تاريح – عاسىرلار كۋاسى
تاقىرىبى: «تاريح – عاسىرلار كۋاسى»
ماقساتى: تاۋەلسىزدىك مەرەكەسى قارساڭىندا تاريحي - تانىمدىق سايىستار ارقىلى وقۋشىلار بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ، ۇلتتىق تاريحىمىزعا، سالت - داستۇرىمىزگە شولۋ جاساۋ، ءبىلىمىن شىڭداۋ.
قۇرمەتتى وقۋشىلار، ۇستازدار! الدا كەلە جاتقان ۇلكەن ۇلتتىق مەرەكە – تاۋەلسىزدىك كۇنى بارشامىزعا قۇتتى بولسىن! جانە وسى مەرەكەمەن تۇسپا - تۇس كەلگەن «تاريح اپتالىعى» اياسىندا 8 «ا» سىنىبىندا ۇيىمداستىرىلىپ وتىرعان بۇگىنگى «تاريح – عاسىرلار كۋاسى» اتتى ينتەللەكتۋالدىق سايىسقا قوش كەلدىڭىزدەر! سايىسقا قاتىساتىن توپتارمەن تانىس بولىڭىزدار!
1. « جەتى جارعى» توبى:
2. « التىن وردا» توبى:
3. «دالا جولى» توبى:
سايىسىمىزعا باعا بەرەتىن ءادىل - قازى القالارىمەن تانىس بولىڭىزدار:
-----------------------------------------------------------------------
سايىسكەرلەرگە ساتتىلىك تىلەيمىز!
سايىس 4 كەزەڭنەن تۇرادى:
1 - كەزەڭ. «جۇزدەن جۇيرىك، مىڭنان تۇلپار». توپ باسشىلارى سايىسى. ءار دۇرىس جاۋاپ – 10 ۇپاي
1 - توپ
1. «جەتى جارعى» زاڭدار جيناعىنىڭ اۆتورى – تاۋكە حان
2. قازاق تاريحىنداعى تۇڭعىش ءبيشى قىز – شارا جيەنقۇلوۆا
3. 31 - مامىر قانداي كۇن؟ ساياسي قۋعىن - سۇرگىن قۇرباندارىن ەسكە الۋ كۇنى
4. ە. پۋگاچيەۆ كوتەرىلىسىنىڭ قامتىعان ۋاقىتى؟ 1773 - 1775جج
5. جىلىلىق ءۇشىن ەتىكتىڭ، ءماسىنىڭ ىشىنەن كيەتىن، كيىزدەن تىگىلەتىن اياق - كيىم. – بايپاق
6. ق ر تۋىنىڭ اۆتورى – ش. نيازبەكوۆ
7. جوشى حان كەسەنەسى قازاقستاننىڭ قاي ايماعىندا ورنالاسقان؟ ورتالىق قازاقستان
8. اباي قۇنانبايەۆتىڭ شىن ەسىمى – يبراھيم
9. ەتنوگرافيا - حالىقتىڭ تۇرمىسىن، مادەنيەتىن، تاريحىن، قوعامدىق دامۋىن جانە الەۋمەتتىك ەرەكشەلىكتەرىن زەرتتەيتىن عىلىم سالاسى.
