلىپ. تۇمسىعىمنان تۇمسىق قالمادى. اۋەلى اق جەم بوپ جۇقارىپ ەدى، ەندى تەسىلۋگە اي̆نالدى. ە-ە، اي̆تا بەرسەم، كورگەن قورلىق تولىپ جاتىر. وسىنداي̆ تەپكىنىڭ استىندا ءجۇرىپ، قالاي̆ توزباسسىڭ. ەكى اي̆ ماعان ەكى جىلداي̆ بولدى عوي̆، — دەپ، كونە باتەڭكە كوزىنىڭ جاسىن سىعىپ-سىعىپ الدى. جاڭا باتەڭكە اياپ كەتتى.

— وسىنشا ازاپقا سالعاندا، تىم قۇرىماسا، ءبىر مەزگىل كرەمدەپ تە قوي̆ماي̆ ما؟ — دەدى قالاي̆ جۇباتارىن بىلمەي̆.

— باۋىرىم، تۇسىنە الماي̆ قالدىم. كرەم دەدىڭ بە، ول نە زات؟

— كرەم دەگەن — ماي̆. ونى جاقسا، دەنەڭ جادىراپ، ءوڭىڭ كىرىپ قالادى، تەز توزباۋعا جاقسى.

— وي̆باي̆! باۋىرىم، قاي̆تەي̆ءىن-اي̆! ونداي̆ ماي̆ىڭدى جاقپاق تۇگىلى، تۇمسىعىمىزعا ءبىر يىسكەتپەي̆ قوي̆دى عوي̆.

جاڭا باتەڭكە ودان ءارى ەشتەڭە دەي̆ الماي̆، كونە باتەڭكەنىڭ سىڭارىن ىزدەي̆ باستادى.

— الگى سىڭارىڭ قاي̆دا كەتكەن، سىڭارىڭ؟..

— قاي̆دا كەتتى دەي̆ءسىڭ ول باي̆عۇس. جاتقان شىعار وسىندا، — دەپ، كونە باتەڭكە شاشىلىپ جاتقان اياق كيىمدەرگە قارادى.

— ە، انە، جاتىر عوي̆ قيساي̆ىپ. ءۇي̆گە كەلگەندە ول ەكەۋمىزدىڭ باسىمىز قوسىلىپ كورگەن ەمەس. شولاق بوساعادان وتە بەرە، باۋىمىزدى دا شەشپەستەن ەكى جاققا لاقتىرادى. سودان قاشان قاي̆تىپ كەلگەنشە، ءبىر-بىرىمىزدى كورۋ جوق.

جاڭا باتەڭكە وعان جىلى شىراي̆ ءبىلدىرىپ:

— ءاي̆، امان با، باۋىرىم، — دەپ ەدى، ول ۇندەگەن جوق.

كونە باتەڭكە:

— ە، ءعارىپتىڭ كۇنى مەنەن تومەن، قاي̆تەسىڭ ونى، كىنالاما، ساقاۋ ول، — دەدى.

— ساقاۋى قالاي̆، وعان نە بولدى؟

— ءتىلى جوق، — دەدى كونە باتەڭكە.

— ءتىلى قاي̆دا كەتكەن؟

— انادا الگى شولاعىمىز تاسپەن اتاتىن روگاتكە دەي̆ مە، نەمەنە. سول روگاتكەگە بىلعارى تابا الماي̆، ونىڭ ءتىلىن سۋىرىپ الىپ، سوعان سالعان.

جاڭا باتەڭكەنىڭ تۇلا بوي̆ى تىتىركەنىپ كەتتى. ءبىر جاعىنان شولاق سياقتى ۇقىپسىز، سالاق بالانىڭ قولىنا تۇسپەگەنىنە قۋانىپ، بيلەي̆ جونەلگىسى دە كەلدى.

---