سۇيىسپەنشىلىك نۇرىمەن
شقو، اباي اۋدانى، سارجال اۋىلى
ءوزىن-وزى تانۋ ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
جاكتايەۆا دينارا
1-جۇرگىزۋشى
اق كوڭىلدى، مەيىرىمدى
سايامىز دا پانامىز
71 جاسقا كەلىپتى
مىنەكەي سارا اپامىز
2-جۇرگىزۋشى
ءوزىن-وزى تانۋ باعدارىن
ءپان قىلىپ ءبارىن كىرگىزگەن
جان سارايىن ءسابيدىڭ
كۇلكىگە ماڭگى كومگىزگەن
ءى «شاتتىق شەڭبەرى» ءبولىمى
1-جۇرگىزۋشى
- سالەمەتسىزدەر مە، بۇگىنگى «سۇيىسپەنشىلىك نۇرىمەن» اتتى كەشكە جينالعان قاۋىم، وقۋشىلار، ۇلاعاتتى ۇستازدار مەن اتا-انالار.
2-جۇرگىزۋشى
- سىزدەردىڭ كۇلىمدەگەن كوزدەرىڭىز بەن بۇل-بۇل جانعان جۇزدەرىڭدى كورىپ قۋانىپ تۇرمىز. سوندىقتان كەشىمىزدى باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر.
1-جۇرگىزۋشى
ال، بالالار، كەلىڭدەر!
شەڭبەر جاساپ تۇرايىق
2-جۇرگىزۋشى
ءمۇعالىمنىڭ ايتقانىن مۇقياتتى ۇعايىق.
1-جۇرگىزۋشى
- بالالار ءبارىمىز «شاتتىق شەڭبەرىنە» تۇرىپ، اسەم انمەن كوڭىل كۇيىمىزدى كوتەرىپ الايىق.
2-جۇرگىزۋشى
- ءبارىمىز ەركەجانمەن قوسىلىپ «باقىتتى قۇربىلار» ءانىن بىرگە شىرقايىق.
راحمەت ەركەجان. ساعان العىسىمىز رەتىندە كەشىمىزدەن ەستەلىك تارتۋ ەتەمىز. (1)
ءىى «ونەگەلى وتباسى» ءبولىمى
1-جۇرگىزۋشى
مىنە، قاراڭىز، جانۇيا
ورلەگەن ورگە ءار تاسى
2-جۇرگىزۋشى
اۋىلىما تانىمال
بەرەكەلى وتباسى
1-جۇرگىزۋشى
- قۇرمەتتى كورەرمەندەر ءبىز كەلەسى كەزەكتى «ونەگەلى وتباسى» بولىمىنە بەرەمىز.
- بالالار اۋىلىمىزداعى قۇدايبەرگەنوۆتەر اۋلەتى جايلى بىلەمىسىڭدەر؟ ولاي بولسا ءبىز وسى جانۇيانى «ونەگەلى وتباسى» دەپ تانىپ، ولاردان سۇحبات الىپ قايتقان بولاتىنبىز. بارلىعىمىز ەكرانعا نازار اۋدارايىق. (ۆيدەوروليك)
2-جۇرگىزۋشى
- وسى سۇحباتىمىزدىڭ كەيىپكەرى 4 بالانىڭ اناسى، ارداگەرلەر ءانسامبلىنىڭ مۇشەسى، مەكتەبىمىزدە 33 جىل ەڭبەك ەتىپ كەلە جاتقان ساقان سقاققىزىن ورتامىزعا شاقىرىپ، بىر-ەكى اۋىز تىلەك، لەبىزىن تىڭداساق.
راحمەت سىزگە، كەڭەستەي بالاڭىزدىڭ جەتىستىكتەرى وسى بالالارعا ۇلگى بولار دەپ سەنەمىز، سىزگە العىسىمىز رەتىندە كەشىمىزدەن ەستەلىك تارتۋ ەتەمىز.
ءىىى «تىنىشتىق ءساتى»
1-جۇرگىزۋشى
ال قانەكي بالالار
بويدى ەركىن جازايىق
2-جۇرگىزۋشى
سەرگىتەيىك كۇش جيناپ
شارشاعاندى باسايىق
1-جۇرگىزۋشى
- قانە، بالالار، ورتاعا جايعاسايىق. (1-سىنىپ وقۋشىلىرى شاقىرىلادى)
2-جۇرگىزۋشى
- كوزىمىزدى جۇمىپ، ءۇنتاسپاعا قۇلاق شالايىق. ەستىگەندەرىمىزدى كوز الدىمىزعا ەلەستەتۋگە تىرىسايىق. (رەلاكساسيا ويناتىلادى)
- قانداي اسەر الدىڭدار؟
- راحمەت، بالالار. سەندەرگە العىس رەتىندە ەستەلىك تارتۋ ەتەمىز. ورىندارىڭا جايعاسىڭدار.
