"بوگەننەن ۇشقان بۇلبۇل" زەينوللا شۇكىروۆ
[right]قىزىلوردا وبلىسى،
قازالى اۋدانى، بەكارىستان بي اۋىلى،
№24 مەكتەپتىڭ باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
مامبەتجانوۆا باقىتكۇل الدوڭعار قىزى
ماقساتى: وقۋشىلاردى اقىن ومىرىمەن، ونىڭ ءومىر جولدارى، قايتپاس قايسارلىعى جانە ولەڭدەرىمەن تانىستىرۋ.
كورنەكىلىگى: ولەڭدەرى مەن ءومىر جولدارىنان پرەزەنتاسيا جاساپ كورسەتۋ.
وتەتىن ورنى: مۋلتيمەديا كابينەتى.
ساباق بارىسى: وقۋشىلاردى تۇگەلدەپ، سىنىپ تازالىعىن قاراۋ جانە نازارلارىن ساباققا اۋدارۋ. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ءانۇرانىن ايتقىزۋ.
- كەلگەن قوناقتارمەن تانىستىرۋ.
- تەڭىز تولقىنى. «بوگەننەن ۇشقان بۇلبۇل»
1 سۇراق: – نەگە تاقىرىپ بۇلاي اتالعان؟
- سەبەبى، زەينوللا ارال اۋدانى بوگەن ەلدى مەكەنىندە تۋعان.
- زەينوللانىڭ ۇلكەن اكەسىندە بالا بولماعان، اتاسى مەن اجەسى ءبىر پەرزەنتكە زار بولىپ جۇرگەن كەزىندە، تۇسىنە اق ساقالدى قاريا ەنىپ ايان بەرەدى.
- قولىڭدى جاي بالام، ەر بالالى بولاسىڭ، اتىن شۇكىرماعانبەت قوي.
- مىنە وسى شۇكىردەن زەينوللا 1927 جىلى ومىرگە كەلەدى. اناسى زەينوللانى تۋعاندا ونىڭ كىندىگى تىسپەن كەسىلگەن ەكەن.
- تىسپەن كەسىلگەن كىندىك تۋرالى «كەسىلگەن كەزدە كىندىگىم انامنىڭ كەتتىم اجىراپ» دەگەن ءان جولدارى ەسكە تۇسەدى.
2 سۇراق: - نەگە تىسپەن كەسىلدى دەپ ويلايسىڭدار؟
ەكى جاعىنداعى قۇدايى كورشىلەرى، ءبىرى - قايشى، ەكىنشىسى - پىشاق ىزدەپ جۇرگەندە، ورتادا ءبىر كەيۋانا (انا) كىندىكتى تىسپەن قيىپ جىبەرەدى.
- مىنە، زەينوللا ءالديدى ەستىپ، بەسىكتە شالقىپ وسەدى. زەينوللا ەر جەتىپ العاش مەكتەپ تابالدىرىعىن اتتايدى. ءوز زامانداستارىمەن بىرگە 4 سىنىپقا دەيىن وقيدى. ول ساباقتا العىر، زەرەك، زەيىندى، ءوز قاتارىنىڭ الدى بولادى.
باياۋ مۇڭدى اۋەن وينالادى.
سول كۇنى كۇن كۇركىرەپ، اۋا رايى كۇرت بۇزىلدى. اناسى مازاسىزدانا بەردى. 9 جاسار زەينوللا ورىستەن قايتقان اساۋ تايلاقتان قۇلاپ، ومىرلىك مۇگەدەك بولىپ قالادى. بەل ومىرتقاسى زاقىمدانىپ، سال اۋرۋىنا ۇشىرايدى. بۇل جاعداي اجەسىنە قاتتى باتادى.
ءان. انا تۋرالى وي.
كوركەمسوز وقۋ سابىرجان: اجە ءقابىرى باسىندا.
