تاپقىر دوستار (ينتەللەكتۋالدى ويىن)
«تاپقىر دوستار» (ينتەللەكتۋالدىق ويىن)
مەكتەپالدى دايارلىق توپ
«تاپقىر دوستار» ينتەلەكتۋالدىق ويىنى
ماقساتى: بالالاردىڭ بىلىمگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ. جالپى وقۋ باعدارلاماسىمەن قاتار، دۇنيەتانۋ جانە ويلاۋ قابىلەتىن ۇشتاۋ. سونىمەن قاتار، ۇلتىمىزدىڭ تاريحىن، سالت - ءداستۇرىن، ادەپ - عۇرپىن ناسيحاتتاۋ. تەز جانە دۇرىس شەشىم قابىلداۋعا باۋلۋ.
قۇرىلىمى: ويىنعا 6 بالادان قۇرالعان 2 توپ قاتىسادى. قاتىسۋشىلاردىڭ جالپى سانى - 12. ويىن 8 كەزەڭنەن تۇرادى. توپتار ءار كەزەڭنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ساقينالارمەن پيراميدا قۇرايدى. بارلىق اينالىمنان كەيىن بارىنشا كوپ ۇپاي جيناعان توپ جەڭىمپاز اتانادى
شاتتىق شەڭبەرى.
بالالار ءبىزدىڭ كوڭىلىمىزدىڭ كىلتى ءبىزدىڭ ەزۋىمىزدە. ءاردايىم كۇلىپ جان جاعىمىزعا كۇلكى سىيلايىق! ولاي بولسا بالالار كۇلكى سىيلايىق!
كەل بالالار كۇلەيىك
كۇلكىمەنەن تۇلەيىك
قاباق شىتىپ نە كەرەك
كوڭىلدى بولىپ جۇرەيىك!
دىبىستارعا بايلانىستى جۇمباق جاسىرۋ.
«تاپقىر دوستار»
جاقسى بولۋ وزىڭنەن،
جامان بولۋ وزىڭنەن.
ءوزىڭدى ءوزىڭ ايا دا،
ءوزىڭ ۇيرەن وزىڭنەن.
جاقسىلىق كورسەڭ بىرەۋدەن،
«مەن قاندايمىن؟» دەپ ويلا.
جاماندىق كورسەڭ بىرەۋدەن،
«مەن قاندايمىن؟» دەپ ويلا، – دەي وتىرىپ، بۇگىنگى «تاپقىر دوستار» سايىسىنا قوش كەلدىڭىزدەر!
بۇگىنگى ويىنىمىز وتە ەرەكشە. ۇيتكەنى ءبىز كوماندامەن جۇمىس ىستەۋىمىز كەرەك.
ەرەجەلەردى ەستەن شىعارمايىق.
كوماندالار ورىندارىنا وتىرادى. ويىن شارتىن تىڭدايدى. ءبىزدىڭ ويىنىمىز تاپسىرمالار مەن سۇراقتاردان تۇرادى. سۇراقتاردى مۇقيات تىڭداپ توپپەن اقىلداسىپ جاۋاپ بەرۋ كەرەك. ءاربىر جاۋاپقا ءار كوماندا پيراميدالىق جەتىستىككە جەتكىزەتىن
«ساتتىلىك ساقيناسىن» «كولسو ۋداچي» الادى. قاي توپتىڭ پيراميداسى بيىك بولسا سول كوماندا جەڭىسكە جەتەدى.
جاۋاپ دايىن بولعان كەزدە بەلگى بەرەدى. جىلدام جاۋاپ بەرگەن توپ ۇپاي الادى.
ءبىرىنشى اينالىمنىڭ اتى – «بىلگەنگە مارجان».
ءبىرىنشى اينالىمدا توپتارعا تۋىستىق اتۋلار اياسىندا ازىرلەنگەن 6 سۇراق قويىلادى. توپ دۇرىس جاۋاپقا ساتتىلىك ساقيناسىن الادى.
سۇراقتار: ناعاشى اجە دەگەن كىم؟
ناعاشى اتا دەگەن كىم؟
جيەن دەگەن كىم؟
بولە دەگەن كىم؟
نەمەرە دەپ كىمدى اتايدى؟
اعا - قارىنداس دەپ كىمدەردى ايتامىز؟
ەكىنشى كەزەڭنىڭ اتى – «ءسوز ويلا، تەز ويلا»
«ءا» جانە «ت» دىبىسىنا بايلانىستى سوزدەر ويلاپ تابادى
ءۇشىنشى كەزەڭ «قۇراستىرمالى پىشىندەر»
ءتورتىنشى كەزەڭ «قىزىقتى تاپسىرمالار»
1. ا) ول ورماندا وسەدى
ءا) ول جاۋىننان قورعايدى
ب) ول ۇشاقتان سەكىرەدى.