IV «ترەنينگ»
1-جۇرگىزۋشى
- ەندى وسى كەشتەگى بارلەرىڭىزگە سەرگىتۋ ءساتىن ۇيىمداستىرساق.
-1-جاتتىعۋىمىز «دەنە مۇشەلەرىن قوزعالتۋ» دەپ اتالادى. ءقازىر سىزدەرگە اۋەندەر ويناتىلادى، ال سىزدەر ورىندارىڭىزدان تۇرىپ، اۋەننىڭ ىرعاعىمەن الماگۇلدىڭ ايتقاندارىن ورىندايسىزدار. بۇلجىتپاي ورىنداعان قاتىسۋشىعا سىيلىعىمىز بار. كەلىسىپ الساق، كەتتىك وندا. (اۋەندەر ويناتىلادى)
1-جۇرگىزۋشى
1. باستارىڭىزبەن عانا بيلەڭىزدەر.
2. مويىندارىڭىزدى قوسىپ بيلەڭىزدەر.
3. ىيىقتارىڭىزدى قوسىپ بيلەڭىزدەر
4. قولىمىزدى قوسىپ بيلەيمىز
5. بەلدى قوسىپ بيلەيمىز.
6. اياقتارىمىزدى قوسىپ بيلەيمىز.
2-جۇرگىزۋشى
تاماشا! بۇلجىتپاي ورىنداعان قوناعىمىزعا سىيلىق بەرىلسىن. (1)
1-جۇرگىزۋشى
2-جاتتىعۋىمىز «ويلانۋعا ارنالعان بالىقتار» دەپ اتالادى. توپتىڭ ءار قاتىسۋشىسى سەبەتتەن بالىق اۋلايدى، بالىقتىڭ ارتىنداعى اياقتالماعان سويلەمدى ءوز سوزدەرىمەن جالعاستىرادى.
1. ەڭ ۇلكەن قورقىنىش – بۇل. . .
2. مەن مىناداي ادامدارعا سەنبەيمىن. . .
3. مەن رەنجيمىن، ەگەر. . .
4. مەن ۇناتپايمىن، ەگەر. . .
5. ماعان كوڭىلسىز، ەگەر. . .
6. ەگەر ماعان داۋىس كوتەرسە، مەن. . .
7. مەن قارسىلاسقان. . .
8. ەگەر مەن سەنىمسىز بولسام، وندا. . .
9. ەگەر مەن كىنالى بولسام، وندا. . .
10. ەگەر اتا-انام ماعان سەنىم ارتسا، وندا . . .
11. ىنىممەن ءبىر زاتقا تالاسىپ قالساق، . . .
2-جۇرگىزۋشى
3-جاتتىعۋىمىز «3 ءتۇرلى سويلەسۋ» دەپ اتالادى. 6 قاتىسۋشى ورتاعا شىقسىن. بەرىلگەن تاپسىرما بويىنشا اڭگىمەلەسىپ كورىڭىزدەر.
1. ارقامەن ارقانى تىرەستىرىپ سويلەسۋ
2. ءبىرى تۇرىپ، ءبىرى وتىرىپ سويلەسۋ
3. كوزبە-كوز سويلەسۋ
1-جۇرگىزۋشى
ءوز اسەرلەرىڭىزدى ايتساڭىزدار.
2-جۇرگىزۋشى
4-جاتتىعۋىمىز «سيقىرلى قاپشىق» دەپ اتالادى. ءار وقۋشى الماگۇلدىڭ قولىنداعى قاپشىقتان، قولدارىمەن سيپاپ - سەزۋ ارقىلى قولىنا قانداي ويىنشىق ىلىنگەنىن ايتادى. دۇرىس تاپسا ەكىنشىسىن دە تاۋىپ بەرۋ كەرەك.
V «سىيلىق تارتۋ» ءبولىمى.
1-جۇرگىزۋشى
ۇستازدار مەن اتا-انامىز اركەزدە
بولعان بىزگە پانامىز دا سايامىز
2-جۇرگىزۋشى
قۇتتىقتايىق ولاردى
ءبىز دە سىيلىق جاسايمىز
1-جۇرگىزۋشى
بالالار، كەلەسى ءبولىم «سىيلىق تارتۋ» دەپ اتالادى. بارلەرىڭ ۇستەلگە جايعاسىپ، بەرىلگەن زاتتاردان سىيلىق جاساپ، ىشىنە جىلى سوزدەردى سالىپ، ءوز قالاۋلارىڭ بويىنشا تابىس ەتەسىڭدەر.
2-جۇرگىزۋشى
ال ءبىز ەكرانعا نازار اۋدارايىق. (ۆيدەوروليك «تاڭىرمەن سۇحباتتاسۋ»)
- جاقسى، راحمەت بالالار.
