ءسوز تىركەسى بىلدىرەتىن سينتاكسيستىك قاتىناستار
ساباقتىڭ تاقىرىبى: ءسوز تىركەسى بىلدىرەتىن سينتاكسيستىك قاتىناستار
انىقتاۋىشتىق قاتىناس
ساباقتىڭ ماقساتى: ا) ءسوز تىركەسى بىلدىرەتىن سينتاكسيستىك قاتىناستاردى جانە ونىڭ تۇرلەرىن ءتۇسىندىرۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ؛
ءا) ءوز ۇلتىنىڭ ءتىلىن، رۋحاني بايلىعىن قۇرمەتتەۋ، تاپقىرلىققا باۋلۋ، ادامگەرشىلىك، ەستەتيكالىق تاربيە بەرۋ؛
ب) ساباق بارىسىندا وقۋشىلاردى ساۋاتتى، كوركەم جازۋعا داعدىلاندىرۋ؛
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق – جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، تالداۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ۇلەستىرمەلى كەسپە قاعازدار، تابليسالار
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تۇگەلدەۋ، وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ. سىنىپتىڭ تازالىعىنا كوڭىل ءبولۋ. وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ:
وتكەن تاقىرىپتاردى قايتالاۋ.
1. جالعاۋلار ارقىلى سوزدەردىڭ بايلانىسى قالاي بولادى؟
2. ماتاسۋدىڭ بايلانىسۋ ءتاسىلى قانداي؟
3. جاناسۋ قاي ءسوز تابىمەن تىركەسىپ كەلەدى؟
ءىىى. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ:
ءسوز تىركەسىنىڭ باعىنىڭقى سىڭارى مەن باسىڭقى سىڭارى ءوزارا بەلگىلى ءبىر گرامماتيكالىق ماعىنانى ءبىلدىرىپ، سوعان سايكەس بەلگىلى ءبىر سينتاكسيستىك قاتىناستا جۇمسالادى. ءسوز تىركەستەرىنىڭ سىڭارلارى اراسىنداعى گرامماتيكالىق ماعىنا جاعىنان ءۇش ءتۇرلى سينتاكسيستىك قاتىناستىڭ شەڭبەرىندە كورىنەدى.
ماتاسا، قابىسا بايلانىسقان ەسىمدى ءسوز تىركەستەرىنىڭ سىڭارلارى ءبىر - بىرىمەن انىقتاۋىشتىق قاتىناستا جۇمسالادى. باسىڭقى سىڭاردان باعىنىڭقى سىڭارعا كىمنىڭ؟ نەنىڭ؟ قانداي؟ نەشىنشى؟ سياقتى سۇراقتارى قويىلادى: بالانىڭ كىتابى، بويشاڭ جىگىت
جاتتىعۋمەن جۇمىس:
1. 252 - جاتتىعۋ. انىقتاۋىشتىق قاتىناستاعى ءسوز تىركەستەرىن تاۋىپ، سۇراق قويۋ ارقىلى تۇرلەرىنە، بايلانىسۋ تاسىلدەرىنە قاراي تالداڭدار.
2. ماتاسا، قابىسا بايلانىسقان ەسىمدى تىركەستەرگە 5 مىسال ويلاپ جازىڭدار.
3. «كوڭىلدى كوكتەم» تاقىرىبىنا ءماتىن قۇراستىرىپ جازىڭدار.
ءىۇ. ءبىلىمدى بەكىتۋ: وقۋشىلاردىڭ تۇسىنبەگەن سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرەمىن. وقۋشىلارعا بىرنەشە سۇراقتار قويامىن.
1. سينتاكسيس دەگەنىمىز نە؟
- ءسوز تىركەسى تۋرالى، سويلەم تۋرالى عىلىم.
2. سوزدەردىڭ بايلانىسۋ تاسىلدەرىن اتا:
- ورىن ءتارتىبى، ينتوناسيا، جالعاۋ ارقىلى، شىلاۋ ارقىلى.
3. ەسىمدى، ەتىستىكتى ءسوز تىركەستەرى قالاي جاسالادى؟
- باسىڭقى سىڭارلارى ەسىم نە ەتىستىك بولۋىنا قاراي.
