InfoHub Logo

باتىس قازاقستان وبلىسى، ءبورلى اۋدانى،
ءبورلى نەگىزگى ورتا قازاق مەكتەبىندە
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
مايمانوۆ نۋركان دجانىبەكوۆيچ

شەگىرتكە مەن قۇمىرسقا
جۇمباقتار
بەينەتكەر كوپشىلىكتە كوردىم حالىق،
كۇنىندە ءبىر وتىرماس دامىل الىپ.
وزىنەن اۋىر جۇكتى كوتەرەدى.
ۇيىندە جاتىپ جەيدى راحاتتانىپ (قۇمىرسقا)

استىعىڭدى جاسىر،
كەلە جاتىر
ۇزىن بويلى جاسىل. (شەگىرتكە)

مىسال
مىسال دەپ ادام بويىنداعى كەمشىلىكتەردى سىناپ، ادالدىق، ادىلدىك، قايىرىمدىلىق سياقتى جاقسى قاسيەتتەردى ماداقتاپ جازاتىن شىعارمانى اتايدى. مۇنداي شىعارمادا وسىمدىكتەر مەن جانۋارلار، اڭدار مەن قۇستار كەيىپكەر رەتىندە الىنادى.

ي. ا. كرىلوۆ
↓
ورىس جازۋشىسى، مىسالشى، جۋرناليست، اكادەميك.

سيفروگرامما
ءاربىر 2 - ءشى ءارىپتى سىزىپ تاستاپ وقى.

1 2 1 2 1 2 1
ا ۆ ب گ ا د ي

1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2 1 2.
ا ن ۋ ج د س ا ن ر و م ى ا ن ش س ى.
اباي - اۋدارماشى.

اباي قۇنانبايەۆ
↓
اقىن، كەمەڭگەر، دانىشپان، سازگەر، اۋدارماشى

شەگىرتكە مەن قۇمىرسقا

شىرىلداۋىق شەگىرتكە
ىرشىپ ءجۇرىپ ءان سالعان.
كوگالدى قۋىپ گولايتتاپ،
قىزىقپەن ءجۇرىپ جازدى العان.

جازدىگۇنى جاپىراقتىڭ
بىرىندە – تاماق، بىرىندە – ءۇي،
جاپىراق كەتتى، جاز كەتتى،
كۇز بولعان سوڭ، كەتتى كۇي.

جىلى جاز جوق، تاماق جوق،
وكىنگەننەن نە پايدا؟
سۋىققا توڭعان، قارنى اشقان،
ويىن قايدا، ءان قايدا؟

ونىمەنەن تۇرمادى،
قار كورىندى، قىس بولدى.
ساۋىقشىل سورلى بۇكشيدى،
تىم – اق قيىن ءىس بولدى.

سەكىرۋ قايدا، ءسۇرىنىپ،
قاباعىن قايعى جابادى.
ساباندا جاتىپ ءدان جيعان
قۇمىرسقانى ىزدەپ تابادى

سەلكىلدەپ كەلىپ جىعىلدى،
اياعىنا باس ۇرا:
قاراعىم، جىلىت، تام - اق بەر،
جاز شىققانشا اسىرا!

مۇنىڭ، جانىم، ءسوز ەمەس،
جاز وتەرىن بىلمەپ پە ەڭ؟
جانىڭ ءۇشىن ەش شارۋا
الا جازداي قىلماپ پا ەڭ؟

مەن وزىڭدەي شارۋاشىل،
جۇمساق يلەۋ ءۇيلى مە؟
كوگالدى قۋىپ، ءان سالىپ،
ولەڭنەن قولىم ءتيدى مە؟

- ءقايتسىن قولى تيمەپتى،
ولەڭشى، ءانشى، ەسىل ەر!
الا جازداي ءان سالساڭ،
سەلكىلدە دە بيلەي بەر!

جاز مەزگىلىندەگى شەگىرتكە -----------------

قىس مەزگىلىندەگى شەگىرتكە ------------------

(شىرىلداۋىق، جىعىلدى، سۋىققا توڭعان، قارنى اشقان، گولايتتاپ، قاباعىن قايعى جابادى، ءان سالعان، سورلى)

ءتۇيىن: قىستىڭ قامىن جاز ويلا

ۆەنن دياگرامماسى

• ەكەۋى دە جاندىك

• قۇمىرسقا
ەڭبەكقور،
ادال، ءۇيلى،
قىزىل جانە
قارا ءتۇستى،
ۇزىن مۇرتتى

• شەگىرتكە
جالقاۋ،
ويسىز،
پاناسىز،
شىرىلدايدى،
زيانكەس،
ءان سالادى،
شوپپەن قورەكتەنەدى

قۇمىرسقا تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ
قۇمىرسقا(Formءىcءىdae) – جارعاققاناتتىلار وتريادىنىڭ ءبىر تۇقىمداسى.
قۇمىرسقا جەر شارىندا كەڭىنەن تارالعان، تەك قيىر سولتۇستىكتە جانە انتاركتيدادا عانا كەزدەسپەيدى. قۇمىرسقانىڭ 10 مىڭداي ءتۇرى بار. ولاردىڭ كوپشىلىك تۇرلەرى تروپيكتىك ايماقتاردا كەزدەسەدى. قۇمىرسقالاردىڭ ادام دەنساۋلىعىنا پايداسىن كوپ حالىقتار ەرتە كەزدەردەن - اق بىلگەن. اياعى اۋىراتىندار كەي جاعدايلاردا قۇمىرسقا يلەۋىنە اياعىن سالىپ قۇمىرسقاعا شاقتىرعان. قۇمىرسقا دەنەسىندە 70 - تەن استام ميكروەلەمەنت، 20 - دان استام امين قىشقىلى، ۆيتاميندەر بار. قازىرگى كەزدە قىتايدا قۇمىرسقادان اسا باعالى ازىقتىق، دارىلىك قاسيەتى بار پرەپاراتتار دايىندالادى. قۇمىرسقالارعا جۇرگىزىلگەن زەرتتەۋلەر ناتيجەسىندە ولاردىڭ جۇقپالى اۋرۋلارمەن اۋىرمايتىندىعى انىقتالعان. قۇمىرسقادان الىناتىن دارىلەر بۋىن اۋرۋلارىن، قانت ديابەتىن ەمدەۋدە، قان قىسىمىن رەتتەۋدە قولدانىلادى.

شەگىرتكە تۋرالى ماعلۇمات بەرۋ
اۋىل شارۋاشىلىعى داقىلدارىنا ەڭ قاۋىپتىلەرى — شەگىرتكەلەر، شەكشەكتەر. تىك قاناتتى ناسەكومدار وتريادىنىڭ ءبىر وترياد تارماعىن قۇرايتىن شەگىرتكەلەردىڭ قازاقستاندا 200 - دەن استام تۇرلەرى كەزدەسەدى. ءبىراق سولاردىڭ ىشىندە ونشاقتى ءتۇرى عانا ءقاۋىپتى زيانكەستەر ساناتىنا جاتادى.