VI «جاعداياتتى شەشىپ كور» ءبولىمى
1-جۇرگىزۋشى
ويلانايىق، بالالار
پىكىرىڭدى ايت بارشاعا
2-جۇرگىزۋشى
جاعداياتتار بەرەيىك
ويىڭدى سال ورتاعا
1-جۇرگىزۋشى
- ءقازىر سىزدەرگە مەكتەپ وقۋشىلارى، ومىردە ءجيى كەزدەسەتىن كورىنىس كورسەتپەك. ولاردىڭ سىزدەرگە قويار سۇراقتارى دا بار. سولاردى تىڭداپ، شەشىمىن تاۋىپ كورسەك.
2-جۇرگىزۋشى
اركىمدى ءوز ويىن اشىق ايتۋعا شاقىرامىز. دۇرىس شەشكەندەرگە سىيلىق بەرىلەدى.
1. مەن بۇگىن اتەشتەي شوقىسىپ جاتقان ەكى بالانى اراشالاپ الدىم. ونىڭ بىرەۋى كىشكەنتاي بولعانىمەن ۇلكەنىنىڭ جاعاسىنا جارماسىپ جاتىر. شاقىرىپ ەدىم، باستارى سالبىراپ الدىما كەلدى. ۇلكەنىندە ءۇن جوق، كىشكەنتايى بۋلىعىپ جىلايدى. ءبىرىنشى قول جۇمساعانى ۇلكەنى ەكەن. ۇلكەنى جاۋاپ بەرۋى ءتيىس قوي. ءبىراق ۇلكەنى بىلاي دەپ تۇر: «ول مەنىڭ ءىنىمدى ۇرىپ-سوعادى. ءتىپتى كۇن بەرمەيدى. ونىڭ كىتاپشالارىن تارتىپ الىپتى. مەن ودان ءىنىمدى ۇرىپ-سوقپاۋىن قايتا-قايتا ءوتىندىم، ال ول تىڭدامايدى»
سۇراق: بۇل ەكى بالانىڭ قايسىنىكى دۇرىس؟ سىزدەر قالاي تالقىلار ەدىڭىزدەر؟
جاۋاپ: بۇل سيتۋاسيادا مەن ۇلكەن بالانىڭ ءوز بەتىمەن تارتىپكە شاقىرعانىن قۇپتاماس ەدىم. بۇل بالالاردىڭ كلاسس جەتەكشىسى بار، سەن سول كىسىگە ايتتىڭ با؟ وسىنداي كونفليكت جاعدايدى كلاسس جەتەكشى ارقىلى شەشۋ كەرەك. ەگەردە كەرەك بولسا اتا-اناسى ارقىلى دا سويلەسۋگە بولادى.
2. ءبىر كۇنى 6 كلاسس وقۋشىلارىن كلاسس جەتەكشىسى روزا اپاي جەمىس جيناۋعا شارۋاشىلىق جۇمىسىنا كومەكتەسۋگە شاقىردى. جۇمىسقا بارۋعا وقۋشىلاردىڭ بارلىعى جينالدى. تەك قانا ءالي كەلمەدى. كلاسس جەتەكشىسى ءاليدىڭ ۇيىنە دوستارىن جىبەرىپ ەدى، ۇيىندە ەشكىم جوق ەكەن دەپ قايتىپ كەلدى. كەشكە قاراي وقۋشىلاردىڭ ءبارى جۇمىستان ورالدى. وقۋشىلار شارۋا قوجالىعى جۇمىسىنا كومەكتەسىپ، العىستارىن الىپ قايتتى. ەرتەڭىندە ساباققا بارعان سوڭ روزا اپاي مەن وقۋشىلار اليدەن نەگە جۇمىسقا كەلمەگەندىگىن سۇرادى. ءالي جۇمىسقا ماماسىنىڭ جىبەرمەگەندىگىن ايتتى. ءاليدىڭ ماماسىن شاقىرىپ كەلىپ، بولعان جايدى باياندادى. ماماسىنىڭ ايتۋى بويىنشا ءاليدىڭ ايتقانى وتىرىك بولىپ شىقتى. ول جۇمىسقا بارامىن دەپ، ماماسىن الداپ، ماماسى جۇمىسقا كەتكەن سوڭ، كورشى بالالارمەن ويناپ كەتكەن. سول كۇنى ول جۇمىستان كەلدىم دەپ كەش ورالعان. ءاليدىڭ بۇل ىسىنە دوستارى قىنجىلدى.
سۇراق: ءالي سياقتى بالالار تۋرالى ءسىزدىڭ ويىڭىز قانداي؟ سىنىپتا قانداي جۇمىستار اتقارىپ، قانداي شارا قولدانار ەدىڭىز؟
جاۋاپ: وقۋشىلار ءاليدىڭ جۇمىسقا كەلمەگەنىن ءبىلىپ كلاسس جينالىسىندا تالقىلاۋ كەرەك، قوعامدىق پىكىر تۋعىزۋ ارقىلى ءاربىر وقۋشىنىڭ ويى تىڭدالىپ، ءاليدى ۇيالتۋ، ەسكەرتۋ ادىستەر ارقىلى تارتىپكە شاقىرۋ قاجەت. ەگەردە وقۋشىلار ءاليدى سىنعا السا، ول ءوزىنىڭ جاساعان قاتەلىگىنە ويلانىپ بارىپ تۇزەلۋى مۇمكىن.