4. ءسوز تىركەسىنىڭ بايلانىسۋ تۇرلەرىن اتا:
- قيىسۋ، ماتاسۋ، مەڭگەرۋ، قابىسۋ، جاناسۋ.
5. قيىسۋ قالاي جاسالادى؟
- باستاۋىش پەن بايانداۋىشتىڭ جاق - جاعىنان ۇيلەسە بايلانىسۋى.
6. ماتاسۋ دەگەنىمىز نە؟
- ىلىك سەپتىك پەن تاۋەلدىك جالعاۋدىڭ بايلانىسى.
7. مەڭگەرۋ قانداي سەپتىكتەر ارقىلى جاسالادى؟
- بارىس، تابىس، جاتىس، شىعىس، كومەكتەس سەپتىكتەرى ارقىلى.
8. قابىسۋ مەن جاناسۋدى قالاي اجىراتامىز؟
- قابىسۋ ورىن ءتارتىبى ارقىلى، جاناسۋ ىرگەلەس نەمەسە الشاق تۇردە بايلانىسادى.
9. انىقتاۋىشتىق قاتىناس دەگەنىمىز نە؟
ماتاسا، قابىسا بايلانىسقان ەسىمدى ءسوز تىركەستەرى.
ءۇ. ۇيگە تاپسىرما: انىقتاۋىشتىق قاتىناسقا كوركەم شىعارمادان بىرنەشە سويلەم جازىپ كەلىڭدەر.
ءۇى. ءبىلىمدى باعالاۋ: وقۋشىلاردىڭ ىنتاسىنا قاراي بىلىمدەرى باعالانادى.
انىقتاۋىشتىق قاتىناس
ساباقتىڭ ماقساتى: ا) ءسوز تىركەسى بىلدىرەتىن سينتاكسيستىك قاتىناستاردى جانە ونىڭ تۇرلەرىن ءتۇسىندىرۋ ارقىلى وقۋشىلاردىڭ ساباققا دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ؛
ءا) ءوز ۇلتىنىڭ ءتىلىن، رۋحاني بايلىعىن قۇرمەتتەۋ، تاپقىرلىققا باۋلۋ، ادامگەرشىلىك، ەستەتيكالىق تاربيە بەرۋ؛
ب) ساباق بارىسىندا وقۋشىلاردى ساۋاتتى، كوركەم جازۋعا داعدىلاندىرۋ؛
ساباقتىڭ ءتۇرى: ءداستۇرلى ساباق
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق – جاۋاپ، ءتۇسىندىرۋ، تالداۋ
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: ۇلەستىرمەلى كەسپە قاعازدار، تابليسالار
ءپانارالىق بايلانىس: ادەبيەت
ساباقتىڭ بارىسى: ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى:
وقۋشىلارمەن امانداسۋ، تۇگەلدەۋ، وقۋ قۇرالدارىن تەكسەرۋ. سىنىپتىڭ تازالىعىنا كوڭىل ءبولۋ. وقۋشىلاردىڭ زەيىنىن ساباققا اۋدارۋ.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسىن پىسىقتاۋ:
وتكەن تاقىرىپتاردى قايتالاۋ.
1. جالعاۋلار ارقىلى سوزدەردىڭ بايلانىسى قالاي بولادى؟
2. ماتاسۋدىڭ بايلانىسۋ ءتاسىلى قانداي؟
3. جاناسۋ قاي ءسوز تابىمەن تىركەسىپ كەلەدى؟
ءىىى. جاڭا ساباقتى ءتۇسىندىرۋ:
ءسوز تىركەسىنىڭ باعىنىڭقى سىڭارى مەن باسىڭقى سىڭارى ءوزارا بەلگىلى ءبىر گرامماتيكالىق ماعىنانى ءبىلدىرىپ، سوعان سايكەس بەلگىلى ءبىر سينتاكسيستىك قاتىناستا جۇمسالادى. ءسوز تىركەستەرىنىڭ سىڭارلارى اراسىنداعى گرامماتيكالىق ماعىنا جاعىنان ءۇش ءتۇرلى سينتاكسيستىك قاتىناستىڭ شەڭبەرىندە كورىنەدى.
