InfoHub Logo

ءبىر كۇنى سىرىمنىڭ كەلە جاتقانىن كورىپ، كۇتىنىپ تۇرعان قۇداعيلارى كوز كورىم جەردەن الدىنان شىعادى، قۇداعي حانىم ءتاجىم ەتىپ سالەم بەرىپ، سىرىمنىڭ اتىنىڭ شىلبىرىنان ۇستاپ، ورداعا قاراي جەتەكتەي بەرگەندە، سىرىم:

— قۇداعي! كىشكەنە سابىر ەتىڭىز، ءسىز، انا باسىڭىزداعى تاقياڭىزدى الىڭىزشى، — دەپتى. قۇداعي باسىنان تاقياسىن العان سوڭ، مىنا بۇرىمىڭىزدىڭ ءبىر تالىن جۇلىڭىزشى، — دەپتى. قۇداعي باس كيىمىن الىپ بۇرىمىنان ءبىر تال شاشىن جۇلىپ الىپتى، سوندا سىرىم ايتىپتى:

— ال، قۇداعي، ءسىز دە شاشىڭىزدى جالعىز تالداپ جۇلا بەرىڭىز، مەن دە اتىمنىڭ جالىن ءبىر تالداپ جۇلا بەرەيىن. قاشان ءسىزدىڭ باسىڭىزداعى شاش پەن مەنىڭ اتىمنىڭ جالى تاۋسىلادى، سوندا عانا مەن سىزدىكىنە بارىپ قوناق بولامىن، — دەپتى. حانىم شىلبىردى قويا بەرەدى. سىرىم دا جونىنە جۇرە بەرەدى. وسىلايشا، حان مەن سىرىمنىڭ ارازدىقتارى باسىلماي، ءدۇرداراز بولىپ جۇرەدى. ءبىر جىل وتەدى، ەكى جىل وتەدى، حان مەن سىرىمدى تاتۋلاستىرۋعا ەشكىمنىڭ دە جۇرەگى داۋلامايدى، باتىلى بارمايدى.

بيلەر ارى-بەرى ويلانىپ، اقىلىن تابا المايدى. سىرىمعا ەڭكەي دەيىن دەسە، حان سىرىمدى ايداتىپ جىبەرەدى. حانعا ەڭكەي دەيىن دەسە، قورقادى. ءسويتىپ جۇرگەندە، شەركەش تۇرمامبەت بي ەكەۋىڭدى تاتۋلاستىرامىن دەپ حاندى دا، سىرىمدى دا ءبىر توبەنىڭ باسىنا شاقىرادى. سىرىم دا، حان دا ءوز جولداستارىمەن بەلگىلى مەرزىمدە توبەنىڭ باسىنا كەلىپ، ەكى بولەك وتىرىسادى. سوندا تۇرمامبەت قولىندا تاياعى بار توپتىڭ اراسىنان ولاي ءبىر، بۇلاي ءبىر قايتالاپ تومەن قاراپ، قالاي ءسوز باستاۋدىڭ رەتىن تاپپاي، سەندەلىپ ءجۇرىپتى دە قويىپتى. تاماعىن كەنەپ سىرىمنىڭ قاسىنا كەلىپ بي توقتاي بەرگەندە، سىرىم تۇرىپ:

— ەي، تۇرەكە، مۇمكىن بوسا، سىزدەن سۇرايتىن ەكى اۋىز ءسوزىم بار، — دەپتى. تۇرمامبەت:

— ە، سىرىم باتىر، سۇراڭىز، — دەيدى. سوندا سىرىم:

— ءبىرىنشى، جالعىز اتتى جولاۋشى ەلگە قونا ما؟ جوق بولماسا، كول ۇشقان قۇسقا قونا ما؟ جوق بولماسا، جالعىز اتتى جولاۋشىعا ەل قونا ما؟ — دەپ سۇراپتى. تۇرمامبەت:

— جالعىز اتتى جولاۋشى ەلگە قونادى، — دەپتى. سىرىم سوندا «تورەڭە باس» دەپتى. سونان سوڭ سىرىم:

— ەكىنشى سۇراۋىم، ۇشقان قۇس كولگە قونا ما؟ جوق بولماسا، كول ۇشقان قۇسقا قونا ما؟ — دەپتى. سوندا بي:

— سىرىم باتىر، ۇشقان قۇس كولگە قونادى عوي! — دەپتى. سىرىم تاعى «تورەگە باس» دەگەندە، ونسىز دا ىزالانىپ جارىلعالى وتىرعان نۇرالى حان ءبىر توپ نوكەرلەرىمەن جيىننان تۇرا جونەلدى. بۇكىل حالىق سىرىمنىڭ قاسىندا قالادى. ءبىراز اقىلداسىپ، حالىق تا تاراسىپ، اتتارىنا مىنەدى. تۇرمامبەت بىر-ەكى جولداستارىمەن كەتىپ بارا جاتادى. كۇن ىستىق ەكەن، كولدەنەڭ ءبىر شاڭ كورىنەدى. بايقاسا، شاۋىپ كەلە جاتقان نۇرالىلار ەكەن. ۇزەڭگى تىرەي تۇرا قالىسىپتى. نۇرالى تۇرىپ:

— ەي، نۇرالى، سەن وسى ءسوزدى نەگە تايانىپ سويلەپ تۇرسىڭ، تايانىپ تۇرعانىڭ سەنىڭ وتىز ۇلىڭ با؟ حاننىڭ ءوز بالالارى ون سەگىز ەكەن، مالشى-ەنشىلەستەرىمەن وتىز بولسا كەرەك. سەن قايدان ءبىلدىڭ، بالكي، سەن قىرىق ۇلدىعا جولىعارسىڭ، بولماسا ءبىر قىلدىعا جولىعارسىڭ، — دەيدى. نۇرالى ەشتەڭە ايتپاستان، اتىنىڭ باسىن بۇرىپ تاعى دا شابا جونەلىپتى.

وقۋعا كەڭەس بەرەمىز:

سىرىم باتىردىڭ شەشەندىك سوزدەرى

سىرىمعا اناسىنىڭ ايتقانى (I نۇسقا)

بايباقتى سىرىم باتىردىڭ اكەسىنىڭ اتىن دات دەپ قويۋدىڭ سىرى؟

---