3. ءبىر قولىندا بيدونى بار، ءبىر قولىندا ازىق-تۇلىك سۋمكاسىن ۇستاعان كەمپىر كىسى ستۋدەنتتەر جاتاقحاناسى جانىنان وتە بەرگەندە، داۋلىعا سويلەسىپ كەلە جاتقان قىز بەن جىگىتى ارالاس ءبىر توپ ستۋدەنتتەر الگى قاريانى باسىپ كەتە جازدادى.
–ويباي، شىراقتارىم-اۋ، كوزدەرىڭە قارامايسىڭدار ما؟! – دەگەن ۇلكەن كىسىنىڭ ەسكەرتپەسىنە سىرىقتاي ۇزىن، كوپ ايلار بويى قايشى كورمەگەن ۇرپەك شاشى قۇلاعى مەن جەلكەسى تۇگەل جاۋىپ، قوبىراتىپ ءوسىرىپ جىبەرگەن، تايراڭداعان بەزەۋ بەت جىگىت.
- كوزىمىز وقۋدا بابۋشكا، – دەپ ەدى، الگىنىڭ موينىنا اسىلىپ كەلە جاتقان، تار شالبار كيگەن شي بۇت قىزدان باستاپ، ءبارى قوسىلىپ كەڭ كوشەنى باستارىنا كوتەرە داراقى قارقىلداپ جونەلە بەردى.
-وسى كۇنگى جاستار-اي! نە بوپ بارادى وزدەرى؟ – دەپ جاڭاعىلاردىڭ ىزىنە قاراپ ءالسىن-السىن باسىن شايقاۋمەن كەمپىر دە جونىنە كەتتى.
سۇراق: وسى ارادا قانداي شەشىم شىعارۋعا بولادى؟
جاۋاپ: قازاقتىڭ ماقالىندا «اتاڭا نە ىستەسەڭ، الدىڭا سول كەلەدى» دەپ، جاڭاعى سەرەيگەن جىگىت پەن سىيدىعان قىز دا ءتىرى جۇرسە، ءبىر زامانداردا قاۋساعان شال، شۇڭكيگەن كەمپىر بولارى حاق. سوندا وزدەرىن جاڭاعىداي ادەپسىز جاستار تاپتاپ كەتە جازداسا قايتەر ەدى؟
جاڭاعى جىگىتتى قوشەمەتپەن قاسىنداعىلارى تەگىس كۇلدى. سوندا وسىلاردىڭ ىشىنەن: «قوي مۇنىمىز ۇيات ەمەس پە؟ ۇلكەن كىسىدەن كەشىرىم سۇرايىق» - دەگەن ءسوزدىڭ بىرەۋىنىڭ دە اۋزىنان شىقپاعانىنا قاتتى قىنجىلاسىڭ. اتالار مەن اجەلەر بولماسا عاسىرلار بويى ۇرپاقتان ۇرپاققا ءۇزىلىسسىز جەتىپ كەلە جاتقان حالىق دانالىعىن، ارعى بابالار اماناتىن، الدەنەشە ونداعان بۇنىڭ ءومىر تاجىريبەسىن: جاقسى تاعلىمىن، جامان ساباعىن وسى كۇنگىلەر قايدان العان بولار ەدى؟ اسىرەسە ءبىزدىڭ قازاق سياقتى حالىق ءۇشىن «ۇيىڭدە قارتىڭ بولسا، جازىپ قويعان حاتپەن تەڭ» دەگەن ناقىل ءسوزدىڭ ماڭىزى وراسان زور بولسا كەرەك.
VII «جۇرەكتەن-جۇرەككە»
1-جۇرگىزۋشى
ال، قانەكەي، قوناقتار
تاعى دا شەڭبەر جاسايىق
2-جۇرگىزۋشى
تىلەك تىلەپ ءوزارا
كوڭىلدى بوپ قايتايىق.
1-جۇرگىزۋشى
- قۇرمەتتى ۇستازدار، اتا-انالار، وقۋشىلار. ورتاعا شىعىپ، جۇرەك جاردى تىلەكتەرىمىزدى بىلدىرەيىك. ايتام دەۋشىلەر ورتاعا شىقسا. تىلەكتەرىڭىزگە العىس رەتىندە سىزدەرگە كەشىمىزدەن ەستەلىك تارتۋ ەتەمىز.
2-جۇرگىزۋشى
وسىمەن كەشىمىزدى تامامدايمىز. كەلىپ، كورىپ، تاماشالاعاندارىڭىزعا كوپتەن-كوپ راحمەت!
