شەرحان مۇرتازا. بالا تۇرار
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ش. مۇرتازا بالا تۇرار
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلارعا ش. مۇرتازانىڭ «بالا تۇرار» اتتى اڭگىمەسى بويىنشا قازاقتىڭ مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى تۇرار رىسقۇلبەكوۆ ومىرىمەن تانىستىرۋ.
دامىتۋشىلىعى: وقىپ ىزدەنىپ جۇمىس ىستەۋگە باۋلۋ، بايلانىستىرىپ سويلەۋگە، ويىن تۇجىرىمداي بىلۋگە قاسيەتىن دامىتۋ.
تاربيەلىلىگى: وتان سۇيگىشتىككە، ەلىن قورعايتىن شىنشىل ازامات بولۋعا تاربيەلەۋ.
ءتۇرى: ارالاس ساباق
ءادىسى: سۇراق جاۋاپ، تالداۋ، ىزدەنۋ.
كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر، كارتا
ساباقتىڭ ءجۇرۋ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى
پسيحولوگيالىق دايىندىق
ساباعىمىز باستالدى، بالالارعا پايدالى.
ءبارىن ۇعىپ الىڭدار، اڭگىمەگە زەر سالىڭدار.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
ب. تۇرسىنبايەۆ العاشقى كومەك
قانسونار ءبىرىنشى جاۋعان قاردى، اڭشىلى(«سونار» العاشقى جاۋعان قار دەپ اتايدى.)
ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ
قازاقستاندا قانداي اڭداردى اۋلاۋعا تيىم سالىنعان؟
IY. ماقسات قويۋ كەزەڭى:
1. ساباقتىڭ ماقساتىن تاقىرىبىن حابارلاۋ.
2. جاڭا ساباققا دايارلىعىن تەكسەرۋ. 2 - 3 سىنىپتاردا ش. مۇرتازانىڭ قانداي اڭگىمەلەرىن بىلەسىڭدەر؟
«بالا تۇرار»، «ينتەرنات قويماسى»، «قىزىل جەبە»
Y جاڭا ساباقتى مەڭگەرتۋ
كىرىسپە شەرحان مۇرتازا تۋرالى قىسقاشا تۇسىنىك.
شەرحان مۇرتازا: 1932جىلى جامبىل وبلىسى، جۋالى اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. ونىڭ «قىزىل جەبە» رومانى، «بەلگىسىز سولدات» رومانى، «قارا مارجان» دەگەن روماندارى بولعان.
- ال ەندى تۇرار رىسۇلبەكوۆ تۋرالى نە بىلەمىز؟ - تۇرار قانداي بالا بولعان؟
تۇرار زەرەك بالا ەكەن. تۇرار رىسقۇلبەكوۆ 1894ج - 1943ج مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى. 1916 جىلى توڭكەرىسكە قاتىسۋشى. قازىرگى الماتى وبلىسى تالعار اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1907ج - 1910ج تۇرار رىسقۇلبەكوۆ مەرەكەدەگى ورىس قازاق باستاۋىش مەكتەبىندە ال 1910ج - 1914ج پىشكەك (قاز بىشكەك) اۋىل شارۋاشىلىق ۋچيليششەسىندە وقيدى. باۋ-باقشا ماماندىعىن الادى.
قازاقستاندا بولىپ جاتقان اشتىق، ونىڭ سەبەپتەرى تۋرالى ستالينگە اشىق حات جازعان العاش تۇرار رىسقۇلبەكوۆ ەدى.
ءا) رەپرەسسيا دەگەن نە؟ رەپرەسسيا مەملەكەتتىڭ ءوز ازاماتتارىنا قولدانىلاتىن قاتاڭ جازالاۋ شاراسى.
ب) 1937ج - 1938جىلدارى قازاق زيالىلارى كەڭەس ۇكىمەتىنە قارسى ءۇمىت ناسيحات جۇرگىزدى دەگەن ايىپپەن قۋدالانىپ، رەپرەسسياعا ۇشىرادى. 105 مىڭ ادام قاماۋعا الىنىپ، ونىڭ 22مىڭى اتىلدى. بەلگىلى جازۋشى ش. مۇرتازانىڭ «قىزىل جەبە»، رومانىنان كەلتىرىلگەن ءۇزىندىنىڭ جالعاسىن وقۋ ارقىلى تۇراردىڭ جارقىن بەينەسىمەن تانىسۋدى جالعاستىرامىز.
YI. روماننىڭ ءۇزىندىسىن ءتۇسىنىپ جالعاستىرىپ وقۋ. ءماتىندى وقۋشىلارعا ءبولىپ وقىتۋ.
