شالقان ەرتەگىسى
تاقىرىبى: شالقان ەرتەگىسى
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: «شالقان» ەرتەگىسى تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ؛ شالقانعا تۇسىنىك بەرۋ.
دامىتۋشىلىق: «شالقان» ەرتەگىسىنە ساحنالىق قويىلىم كورسەتۋ.
ەرتەگىنى ساحنالاۋ ارقىلى وي – قيالىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: شالقان ەرتەگىسىن كورسەتە وتىرىپ، بالالارعا ءبىر وتباسىنىڭ تاتۋلىعىن، بىرلىكتەرىن كورسەتۋ؛
كورنەكىلىكتەرى: سۋرەتتەر، سلايد، كورىنىسكە كەرەكتى سوزدەر...
ءتۇرى: كورىنىس
ءمۇعالىم ءسوزى:
قۇرمەتتى ۇستازدار مەن وقۋشىلار!
بۇگىنگى «ەركىن ەلدىڭ ەرتەڭى – كەمەل ءبىلىم مەن كەنەن عىلىمدا» اتتى اپتالىعىمىزدا دايارلىق توبىنىڭ ەرتەگىلەر ەلىنە قوش كەلدىڭىزدەر! بۇگىنگى ساحنالايتىن ەرتەگىمىز «شالقان ەرتەگىسى». شالقان ەرتەگىسى ورىس ەرتەگىسى.
ەرتەگىنىڭ نەگىزىنەن كوپتەگەن تۇرلەرى بار.
1. قيال – عاجايىپ ەرتەگى
2. شىنشىل ەرتەگى
3. جان – جانۋارلار ەرتەگىسى
4. تۇرمىس – سالت ەرتەگىسى
شالقان ەرتەگىسى تۇرمىس – سالت ەرتەگىسىنە جاتادى ەكەن.
شالقان ورامجاپىراق تۇقىمداسىنا جاتاتىن ەكى جىلدىق كوكونىس.
شالقاننىڭ ءتۇسى اق نەمەسە سارى بولادى. شالقاننىڭ قۇرامىندا اعزامىزعا قاجەتتى دارۋمەندەر بار. ەمدىك قاسيەتى بار. سونىمەن قاتار شاش كۇتىمىنە دە پايدالى. شالقاننىڭ جاپىراعىن قايناتىپ، شاشتى جۋسا شاشىڭ تۇسپەيدى، مايلانبايدى. پايداسى كوپ.
شالقان ەرتەگىسىنىڭ ساحنالىق قويىلىمىن تاماشالاڭىزدار.
اتاي شالقان ەگىپتى. شالقان ۇيدەي بولىپ ءوسىپتى. اتاي شالقاندى جەردەن سۋىرىپ الماق بوپ، شالقالاي تارتادى. ولار تارتقىلايدى، بىلاي تارتقىلايدى، سۋىرا المايدى.
اتاي اجەيدى شاقىرادى. اجەي نەمەرە قىزىن شاقىرادى. نەمەرە قىزى اجەيدىڭ بەلىنەن ۇستايدى. اتاي شالقاننىڭ جەلەگىنەن ۇستايدى. ولار تارتقىلايدى، بىلاي تارتقىلايدى، تارتىپ سۋىرا المايدى. نەمەرەسى كۇشىگىن شاقىرادى.
كۇشىك مىسىقتى شاقىرادى. مىسىق كۇشىكتىڭ قۇيرىعىنان ۇستايدى، كۇشىك نەمەرە قىزدىڭ ەتەگىنەن ۇستايدى، قىز اجەيدىڭ بەلىنەن ۇستايدى، اجەي اتايدىڭ بەلبەۋىنەن ۇستايدى، اتاي شالقاننىڭ جەلىنەن ۇستايدى، ولاي تارتقىلايدى، بىلاي تارتقىلايدى، سۋىرا المايدى.
مىسىق تىشقاندى شاقىرادى، تىشقان مىسىقتىڭ قۇيرىعىنان ۇستايدى، مىسىق كۇشىكتىڭ قۇيرىعىنان ۇستايدى، كۇشىك نەمەرە قىزدىڭ ەتەگىنەن ۇستايدى، قىز اجەيدىڭ بەلىنەن ۇستايدى، اجەي اتايدىڭ بەلبەۋىنەن ۇستايدى، اتاي شالقاننىڭ جەلىنەن ۇستايدى، قاتتى تارتىپ قالعاندا، شالقاندى سۋىرىپ الىپتى.
باياعىدا ءبىر ۇيدە،
شال مەن كەمپىر بولىپتى.
تىرلىكتەرىنە ومىردە،
كوڭىلدەرى تولىپتى.
ءبىر كۇنى شال اۋلاعا،
شالقان ءدانىن ەگىپتى.
شالقان قاشان پىسكەنشە،
ماڭداي تەرىن توگىپتى.