ءوزىن-وزى تانۋ ءپانىنىڭ ءمۇعالىمى
جاكتايەۆا دينارا
1-جۇرگىزۋشى
اق كوڭىلدى، مەيىرىمدى
سايامىز دا پانامىز
71 جاسقا كەلىپتى
مىنەكەي سارا اپامىز
2-جۇرگىزۋشى
ءوزىن-وزى تانۋ باعدارىن
ءپان قىلىپ ءبارىن كىرگىزگەن
جان سارايىن ءسابيدىڭ
كۇلكىگە ماڭگى كومگىزگەن
ءى «شاتتىق شەڭبەرى» ءبولىمى
1-جۇرگىزۋشى
- سالەمەتسىزدەر مە، بۇگىنگى «سۇيىسپەنشىلىك نۇرىمەن» اتتى كەشكە جينالعان قاۋىم، وقۋشىلار، ۇلاعاتتى ۇستازدار مەن اتا-انالار.
2-جۇرگىزۋشى
- سىزدەردىڭ كۇلىمدەگەن كوزدەرىڭىز بەن بۇل-بۇل جانعان جۇزدەرىڭدى كورىپ قۋانىپ تۇرمىز. سوندىقتان كەشىمىزدى باستاۋعا رۇقسات ەتىڭىزدەر.
1-جۇرگىزۋشى
ال، بالالار، كەلىڭدەر!
شەڭبەر جاساپ تۇرايىق
2-جۇرگىزۋشى
ءمۇعالىمنىڭ ايتقانىن مۇقياتتى ۇعايىق.
1-جۇرگىزۋشى
- بالالار ءبارىمىز «شاتتىق شەڭبەرىنە» تۇرىپ، اسەم انمەن كوڭىل كۇيىمىزدى كوتەرىپ الايىق.
2-جۇرگىزۋشى
- ءبارىمىز ەركەجانمەن قوسىلىپ «باقىتتى قۇربىلار» ءانىن بىرگە شىرقايىق.
راحمەت ەركەجان. ساعان العىسىمىز رەتىندە كەشىمىزدەن ەستەلىك تارتۋ ەتەمىز. (1)
ءىى «ونەگەلى وتباسى» ءبولىمى
1-جۇرگىزۋشى
مىنە، قاراڭىز، جانۇيا
ورلەگەن ورگە ءار تاسى
2-جۇرگىزۋشى
اۋىلىما تانىمال
بەرەكەلى وتباسى
1-جۇرگىزۋشى
- قۇرمەتتى كورەرمەندەر ءبىز كەلەسى كەزەكتى «ونەگەلى وتباسى» بولىمىنە بەرەمىز.
- بالالار اۋىلىمىزداعى قۇدايبەرگەنوۆتەر اۋلەتى جايلى بىلەمىسىڭدەر؟ ولاي بولسا ءبىز وسى جانۇيانى «ونەگەلى وتباسى» دەپ تانىپ، ولاردان سۇحبات الىپ قايتقان بولاتىنبىز. بارلىعىمىز ەكرانعا نازار اۋدارايىق. (ۆيدەوروليك)
2-جۇرگىزۋشى
- وسى سۇحباتىمىزدىڭ كەيىپكەرى 4 بالانىڭ اناسى، ارداگەرلەر ءانسامبلىنىڭ مۇشەسى، مەكتەبىمىزدە 33 جىل ەڭبەك ەتىپ كەلە جاتقان ساقان سقاققىزىن ورتامىزعا شاقىرىپ، بىر-ەكى اۋىز تىلەك، لەبىزىن تىڭداساق.
راحمەت سىزگە، كەڭەستەي بالاڭىزدىڭ جەتىستىكتەرى وسى بالالارعا ۇلگى بولار دەپ سەنەمىز، سىزگە العىسىمىز رەتىندە كەشىمىزدەن ەستەلىك تارتۋ ەتەمىز.
ءىىى «تىنىشتىق ءساتى»
1-جۇرگىزۋشى
ال قانەكي بالالار
بويدى ەركىن جازايىق
2-جۇرگىزۋشى
سەرگىتەيىك كۇش جيناپ
شارشاعاندى باسايىق
1-جۇرگىزۋشى
- قانە، بالالار، ورتاعا جايعاسايىق. (1-سىنىپ وقۋشىلىرى شاقىرىلادى)
2-جۇرگىزۋشى
- كوزىمىزدى جۇمىپ، ءۇنتاسپاعا قۇلاق شالايىق. ەستىگەندەرىمىزدى كوز الدىمىزعا ەلەستەتۋگە تىرىسايىق. (رەلاكساسيا ويناتىلادى)
- قانداي اسەر الدىڭدار؟
- راحمەت، بالالار. سەندەرگە العىس رەتىندە ەستەلىك تارتۋ ەتەمىز. ورىندارىڭا جايعاسىڭدار.
IV «ترەنينگ»
1-جۇرگىزۋشى
- ەندى وسى كەشتەگى بارلەرىڭىزگە سەرگىتۋ ءساتىن ۇيىمداستىرساق.
