تابيعات – تۋعان انامىز!
قىزىلوردا وبلىسى، قازالى اۋدانى
بەكارىستان بي اۋىلى № 24 ورتا مەكتەپتىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى مامبەتجانوۆا باقىتكۇل الدوڭعار قىزى
تاقىرىبى: تابيعات – تۋعان انامىز!
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ تابيعات تۋرالى بىلىمدەرىن مولايتۋ، تابيعاتتى قورعاۋ ءار ادامنىڭ مىندەتى ەكەنىن ۇعىندىرۋ، تابيعاتتى قورعاي الاتىن، ايالاي بىلەتىن، ادامگەرشىلىگى مول، ىزگىلىكتى، ەكولوگيالىق ءبىلىمى مەن مادەنيەتى جوعارى جاڭا ۇرپاق تاربيەلەۋ.
بارىسى:
تابيعات – ادام.
تابيعاتتىڭ تىنىسى كەڭ، ءتىلى باي
اۋاسىنىڭ ءشارباتىن - اي، تۇنىعى - اي!
بۇلبۇل بولىپ سايراپ كەتسە، ال بىردە
ادامدارشا سويلەيدى ەكەن، كۇنىم - اي!
قازاق حالقى ەجەلدەن تابيعات تىلسىمىن مەڭگەرە بىلگەن، ونىڭ ىستىعىنا كۇيىپ، سۋىعىنا توزگەن. اتا – بابالارىمىز ارتتارىنا تابيعات جايلى ءار ءتۇرلى وسيەت سوزدەر، ماقال - ماتەلدەر جانە تىيىم سوزدەر قالدىرىپ كەتكەن.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسى.
بالالار، تابيعات، جان - جانۋارلارعا ارنالعان قانداي ماقال - ماتەلدەردى ازىرلەپ كەلدىڭدەر؟
1. سۋلى جەر - نۋلى جەر
2. بۇلاق كورسەڭ كوزىن اش
3. سۋ جۇرگەن جەر – بەرەكە،
ەل جۇرگەن جەر – مەرەكە.
4. قىستاعى قار، جازداعى جاڭبىر جەرگە جاۋعان نۇر.
5. اققۋ قۇسسىز – كول جەتىم
ايتىلماعان ءسوز جەتىم.
6. بۇلبۇلعا باۋ جاقسى
كەكىلىككە تاۋ جاقسى.
7. اۋا - ءومىر تىنىسى.
8. سۋدىڭ دا سۇراۋى بار
9. جەر - قازىنا، سۋ - گاۋحار.
جارايسىڭدار، مىنەكەي تابيعات تۋرالى كوپتەگەن ماقال - ماتەل بىلەدى ەكەنسىڭدەر. ەندى قانداي تىيىم سوزدەردى بىلەدى ەكەنبىز؟
ءىىى. تىيىم سوزدەر.
سۋعا تۇكىرمە
سۋدى لايلاما
سۋ ىشەتىن قۇدىققا تۇكىرمە
بۇلاقتى بىلعاما
كوكتى جۇلما
ورماندى ورتەمە
جالعىز اعاشتى كەسپە
قۇمىرسقانىڭ يلەۋىن بۇزبا
ورمەكشىنى ولتىرمە
اققۋدى اتپا
قۇسقا اياز قاتەر ەمەس، اشتىق قاتەر
IV. جۇمباقتار.
1. قىزىعىپ ءار ادام،
ۇستاپ اپ دالادان.
ءجۇنىڭدى جۇلىپ اپ،
بەسىككە قاداعان. بۇل قاي قۇس؟ (ۇكى)
2. قاشاۋداي مىقتى تۇمسىعىم،
باسكە تىگەم، بۇل شىنىم.
قۇرت - قوڭىز، شىبىن اۋلاپ جارىسام،
ورمان دارىگەرى بولىپ تابىلام. (توقىلداق)
3. ءتۇسى قارا ماقپالداي
ءتوسى اق سىر جاققانداي.
ۇشسا وقتاي زۋلايدى،
كوكتەن جۇلدىز اققانداي (قارلىعاش)
4. بيىككە سالعان اعاش ءۇي
سول عوي ونىڭ مەكەنى
جازداي سايران سالىپ اپ،
قىستا الىس كەتەدى. (قاراتورعاي)
قورىتىندى:
ادامدار تابيعاتتىڭ سىرىنا نازار اۋدارعان، ەمدىك قاسيەتىن دە بايقاپ، ولاردىڭ ناۋقاستاردى ەمدەۋگە كوپ كومەگى بار ەكەنىنە كوڭىل بولگەن. مىسالى: بورسىق مايى وكپە اۋرۋىنا، ءيتتىڭ مايى سۋىق تيگەندە، قۇرباقانى اعاۋىز دەپ اتايتىن جاراعا ەم رەتىندە قولدانعان.
جەر انا مەن ءوز اناڭ ەگىز ەكەن،
مەيىرىمدەرى مەيلىنشە تەڭىز ەكەن.
انام تۋدى جەر – انا جەتىلدىردى،
وسىنى ءوزىم ومىرگە نەگىز ەتەم.
