ينتەرنەتتىڭ پايداسى مەن زيانى (پىكىر - تالاس)
ينتەرنەتتىڭ پايداسى مەن زيانى
ساباقتىڭ ءتۇرى: دەبات /پىكىرتالاس/
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: بۇكىلالەمدىك ورمەك – ينتەرنەتكە بايلانىستى وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىن نىعايتۋ، تياناقتاۋ؛
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ينتەرنەت تۋرالى تولىق وي قالىپتاستىرۋ، وقۋشىلاردىڭ تاپقىرلىق، ىزدەنىمپازدىق قاسيەتتەرىن قالىپتاستىرۋ، شىعارماشىلىققا باۋلۋ، پانگە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ؛
تاربيەلىك: وقۋشىلار ءوز ويلارىن تياناقتى جەتە ايتا ءبىلىپ، ساحنادا وزدەرىن سابىرلى ءارى ءتارتىپتى ۇستاۋدى ەسكەرىپ، قارسىلاستارىن تىڭداي بىلۋگە تاربيەلەۋ؛
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ /سيتۋاسيا تۋعىزۋ، شەشۋ جولىن ايتۋ، ناقتى دالەلدەر كەلتىرۋ/
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: تاقىرىپقا بايلانىستى ديداكتيكالىق ماتەريالدار، مۋلتيمەديا
قۇرالدارى
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
1. سالەمدەسۋ
توپ مۇشەلەرمەن جانە ساراپشىلارمەن تانىستىرۋ
قايىرلى كۇن، قۇرمەتتى ۇستازدار مەن وقۋشىلار!
ساراپشىلارىمىز:
ءىى. تاقىرىپپەن جۇمىس
1. جۇرگىزۋشى اشىق پىكىر - تالاستىڭ ويىن - شارتتارىمەن تانىستىرادى:
قايىرلى كۇن، قۇرمەتتى ۇستازدار، وقۋشىلار سىزدەرگە
9 - 10 سىنىپ وقۋشىلارى اراسىنداعى «ينتەرنەتتىڭ پايداسى مەن زيانى»
اتتى پىكىر - تالاستى اشىق دەپ جاريالايمىن.
ويىن تولقىن، اينالعان قاتتى اعىسقا
تابىلعانداي تانىمدا، جات داۋىستا.
بىرەۋ وزىپ كەلەدى قاتارىنان،
بىرەۋ قالىپ جاتادى اسىعىستا.
ويىن تولقىن جاتقاندا اسىپ، تاسىپ،
بىرەۋ ىعىم، بىرەۋلەر شالىس باسىپ.
بۇل ويىننان وتەدى عۇلاما ويلار،
جەڭسەڭدە، جەڭىلسەڭ دە قالما جاسىپ.
كورەرمەن جينالعان بۇل تاماشاعا،
قۇر قاراپ جاي وتىرۋ جاراسا ما؟
تۋىس، دوسقا، سىنىپتاس، تانىسقا ەمەس
سوق قولىڭدى ءبىلىمدى تالانتتار
بۇل پىكىرتالاستا 10 سىنىپ وقۋشىلارىنان قۇرالعان «سامعار» توبى جاقتاۋشى،
9 سىنىپ وقۋشىلارىنان قۇرالعان «مۇراگەر» داتتاۋشى.
پىكىرتالاس شارتتارى:
1./ ەكى توپ ءوز ويلارىن ورتاعا سالادى، وندا (رەگلامەنت ساقتاۋ،) 3 مين
2/ سۇراق جاۋاپ كەزەڭى
3/ سپيكەرلەردىڭ قورىتىندىسى
4. ءادىلقازىلاردىڭ قورىتىندى ءسوزى
3. ءسوز كەزەگى ويىنشىلارعا بەرىلەدى
1. «سامعار» توبىنىڭ سپيكەرى: اسىلىم 10 سىنىپ
ارمىسىزدار قۇرمەتتى كورەرمەن، مەنىڭ قارسىلاستارىم! ءبىز بۇگىنگى دەباتتا سىزدەردىڭ سۇراقتارىڭىزعا بارىنشا جاۋاپ بەرۋگە تىرىسامىز. ءبىزدىڭ ۇستانىپ وتىرعان پوزيسيامىز «ينتەرنەت كەرەك، ول ءبىزدىڭ ومىرىمىزگە قاجەت» ينتەرنەتتىڭ پايداسى وتە زور. الدىمەن ينتەرنەتكە انىقتاما بەرەيىك. ينتەرنەت بۇكىل عالامدىق تور. ول بۇكىل الەمدەگى ميلليونداعان كومپيۋتەرلىك جەلىلەردى ءبىر - بىرىمەن بايلانىستىراتىن وراسان زور كومپيۋتەرلىك جەلى.