5 - 6 سىنىپتى نەمەرە اعالارى، باۋىرلارى مەكتەپكە ارقالاپ اكەلىپ وقىتادى. زەينوللا تاعدىردىڭ سالعان اۋىرتپالىعىنا مويىماي، قايسارلىقپەن قارسى تۇرادى. توسەك ۇستىندە جاتقان قالامىنا قول سوزادى.
3 - سۇراق: - نەگە اقىن قالامىنا قول سوزدى؟
- سەبەبى، ومىرلىك ءنارىن دە ءدامىن دە نانىن دا سول قالامنان تاپتى.
- اقىننىڭ ولەڭدەرى تەڭىز، وتان، ساعىنىش، تابيعات تۋرالى.
- ەڭ العاش جىر جيناعى 1946 جىلى «ساعىنىش» دەگەن اتپەن جارىق كوردى.
ءقازىر ءبىر توپ وقۋشىلار اقىن ولەڭدەرىنەن ءۇزىندى وقيدى.
1. عابيت اقەركە – «جارالى سولدات مونولوگى»
2. قۋانىشباي قىمبات – «ارال تەڭىزى»
3. ناعىماش گۇلنافيس – «ابايعا ارناۋ»
ەندى بىردە اقىنعا كومپوزيتور ءشامشى قالداياقوۆتان حات كەلەدى. حاتتىڭ مازمۇنى:
- ۋا، زاكە! ساۋ سالامات بارمىسىز؟
- سىزگە مىناداي سۇراعىم بار.
- سىر ەلىنىڭ اسىلى نە؟
نە دەپ ويلايسىڭدار بالالار؟
- كۇرىش
- دۇرىس ايتاسىڭدار، اسىلى كۇرىش ەكەن.
- زەينوللا «سىر سۇلۋى» دەگەن ءاندى جازىپ، ءشامشى اعامىزعا حات ارقىلى جىبەرەدى. ارادا بىرنەشە اي وتكەن سوڭ ءسوزى: ز. شۇكىروۆتىكى، ءانى: ش. قالداياقوۆتىكى دەپ «سىر سۇلۋى» دەگەن ءان دۇنيەگە كەلەدى.
بي: «سىر سۇلۋى» ءبىر توپ قىزدار
اقىن تۋرالى قازاق حالقىنىڭ اقىن - جازۋشىلارى بىلاي دەيدى. «زەينوللا ءبىرتۋار تالانت»، «ول جۇلدىز بولىپ جاندى دا، جۇلدىز بولىپ قالدى دا» زەينوللا جايلى اقىنداردىڭ پىكىرىمەن تانىستىرامىن.
ءبىر توپ وقۋشىلار اقىن تۋرالى ايتىلعان ولەڭدەردەن ءۇزىندى وقيدى.
ساباقتى بەكىتۋ:
زەينوللا شۇكىروۆتىڭ جانە ۇشقان قۇستىڭ سۋرەتى، بوگەن ەلدى مەكەنىندەگى مەكتەپ. 2007 جىلى 80 جاسقا تولدى. ارال قالاسىندا اقىندار ايتىسى ءوتتى. وندا شىنبەرگەن سۇلەيمەنوۆ باس جۇلدەنى جەڭىپ الىپ، اۆتوكولىك ءمىندى.
ش. سۇلەيمەنوۆ:
جىرىڭدى ەستىپ، جالىن بوپ باستالاتىن،
جانارىڭنان اجال دا جاسقاناتىن.
كەيىنگى ۇرپاق بىلىڭدەر ءدال وسىنداي،
ارالدا وتكەن زەينوللاداي اسقار - اقىن.
كەپتەلمەگەن اجالدىڭ القىمى ماڭگى،
ءوزىڭسىز ءومىر - وزەن ولقى مىنا.
جىرلارىڭ قالدى ماڭگى داۋىل بولىپ،
دەم بەرگەن ارالىڭنىڭ تولقىنىنا.
ءار جولى، اسقار شىڭعا اتىلىپ تىم،
جاتىر جىرىڭ، مەن ءومىر وتىن ۇقتىم.