بەكارىستان بي اۋىلى № 24 ورتا مەكتەپتىڭ
باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى مامبەتجانوۆا باقىتكۇل الدوڭعار قىزى
تاقىرىبى: تابيعات – تۋعان انامىز!
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ تابيعات تۋرالى بىلىمدەرىن مولايتۋ، تابيعاتتى قورعاۋ ءار ادامنىڭ مىندەتى ەكەنىن ۇعىندىرۋ، تابيعاتتى قورعاي الاتىن، ايالاي بىلەتىن، ادامگەرشىلىگى مول، ىزگىلىكتى، ەكولوگيالىق ءبىلىمى مەن مادەنيەتى جوعارى جاڭا ۇرپاق تاربيەلەۋ.
بارىسى:
تابيعات – ادام.
تابيعاتتىڭ تىنىسى كەڭ، ءتىلى باي
اۋاسىنىڭ ءشارباتىن - اي، تۇنىعى - اي!
بۇلبۇل بولىپ سايراپ كەتسە، ال بىردە
ادامدارشا سويلەيدى ەكەن، كۇنىم - اي!
قازاق حالقى ەجەلدەن تابيعات تىلسىمىن مەڭگەرە بىلگەن، ونىڭ ىستىعىنا كۇيىپ، سۋىعىنا توزگەن. اتا – بابالارىمىز ارتتارىنا تابيعات جايلى ءار ءتۇرلى وسيەت سوزدەر، ماقال - ماتەلدەر جانە تىيىم سوزدەر قالدىرىپ كەتكەن.
ءىى. ءۇي تاپسىرماسى.
بالالار، تابيعات، جان - جانۋارلارعا ارنالعان قانداي ماقال - ماتەلدەردى ازىرلەپ كەلدىڭدەر؟
1. سۋلى جەر - نۋلى جەر
2. بۇلاق كورسەڭ كوزىن اش
3. سۋ جۇرگەن جەر – بەرەكە،
ەل جۇرگەن جەر – مەرەكە.
4. قىستاعى قار، جازداعى جاڭبىر جەرگە جاۋعان نۇر.
5. اققۋ قۇسسىز – كول جەتىم
ايتىلماعان ءسوز جەتىم.
6. بۇلبۇلعا باۋ جاقسى
كەكىلىككە تاۋ جاقسى.
7. اۋا - ءومىر تىنىسى.
8. سۋدىڭ دا سۇراۋى بار
9. جەر - قازىنا، سۋ - گاۋحار.
جارايسىڭدار، مىنەكەي تابيعات تۋرالى كوپتەگەن ماقال - ماتەل بىلەدى ەكەنسىڭدەر. ەندى قانداي تىيىم سوزدەردى بىلەدى ەكەنبىز؟
ءىىى. تىيىم سوزدەر.
سۋعا تۇكىرمە
سۋدى لايلاما
سۋ ىشەتىن قۇدىققا تۇكىرمە
بۇلاقتى بىلعاما
كوكتى جۇلما
ورماندى ورتەمە
جالعىز اعاشتى كەسپە
قۇمىرسقانىڭ يلەۋىن بۇزبا
ورمەكشىنى ولتىرمە
اققۋدى اتپا
قۇسقا اياز قاتەر ەمەس، اشتىق قاتەر
IV. جۇمباقتار.
1. قىزىعىپ ءار ادام،
ۇستاپ اپ دالادان.
ءجۇنىڭدى جۇلىپ اپ،
بەسىككە قاداعان. بۇل قاي قۇس؟ (ۇكى)
2. قاشاۋداي مىقتى تۇمسىعىم،
باسكە تىگەم، بۇل شىنىم.
قۇرت - قوڭىز، شىبىن اۋلاپ جارىسام،
ورمان دارىگەرى بولىپ تابىلام. (توقىلداق)
3. ءتۇسى قارا ماقپالداي
ءتوسى اق سىر جاققانداي.
ۇشسا وقتاي زۋلايدى،
كوكتەن جۇلدىز اققانداي (قارلىعاش)
4. بيىككە سالعان اعاش ءۇي
سول عوي ونىڭ مەكەنى
جازداي سايران سالىپ اپ،
قىستا الىس كەتەدى. (قاراتورعاي)
قورىتىندى:
ادامدار تابيعاتتىڭ سىرىنا نازار اۋدارعان، ەمدىك قاسيەتىن دە بايقاپ، ولاردىڭ ناۋقاستاردى ەمدەۋگە كوپ كومەگى بار ەكەنىنە كوڭىل بولگەن. مىسالى: بورسىق مايى وكپە اۋرۋىنا، ءيتتىڭ مايى سۋىق تيگەندە، قۇرباقانى اعاۋىز دەپ اتايتىن جاراعا ەم رەتىندە قولدانعان.
جەر انا مەن ءوز اناڭ ەگىز ەكەن،
مەيىرىمدەرى مەيلىنشە تەڭىز ەكەن.
انام تۋدى جەر – انا جەتىلدىردى،
وسىنى ءوزىم ومىرگە نەگىز ەتەم.
You Might Also Like