10. 40 وتىرىك ايتقان بالا – تازشا بالا
2 - توپ
1. «ياسا» («جاساق») زاڭدار جيناعىنىڭ اۆتورى؟ شىڭعىسحان
2. قازاق حاندىعىنىڭ نەگىزىن سالۋشى؟ كەرەي حان
3. 22 قىركۇيەك قانداي كۇن؟ تىلدەر مەرەكەسى
4. ي. تايمان ۇلى مەن م. وتەمىس ۇلى باستاعان كوتەرىلىستىڭ قامتىعان ۋاقىتى؟ 1836 - 1838جج
5. كۇمىس نە التىن تەڭگەلەر، تيىندار قادالعان شاشپاۋ قالاي اتالادى؟ شولپى
6. ق ر ەلتاڭباسىنىڭ اۆتورى؟ شوتامان ءۋاليحانوۆ، جانداربەك مالىبەكوۆ
7. قوجا احمەت ياسساۋي كەسەنەسى ورنالاسقان ايماق؟ تۇركىستان قالاسى
8. شىڭعىسحاننىڭ شىن ەسىمى؟ تەمۋچين
9. نۋميزماتيكا - تيىندار، قۇيما اقشا كەسەكتەرى، ت. ب. ەسكەرتكىشتەر (تيىن مورلەرى، قۇجاتتار) ارقىلى تيىن سوعۋ، اقشا تاريحىن زەرتتەيتىن تاريح عىلىمىنىڭ ءبىر سالاسى.
10. جەتى قازىنانىڭ ءبىرى - يت
3 - توپ.
1. «ەسىم حاننىڭ ەسكى جولى» زاڭدار جيناعىنىڭ اۆتورى – ەسىم حان
2. قازاقتىڭ تۇڭعىش شەشەنى كىم؟ جيرەنشە (15ع.)
3. 30تامىز قانداي كۇن؟ كونستيتۋسيا كۇنى
4. س. دات ۇلى كوتەرىلىسىنىڭ ۋاقىتى؟ 1783 - 1797جج
5. جىلىقىنىڭ توسىرقاماۋى ءۇشىن نەمەسە مۇزدان تايماۋى ءۇشىن تۇياعىنا تاعىلاتىن ات ابزەلى؟ تاعا
6. ق ر ءانۇرانىنىڭ اۆتورى؟ ج. ناجىمەدەنوۆ، ن. نازاربايەۆ؛ ش. قالداياقوۆ
7. ءايشابيبى كەسەنەسى؟ جامبىل وبلىسى
8. ابىلايحاننىڭ شىن ەسىمى - ءابىلمانسۇر
9. ادامزاتتىڭ وتكەن تاريحىن ماتەريالدىق جادىگەرلەر ارقىلى زەرتتەيتىن عىلىم؟ ارحەولوگيا
10. ەشكى مالى تارتىلاتىن ۇلتتىق ويىن - كوكپار
2 - كەزەڭ. «تاريحقا ساياحات» (ۇياشىق تاڭداۋ ارقىلى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ)
1. «تاريحي تۇلعالار»:
10 ۇپاي: 1771 - 1781ج. ج. بيلىك قۇرعان قازاق حانى – ابىلاي حان
20. قازاقتا تۇڭعىش گەنەرال اتاعىن العان جانە مەكتەپ اشقان كىم؟ – جاڭگىر بوكەيحان ۇلى
30. 1710جىلى قاراقۇمداعى حالىق جينالىسىندا كىشى ءجۇز اسكەرىنىڭ قولباسشىسى ءارى حانى بولىپ سايلانعان حان – ءابىلقايىر حان
40. ايگىلى تاريحشى، ادەبيەتشى، قازاق حاندىعىنىڭ قالىپتاسۋ تاريحى جونىندە اسا قۇندى دەرەكتەر بەرەتىن «تاريحي راشيدي» ەڭبەگىنىڭ اۆتورى - مۇحاممەد حايدار دۋلاتي
2. «تاۋەلسىز قازاقستان»:
10 ۇپاي: - سيمۆولى، قازاق حالقىنىڭ قايتا ورلەۋى مەن تۇلەۋىنىڭ، مەملەكەتتىلىگىنىڭ، بيىكتىك پەن تەرەڭدىكتىڭ، كەڭدىكتىڭ بەلگىسى، دارحاندىقتىڭ كورىنىسى ىسپەتتى استاناداعى ارحيتەكتۋرالىق قۇرىلىس كەشەنى – «بايتەرەك».