كارتامەن جۇمىس
(ازيا، ەۆروپا، افريكا، امەريكا، اۆستراليا، انتاريكتيدا، روسسيا)
تۇراردىڭ فاميلياسى قىرعىزبايەۆ بولىپ وزگەرگەنىن سەبەبى نەدە؟
YII. داپتەرمەن جۇمىس
تۇرار رىسقۇلبەكوۆ 1894جىلى 26جەلتوقاندا جەتىسۋ وبلىسى ۆەرنىي ۋەزىنە قاراستى شىعىس تالعار بولىسىندا دۇنيەگە كەلگەن.
اكەسى - رىسقۇل جىلقىايدار ۇلى قاراپايىم شارۋا. قيرگيز.
YIII. سەرگىتۋ ءساتى
اكە ءتىلىن الامىن،
انا ءتىلىن الامىن.
جاقسى وقۋ ماقساتىم،
تاۋداي ۇلكەن تالابىم.
IX. سوزدىك جۇمىسى
ءتىلماش، پيسار، اسپارا
X. شىعارماشىلىق جۇمىس
تۇرار تۋرالى شاعىن اڭگىمە جازۋ
XI. وي تولعانىس
ت - ءتارتىپتى
ۇ - ۇقىپتى
ر - ريالدى
ا - ادام
ر - ريزالادى
XII «بەس جول ولەڭ» ستراتەگياسى
زات ەسىم --------- تۇرار
سىن ەسىم ------- ەرجۇرەك، زەرەك
ەتىستىك ---------- وقىدى، جازدى،
سويلەم تۇرار ستالينگە حات جازعان.
اقىن
XIII سۇراققا جاۋاپ
كارتادان قانداي ەلدەرمەن تانىستىق؟
تۇراردىڭ فاميلياسى قىرعىزبايەۆ بولىپ وزگەرگەن سەبەبىن بىلەسىڭ بە؟
«سيبير» دەگەن كەزدە تۇرار نەگە ەلەڭ ەتە قالدى؟
ساحنايەن ارالىن نەگە سۇرادى دەپ ويلايسىڭ؟
اڭگىمە سوڭىندا جازۋشى قوڭىراۋ سىلدىرى نەگە ۇقساپ كەتتى دەپ جازادى؟ بۇل ءسوزدىڭ استارىنان نە ءتۇسىندىڭ؟
XIY. قورىتۋ
ءبىز نەنى ۇيرەندىك؟ ەلدەردىڭ، كولدەردىڭ اتتارىن داپتەرگە جاز.
ۇيگە. ءماتىننىڭ مازمۇنىن ايتۋ
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلارعا ش. مۇرتازانىڭ «بالا تۇرار» اتتى اڭگىمەسى بويىنشا قازاقتىڭ مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى تۇرار رىسقۇلبەكوۆ ومىرىمەن تانىستىرۋ.
دامىتۋشىلىعى: وقىپ ىزدەنىپ جۇمىس ىستەۋگە باۋلۋ، بايلانىستىرىپ سويلەۋگە، ويىن تۇجىرىمداي بىلۋگە قاسيەتىن دامىتۋ.
تاربيەلىلىگى: وتان سۇيگىشتىككە، ەلىن قورعايتىن شىنشىل ازامات بولۋعا تاربيەلەۋ.
ءتۇرى: ارالاس ساباق
ءادىسى: سۇراق جاۋاپ، تالداۋ، ىزدەنۋ.
كورنەكىلىگى: سۋرەتتەر، كارتا
ساباقتىڭ ءجۇرۋ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ ءبولىمى
پسيحولوگيالىق دايىندىق
ساباعىمىز باستالدى، بالالارعا پايدالى.
ءبارىن ۇعىپ الىڭدار، اڭگىمەگە زەر سالىڭدار.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن سۇراۋ
ب. تۇرسىنبايەۆ العاشقى كومەك
قانسونار ءبىرىنشى جاۋعان قاردى، اڭشىلى(«سونار» العاشقى جاۋعان قار دەپ اتايدى.)
ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ
قازاقستاندا قانداي اڭداردى اۋلاۋعا تيىم سالىنعان؟
IY. ماقسات قويۋ كەزەڭى:
1. ساباقتىڭ ماقساتىن تاقىرىبىن حابارلاۋ.
2. جاڭا ساباققا دايارلىعىن تەكسەرۋ. 2 - 3 سىنىپتاردا ش. مۇرتازانىڭ قانداي اڭگىمەلەرىن بىلەسىڭدەر؟
«بالا تۇرار»، «ينتەرنات قويماسى»، «قىزىل جەبە»
Y جاڭا ساباقتى مەڭگەرتۋ
كىرىسپە شەرحان مۇرتازا تۋرالى قىسقاشا تۇسىنىك.
شەرحان مۇرتازا: 1932جىلى جامبىل وبلىسى، جۋالى اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. ونىڭ «قىزىل جەبە» رومانى، «بەلگىسىز سولدات» رومانى، «قارا مارجان» دەگەن روماندارى بولعان.