ينتەرنەت ۇعىمى حح عاسىردىڭ اياعىندا پايدا بولسا دا، جۇردەك پويىزدىڭ جىلدامدىعىن ەسكە سالاتىنداي جەدەل قارقىنمەن كەڭ قانات جايىپ كەلەدى. ايگىلى ەر توستىك ەرتەگىسىندە توستىك جىل ساناپ ەمەس، اي ساناپ، كۇن ساناپ ءوسىپتى دەيتىن جەرى بولاتىن. سول ەر توستىكتىڭ ەر جەتۋى سياقتى دامىپ وتىرعان ءبىر سالا بولسا، ول - بۇكىلعالامدىق جەلى - ينتەرنەت دەپ سانار ەدىم.
ونىڭ ءوزى شىعۋ تاريحى دا قىزىق. «1957 جىلى كەڭەستەر وداعى جاساندى جەر سەرىگىن عارىشقا ۇشىرعان سوڭ، اقش قورعانىس مينيسترلىگى «ەگەر سوعىس بولا قالعان جاعدايدا امەريكاعا سەنىمدى اقپارات الماسۋ جۇيەسى كەرەك بولادى» دەپ ەسەپتەگەن. ونداي جۇيەنى اقش - تىڭ ورتالىق بارلاۋ باسقارماسىنىڭ قىزمەتكەرلەرى ويلاپ تاپقان دەسەدى. بۇل ماقساتتا لوس-اندجەلەس، يۋتا جانە كاليفورنيا شتاتتارىنداعى ۋنيۆەرسيتەتتەرگە جانە ستەنفورد زەرتتەۋ ورتالىعىنا كومپيۋتەرلەردى ءبىر - بىرىمەن جالعايتىن جەلى جاساۋ تاپسىرىلادى. ARPANET دەپ اتالاتىن جوبا 1969 جىلى 29 قازاندا ءتورت مەكەمەنىڭ كومپيۋتەرلەرىن تەلەفون ارقىلى بايلانىستىرادى.
سودان سوڭ ARPANET دامىپ - جەتىلىپ، ونى ءتۇرلى سالا عالىمدارى پايدالانا باستايدى. 1983 جىلى بۇل اتاۋ «ينتەرنەت» دەگەن ۇعىممەن الماستىرىلدى».
بۇل كۇندە ينتەرنەتتى تۇراقتى پايدالانۋشىلار سانى بۇكىل الەم بويىنشا 1، 5 ملرد. ادامنان اسىپتى. بۇل - جەر شارىن مەكەندەيتىن حالىقتىڭ تورتتەن ءبىر بولىگى عالامتور يگىلىگىن ءوز كادەسىنە جاراتۋدا دەگەن ءسوز.
2. «بارىس» توبىنىڭ سپيكەرى: 9 سىنىپ ايدا
سالەم بەردىك قاۋىمعا! ءبىزدىڭ قارسىلاستارىمىز «ينتەرنەت كەرەك، ول ءبىزدىڭ ومىرىمىزگە قاجەت. ينتەرنەتتىڭ پايداسى زور» دەپ جاتىر. قازىرگى تاڭدا ينتەرنەت الەمدىك قاۋىمداستىقتىڭ نەگىزگى اقپاراتتىق - كوممۋنيكاسيالىق قۇرالىنا اينالىپ وتىر. بۇل تۇرعىدا قاراپايىم حالىقتىڭ كۇندەلىكتى ومىردەگى بايلانىسقا دەگەن قاجەتتىلىگى تۋرالى ايتپاساق تا بولادى.