-1-جاتتىعۋىمىز «دەنە مۇشەلەرىن قوزعالتۋ» دەپ اتالادى. ءقازىر سىزدەرگە اۋەندەر ويناتىلادى، ال سىزدەر ورىندارىڭىزدان تۇرىپ، اۋەننىڭ ىرعاعىمەن الماگۇلدىڭ ايتقاندارىن ورىندايسىزدار. بۇلجىتپاي ورىنداعان قاتىسۋشىعا سىيلىعىمىز بار. كەلىسىپ الساق، كەتتىك وندا. (اۋەندەر ويناتىلادى)
1-جۇرگىزۋشى
1. باستارىڭىزبەن عانا بيلەڭىزدەر.
2. مويىندارىڭىزدى قوسىپ بيلەڭىزدەر.
3. ىيىقتارىڭىزدى قوسىپ بيلەڭىزدەر
4. قولىمىزدى قوسىپ بيلەيمىز
5. بەلدى قوسىپ بيلەيمىز.
6. اياقتارىمىزدى قوسىپ بيلەيمىز.
2-جۇرگىزۋشى
تاماشا! بۇلجىتپاي ورىنداعان قوناعىمىزعا سىيلىق بەرىلسىن. (1)
1-جۇرگىزۋشى
2-جاتتىعۋىمىز «ويلانۋعا ارنالعان بالىقتار» دەپ اتالادى. توپتىڭ ءار قاتىسۋشىسى سەبەتتەن بالىق اۋلايدى، بالىقتىڭ ارتىنداعى اياقتالماعان سويلەمدى ءوز سوزدەرىمەن جالعاستىرادى.
1. ەڭ ۇلكەن قورقىنىش – بۇل. . .
2. مەن مىناداي ادامدارعا سەنبەيمىن. . .
3. مەن رەنجيمىن، ەگەر. . .
4. مەن ۇناتپايمىن، ەگەر. . .
5. ماعان كوڭىلسىز، ەگەر. . .
6. ەگەر ماعان داۋىس كوتەرسە، مەن. . .
7. مەن قارسىلاسقان. . .
8. ەگەر مەن سەنىمسىز بولسام، وندا. . .
9. ەگەر مەن كىنالى بولسام، وندا. . .
10. ەگەر اتا-انام ماعان سەنىم ارتسا، وندا . . .
11. ىنىممەن ءبىر زاتقا تالاسىپ قالساق، . . .
2-جۇرگىزۋشى
3-جاتتىعۋىمىز «3 ءتۇرلى سويلەسۋ» دەپ اتالادى. 6 قاتىسۋشى ورتاعا شىقسىن. بەرىلگەن تاپسىرما بويىنشا اڭگىمەلەسىپ كورىڭىزدەر.
1. ارقامەن ارقانى تىرەستىرىپ سويلەسۋ
2. ءبىرى تۇرىپ، ءبىرى وتىرىپ سويلەسۋ
3. كوزبە-كوز سويلەسۋ
1-جۇرگىزۋشى
ءوز اسەرلەرىڭىزدى ايتساڭىزدار.
2-جۇرگىزۋشى
4-جاتتىعۋىمىز «سيقىرلى قاپشىق» دەپ اتالادى. ءار وقۋشى الماگۇلدىڭ قولىنداعى قاپشىقتان، قولدارىمەن سيپاپ - سەزۋ ارقىلى قولىنا قانداي ويىنشىق ىلىنگەنىن ايتادى. دۇرىس تاپسا ەكىنشىسىن دە تاۋىپ بەرۋ كەرەك.
V «سىيلىق تارتۋ» ءبولىمى.
1-جۇرگىزۋشى
ۇستازدار مەن اتا-انامىز اركەزدە
بولعان بىزگە پانامىز دا سايامىز
2-جۇرگىزۋشى
قۇتتىقتايىق ولاردى
ءبىز دە سىيلىق جاسايمىز
1-جۇرگىزۋشى
بالالار، كەلەسى ءبولىم «سىيلىق تارتۋ» دەپ اتالادى. بارلەرىڭ ۇستەلگە جايعاسىپ، بەرىلگەن زاتتاردان سىيلىق جاساپ، ىشىنە جىلى سوزدەردى سالىپ، ءوز قالاۋلارىڭ بويىنشا تابىس ەتەسىڭدەر.
2-جۇرگىزۋشى
ال ءبىز ەكرانعا نازار اۋدارايىق. (ۆيدەوروليك «تاڭىرمەن سۇحباتتاسۋ»)
- جاقسى، راحمەت بالالار.