ماڭگى ولمەيدى، اسقار - اقىن، الىپ تۇلعا،
بەينەسى زەينوللا اقىن شۇكىروۆتىڭ
قازالى اۋدانى، بەكارىستان بي اۋىلى،
№24 مەكتەپتىڭ باستاۋىش سىنىپ ءمۇعالىمى
مامبەتجانوۆا باقىتكۇل الدوڭعار قىزى
ماقساتى: وقۋشىلاردى اقىن ومىرىمەن، ونىڭ ءومىر جولدارى، قايتپاس قايسارلىعى جانە ولەڭدەرىمەن تانىستىرۋ.
كورنەكىلىگى: ولەڭدەرى مەن ءومىر جولدارىنان پرەزەنتاسيا جاساپ كورسەتۋ.
وتەتىن ورنى: مۋلتيمەديا كابينەتى.
ساباق بارىسى: وقۋشىلاردى تۇگەلدەپ، سىنىپ تازالىعىن قاراۋ جانە نازارلارىن ساباققا اۋدارۋ. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك ءانۇرانىن ايتقىزۋ.
- كەلگەن قوناقتارمەن تانىستىرۋ.
- تەڭىز تولقىنى. «بوگەننەن ۇشقان بۇلبۇل»
1 سۇراق: – نەگە تاقىرىپ بۇلاي اتالعان؟
- سەبەبى، زەينوللا ارال اۋدانى بوگەن ەلدى مەكەنىندە تۋعان.
- زەينوللانىڭ ۇلكەن اكەسىندە بالا بولماعان، اتاسى مەن اجەسى ءبىر پەرزەنتكە زار بولىپ جۇرگەن كەزىندە، تۇسىنە اق ساقالدى قاريا ەنىپ ايان بەرەدى.
- قولىڭدى جاي بالام، ەر بالالى بولاسىڭ، اتىن شۇكىرماعانبەت قوي.
- مىنە وسى شۇكىردەن زەينوللا 1927 جىلى ومىرگە كەلەدى. اناسى زەينوللانى تۋعاندا ونىڭ كىندىگى تىسپەن كەسىلگەن ەكەن.
- تىسپەن كەسىلگەن كىندىك تۋرالى «كەسىلگەن كەزدە كىندىگىم انامنىڭ كەتتىم اجىراپ» دەگەن ءان جولدارى ەسكە تۇسەدى.
2 سۇراق: - نەگە تىسپەن كەسىلدى دەپ ويلايسىڭدار؟
ەكى جاعىنداعى قۇدايى كورشىلەرى، ءبىرى - قايشى، ەكىنشىسى - پىشاق ىزدەپ جۇرگەندە، ورتادا ءبىر كەيۋانا (انا) كىندىكتى تىسپەن قيىپ جىبەرەدى.
- مىنە، زەينوللا ءالديدى ەستىپ، بەسىكتە شالقىپ وسەدى. زەينوللا ەر جەتىپ العاش مەكتەپ تابالدىرىعىن اتتايدى. ءوز زامانداستارىمەن بىرگە 4 سىنىپقا دەيىن وقيدى. ول ساباقتا العىر، زەرەك، زەيىندى، ءوز قاتارىنىڭ الدى بولادى.
باياۋ مۇڭدى اۋەن وينالادى.
سول كۇنى كۇن كۇركىرەپ، اۋا رايى كۇرت بۇزىلدى. اناسى مازاسىزدانا بەردى. 9 جاسار زەينوللا ورىستەن قايتقان اساۋ تايلاقتان قۇلاپ، ومىرلىك مۇگەدەك بولىپ قالادى. بەل ومىرتقاسى زاقىمدانىپ، سال اۋرۋىنا ۇشىرايدى. بۇل جاعداي اجەسىنە قاتتى باتادى.
ءان. انا تۋرالى وي.
كوركەمسوز وقۋ سابىرجان: اجە ءقابىرى باسىندا.
5 - 6 سىنىپتى نەمەرە اعالارى، باۋىرلارى مەكتەپكە ارقالاپ اكەلىپ وقىتادى. زەينوللا تاعدىردىڭ سالعان اۋىرتپالىعىنا مويىماي، قايسارلىقپەن قارسى تۇرادى. توسەك ۇستىندە جاتقان قالامىنا قول سوزادى.