دەگەنمەن دە ينتەرنەتتىڭ جاقسىلىقتارىمەن بىرگە كەلەڭسىز جاقتارى دا بارىن ەستەن شىعارماعانىمىز ءجون. ينتەرنەتكە قوسىلۋ ءۇشىن ارينە بىزگە كومپيۋتەر كەرەك. ال، ءار كۇنىن كومپيۋتەر الدىندا وتكىزۋ دەنساۋلىققا زيان ەكەنىن بىلەسىزدەر مە؟ ول ادام اعزاسىنا ءقاۋىپ توندىرۋمەن قاتار، سانانى ۋلاۋمەن شەكتەسەتىنى بەلگىلى. كومپيۋتەر الدىندا ۇزاق وتىرسا ادامنىڭ كوزى، جوتاسى اۋىرادى جانە قيمىل - قوزعالىسىنا، ادام پسيحولوگياسىنا دا اسەر ەتەدى. سەزىمدىك نەرۆ جۇيەسى اۋرۋلارىنا شالدىعادى.
ينتەرنەتكە جۇگىنىپ، ۇيرەنىپ كەتكەن بالا، ياعني ينتەرنەت ارقىلى حات الىسىپ، سويلەسۋ - بالانىڭ اينالاسىنداعى ادامدارمەن بەتپە-بەت سويلەسۋىنە دە اسەر ەتەدى، سويلەۋ مادەنيەتىنەن ايىرىلادى. كومپيۋتەردەن بولىنەتىن ۋلترا - كۇلگىن ساۋلەسى كوزگە كەرى اسەر ەتەدى. ال ودان سوراقىسى - ۇلتتىق، ادامي قاسيەتتەرگە نۇقسان كەلتىرەتىن ماتەريالداردىڭ ينتەرنەت بەتىنەن ورىن الۋى. قازىردە شىعارما، ەسسە جازا المايتىن وقۋشىلار بار. بۇنىڭ ءبارى كوپ ۋاقىتىن كىتاپ وقۋمەن ەمەس، ينتەرنەتكە كىرىپ ءتۇرلى ويىندار ويناپ، ۋاقىتىن ءتيىمسىز وتكىزۋدىڭ زاردابى.
تىڭداعاندارىڭىزعا راحمەت!
كادىروۆا سۆەتلانا سابيت قىزى
ب.مومىش ۇلى اۋىلى، جۋالى اۋدانى،
№1 گ.وردجونيكيدزە اتىنداعى مەكتەپ - گيمنازيا
ساباقتىڭ ءتۇرى: دەبات /پىكىرتالاس/
ساباقتىڭ ماقساتى:
بىلىمدىلىك: بۇكىلالەمدىك ورمەك – ينتەرنەتكە بايلانىستى وقۋشىلاردىڭ بىلىمدەرىن نىعايتۋ، تياناقتاۋ؛
دامىتۋشىلىق: وقۋشىلاردىڭ ينتەرنەت تۋرالى تولىق وي قالىپتاستىرۋ، وقۋشىلاردىڭ تاپقىرلىق، ىزدەنىمپازدىق قاسيەتتەرىن قالىپتاستىرۋ، شىعارماشىلىققا باۋلۋ، پانگە قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ؛
تاربيەلىك: وقۋشىلار ءوز ويلارىن تياناقتى جەتە ايتا ءبىلىپ، ساحنادا وزدەرىن سابىرلى ءارى ءتارتىپتى ۇستاۋدى ەسكەرىپ، قارسىلاستارىن تىڭداي بىلۋگە تاربيەلەۋ؛
ساباقتىڭ ءادىسى: سۇراق - جاۋاپ /سيتۋاسيا تۋعىزۋ، شەشۋ جولىن ايتۋ، ناقتى دالەلدەر كەلتىرۋ/
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: تاقىرىپقا بايلانىستى ديداكتيكالىق ماتەريالدار، مۋلتيمەديا
قۇرالدارى
ساباقتىڭ بارىسى:
ءى. ۇيىمداستىرۋ كەزەڭى
1. سالەمدەسۋ
توپ مۇشەلەرمەن جانە ساراپشىلارمەن تانىستىرۋ
قايىرلى كۇن، قۇرمەتتى ۇستازدار مەن وقۋشىلار!
ساراپشىلارىمىز:
ءىى. تاقىرىپپەن جۇمىس
1. جۇرگىزۋشى اشىق پىكىر - تالاستىڭ ويىن - شارتتارىمەن تانىستىرادى:
قايىرلى كۇن، قۇرمەتتى ۇستازدار، وقۋشىلار سىزدەرگە
9 - 10 سىنىپ وقۋشىلارى اراسىنداعى «ينتەرنەتتىڭ پايداسى مەن زيانى»
اتتى پىكىر - تالاستى اشىق دەپ جاريالايمىن.