20: 2011 جىلى 1 - جەلتوقساندا اشىلعان قازاقستان بويىنشا العاشقى، ورتالىق ازيا بويىنشا 2 - ءشى (تاشكەنت) مەتروپوليتەن قازاقستاننىڭ قاي قالاسىندا ورنالاسقان؟ – الماتى
30: «مەنىڭ قازاقستانىم» ءانى مەملەكەتتىك ءانۇران رەتىندە قاشان قابىلداندى؟ 2006ج. 7 – قاڭتار
40: قاي ەلدە ءبىزدىڭ ەلباسىمىزعا ارناپ ەسكەرتكىش ورناتىلدى؟ تۇركيا، انكارا قالاسى
3. سالت - ءداستۇر:
10 ۇپاي: بازارلىق دەگەنىمىز قانداي سالت - ءداستۇر؟ الىس ساپارعا ساياحاتقا، ساۋدا جولىنا شىققان ادامدار جەرلەستەرىنە، كورشى كولەمدەرىنە، سىيلاس ادامدارىنا، جاس بالالارعا ءىرىلى ۇساقتى سىيلىقتار اكەلەدى. ونى «بازارلىق» دەپ اتايدى. بۇل جاقسى كورۋدىڭ، سىيلاستىقتىڭ بەلگىسى جانە ەسكەرتكىشى رەتىندە قابىلدانادى. )
20: ءسۇيىنشى دەگەنىمىز؟ قۋانىشتى حابار جەتكىزۋشى ادام «ءسۇيىنشى - ءسۇيىنشى» دەپ كەلەدى. مۇندايدا قۋانىشتى ءۇي يەسى «قالاعانىڭدى ال» دەيدى. نەمەسە وعان ريزا بولاتىنداي سىيلىق ۇسىنادى. بۇل قۋانۋدىڭ، ريزالىقتىڭ بەلگىسى.
30: ەرۋلىك دەگەنىمىز؟ اۋىلعا باسقا جاقتان وتباسى كوشىپ كەلسە، كورشىلەرى ول ءۇيدى قوناققا شاقىرىپ، ءدام - تۇز تارتۋى.
40: ومىلدىرىك دەگەنىمىز؟ ەر - توقىم ابزەلدەرىنىڭ ءبىرى. ەر جىلجىپ كەتپەس ءۇشىن اتتىڭ كەۋدەسىنە كيگىزىلەدى. ونى قازاق شەبەرلەرى قاتتى قۇرىم تەرىدەن نەمەسە قالىڭ بىلعارىدان جاساپ، قايىپ تىككەن، قۇيما اشەكەي زاتتارمەن بەزەندىرگەن. كەيبىر ومىلدىرىكتەردىڭ تەرى نەگىزىنىڭ استىنا كيىز، شۇعا سالىنادى.
4. ءار ءتۇرلى سۇراقتار:
10: قازاقستاننىڭ اتىن الەمگە پاش ەتكەن ەتنو - روك مۋزىكالىق ءانسامبلى -«ۇلىتاۋ»
20: 1822 جىلى قابىلدانعان «ءسىبىر قازاقتارىنىڭ جارعىسىنىڭ» اۆتورى – سپەرانسكيي
30: قازاقستان XXX جازعى وليمپيادا ويىندارىندا نەشە مەدال يەلەندى؟ 13
40: الەمنىڭ 7 كەرەمەتىن اتا:
1. مىسىر پيراميدالارى.(ەگيپەت)
2. سەميراميدا اسپالى باعى.(ۆاۆيلون)
3. گاليكارناس كەسەنەسى (كىشى ازيا)
4. ارتەميدا عيباداتحاناسى (ەفەس)
5. رودوس الابى (رودوس ارالى)
6. زيەۆس ءمۇسىنى (وليمپيا)
7. الەكساندريا شامشىراعى (مىسىر)
ماقساتى: تاۋەلسىزدىك مەرەكەسى قارساڭىندا تاريحي - تانىمدىق سايىستار ارقىلى وقۋشىلار بەلسەندىلىگىن ارتتىرۋ، ۇلتتىق تاريحىمىزعا، سالت - داستۇرىمىزگە شولۋ جاساۋ، ءبىلىمىن شىڭداۋ.