3 - سۇراق: - نەگە اقىن قالامىنا قول سوزدى؟
- سەبەبى، ومىرلىك ءنارىن دە ءدامىن دە نانىن دا سول قالامنان تاپتى.
- اقىننىڭ ولەڭدەرى تەڭىز، وتان، ساعىنىش، تابيعات تۋرالى.
- ەڭ العاش جىر جيناعى 1946 جىلى «ساعىنىش» دەگەن اتپەن جارىق كوردى.
ءقازىر ءبىر توپ وقۋشىلار اقىن ولەڭدەرىنەن ءۇزىندى وقيدى.
1. عابيت اقەركە – «جارالى سولدات مونولوگى»
2. قۋانىشباي قىمبات – «ارال تەڭىزى»
3. ناعىماش گۇلنافيس – «ابايعا ارناۋ»
ەندى بىردە اقىنعا كومپوزيتور ءشامشى قالداياقوۆتان حات كەلەدى. حاتتىڭ مازمۇنى:
- ۋا، زاكە! ساۋ سالامات بارمىسىز؟
- سىزگە مىناداي سۇراعىم بار.
- سىر ەلىنىڭ اسىلى نە؟
نە دەپ ويلايسىڭدار بالالار؟
- كۇرىش
- دۇرىس ايتاسىڭدار، اسىلى كۇرىش ەكەن.
- زەينوللا «سىر سۇلۋى» دەگەن ءاندى جازىپ، ءشامشى اعامىزعا حات ارقىلى جىبەرەدى. ارادا بىرنەشە اي وتكەن سوڭ ءسوزى: ز. شۇكىروۆتىكى، ءانى: ش. قالداياقوۆتىكى دەپ «سىر سۇلۋى» دەگەن ءان دۇنيەگە كەلەدى.
بي: «سىر سۇلۋى» ءبىر توپ قىزدار
اقىن تۋرالى قازاق حالقىنىڭ اقىن - جازۋشىلارى بىلاي دەيدى. «زەينوللا ءبىرتۋار تالانت»، «ول جۇلدىز بولىپ جاندى دا، جۇلدىز بولىپ قالدى دا» زەينوللا جايلى اقىنداردىڭ پىكىرىمەن تانىستىرامىن.
ءبىر توپ وقۋشىلار اقىن تۋرالى ايتىلعان ولەڭدەردەن ءۇزىندى وقيدى.
ساباقتى بەكىتۋ:
زەينوللا شۇكىروۆتىڭ جانە ۇشقان قۇستىڭ سۋرەتى، بوگەن ەلدى مەكەنىندەگى مەكتەپ. 2007 جىلى 80 جاسقا تولدى. ارال قالاسىندا اقىندار ايتىسى ءوتتى. وندا شىنبەرگەن سۇلەيمەنوۆ باس جۇلدەنى جەڭىپ الىپ، اۆتوكولىك ءمىندى.
ش. سۇلەيمەنوۆ:
جىرىڭدى ەستىپ، جالىن بوپ باستالاتىن،
جانارىڭنان اجال دا جاسقاناتىن.
كەيىنگى ۇرپاق بىلىڭدەر ءدال وسىنداي،
ارالدا وتكەن زەينوللاداي اسقار - اقىن.
كەپتەلمەگەن اجالدىڭ القىمى ماڭگى،
ءوزىڭسىز ءومىر - وزەن ولقى مىنا.
جىرلارىڭ قالدى ماڭگى داۋىل بولىپ،
دەم بەرگەن ارالىڭنىڭ تولقىنىنا.
ءار جولى، اسقار شىڭعا اتىلىپ تىم،
جاتىر جىرىڭ، مەن ءومىر وتىن ۇقتىم.
ماڭگى ولمەيدى، اسقار - اقىن، الىپ تۇلعا،
بەينەسى زەينوللا اقىن شۇكىروۆتىڭ
You Might Also Like