ويىن تولقىن، اينالعان قاتتى اعىسقا
تابىلعانداي تانىمدا، جات داۋىستا.
بىرەۋ وزىپ كەلەدى قاتارىنان،
بىرەۋ قالىپ جاتادى اسىعىستا.
ويىن تولقىن جاتقاندا اسىپ، تاسىپ،
بىرەۋ ىعىم، بىرەۋلەر شالىس باسىپ.
بۇل ويىننان وتەدى عۇلاما ويلار،
جەڭسەڭدە، جەڭىلسەڭ دە قالما جاسىپ.
كورەرمەن جينالعان بۇل تاماشاعا،
قۇر قاراپ جاي وتىرۋ جاراسا ما؟
تۋىس، دوسقا، سىنىپتاس، تانىسقا ەمەس
سوق قولىڭدى ءبىلىمدى تالانتتار
بۇل پىكىرتالاستا 10 سىنىپ وقۋشىلارىنان قۇرالعان «سامعار» توبى جاقتاۋشى،
9 سىنىپ وقۋشىلارىنان قۇرالعان «مۇراگەر» داتتاۋشى.
پىكىرتالاس شارتتارى:
1./ ەكى توپ ءوز ويلارىن ورتاعا سالادى، وندا (رەگلامەنت ساقتاۋ،) 3 مين
2/ سۇراق جاۋاپ كەزەڭى
3/ سپيكەرلەردىڭ قورىتىندىسى
4. ءادىلقازىلاردىڭ قورىتىندى ءسوزى
3. ءسوز كەزەگى ويىنشىلارعا بەرىلەدى
1. «سامعار» توبىنىڭ سپيكەرى: اسىلىم 10 سىنىپ
ارمىسىزدار قۇرمەتتى كورەرمەن، مەنىڭ قارسىلاستارىم! ءبىز بۇگىنگى دەباتتا سىزدەردىڭ سۇراقتارىڭىزعا بارىنشا جاۋاپ بەرۋگە تىرىسامىز. ءبىزدىڭ ۇستانىپ وتىرعان پوزيسيامىز «ينتەرنەت كەرەك، ول ءبىزدىڭ ومىرىمىزگە قاجەت» ينتەرنەتتىڭ پايداسى وتە زور. الدىمەن ينتەرنەتكە انىقتاما بەرەيىك. ينتەرنەت بۇكىل عالامدىق تور. ول بۇكىل الەمدەگى ميلليونداعان كومپيۋتەرلىك جەلىلەردى ءبىر - بىرىمەن بايلانىستىراتىن وراسان زور كومپيۋتەرلىك جەلى.
ينتەرنەت ۇعىمى حح عاسىردىڭ اياعىندا پايدا بولسا دا، جۇردەك پويىزدىڭ جىلدامدىعىن ەسكە سالاتىنداي جەدەل قارقىنمەن كەڭ قانات جايىپ كەلەدى. ايگىلى ەر توستىك ەرتەگىسىندە توستىك جىل ساناپ ەمەس، اي ساناپ، كۇن ساناپ ءوسىپتى دەيتىن جەرى بولاتىن. سول ەر توستىكتىڭ ەر جەتۋى سياقتى دامىپ وتىرعان ءبىر سالا بولسا، ول - بۇكىلعالامدىق جەلى - ينتەرنەت دەپ سانار ەدىم.
ونىڭ ءوزى شىعۋ تاريحى دا قىزىق. «1957 جىلى كەڭەستەر وداعى جاساندى جەر سەرىگىن عارىشقا ۇشىرعان سوڭ، اقش قورعانىس مينيسترلىگى «ەگەر سوعىس بولا قالعان جاعدايدا امەريكاعا سەنىمدى اقپارات الماسۋ جۇيەسى كەرەك بولادى» دەپ ەسەپتەگەن. ونداي جۇيەنى اقش - تىڭ ورتالىق بارلاۋ باسقارماسىنىڭ قىزمەتكەرلەرى ويلاپ تاپقان دەسەدى. بۇل ماقساتتا لوس-اندجەلەس، يۋتا جانە كاليفورنيا شتاتتارىنداعى ۋنيۆەرسيتەتتەرگە جانە ستەنفورد زەرتتەۋ ورتالىعىنا كومپيۋتەرلەردى ءبىر - بىرىمەن جالعايتىن جەلى جاساۋ تاپسىرىلادى. ARPANET دەپ اتالاتىن جوبا 1969 جىلى 29 قازاندا ءتورت مەكەمەنىڭ كومپيۋتەرلەرىن تەلەفون ارقىلى بايلانىستىرادى.