قۇرمەتتى وقۋشىلار، ۇستازدار! الدا كەلە جاتقان ۇلكەن ۇلتتىق مەرەكە – تاۋەلسىزدىك كۇنى بارشامىزعا قۇتتى بولسىن! جانە وسى مەرەكەمەن تۇسپا - تۇس كەلگەن «تاريح اپتالىعى» اياسىندا 8 «ا» سىنىبىندا ۇيىمداستىرىلىپ وتىرعان بۇگىنگى «تاريح – عاسىرلار كۋاسى» اتتى ينتەللەكتۋالدىق سايىسقا قوش كەلدىڭىزدەر! سايىسقا قاتىساتىن توپتارمەن تانىس بولىڭىزدار!
1. « جەتى جارعى» توبى:
2. « التىن وردا» توبى:
3. «دالا جولى» توبى:
سايىسىمىزعا باعا بەرەتىن ءادىل - قازى القالارىمەن تانىس بولىڭىزدار:
-----------------------------------------------------------------------
سايىسكەرلەرگە ساتتىلىك تىلەيمىز!
سايىس 4 كەزەڭنەن تۇرادى:
1 - كەزەڭ. «جۇزدەن جۇيرىك، مىڭنان تۇلپار». توپ باسشىلارى سايىسى. ءار دۇرىس جاۋاپ – 10 ۇپاي
1 - توپ
1. «جەتى جارعى» زاڭدار جيناعىنىڭ اۆتورى – تاۋكە حان
2. قازاق تاريحىنداعى تۇڭعىش ءبيشى قىز – شارا جيەنقۇلوۆا
3. 31 - مامىر قانداي كۇن؟ ساياسي قۋعىن - سۇرگىن قۇرباندارىن ەسكە الۋ كۇنى
4. ە. پۋگاچيەۆ كوتەرىلىسىنىڭ قامتىعان ۋاقىتى؟ 1773 - 1775جج
5. جىلىلىق ءۇشىن ەتىكتىڭ، ءماسىنىڭ ىشىنەن كيەتىن، كيىزدەن تىگىلەتىن اياق - كيىم. – بايپاق
6. ق ر تۋىنىڭ اۆتورى – ش. نيازبەكوۆ
7. جوشى حان كەسەنەسى قازاقستاننىڭ قاي ايماعىندا ورنالاسقان؟ ورتالىق قازاقستان
8. اباي قۇنانبايەۆتىڭ شىن ەسىمى – يبراھيم
9. ەتنوگرافيا - حالىقتىڭ تۇرمىسىن، مادەنيەتىن، تاريحىن، قوعامدىق دامۋىن جانە الەۋمەتتىك ەرەكشەلىكتەرىن زەرتتەيتىن عىلىم سالاسى.
10. 40 وتىرىك ايتقان بالا – تازشا بالا
2 - توپ
1. «ياسا» («جاساق») زاڭدار جيناعىنىڭ اۆتورى؟ شىڭعىسحان
2. قازاق حاندىعىنىڭ نەگىزىن سالۋشى؟ كەرەي حان
3. 22 قىركۇيەك قانداي كۇن؟ تىلدەر مەرەكەسى
4. ي. تايمان ۇلى مەن م. وتەمىس ۇلى باستاعان كوتەرىلىستىڭ قامتىعان ۋاقىتى؟ 1836 - 1838جج
5. كۇمىس نە التىن تەڭگەلەر، تيىندار قادالعان شاشپاۋ قالاي اتالادى؟ شولپى
6. ق ر ەلتاڭباسىنىڭ اۆتورى؟ شوتامان ءۋاليحانوۆ، جانداربەك مالىبەكوۆ
7. قوجا احمەت ياسساۋي كەسەنەسى ورنالاسقان ايماق؟ تۇركىستان قالاسى
8. شىڭعىسحاننىڭ شىن ەسىمى؟ تەمۋچين
9. نۋميزماتيكا - تيىندار، قۇيما اقشا كەسەكتەرى، ت. ب. ەسكەرتكىشتەر (تيىن مورلەرى، قۇجاتتار) ارقىلى تيىن سوعۋ، اقشا تاريحىن زەرتتەيتىن تاريح عىلىمىنىڭ ءبىر سالاسى.