2. «ەڭ كوپ جەلىنگەن تورتتى تاپ»
بەسىنشى كەزەڭ تاپقىر دوستار سوزىنەن سوزدەر قۇراۋ
مىسالى. تاپ، قار، تاقىر
دوس، راس، وتار
التىنشى كەزەڭ «سالت ءداستۇر»
ا. ناۋرىز مەيرامى جايلى نە بىلەسىڭدەر؟
ءا. بەسىك دەگەن نە؟
1. ناۋرىز – جىل باسى. شىعىس حالىقتارى ناۋرىز مەرەكەسىن تويلاپ كەلەدى. ناۋرىز كۇن مەن ءتۇننىڭ تەڭەلگەن كۇنى، ياعني ءبىر تاۋلىكتەگى كۇن مەن ءتۇننىڭ ۇزاقتىعى بىردەي بولعان كۇنى تويلانادى. وسى ۋاقىتتان باستاپ كۇن ۇزارىپ، ءتۇن قىسقارادى.
2. بەسىك جابدىقتارى بەسىك، كورپە، جاستىق، شۇمەك، تۇبەك
بەسىك ىرىمدارى بولادى.
بەسىكتى اتتاۋعا بولمايدى، ونى اشىق تاستاۋعا بولمايدى، ساتۋعا بولمايدى.
جەتىنشى كەزەڭ «سيقىرلى سۋرەتتەر»
منەموكەستەلەر بويىنشا وقىتۋ.
سەگىزىنشى كەزەڭ «نۇكتەلەر»
1 - 10 عا دەيىن تۋرا جانە كەرى ساناۋ، تاڭبالارمەن تاڭبالاۋ جانە ولاردى نۇكتەلى كارتوچكالارمەن بەلگىلەۋ.
توعىزىنشى كەزەڭ «ءتۇرلى ءتۇستى رەزەڭكەلەرمەن سۋرەت سالۋ»
قورىتىندى
بارلىق كەزەڭنەن كەيىن ويىننىڭ جالپى ەسەبى انىقتالىپ جەڭىمپاز انىقتالادى. جۇرگىزۋشى توپتاردى ماراپاتتاپ، جەڭىمپاز توپتىڭ كوشباسشىسىنا ارنايى سىيلىقتى تابىستايدى قۇرمەتتى بالالار، مىنە بۇگىن سەندەردىڭ مىناداي تالاپتى، سالت - ءداستۇرىمىزدى جالعاستىرۋشىسى ەكەندەرىڭدى كورىپ، ءسۇيسىنىپ وتىرمىز. تالاپتارىڭا نۇر جاۋسىن!- دەپ قورىتىندىلانادى.
«تاپقىر دوستار» سايىسى اياقتالدى.
مەكتەپالدى دايارلىق توپ
«تاپقىر دوستار» ينتەلەكتۋالدىق ويىنى
ماقساتى: بالالاردىڭ بىلىمگە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ. جالپى وقۋ باعدارلاماسىمەن قاتار، دۇنيەتانۋ جانە ويلاۋ قابىلەتىن ۇشتاۋ. سونىمەن قاتار، ۇلتىمىزدىڭ تاريحىن، سالت - ءداستۇرىن، ادەپ - عۇرپىن ناسيحاتتاۋ. تەز جانە دۇرىس شەشىم قابىلداۋعا باۋلۋ.
قۇرىلىمى: ويىنعا 6 بالادان قۇرالعان 2 توپ قاتىسادى. قاتىسۋشىلاردىڭ جالپى سانى - 12. ويىن 8 كەزەڭنەن تۇرادى. توپتار ءار كەزەڭنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ساقينالارمەن پيراميدا قۇرايدى. بارلىق اينالىمنان كەيىن بارىنشا كوپ ۇپاي جيناعان توپ جەڭىمپاز اتانادى
شاتتىق شەڭبەرى.
بالالار ءبىزدىڭ كوڭىلىمىزدىڭ كىلتى ءبىزدىڭ ەزۋىمىزدە. ءاردايىم كۇلىپ جان جاعىمىزعا كۇلكى سىيلايىق! ولاي بولسا بالالار كۇلكى سىيلايىق!
كەل بالالار كۇلەيىك
كۇلكىمەنەن تۇلەيىك
قاباق شىتىپ نە كەرەك
كوڭىلدى بولىپ جۇرەيىك!
دىبىستارعا بايلانىستى جۇمباق جاسىرۋ.
«تاپقىر دوستار»
جاقسى بولۋ وزىڭنەن،
جامان بولۋ وزىڭنەن.
ءوزىڭدى ءوزىڭ ايا دا،
ءوزىڭ ۇيرەن وزىڭنەن.
جاقسىلىق كورسەڭ بىرەۋدەن،
«مەن قاندايمىن؟» دەپ ويلا.
جاماندىق كورسەڭ بىرەۋدەن،
«مەن قاندايمىن؟» دەپ ويلا، – دەي وتىرىپ، بۇگىنگى «تاپقىر دوستار» سايىسىنا قوش كەلدىڭىزدەر!
بۇگىنگى ويىنىمىز وتە ەرەكشە. ۇيتكەنى ءبىز كوماندامەن جۇمىس ىستەۋىمىز كەرەك.