شالقان ابدەن پىسكەسىن،
شال كەلەدى جۇلۋعا.
ارلى - بەرلى تارتقىلاپ،
جۇلا الماسىن بىلەدى.
شاقىرادى كومەككە،
ۇيدە جۇرگەن كەمپىرىن،
ەكەۋى جۇلىپ – الا الماي،
شارشاپ قالدى ەنتىگىپ.
شاقىرادى تاعى دا،
نەمەرەسىن ۇيدەگى
ۇشەۋلەپ ءجۇرىپ تارتسا دا،
شىقپايدى شالقان تۇينەگى.
ۇشەۋى ءجۇرىپ ويلانىپ،
شاقىرادى كۇشىگىن
جابىلعانمەن قولعا الىپ
جەتپەستەرىن ءبىلدى كۇشىنىڭ.
تورتەۋى تارتىپ ارى - بەرى،
شارشادى ابدەن تەرلەدى.
مىسىعى كەلدى كومەككە،
وندا دا الدەرى كەلمەدى.
نە ىستەۋ كەرەك دەپ،
وتىرىپ ءبارى ويلاندى.
كومەككە ەندى كەلەتىن
ۇيدە ەندى كىم قالدى؟
ۇيلەرىندە تىشقاننان،
باسقا ەشكىم جوق ەدى.
شاقىرعاسىن تىشقاندى
كومەككە ول دا كەلەدى.
شالى بارىپ شالقاننىڭ،
ساباعىنان ۇستايدى.
ءبىر - بىرىنە جالعاسىپ،
كۇشتەرىن جيىپ نىقتايدى.
جابىلىپ ءبارى تارتادى،
كۇشتەرى ەندى ارتادى.
بىرلەسىپ تارتىپ قالادى
شالقاندى جۇلىپ الادى.
كوردىڭدەر مە، بالالار،
اۋىزبىرشىلىكتىڭ نە ەكەنىن
«جۇمىلا كوتەرسە جۇك جەڭىل»
ماقساتىڭا جەتەرسىڭ.
ءان: ەرتەگىلەر ەلىنە
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: «شالقان» ەرتەگىسى تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ؛ شالقانعا تۇسىنىك بەرۋ.
دامىتۋشىلىق: «شالقان» ەرتەگىسىنە ساحنالىق قويىلىم كورسەتۋ.
ەرتەگىنى ساحنالاۋ ارقىلى وي – قيالىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: شالقان ەرتەگىسىن كورسەتە وتىرىپ، بالالارعا ءبىر وتباسىنىڭ تاتۋلىعىن، بىرلىكتەرىن كورسەتۋ؛
كورنەكىلىكتەرى: سۋرەتتەر، سلايد، كورىنىسكە كەرەكتى سوزدەر...
ءتۇرى: كورىنىس
ءمۇعالىم ءسوزى:
قۇرمەتتى ۇستازدار مەن وقۋشىلار!
بۇگىنگى «ەركىن ەلدىڭ ەرتەڭى – كەمەل ءبىلىم مەن كەنەن عىلىمدا» اتتى اپتالىعىمىزدا دايارلىق توبىنىڭ ەرتەگىلەر ەلىنە قوش كەلدىڭىزدەر! بۇگىنگى ساحنالايتىن ەرتەگىمىز «شالقان ەرتەگىسى». شالقان ەرتەگىسى ورىس ەرتەگىسى.
ەرتەگىنىڭ نەگىزىنەن كوپتەگەن تۇرلەرى بار.
1. قيال – عاجايىپ ەرتەگى
2. شىنشىل ەرتەگى
3. جان – جانۋارلار ەرتەگىسى
4. تۇرمىس – سالت ەرتەگىسى
شالقان ەرتەگىسى تۇرمىس – سالت ەرتەگىسىنە جاتادى ەكەن.
شالقان ورامجاپىراق تۇقىمداسىنا جاتاتىن ەكى جىلدىق كوكونىس.
شالقاننىڭ ءتۇسى اق نەمەسە سارى بولادى. شالقاننىڭ قۇرامىندا اعزامىزعا قاجەتتى دارۋمەندەر بار. ەمدىك قاسيەتى بار. سونىمەن قاتار شاش كۇتىمىنە دە پايدالى. شالقاننىڭ جاپىراعىن قايناتىپ، شاشتى جۋسا شاشىڭ تۇسپەيدى، مايلانبايدى. پايداسى كوپ.
شالقان ەرتەگىسىنىڭ ساحنالىق قويىلىمىن تاماشالاڭىزدار.
اتاي شالقان ەگىپتى. شالقان ۇيدەي بولىپ ءوسىپتى. اتاي شالقاندى جەردەن سۋىرىپ الماق بوپ، شالقالاي تارتادى. ولار تارتقىلايدى، بىلاي تارتقىلايدى، سۋىرا المايدى.