- ال ەندى تۇرار رىسۇلبەكوۆ تۋرالى نە بىلەمىز؟ - تۇرار قانداي بالا بولعان؟
تۇرار زەرەك بالا ەكەن. تۇرار رىسقۇلبەكوۆ 1894ج - 1943ج مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرى. 1916 جىلى توڭكەرىسكە قاتىسۋشى. قازىرگى الماتى وبلىسى تالعار اۋدانىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1907ج - 1910ج تۇرار رىسقۇلبەكوۆ مەرەكەدەگى ورىس قازاق باستاۋىش مەكتەبىندە ال 1910ج - 1914ج پىشكەك (قاز بىشكەك) اۋىل شارۋاشىلىق ۋچيليششەسىندە وقيدى. باۋ-باقشا ماماندىعىن الادى.
قازاقستاندا بولىپ جاتقان اشتىق، ونىڭ سەبەپتەرى تۋرالى ستالينگە اشىق حات جازعان العاش تۇرار رىسقۇلبەكوۆ ەدى.
ءا) رەپرەسسيا دەگەن نە؟ رەپرەسسيا مەملەكەتتىڭ ءوز ازاماتتارىنا قولدانىلاتىن قاتاڭ جازالاۋ شاراسى.
ب) 1937ج - 1938جىلدارى قازاق زيالىلارى كەڭەس ۇكىمەتىنە قارسى ءۇمىت ناسيحات جۇرگىزدى دەگەن ايىپپەن قۋدالانىپ، رەپرەسسياعا ۇشىرادى. 105 مىڭ ادام قاماۋعا الىنىپ، ونىڭ 22مىڭى اتىلدى. بەلگىلى جازۋشى ش. مۇرتازانىڭ «قىزىل جەبە»، رومانىنان كەلتىرىلگەن ءۇزىندىنىڭ جالعاسىن وقۋ ارقىلى تۇراردىڭ جارقىن بەينەسىمەن تانىسۋدى جالعاستىرامىز.
YI. روماننىڭ ءۇزىندىسىن ءتۇسىنىپ جالعاستىرىپ وقۋ. ءماتىندى وقۋشىلارعا ءبولىپ وقىتۋ.
كارتامەن جۇمىس
(ازيا، ەۆروپا، افريكا، امەريكا، اۆستراليا، انتاريكتيدا، روسسيا)
تۇراردىڭ فاميلياسى قىرعىزبايەۆ بولىپ وزگەرگەنىن سەبەبى نەدە؟
YII. داپتەرمەن جۇمىس
تۇرار رىسقۇلبەكوۆ 1894جىلى 26جەلتوقاندا جەتىسۋ وبلىسى ۆەرنىي ۋەزىنە قاراستى شىعىس تالعار بولىسىندا دۇنيەگە كەلگەن.
اكەسى - رىسقۇل جىلقىايدار ۇلى قاراپايىم شارۋا. قيرگيز.
YIII. سەرگىتۋ ءساتى
اكە ءتىلىن الامىن،
انا ءتىلىن الامىن.
جاقسى وقۋ ماقساتىم،
تاۋداي ۇلكەن تالابىم.
IX. سوزدىك جۇمىسى
ءتىلماش، پيسار، اسپارا
X. شىعارماشىلىق جۇمىس
تۇرار تۋرالى شاعىن اڭگىمە جازۋ
XI. وي تولعانىس
ت - ءتارتىپتى
ۇ - ۇقىپتى
ر - ريالدى
ا - ادام
ر - ريزالادى
XII «بەس جول ولەڭ» ستراتەگياسى
زات ەسىم --------- تۇرار
سىن ەسىم ------- ەرجۇرەك، زەرەك
ەتىستىك ---------- وقىدى، جازدى،
سويلەم تۇرار ستالينگە حات جازعان.
اقىن
XIII سۇراققا جاۋاپ
كارتادان قانداي ەلدەرمەن تانىستىق؟
تۇراردىڭ فاميلياسى قىرعىزبايەۆ بولىپ وزگەرگەن سەبەبىن بىلەسىڭ بە؟
«سيبير» دەگەن كەزدە تۇرار نەگە ەلەڭ ەتە قالدى؟
ساحنايەن ارالىن نەگە سۇرادى دەپ ويلايسىڭ؟
اڭگىمە سوڭىندا جازۋشى قوڭىراۋ سىلدىرى نەگە ۇقساپ كەتتى دەپ جازادى؟ بۇل ءسوزدىڭ استارىنان نە ءتۇسىندىڭ؟
XIY. قورىتۋ
ءبىز نەنى ۇيرەندىك؟ ەلدەردىڭ، كولدەردىڭ اتتارىن داپتەرگە جاز.
ۇيگە. ءماتىننىڭ مازمۇنىن ايتۋ
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: كۇش مومەنتى. اينالاتىن دەنەنىڭ تەپە تەڭدىك شارتى. ءيىندى تارازىلار.