ەرەجەلەردى ەستەن شىعارمايىق.
كوماندالار ورىندارىنا وتىرادى. ويىن شارتىن تىڭدايدى. ءبىزدىڭ ويىنىمىز تاپسىرمالار مەن سۇراقتاردان تۇرادى. سۇراقتاردى مۇقيات تىڭداپ توپپەن اقىلداسىپ جاۋاپ بەرۋ كەرەك. ءاربىر جاۋاپقا ءار كوماندا پيراميدالىق جەتىستىككە جەتكىزەتىن
«ساتتىلىك ساقيناسىن» «كولسو ۋداچي» الادى. قاي توپتىڭ پيراميداسى بيىك بولسا سول كوماندا جەڭىسكە جەتەدى.
جاۋاپ دايىن بولعان كەزدە بەلگى بەرەدى. جىلدام جاۋاپ بەرگەن توپ ۇپاي الادى.
ءبىرىنشى اينالىمنىڭ اتى – «بىلگەنگە مارجان».
ءبىرىنشى اينالىمدا توپتارعا تۋىستىق اتۋلار اياسىندا ازىرلەنگەن 6 سۇراق قويىلادى. توپ دۇرىس جاۋاپقا ساتتىلىك ساقيناسىن الادى.
سۇراقتار: ناعاشى اجە دەگەن كىم؟
ناعاشى اتا دەگەن كىم؟
جيەن دەگەن كىم؟
بولە دەگەن كىم؟
نەمەرە دەپ كىمدى اتايدى؟
اعا - قارىنداس دەپ كىمدەردى ايتامىز؟
ەكىنشى كەزەڭنىڭ اتى – «ءسوز ويلا، تەز ويلا»
«ءا» جانە «ت» دىبىسىنا بايلانىستى سوزدەر ويلاپ تابادى
ءۇشىنشى كەزەڭ «قۇراستىرمالى پىشىندەر»
ءتورتىنشى كەزەڭ «قىزىقتى تاپسىرمالار»
1. ا) ول ورماندا وسەدى
ءا) ول جاۋىننان قورعايدى
ب) ول ۇشاقتان سەكىرەدى.
2. «ەڭ كوپ جەلىنگەن تورتتى تاپ»
بەسىنشى كەزەڭ تاپقىر دوستار سوزىنەن سوزدەر قۇراۋ
مىسالى. تاپ، قار، تاقىر
دوس، راس، وتار
التىنشى كەزەڭ «سالت ءداستۇر»
ا. ناۋرىز مەيرامى جايلى نە بىلەسىڭدەر؟
ءا. بەسىك دەگەن نە؟
1. ناۋرىز – جىل باسى. شىعىس حالىقتارى ناۋرىز مەرەكەسىن تويلاپ كەلەدى. ناۋرىز كۇن مەن ءتۇننىڭ تەڭەلگەن كۇنى، ياعني ءبىر تاۋلىكتەگى كۇن مەن ءتۇننىڭ ۇزاقتىعى بىردەي بولعان كۇنى تويلانادى. وسى ۋاقىتتان باستاپ كۇن ۇزارىپ، ءتۇن قىسقارادى.
2. بەسىك جابدىقتارى بەسىك، كورپە، جاستىق، شۇمەك، تۇبەك
بەسىك ىرىمدارى بولادى.
بەسىكتى اتتاۋعا بولمايدى، ونى اشىق تاستاۋعا بولمايدى، ساتۋعا بولمايدى.
جەتىنشى كەزەڭ «سيقىرلى سۋرەتتەر»
منەموكەستەلەر بويىنشا وقىتۋ.
سەگىزىنشى كەزەڭ «نۇكتەلەر»
1 - 10 عا دەيىن تۋرا جانە كەرى ساناۋ، تاڭبالارمەن تاڭبالاۋ جانە ولاردى نۇكتەلى كارتوچكالارمەن بەلگىلەۋ.
توعىزىنشى كەزەڭ «ءتۇرلى ءتۇستى رەزەڭكەلەرمەن سۋرەت سالۋ»
قورىتىندى
بارلىق كەزەڭنەن كەيىن ويىننىڭ جالپى ەسەبى انىقتالىپ جەڭىمپاز انىقتالادى. جۇرگىزۋشى توپتاردى ماراپاتتاپ، جەڭىمپاز توپتىڭ كوشباسشىسىنا ارنايى سىيلىقتى تابىستايدى قۇرمەتتى بالالار، مىنە بۇگىن سەندەردىڭ مىناداي تالاپتى، سالت - ءداستۇرىمىزدى جالعاستىرۋشىسى ەكەندەرىڭدى كورىپ، ءسۇيسىنىپ وتىرمىز. تالاپتارىڭا نۇر جاۋسىن!- دەپ قورىتىندىلانادى.
«تاپقىر دوستار» سايىسى اياقتالدى.
You Might Also Like
-
تاقىرىبى: پايدالى قازبالار مەن ولاردىڭ ادام ومىرىندەگى ماڭىزى