VI «جاعداياتتى شەشىپ كور» ءبولىمى
1-جۇرگىزۋشى
ويلانايىق، بالالار
پىكىرىڭدى ايت بارشاعا
2-جۇرگىزۋشى
جاعداياتتار بەرەيىك
ويىڭدى سال ورتاعا
1-جۇرگىزۋشى
- ءقازىر سىزدەرگە مەكتەپ وقۋشىلارى، ومىردە ءجيى كەزدەسەتىن كورىنىس كورسەتپەك. ولاردىڭ سىزدەرگە قويار سۇراقتارى دا بار. سولاردى تىڭداپ، شەشىمىن تاۋىپ كورسەك.
2-جۇرگىزۋشى
اركىمدى ءوز ويىن اشىق ايتۋعا شاقىرامىز. دۇرىس شەشكەندەرگە سىيلىق بەرىلەدى.
1. مەن بۇگىن اتەشتەي شوقىسىپ جاتقان ەكى بالانى اراشالاپ الدىم. ونىڭ بىرەۋى كىشكەنتاي بولعانىمەن ۇلكەنىنىڭ جاعاسىنا جارماسىپ جاتىر. شاقىرىپ ەدىم، باستارى سالبىراپ الدىما كەلدى. ۇلكەنىندە ءۇن جوق، كىشكەنتايى بۋلىعىپ جىلايدى. ءبىرىنشى قول جۇمساعانى ۇلكەنى ەكەن. ۇلكەنى جاۋاپ بەرۋى ءتيىس قوي. ءبىراق ۇلكەنى بىلاي دەپ تۇر: «ول مەنىڭ ءىنىمدى ۇرىپ-سوعادى. ءتىپتى كۇن بەرمەيدى. ونىڭ كىتاپشالارىن تارتىپ الىپتى. مەن ودان ءىنىمدى ۇرىپ-سوقپاۋىن قايتا-قايتا ءوتىندىم، ال ول تىڭدامايدى»
سۇراق: بۇل ەكى بالانىڭ قايسىنىكى دۇرىس؟ سىزدەر قالاي تالقىلار ەدىڭىزدەر؟
جاۋاپ: بۇل سيتۋاسيادا مەن ۇلكەن بالانىڭ ءوز بەتىمەن تارتىپكە شاقىرعانىن قۇپتاماس ەدىم. بۇل بالالاردىڭ كلاسس جەتەكشىسى بار، سەن سول كىسىگە ايتتىڭ با؟ وسىنداي كونفليكت جاعدايدى كلاسس جەتەكشى ارقىلى شەشۋ كەرەك. ەگەردە كەرەك بولسا اتا-اناسى ارقىلى دا سويلەسۋگە بولادى.
2. ءبىر كۇنى 6 كلاسس وقۋشىلارىن كلاسس جەتەكشىسى روزا اپاي جەمىس جيناۋعا شارۋاشىلىق جۇمىسىنا كومەكتەسۋگە شاقىردى. جۇمىسقا بارۋعا وقۋشىلاردىڭ بارلىعى جينالدى. تەك قانا ءالي كەلمەدى. كلاسس جەتەكشىسى ءاليدىڭ ۇيىنە دوستارىن جىبەرىپ ەدى، ۇيىندە ەشكىم جوق ەكەن دەپ قايتىپ كەلدى. كەشكە قاراي وقۋشىلاردىڭ ءبارى جۇمىستان ورالدى. وقۋشىلار شارۋا قوجالىعى جۇمىسىنا كومەكتەسىپ، العىستارىن الىپ قايتتى. ەرتەڭىندە ساباققا بارعان سوڭ روزا اپاي مەن وقۋشىلار اليدەن نەگە جۇمىسقا كەلمەگەندىگىن سۇرادى. ءالي جۇمىسقا ماماسىنىڭ جىبەرمەگەندىگىن ايتتى. ءاليدىڭ ماماسىن شاقىرىپ كەلىپ، بولعان جايدى باياندادى. ماماسىنىڭ ايتۋى بويىنشا ءاليدىڭ ايتقانى وتىرىك بولىپ شىقتى. ول جۇمىسقا بارامىن دەپ، ماماسىن الداپ، ماماسى جۇمىسقا كەتكەن سوڭ، كورشى بالالارمەن ويناپ كەتكەن. سول كۇنى ول جۇمىستان كەلدىم دەپ كەش ورالعان. ءاليدىڭ بۇل ىسىنە دوستارى قىنجىلدى.
سۇراق: ءالي سياقتى بالالار تۋرالى ءسىزدىڭ ويىڭىز قانداي؟ سىنىپتا قانداي جۇمىستار اتقارىپ، قانداي شارا قولدانار ەدىڭىز؟
جاۋاپ: وقۋشىلار ءاليدىڭ جۇمىسقا كەلمەگەنىن ءبىلىپ كلاسس جينالىسىندا تالقىلاۋ كەرەك، قوعامدىق پىكىر تۋعىزۋ ارقىلى ءاربىر وقۋشىنىڭ ويى تىڭدالىپ، ءاليدى ۇيالتۋ، ەسكەرتۋ ادىستەر ارقىلى تارتىپكە شاقىرۋ قاجەت. ەگەردە وقۋشىلار ءاليدى سىنعا السا، ول ءوزىنىڭ جاساعان قاتەلىگىنە ويلانىپ بارىپ تۇزەلۋى مۇمكىن.
