سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 1 كۇن بۇرىن)
شانشاردىڭ قۋلارى

«شانشاردىڭ قۋلارى» دەگەن اتاۋ ءسوز قازاق ەلىنە ەرتەدەن ءمالىم. ءبىراق كوپ ەلدىڭ ادامدارى «شانشاردىڭ قۋلارى» دەگەندەر كىمدەر، قاي ەلدە تۇرادى، نەگە قۋ اتانعان، ول جاعىنان حاباردار ەمەس.

كەڭىرەك ءتۇسىنۋ ءۇشىن بۇل ءسوز قالاي تۋعان، ەڭ الدىمەن وسى ماسەلەگە ازداپ توقتالايىن. ۇلكەن ادامداردىڭ ايتۋىنا قاراعاندا شانشار ابىز ءوز زامانىندا ءبىر تايپا ەلدى ءوز اۋزىنا قاراتقان بي بولىپتى. وتانى وسى كۇنگى قاراعاندى وبلىسى، ەگىندىبۇلاق اۋدانىنىڭ توڭىرەگىندە بولعان. ەلدىڭ باتىرلارى قولدارىنا تۇسكەن ولجالارىن تورەلىگىن ايتۋ ءۇشىن الدىمەن وسى شانشار ابىزدىڭ الدىنا اكەلىپ سالادى ەكەن.

ءبىر جورىقتا باتىرلار قالماقتىڭ ءبىر حانىنىڭ ايبيكە، نۇربيكە، قىزدانبيكە اتانعان ءۇش سۇلۋىن قولعا ءتۇسىرىپ اكەلەدى.

الدىنا كەلگەن ءۇش قىزدان ابىز:

— قوياتىن قانداي تىلەكتەرىڭ بار؟ — دەپ سۇرايدى.

ءۇش قىز ءبىر اۋىزدان:

— ءبىزدى ۇلىڭىزعا بەرىڭىز، قۇلىڭىزعا بەرىڭىز، شالىڭىزعا بەرىڭىز، كىمگە بەرسەڭىز، وعان بەرىڭىز، ۇشەۋىمىزدى ءبىر-اق ادامعا بەرىڭىز، — دەپ تىلەك تىلەپتى.

ابىز ءۇش قىزدى ءبىر ادامعا بيلەپ بەرۋگە شەشىم ايتا الماي:

— وزدەرىڭ كەلىسىپ، بىرەۋلەرىڭ الىڭدار، — دەپ باتىرلارعا ۇلىقسات بەرەدى.

اي مەن كۇندەي تولقىعان ءبىر حاننىڭ ءۇش سۇلۋ قىزىن باتىرلار دا ءوزارا اقىلداسقاندارىمەن بىرىنە-بىرى قيا قويمايدى. قىزعانشاقتىققا سالىنىپ، ارالارىنا ىرىتكى تۇسە باستايدى. ەل ءىشىنىڭ بۇلىنۋىنە سەبەپ تۋادى. سونى بايقاعان اۋىل اقساقالدارى باتىرلارعا:

— ءۇش قىزدىڭ جاساپ وتىرعان ساياساتىنا بەرىلىپ، سەندەر ەس-اقىلدارىڭنان بوسقا ايىرىلماڭدار. وزدەرى «باي تاڭدامايمىز» دەدى عوي، سول ءسوزدى پايدالانىپ، ۇشەۋىن دە شانشار ابىزدىڭ وزىنە ۇيعارىڭدار. ءسويتىپ، وزدەرىڭنىڭ جانە ەل ءىشىنىڭ تىنىش بولۋىن ويلاڭدار، — دەپ اقىل بەرەدى.

باتىرلاردىڭ ءبارى وسى اقىلعا توقتالادى. شانشار ابىز بۇكىل ەل بولىپ، ۇيعارىم جاساعان سوڭ ءۇش قىزعا ۇيلەنۋگە كەلىسىم بەرىپتى. شانشار تۇقىمى، «شانشاردىڭ قۋلارى» وسى كەزدەن باستاپ وسىپ-ونەدى. قالماقتىڭ حانىنىڭ ءۇش قىزى — ايبيكە، نۇربيكە، قىزدانبيكە ءۇش اۋىل بولادى. وسى ءۇش قىزدان تاراعان تۇقىم قازىرگى ەگىندىبۇلاق اۋدانىنىڭ نەگىزىن قۇراپ وتىر. باسىم كوپشىلىگى — وسى شانشار ابىزدىڭ
ۇرپاقتارى...

كورشى اۋىلدىڭ ۇرىلارى تۇندە كەلىپ مال ۇرلاۋدى ويلاپ، دايىندالىپ جۇرگەنىن سەزگەن شانشاردىڭ ەكى جىگىتى ۇرىلاردىڭ جولىن توسۋدى ويلاپ، الدىن الا كەلىپ، توبەسى اشىق مولاعا جاسىرىنادى. وزدەرىنىڭ توسىپ وتىرعانىن ۇرىلارعا سەزدىرمەۋگە تىرىسادى.

سول كەزدە اسپان تۇنەرىپ بۇلتتاپ، قايتا-قايتا نايزاعاي ويناپ، جارق-جۇرق ەتىپ، بۇلاردىڭ جاسىرىنعان بويلارىن اينالاسىنا ايگىلەپ كورسەتە باستايدى.

سوندا بىرەۋى:

— مىنا قۇدايدىڭ ءبۇيىرى ۇرىلارعا بۇرىپ كەتتى. بوي تاسالاۋعا مۇمكىندىك بەرمەي، بىزگە قىرسىعۋىن قاراشى، — دەپ رەنجىپتى.

— شامىڭ بار عوي. قالاي جاعىپ قاراساڭ، ولاي جاعىپ قارا، ەكەۋ-اقپىز، — دەپتى ەكىنشىسى ىزا بولىپ، اسپانعا الارا قاراپ، ەكى ساۋساعىن شوشايتىپ.


You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما