InfoHub Logo

اتىراۋ وبلىسى،
جىلىوي اۋدانى، قۇلسارى قالاسى
"قۇلىنشاق" ياسلي باقشاسى قۋاتوۆا اينۇر

ءبىلىم اۋماعى: «تانىم»، «قاتىناس»، «شىعارماشىلىق»
ءبىلىم ءبولىمى: كوركەم ادەبيەت
تاقىرىبى: «تابيعاتتى ايالاۋعا، قورعاۋعا ۇيرەنەيىك»
ماقساتى: تابيعات الەمىن ايالاۋ جانە جاۋاپكەرشىلىك قارىم - قاتىناسىن دامىتۋ؛
- بايلانىستىرىپ سويلەۋىن، ءتىل مادەنيەتىن دامىتۋ.
- ويلاۋعا، ءوز ويىن تولىق جەتكىزە، تىڭداي بىلۋگە مۇمكىندىك بەرۋ؛
- سوزدىك قورىن مولايتۋ:
- زەيىنىن، قيالىن دامىتۋ
كورنەكىلىكتەر: مۋلتفيلم، تابيعات بەينەسى سۋرەتتەرى جانە سۋرەت سالۋعا قاجەتتى بوياۋلار، اۋە شارى، مۋزىكا – ءۇنتاسپا ت. ب.
بيلينگۆالدىق كومپونەنتتەر: تابيعات - پريرودا، قامقورلىق - زابوتا

شاتتىق شەڭبەرى: «تابيعاتقا تىلەك»
«سالەم بارشا تابيعاتقا
ورمان – تاۋ، وزەن - كولىم تەڭىزدەرگە
قايىرلى تاڭ اعاش پەنەن اسەم گۇلگە
قايىرلى كۇن ءومىر ءسۇرىپ ەڭبەك ەتكەن بارشا جانعا»
ولەڭ ماتىنىمەن سايكەس قيمىل جاساي وتىرىپ، ىنتىماقتاسا، شاتتانا تىلەك شەڭبەرىن ايتادى
بالالار مىنا اسەم مۋزىكا اۋەنىمەن ءبىراز قيالداساق قالاي بولادى،«ءبىر تامشى سۋ» تاقىرىبىندا ءماتىندى وقىپ بالالاردىڭ تىڭداۋىنا، قيالداۋىنا مۇمكىندىك جاساۋ. ءماتىندى تولىق تىڭداعان سوڭ سۇراقتار قويۋ:
- بالالار سەندەر نەلەردى سۋمەن سۋعاردىڭدار؟
- نەلەرگە كومەكتەستىڭدەر؟
- تامشى بولىپ سۋعارعان ساتتە نەنى سەزىندىڭدەر؟
ن. اقىلبەكوۆتىڭ «جاقسى ادام» تاقىرىبىنداعى اڭگىمەسىن تىڭداۋعا مۇمكىندىك جاساۋعا ۇيىمداستىرۋ. اڭگىمە جەلىسى بويىنشا سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋىن سۇرانۋ:
- نە سەبەپتى بالانىڭ اكەسىن جاقسى ادام، - دەپ اتايدى
- بالاعا كىم كومەكتەستى؟ نەگە؟
- بالا اعاشتان جاراقاتتاعان ساتتە قانداي سەزىمدە بولدى؟
- وسىمدىك پەن ادامداردىڭ ۇقساستىعى بار دەپ ويلايسىڭدار ما؟
- وسى اعاش جايىندا كەرەمەت ءبىر «بايتەرەك» مۋلتفيلمىنەن كورىنىس كورۋگە مۇمكىندىك تۋعىزۋ
- كورگەن ءمۋلتفيلمى بويىنشا تالداۋ جاساۋ:
- مۋلتفيلمنەن نەنى كوردىڭدەر؟
- نە سەبەپتى ايداھاردىڭ كوزىن جويدى دەپ ويلايسىڭدار؟
- بۇل جەردە سەندەر نەنى ۇقتىڭدار؟
- دايەكسوز: بالادان قايتالاۋلارىن وتىنەدى
- كىم مەيىرىمدى بولسا، سول تابيعاتتى ايالاي دا، قورعاي دا بىلەدى.

سەرگىتۋ ءساتى:
كىمنىڭ بويى ۇزىن ەكەن
ال ءبىز كۇندى شاقىرايىق
كۇن كۇلدى
تاۋلار جۋىندى
اعاشتار تۇلەدى
كوكتە كۇن كۇلەدى
قۇستار سايراپ
بۇتاققا قوندى.
الدىن - الا بويالعان سۋرەتتەردى اياقتاۋلارىنا شىعارماشىلىقپەن جۇمىس جاساۋعا مۇمكىندىك تۋعىزۋ.
بالالارعا: - سەن نە ىستەدىڭ؟،- دەپ سالعان سۋرەتى بويىنشا اڭگىمەلەۋگە مۇمكىندىك تۋعىزۋ
بالالارعا داكە بايلانعان اۋە شارلارى كورسەتىلەدى. بۇلار نە بولدى؟ نەگە ۇقساتار ەدىڭدەر؟.
دۇرىس ايتاسىڭدار، قاراڭدارشى بۇل اۋە شارلارى جاراقاتتانىپتى، كوردىڭدەر مە جاراقاتىنا جانە تاڭىپ العان. جاراقاتىن جازۋ ءۇشىن مەيىرىمدى سوزدەردى ايتىپ داكەنى شەشۋلەرىن وتىنەدى.
- مىنە كوردىڭدەر مە سەندەردىڭ ءار مەيىرىمدى سوزدەرىڭ اۋە شارىنىڭ جاراقاتىن جازدى، ءوزىمىز بىلەتىن ولەڭ جولدارىن ەسكە تۇسىرە وتىرىپ، اۋە شارلارىن جوعارىعا ۇشىرۋدى ۇيىمداستىرۋ
بىزدەر بۇگىن نە ىستەدى دەي وتىرىپ ەسكە تۇسىرۋگە مۇمكىندىك جاساۋ.
- سوندا سەندەر ويلارىڭا نە توقىدىڭدار؟
بالالار مۋزىكانى تىڭداي وتىرىپ، قيالدايدى، ويلانادى، ءوز ويىن تۇجىرىمدايدى.
گۇلدى، جانۋارلاردى، ساياباقتاردى، ورماندى، ەگىندىكتى سۋعاردىق. ەگىندىككە، دالالى جەرلەرگە، اعاشتارعا، وسىمدىكتەرگە كومەكتەستىك. تابيعاتقا كومەكتەسكەنىمىزدى سەزىندىك. اعاشتار اسەم بولىپ وسەدى.
اڭگىمەنى ىنتامەن سەزىممەن، قىزىعۋشىلىقپەن تىڭداۋ
بالالار بار زەيىنىمەن قىزىعا ءمۋلتفيلمدى كورىپ تاماشالايدى، ءوز تۇسىنگەنىن ايتادى
ەرتوستىك ايداھاردىڭ كوزىن جويدى. سەبەبى ايداھار تابيعاتتى جويدى، كۇننىڭ بەتىن قارا تۇنەككە باستىردى، قۇستاردىڭ ءۇنىن ءوشىردى
تابيعاتقا مەيىرىمدى كوزبەن قاراۋدى تۇسىندىك. ەرتوستىك باتىر سەكىلدى قامقورلىق كورسەتۋدى ۇعىندىق
سەرگىتۋ ءساتى ارقىلى بويلارىن جازىپ ولەڭ ايتا وتىرىپ، سوزدەرىنە قاراي ءىس - ارەكەتتەردى ورىندايدى.
جۇمىسقا دايىندىقتارى تۋىندايدى. سۋرەتتەردى، ءوز بەتىنشە ناقىشىنا كەلتىرە بويايدى.
ءوز سۋرەتتەرىنە قاراي، مەن كۇننىڭ سۋرەتىن بويادىم، سەبەبى بالالار اعاش وتىرعىزدى وعان كۇن ساۋلەسىنىڭ نۇرى ءوسۋ ءۇشىن كەرەك،- دەپ ايتادى.
بالالار تاڭىرقاي قاراپ، اۋەشارى ەكەنىن ايتادى
ساعاتقا، دوپ، كولىكتەردىڭ رۋلىنە، كولىكتىڭ دوڭعالاعىنا، كۇنگە، جەرگە ۇقساتامىز
بالالار اياۋشىلىق سەزىممەن قارايدى.
مەيىرىمدى سوزدەردى ايتىپ دانەنى شەشەدى.
اعاشتى، كۇتىپ، باپتايمىز. ورماندا وت جاقپايمىز. قۇستارعا قامقورلىق كورسەتەمىز. جانۋارلارعا مەيىرىمدىلىكپەن قارايمىز.
بالالار ءماز - مەيرام بالىپ شاتتانادى.
تابيعاتقا قامقور بولىپ
بايلىعىن ءبىز قورعايمىز
ادەپتى دە ءتارتىپتى بولىپ
جاقسىلىعىن قولدايمىز، – دەي كەلە بىرلەسە اۋە شارىن جوعارىعا ۇشىرىپ قول بۇلعاپ قوشتاسادى
وتكەندى ەسكە تۇسىرە؛ شاتتىق شەڭبەرىن قۇردىق، شىعارما تىڭدادىق، اڭگىمەلەستىك، تالدادىق سۋرەتتى بويادىق، دايەكسوز ايتتىق. تابيعاتتى ايالاۋدى ۇيرەندىك
جۇرەكتەن - جۇرەككە؛ ءوز ۇيرەنگەنىمىزدى تۇيىندەي كەلە ريزاشىلىعىمىزدى بىلدىرەيىكشى دەپ سۇرانۋ
«ريزامىز» ءانىن ورىنداپ، بيلەپ قۋانىپ شاتتانادى، كوڭىلدەرى كوتەرىلەدى

كۇتىلەتىن ناتيجە:
ءبىلۋى قاجەت: ونەگەلى ءسوزدى تۇسىنە ايتا، ءوز ومىرىندە قولدانا، تابيعاتتى ايالاي، قامقورلىق جاساي ءبىلۋى قاجەت
قالىپتاسقان تۇسىنىكتەر: ۇلكەندى قۇرمەتتەۋ، تابيعاتقا قامقور بولۋ، ەڭبەكتى قاستەرلەۋ، دوستارىمەن تاتۋ بولۋدى تۇسىنەدى
ورىنداۋشىلىق قابىلەتى: اڭگىمەنى تىڭداپ، ءمۋلتفيلمدى كورىپ تالداي، ءوز ويىن جەتكىزە، دوستارىن تىڭداي تولىقتىرا ءبىلۋ، قيالداۋ ونى جەتكىزە ايتۋ، ەستۋ، ەلەستەتۋ، ويلاۋ، زەيىنى ارتادى.