3. ءبىر قولىندا بيدونى بار، ءبىر قولىندا ازىق-تۇلىك سۋمكاسىن ۇستاعان كەمپىر كىسى ستۋدەنتتەر جاتاقحاناسى جانىنان وتە بەرگەندە، داۋلىعا سويلەسىپ كەلە جاتقان قىز بەن جىگىتى ارالاس ءبىر توپ ستۋدەنتتەر الگى قاريانى باسىپ كەتە جازدادى.
–ويباي، شىراقتارىم-اۋ، كوزدەرىڭە قارامايسىڭدار ما؟! – دەگەن ۇلكەن كىسىنىڭ ەسكەرتپەسىنە سىرىقتاي ۇزىن، كوپ ايلار بويى قايشى كورمەگەن ۇرپەك شاشى قۇلاعى مەن جەلكەسى تۇگەل جاۋىپ، قوبىراتىپ ءوسىرىپ جىبەرگەن، تايراڭداعان بەزەۋ بەت جىگىت.
- كوزىمىز وقۋدا بابۋشكا، – دەپ ەدى، الگىنىڭ موينىنا اسىلىپ كەلە جاتقان، تار شالبار كيگەن شي بۇت قىزدان باستاپ، ءبارى قوسىلىپ كەڭ كوشەنى باستارىنا كوتەرە داراقى قارقىلداپ جونەلە بەردى.
-وسى كۇنگى جاستار-اي! نە بوپ بارادى وزدەرى؟ – دەپ جاڭاعىلاردىڭ ىزىنە قاراپ ءالسىن-السىن باسىن شايقاۋمەن كەمپىر دە جونىنە كەتتى.
سۇراق: وسى ارادا قانداي شەشىم شىعارۋعا بولادى؟
جاۋاپ: قازاقتىڭ ماقالىندا «اتاڭا نە ىستەسەڭ، الدىڭا سول كەلەدى» دەپ، جاڭاعى سەرەيگەن جىگىت پەن سىيدىعان قىز دا ءتىرى جۇرسە، ءبىر زامانداردا قاۋساعان شال، شۇڭكيگەن كەمپىر بولارى حاق. سوندا وزدەرىن جاڭاعىداي ادەپسىز جاستار تاپتاپ كەتە جازداسا قايتەر ەدى؟
جاڭاعى جىگىتتى قوشەمەتپەن قاسىنداعىلارى تەگىس كۇلدى. سوندا وسىلاردىڭ ىشىنەن: «قوي مۇنىمىز ۇيات ەمەس پە؟ ۇلكەن كىسىدەن كەشىرىم سۇرايىق» - دەگەن ءسوزدىڭ بىرەۋىنىڭ دە اۋزىنان شىقپاعانىنا قاتتى قىنجىلاسىڭ. اتالار مەن اجەلەر بولماسا عاسىرلار بويى ۇرپاقتان ۇرپاققا ءۇزىلىسسىز جەتىپ كەلە جاتقان حالىق دانالىعىن، ارعى بابالار اماناتىن، الدەنەشە ونداعان بۇنىڭ ءومىر تاجىريبەسىن: جاقسى تاعلىمىن، جامان ساباعىن وسى كۇنگىلەر قايدان العان بولار ەدى؟ اسىرەسە ءبىزدىڭ قازاق سياقتى حالىق ءۇشىن «ۇيىڭدە قارتىڭ بولسا، جازىپ قويعان حاتپەن تەڭ» دەگەن ناقىل ءسوزدىڭ ماڭىزى وراسان زور بولسا كەرەك.
VII «جۇرەكتەن-جۇرەككە»
1-جۇرگىزۋشى
ال، قانەكەي، قوناقتار
تاعى دا شەڭبەر جاسايىق
2-جۇرگىزۋشى
تىلەك تىلەپ ءوزارا
كوڭىلدى بوپ قايتايىق.
1-جۇرگىزۋشى
- قۇرمەتتى ۇستازدار، اتا-انالار، وقۋشىلار. ورتاعا شىعىپ، جۇرەك جاردى تىلەكتەرىمىزدى بىلدىرەيىك. ايتام دەۋشىلەر ورتاعا شىقسا. تىلەكتەرىڭىزگە العىس رەتىندە سىزدەرگە كەشىمىزدەن ەستەلىك تارتۋ ەتەمىز.
2-جۇرگىزۋشى
وسىمەن كەشىمىزدى تامامدايمىز. كەلىپ، كورىپ، تاماشالاعاندارىڭىزعا كوپتەن-كوپ راحمەت!
You Might Also Like
-
اتىراۋ وبلىسى، يساتاي اۋدنى، ح. ناۋبەتوۆ اتىنداعى