10. جەتى قازىنانىڭ ءبىرى - يت
3 - توپ.
1. «ەسىم حاننىڭ ەسكى جولى» زاڭدار جيناعىنىڭ اۆتورى – ەسىم حان
2. قازاقتىڭ تۇڭعىش شەشەنى كىم؟ جيرەنشە (15ع.)
3. 30تامىز قانداي كۇن؟ كونستيتۋسيا كۇنى
4. س. دات ۇلى كوتەرىلىسىنىڭ ۋاقىتى؟ 1783 - 1797جج
5. جىلىقىنىڭ توسىرقاماۋى ءۇشىن نەمەسە مۇزدان تايماۋى ءۇشىن تۇياعىنا تاعىلاتىن ات ابزەلى؟ تاعا
6. ق ر ءانۇرانىنىڭ اۆتورى؟ ج. ناجىمەدەنوۆ، ن. نازاربايەۆ؛ ش. قالداياقوۆ
7. ءايشابيبى كەسەنەسى؟ جامبىل وبلىسى
8. ابىلايحاننىڭ شىن ەسىمى - ءابىلمانسۇر
9. ادامزاتتىڭ وتكەن تاريحىن ماتەريالدىق جادىگەرلەر ارقىلى زەرتتەيتىن عىلىم؟ ارحەولوگيا
10. ەشكى مالى تارتىلاتىن ۇلتتىق ويىن - كوكپار
2 - كەزەڭ. «تاريحقا ساياحات» (ۇياشىق تاڭداۋ ارقىلى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرۋ)
1. «تاريحي تۇلعالار»:
10 ۇپاي: 1771 - 1781ج. ج. بيلىك قۇرعان قازاق حانى – ابىلاي حان
20. قازاقتا تۇڭعىش گەنەرال اتاعىن العان جانە مەكتەپ اشقان كىم؟ – جاڭگىر بوكەيحان ۇلى
30. 1710جىلى قاراقۇمداعى حالىق جينالىسىندا كىشى ءجۇز اسكەرىنىڭ قولباسشىسى ءارى حانى بولىپ سايلانعان حان – ءابىلقايىر حان
40. ايگىلى تاريحشى، ادەبيەتشى، قازاق حاندىعىنىڭ قالىپتاسۋ تاريحى جونىندە اسا قۇندى دەرەكتەر بەرەتىن «تاريحي راشيدي» ەڭبەگىنىڭ اۆتورى - مۇحاممەد حايدار دۋلاتي
2. «تاۋەلسىز قازاقستان»:
10 ۇپاي: - سيمۆولى، قازاق حالقىنىڭ قايتا ورلەۋى مەن تۇلەۋىنىڭ، مەملەكەتتىلىگىنىڭ، بيىكتىك پەن تەرەڭدىكتىڭ، كەڭدىكتىڭ بەلگىسى، دارحاندىقتىڭ كورىنىسى ىسپەتتى استاناداعى ارحيتەكتۋرالىق قۇرىلىس كەشەنى – «بايتەرەك».