سودان سوڭ ARPANET دامىپ - جەتىلىپ، ونى ءتۇرلى سالا عالىمدارى پايدالانا باستايدى. 1983 جىلى بۇل اتاۋ «ينتەرنەت» دەگەن ۇعىممەن الماستىرىلدى».
بۇل كۇندە ينتەرنەتتى تۇراقتى پايدالانۋشىلار سانى بۇكىل الەم بويىنشا 1، 5 ملرد. ادامنان اسىپتى. بۇل - جەر شارىن مەكەندەيتىن حالىقتىڭ تورتتەن ءبىر بولىگى عالامتور يگىلىگىن ءوز كادەسىنە جاراتۋدا دەگەن ءسوز.
2. «بارىس» توبىنىڭ سپيكەرى: 9 سىنىپ ايدا
سالەم بەردىك قاۋىمعا! ءبىزدىڭ قارسىلاستارىمىز «ينتەرنەت كەرەك، ول ءبىزدىڭ ومىرىمىزگە قاجەت. ينتەرنەتتىڭ پايداسى زور» دەپ جاتىر. قازىرگى تاڭدا ينتەرنەت الەمدىك قاۋىمداستىقتىڭ نەگىزگى اقپاراتتىق - كوممۋنيكاسيالىق قۇرالىنا اينالىپ وتىر. بۇل تۇرعىدا قاراپايىم حالىقتىڭ كۇندەلىكتى ومىردەگى بايلانىسقا دەگەن قاجەتتىلىگى تۋرالى ايتپاساق تا بولادى.
دەگەنمەن دە ينتەرنەتتىڭ جاقسىلىقتارىمەن بىرگە كەلەڭسىز جاقتارى دا بارىن ەستەن شىعارماعانىمىز ءجون. ينتەرنەتكە قوسىلۋ ءۇشىن ارينە بىزگە كومپيۋتەر كەرەك. ال، ءار كۇنىن كومپيۋتەر الدىندا وتكىزۋ دەنساۋلىققا زيان ەكەنىن بىلەسىزدەر مە؟ ول ادام اعزاسىنا ءقاۋىپ توندىرۋمەن قاتار، سانانى ۋلاۋمەن شەكتەسەتىنى بەلگىلى. كومپيۋتەر الدىندا ۇزاق وتىرسا ادامنىڭ كوزى، جوتاسى اۋىرادى جانە قيمىل - قوزعالىسىنا، ادام پسيحولوگياسىنا دا اسەر ەتەدى. سەزىمدىك نەرۆ جۇيەسى اۋرۋلارىنا شالدىعادى.
ينتەرنەتكە جۇگىنىپ، ۇيرەنىپ كەتكەن بالا، ياعني ينتەرنەت ارقىلى حات الىسىپ، سويلەسۋ - بالانىڭ اينالاسىنداعى ادامدارمەن بەتپە-بەت سويلەسۋىنە دە اسەر ەتەدى، سويلەۋ مادەنيەتىنەن ايىرىلادى. كومپيۋتەردەن بولىنەتىن ۋلترا - كۇلگىن ساۋلەسى كوزگە كەرى اسەر ەتەدى. ال ودان سوراقىسى - ۇلتتىق، ادامي قاسيەتتەرگە نۇقسان كەلتىرەتىن ماتەريالداردىڭ ينتەرنەت بەتىنەن ورىن الۋى. قازىردە شىعارما، ەسسە جازا المايتىن وقۋشىلار بار. بۇنىڭ ءبارى كوپ ۋاقىتىن كىتاپ وقۋمەن ەمەس، ينتەرنەتكە كىرىپ ءتۇرلى ويىندار ويناپ، ۋاقىتىن ءتيىمسىز وتكىزۋدىڭ زاردابى.
تىڭداعاندارىڭىزعا راحمەت!
كادىروۆا سۆەتلانا سابيت قىزى
ب.مومىش ۇلى اۋىلى، جۋالى اۋدانى،
№1 گ.وردجونيكيدزە اتىنداعى مەكتەپ - گيمنازيا
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
انا جايلى تاماشا سوزدەر، ولەڭدەر، ماقال-ماتەلدەر ارقىلى اناعا سۇيىسپەنشىلىكپەن قاراۋ.
