تاريح تاعىلىمى
سىنىپتان تىس تاربيە شاراسىنىڭ تاقىرىبى: تاريح تاعىلىمى.
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ تاريح پانىنەن العان بىلىمدەرىن تولىقتىرۋ، كەڭەيتۋ، ومىردە قولدانا ءبىلۋى. وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسىن كەڭەيتۋ، ويلاۋ، سويلەۋ قابىلەتىن دامىتۋ. وقۋشىلاردىڭ تاريح پانىنەن دەگەن قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
جۇرگىزۋشى:
تاريح تۇپكىرىنەن سىر ىزدەيمىز
عاجايىپ، سىرلى الەمگە كىرگەندەيمىز
بابالاردىڭ ءجۇرىپ وتكەن سانسىز جولىن
تاريحتىڭ ءار بەتىنەن كورگەندەيمىز
- قىمباتتى ۇستازدار، وقۋشىلار، بۇگىنگى وتكەلى وتىرعان «تاريح تاعىلىمى»
اتتى توپارالىق سايىسقا قوش كەلدىڭىزدەر!
سايىسقا قاتىسۋشىلار 6، 7، 8 سىنىپ وقۋشىلارى.
- قۇرمەتتى سايىسكەرلەر!
ءبىز تاۋەلسىز ەلدىڭ ۇرپاعىمىز. ءبىزدىڭ ەلىمىز ەلتاڭباسىمەن ەڭسەلى، تۋىمەن تۇعىرلى، انۇرانىمەن ايبىندى! ەندەشە سايىسىمىزدى انۇرانمەن باستايمىز!(ءانۇران ايتىلادى)
ەندى سايىسىمىزعا ءادىل باعا بەرەر ءادىلقازىلار القاسىمەن تانىستىرايىق.
تاريحتان ءبىلىم بەرگەن،
شاكىرتتەرگە ەل تاريحىن ۇيرەتكەن،
جانات اپاي، اسىلبەك اعاي سىزدەردى،
قازىلىققا شاقىرامىز قۇرمەتپەن.
قوشتاسىپ التىن مەكتەپپەن
تۇلەك بولار كۇنى ەرتەڭ
قوستۋرلينا مولدىرگە
ءادىل باعا بەرۋدى، ۇسىنامىز ىزەتپەن.
سايىسىمىز 4 بولىمنەن تۇرادى:
1. توپپەن تانىستىرۋ. اتىن قورعاۋ، ۇرانىن ايتۋ.
2. «تاريح تەرەڭىنە ۇڭىلسەك» (سۇراق - جاۋاپ ءبولىمى)
3. «جىلدار سىر شەرتەدى» (جىلدارعا قاراي وتىرىپ وقيعانى ەسكە ءتۇسىرۋ)
4. كورىنىس قويۋ: ا) اقتابان شۇبىرىندى، الاكول cۇلاما.
ۆ ) قازاقستان ۇلى وتان سوعىسى جىلدارىندا.
ب) جەلتوقسان جاڭعىرىعى
1. سايىسقا كەلدى ءاربىر توپ
بىلىمىمەن ساناسىپ
توپ اتىمەن تانىستىرسىن
ۇراندارى جاراسىپ - دەگەندەي سايىستىڭ 1 - ءبولىم بويىنشا توپ اتىمەن تانىستىرۋ جانە توپ اتى مەن ۇرانىن قورعاۋ.
«ادىلەت» توبى.
«ازامات» توبى
«جىگەر» توبى
2. ءومىر ءوزى مىنبەسىنەن ءسوز بەردى،
تەبىرەنىپ تولعاناتىن كەز كەلدى
تاريحتى كورمەسەك تە كەشەگى
ايتامىز ءبىز ەستىگەندى، سەزگەندى.
كەلەسى ءبولىمىمىز. «تاريح تەرەڭىنە ۇڭىلسەك» اتتى سۇراق - جاۋاپ ءبولىمى.
سۇراقتار:
1. العاشقى رەت ءبىر جىلدا 365 كۇن بولاتىنىن ەسەپتەپ شىعارعان كىمدەر؟ (ەجەلگى ەگيپەت تۇرعىندارى)
2. قازاقستان تاريحى قانشاعا بولىنەدى جانە ولاردى اتا.
(قازاقستان تاريحى نەگىزىنەن تورتكە بولىنەدى: ەجەلگى قازاقستان، ورتا عاسىرلارداعى قازاقستان، جاڭا زامانعى قازاقتان تاريحى جانە قازىرگى زامانعى قازاقستان تاريحى).