20: 2011 جىلى 1 - جەلتوقساندا اشىلعان قازاقستان بويىنشا العاشقى، ورتالىق ازيا بويىنشا 2 - ءشى (تاشكەنت) مەتروپوليتەن قازاقستاننىڭ قاي قالاسىندا ورنالاسقان؟ – الماتى
30: «مەنىڭ قازاقستانىم» ءانى مەملەكەتتىك ءانۇران رەتىندە قاشان قابىلداندى؟ 2006ج. 7 – قاڭتار
40: قاي ەلدە ءبىزدىڭ ەلباسىمىزعا ارناپ ەسكەرتكىش ورناتىلدى؟ تۇركيا، انكارا قالاسى
3. سالت - ءداستۇر:
10 ۇپاي: بازارلىق دەگەنىمىز قانداي سالت - ءداستۇر؟ الىس ساپارعا ساياحاتقا، ساۋدا جولىنا شىققان ادامدار جەرلەستەرىنە، كورشى كولەمدەرىنە، سىيلاس ادامدارىنا، جاس بالالارعا ءىرىلى ۇساقتى سىيلىقتار اكەلەدى. ونى «بازارلىق» دەپ اتايدى. بۇل جاقسى كورۋدىڭ، سىيلاستىقتىڭ بەلگىسى جانە ەسكەرتكىشى رەتىندە قابىلدانادى. )
20: ءسۇيىنشى دەگەنىمىز؟ قۋانىشتى حابار جەتكىزۋشى ادام «ءسۇيىنشى - ءسۇيىنشى» دەپ كەلەدى. مۇندايدا قۋانىشتى ءۇي يەسى «قالاعانىڭدى ال» دەيدى. نەمەسە وعان ريزا بولاتىنداي سىيلىق ۇسىنادى. بۇل قۋانۋدىڭ، ريزالىقتىڭ بەلگىسى.
30: ەرۋلىك دەگەنىمىز؟ اۋىلعا باسقا جاقتان وتباسى كوشىپ كەلسە، كورشىلەرى ول ءۇيدى قوناققا شاقىرىپ، ءدام - تۇز تارتۋى.
40: ومىلدىرىك دەگەنىمىز؟ ەر - توقىم ابزەلدەرىنىڭ ءبىرى. ەر جىلجىپ كەتپەس ءۇشىن اتتىڭ كەۋدەسىنە كيگىزىلەدى. ونى قازاق شەبەرلەرى قاتتى قۇرىم تەرىدەن نەمەسە قالىڭ بىلعارىدان جاساپ، قايىپ تىككەن، قۇيما اشەكەي زاتتارمەن بەزەندىرگەن. كەيبىر ومىلدىرىكتەردىڭ تەرى نەگىزىنىڭ استىنا كيىز، شۇعا سالىنادى.
4. ءار ءتۇرلى سۇراقتار:
10: قازاقستاننىڭ اتىن الەمگە پاش ەتكەن ەتنو - روك مۋزىكالىق ءانسامبلى -«ۇلىتاۋ»
20: 1822 جىلى قابىلدانعان «ءسىبىر قازاقتارىنىڭ جارعىسىنىڭ» اۆتورى – سپەرانسكيي
30: قازاقستان XXX جازعى وليمپيادا ويىندارىندا نەشە مەدال يەلەندى؟ 13
40: الەمنىڭ 7 كەرەمەتىن اتا:
1. مىسىر پيراميدالارى.(ەگيپەت)
2. سەميراميدا اسپالى باعى.(ۆاۆيلون)
3. گاليكارناس كەسەنەسى (كىشى ازيا)
4. ارتەميدا عيباداتحاناسى (ەفەس)
5. رودوس الابى (رودوس ارالى)
6. زيەۆس ءمۇسىنى (وليمپيا)
7. الەكساندريا شامشىراعى (مىسىر)
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ، شاپشاڭدىققا ۇيرەتۋ، ماتەماتيكا پانىنە دەگەن قىزىعۋشىلىعىن ارتتىرۋ، ەسەپ شىعارۋ، لوگيكالىق ەسەپتەردى شىعارۋدى ۇيرەتۋ.