ماتاسا، قابىسا بايلانىسقان ەسىمدى ءسوز تىركەستەرىنىڭ سىڭارلارى ءبىر - بىرىمەن انىقتاۋىشتىق قاتىناستا جۇمسالادى. باسىڭقى سىڭاردان باعىنىڭقى سىڭارعا كىمنىڭ؟ نەنىڭ؟ قانداي؟ نەشىنشى؟ سياقتى سۇراقتارى قويىلادى: بالانىڭ كىتابى، بويشاڭ جىگىت
جاتتىعۋمەن جۇمىس:
1. 252 - جاتتىعۋ. انىقتاۋىشتىق قاتىناستاعى ءسوز تىركەستەرىن تاۋىپ، سۇراق قويۋ ارقىلى تۇرلەرىنە، بايلانىسۋ تاسىلدەرىنە قاراي تالداڭدار.
2. ماتاسا، قابىسا بايلانىسقان ەسىمدى تىركەستەرگە 5 مىسال ويلاپ جازىڭدار.
3. «كوڭىلدى كوكتەم» تاقىرىبىنا ءماتىن قۇراستىرىپ جازىڭدار.
ءىۇ. ءبىلىمدى بەكىتۋ: وقۋشىلاردىڭ تۇسىنبەگەن سۇراقتارىنا جاۋاپ بەرەمىن. وقۋشىلارعا بىرنەشە سۇراقتار قويامىن.
1. سينتاكسيس دەگەنىمىز نە؟
- ءسوز تىركەسى تۋرالى، سويلەم تۋرالى عىلىم.
2. سوزدەردىڭ بايلانىسۋ تاسىلدەرىن اتا:
- ورىن ءتارتىبى، ينتوناسيا، جالعاۋ ارقىلى، شىلاۋ ارقىلى.
3. ەسىمدى، ەتىستىكتى ءسوز تىركەستەرى قالاي جاسالادى؟
- باسىڭقى سىڭارلارى ەسىم نە ەتىستىك بولۋىنا قاراي.
4. ءسوز تىركەسىنىڭ بايلانىسۋ تۇرلەرىن اتا:
- قيىسۋ، ماتاسۋ، مەڭگەرۋ، قابىسۋ، جاناسۋ.
5. قيىسۋ قالاي جاسالادى؟
- باستاۋىش پەن بايانداۋىشتىڭ جاق - جاعىنان ۇيلەسە بايلانىسۋى.
6. ماتاسۋ دەگەنىمىز نە؟
- ىلىك سەپتىك پەن تاۋەلدىك جالعاۋدىڭ بايلانىسى.
7. مەڭگەرۋ قانداي سەپتىكتەر ارقىلى جاسالادى؟
- بارىس، تابىس، جاتىس، شىعىس، كومەكتەس سەپتىكتەرى ارقىلى.
8. قابىسۋ مەن جاناسۋدى قالاي اجىراتامىز؟
- قابىسۋ ورىن ءتارتىبى ارقىلى، جاناسۋ ىرگەلەس نەمەسە الشاق تۇردە بايلانىسادى.
9. انىقتاۋىشتىق قاتىناس دەگەنىمىز نە؟
ماتاسا، قابىسا بايلانىسقان ەسىمدى ءسوز تىركەستەرى.
ءۇ. ۇيگە تاپسىرما: انىقتاۋىشتىق قاتىناسقا كوركەم شىعارمادان بىرنەشە سويلەم جازىپ كەلىڭدەر.
ءۇى. ءبىلىمدى باعالاۋ: وقۋشىلاردىڭ ىنتاسىنا قاراي بىلىمدەرى باعالانادى.
You Might Also Like
-
ماقساتى: تانىمدىلىق: قازاقتىڭ ۇلتتىق ويىندارىن، سالت - داستۇرلەرى بويىنشا العان بىلىمدەرىن تەكسەرۋ؛
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: WordPad ماتىندىك باعدارلاماسىمەن پراكتيكالىق جۇمىس جاساۋ