اتاي اجەيدى شاقىرادى. اجەي نەمەرە قىزىن شاقىرادى. نەمەرە قىزى اجەيدىڭ بەلىنەن ۇستايدى. اتاي شالقاننىڭ جەلەگىنەن ۇستايدى. ولار تارتقىلايدى، بىلاي تارتقىلايدى، تارتىپ سۋىرا المايدى. نەمەرەسى كۇشىگىن شاقىرادى.
كۇشىك مىسىقتى شاقىرادى. مىسىق كۇشىكتىڭ قۇيرىعىنان ۇستايدى، كۇشىك نەمەرە قىزدىڭ ەتەگىنەن ۇستايدى، قىز اجەيدىڭ بەلىنەن ۇستايدى، اجەي اتايدىڭ بەلبەۋىنەن ۇستايدى، اتاي شالقاننىڭ جەلىنەن ۇستايدى، ولاي تارتقىلايدى، بىلاي تارتقىلايدى، سۋىرا المايدى.
مىسىق تىشقاندى شاقىرادى، تىشقان مىسىقتىڭ قۇيرىعىنان ۇستايدى، مىسىق كۇشىكتىڭ قۇيرىعىنان ۇستايدى، كۇشىك نەمەرە قىزدىڭ ەتەگىنەن ۇستايدى، قىز اجەيدىڭ بەلىنەن ۇستايدى، اجەي اتايدىڭ بەلبەۋىنەن ۇستايدى، اتاي شالقاننىڭ جەلىنەن ۇستايدى، قاتتى تارتىپ قالعاندا، شالقاندى سۋىرىپ الىپتى.
باياعىدا ءبىر ۇيدە،
شال مەن كەمپىر بولىپتى.
تىرلىكتەرىنە ومىردە،
كوڭىلدەرى تولىپتى.
ءبىر كۇنى شال اۋلاعا،
شالقان ءدانىن ەگىپتى.
شالقان قاشان پىسكەنشە،
ماڭداي تەرىن توگىپتى.
شالقان ابدەن پىسكەسىن،
شال كەلەدى جۇلۋعا.
ارلى - بەرلى تارتقىلاپ،
جۇلا الماسىن بىلەدى.
شاقىرادى كومەككە،
ۇيدە جۇرگەن كەمپىرىن،
ەكەۋى جۇلىپ – الا الماي،
شارشاپ قالدى ەنتىگىپ.
شاقىرادى تاعى دا،
نەمەرەسىن ۇيدەگى
ۇشەۋلەپ ءجۇرىپ تارتسا دا،
شىقپايدى شالقان تۇينەگى.
ۇشەۋى ءجۇرىپ ويلانىپ،
شاقىرادى كۇشىگىن
جابىلعانمەن قولعا الىپ
جەتپەستەرىن ءبىلدى كۇشىنىڭ.
تورتەۋى تارتىپ ارى - بەرى،
شارشادى ابدەن تەرلەدى.
مىسىعى كەلدى كومەككە،
وندا دا الدەرى كەلمەدى.
نە ىستەۋ كەرەك دەپ،
وتىرىپ ءبارى ويلاندى.
كومەككە ەندى كەلەتىن
ۇيدە ەندى كىم قالدى؟
ۇيلەرىندە تىشقاننان،
باسقا ەشكىم جوق ەدى.
شاقىرعاسىن تىشقاندى
كومەككە ول دا كەلەدى.
شالى بارىپ شالقاننىڭ،
ساباعىنان ۇستايدى.
ءبىر - بىرىنە جالعاسىپ،
كۇشتەرىن جيىپ نىقتايدى.
جابىلىپ ءبارى تارتادى،
كۇشتەرى ەندى ارتادى.
بىرلەسىپ تارتىپ قالادى
شالقاندى جۇلىپ الادى.
كوردىڭدەر مە، بالالار،
اۋىزبىرشىلىكتىڭ نە ەكەنىن
«جۇمىلا كوتەرسە جۇك جەڭىل»
ماقساتىڭا جەتەرسىڭ.
ءان: ەرتەگىلەر ەلىنە
You Might Also Like
-
1. 4 - ءتى قوسۋ كەستەسىن قۇراستىرۋ جانە قوسىلعىشتىڭ بىرەۋى 4 بولىپ كەلگەن جاعدايداعى ساننىڭ قۇرامى جايلى وقۋشىنىڭ ءبىلىمىن بەكىتۋ. 3، ەسەپتەۋ داعدىسىن قالىپتاستىرىپ ءبىلىمىن دامىتۋ.
-
كۇنتىزبەلىك جوسپار بويىنشا 10 سىنىپقا ارنالعان جىلدىق تەست تاپسىرمالارىن جاۋاپتارىمەن ارىپتەستەرىمە ۇسىنامىن.