3. وسىدان 1 ملن. 750 مىڭ جىل بۇرىن ءومىر سۇرگەن، افريكانىڭ كەنيا جەرىندە ولدۋۆاي شاتقالىنان تابىلعان العاشقى ادام قالاي اتالادى؟ (ەپتى ادام)
4. اتامەكەن اتاۋلارىن انىقتاپ، ونىڭ حالىقتىق جانە عىلىمي ەتيمولوگياسىنىڭ زەرتتەيتىن عىلىم؟ (توپونوميكا)
5. ساقتارعا «ماسساگەت» دەپ ات بەرگەن كىم؟ (گەرودوت)
6. قاعاناتتىڭ جەرى ورتا ازيانىڭ وڭتۇستىك - شىعىسىنداعى شاش قالاسىنان (تاشكەنت) شىعىس تۇركىستانداعى بەسبالىق، تۇرفان قالالارىنا دەيىنگى ارالىقتى قامتيدى. ورتالىعى سۋياب قالاسى. ايتىلعان مالىمەت قاي قاعاناتقا بايلانىستى؟ (تۇرگەش قاعاناتى)
7. ب. ز. ب. 7 عاسىردان باستاپ دالالى ايماقتاردا اڭداردى بەينەلەۋ - اڭدىق ستيل پايدا بولدى. وسى «اڭ ءستيلى» ونەرىمەن ساقتار قايدا جاساعان جورىقتارىندا تانىستى؟ (الدىڭعى ازيا مەن يران)
8. قورقىت اتا كۇمبەزى قاي جەردە ورنالاسقان؟ (قىزىلوردا وبلىسى، قارماقشى اۋدانى)
9. ءامىر تەمىر ماۋرانناحرعا قانشا جىل بيلىك جۇرگىزدى. (35 جىل).
10. قازاقستان مادەنيەتى قانشاعا بولىنەدى، ولارعا نەلەردى جاتقىزۋعا بولادى؟. (ماتەريالدىق جانە رۋحاني).
11. 1731 جىلعى اقپان ايىنىڭ 19 - ى كۇنى ءابىلقايىر حاننىڭ اننا يواننوۆناعا جىبەرگەن ەكى ەلشىسى كىمدەر؟ (سەيىتقۇل قويداعۇل ۇلى، قۇتلىمبەت قوشتاي ۇلى)
12. نۇرالى حاننىڭ 1785 جىلى ماۋسىم ايىندا گەنەرال - گۋبەرناتور بارون وتتو يگەلسترومعا جازعان حاتىنان ءۇزىندى: ءسىزدىڭ قيمىلىڭىزدى جەكە تۇسىنە الماي وتىرمىن. وزىڭىزگە بۇرىندا حابارلاعانىمىزداي بۇل قاراقشىلار مەنى جاۋ دەپ بىلەدى. نۇرالى حان قاراقشىلار دەپ كىمدەردى مەڭزەدى؟ (سىرىم باستاعان كوتەرىلىسشىلەر)
3. ۇمىت بولعان، ۇمىت قالعان جوق ەشكىم.
ەشبىر ادام ۇمىتپايتىن ەلەسىن
سىرعا تولى ءاربىر سانى قاراساڭ
سول جىلداردان قانداي قۇپيا بىلەسىڭ؟
3 - ءبولىمىمىز جىلدارعا قاراي وتىرىپ، وقيعانى ەسكە ءتۇسىرۋ. «جىلدار سىر شەرتەدى».
453 جىلى – اتتيلانىڭ ءولىمى
ب. ز. ب 2 ع - ۇلى جىبەك جولىنىڭ قىزمەت ەتە باستاۋى
1941 - 1945 ج - ۇلى وتان سوعىسى جىلدارى
1930 - 1931 ج - اشارشىلىق كەزەڭى
1986 جىلى - جەلتوقسان وقيعاسى
1995 جىلى - اتا زاڭ، كونستيتۋسيانىڭ قابىلدانۋى
1773 - 75 ج ە. پۋگاچيەۆ باستاعان شارۋالار كوتەرىلىسى
1771 - 81 ج - ابىلايدىڭ ەل بيلەگەن كەزەڭى
1998 ج - اقمولا اتاۋى استانا دەپ وزگەرتىلدى.
3. ىزعارىنان كوكىرەككە تولدى مۇڭ
شىن سۇراپىل تالاي داۋىل - بوراننىڭ
قۇربان بولىپ كەتكەنىمەن بوزداقتار
تاريح بولار ەستەلىگى ولاردىڭ
/كورىنىس/
اقتابان شۇبىرىندى، الاكول سۇلاما
قازاقستان ۇلى وتان سوعىسى جىلدارىندا
جەلتوقسان جەلى ىزعارلى
جۇرگىزۋشى:
ءادىلقازى ءوز شەشىمىن ايتادى
كىم تاريحتى قالاي ءبىلدى؟ بايقادى؟ – دەگەندەي، ءادىلقازىلارعا ءسوز بەرەمىز.
بيىك ۇشسىن بەيبىتشىلىك كەپتەرى
نۇرىن شاشسىن التىن كۇنىم كوكتەگى
تاريحتىڭ تاعىلىمىندا قالاتىن
وتپەيدى استە ەرلىك كىتاپ بەتتەرى.
قورىتىندى: ءمۇعالىم ءسوزى.
ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ تاريح پانىنەن العان بىلىمدەرىن تولىقتىرۋ، كەڭەيتۋ، ومىردە قولدانا ءبىلۋى. وقۋشىلاردىڭ وي - ءورىسىن كەڭەيتۋ، ويلاۋ، سويلەۋ قابىلەتىن دامىتۋ. وقۋشىلاردىڭ تاريح پانىنەن دەگەن قىزىعۋشىلىعىن وياتۋ.
جۇرگىزۋشى:
تاريح تۇپكىرىنەن سىر ىزدەيمىز
عاجايىپ، سىرلى الەمگە كىرگەندەيمىز
بابالاردىڭ ءجۇرىپ وتكەن سانسىز جولىن
تاريحتىڭ ءار بەتىنەن كورگەندەيمىز
- قىمباتتى ۇستازدار، وقۋشىلار، بۇگىنگى وتكەلى وتىرعان «تاريح تاعىلىمى»
اتتى توپارالىق سايىسقا قوش كەلدىڭىزدەر!
سايىسقا قاتىسۋشىلار 6، 7، 8 سىنىپ وقۋشىلارى.
- قۇرمەتتى سايىسكەرلەر!
ءبىز تاۋەلسىز ەلدىڭ ۇرپاعىمىز. ءبىزدىڭ ەلىمىز ەلتاڭباسىمەن ەڭسەلى، تۋىمەن تۇعىرلى، انۇرانىمەن ايبىندى! ەندەشە سايىسىمىزدى انۇرانمەن باستايمىز!(ءانۇران ايتىلادى)
ەندى سايىسىمىزعا ءادىل باعا بەرەر ءادىلقازىلار القاسىمەن تانىستىرايىق.
تاريحتان ءبىلىم بەرگەن،
شاكىرتتەرگە ەل تاريحىن ۇيرەتكەن،
جانات اپاي، اسىلبەك اعاي سىزدەردى،
قازىلىققا شاقىرامىز قۇرمەتپەن.
قوشتاسىپ التىن مەكتەپپەن
تۇلەك بولار كۇنى ەرتەڭ
قوستۋرلينا مولدىرگە
ءادىل باعا بەرۋدى، ۇسىنامىز ىزەتپەن.
سايىسىمىز 4 بولىمنەن تۇرادى:
1. توپپەن تانىستىرۋ. اتىن قورعاۋ، ۇرانىن ايتۋ.
2. «تاريح تەرەڭىنە ۇڭىلسەك» (سۇراق - جاۋاپ ءبولىمى)
3. «جىلدار سىر شەرتەدى» (جىلدارعا قاراي وتىرىپ وقيعانى ەسكە ءتۇسىرۋ)
4. كورىنىس قويۋ: ا) اقتابان شۇبىرىندى، الاكول cۇلاما.
ۆ ) قازاقستان ۇلى وتان سوعىسى جىلدارىندا.
ب) جەلتوقسان جاڭعىرىعى
1. سايىسقا كەلدى ءاربىر توپ
بىلىمىمەن ساناسىپ
توپ اتىمەن تانىستىرسىن
ۇراندارى جاراسىپ - دەگەندەي سايىستىڭ 1 - ءبولىم بويىنشا توپ اتىمەن تانىستىرۋ جانە توپ اتى مەن ۇرانىن قورعاۋ.
«ادىلەت» توبى.
«ازامات» توبى
«جىگەر» توبى
2. ءومىر ءوزى مىنبەسىنەن ءسوز بەردى،
تەبىرەنىپ تولعاناتىن كەز كەلدى
تاريحتى كورمەسەك تە كەشەگى
ايتامىز ءبىز ەستىگەندى، سەزگەندى.
كەلەسى ءبولىمىمىز. «تاريح تەرەڭىنە ۇڭىلسەك» اتتى سۇراق - جاۋاپ ءبولىمى.
سۇراقتار:
1. العاشقى رەت ءبىر جىلدا 365 كۇن بولاتىنىن ەسەپتەپ شىعارعان كىمدەر؟ (ەجەلگى ەگيپەت تۇرعىندارى)
2. قازاقستان تاريحى قانشاعا بولىنەدى جانە ولاردى اتا.
(قازاقستان تاريحى نەگىزىنەن تورتكە بولىنەدى: ەجەلگى قازاقستان، ورتا عاسىرلارداعى قازاقستان، جاڭا زامانعى قازاقتان تاريحى جانە قازىرگى زامانعى قازاقستان تاريحى).
3. وسىدان 1 ملن. 750 مىڭ جىل بۇرىن ءومىر سۇرگەن، افريكانىڭ كەنيا جەرىندە ولدۋۆاي شاتقالىنان تابىلعان العاشقى ادام قالاي اتالادى؟ (ەپتى ادام)
4. اتامەكەن اتاۋلارىن انىقتاپ، ونىڭ حالىقتىق جانە عىلىمي ەتيمولوگياسىنىڭ زەرتتەيتىن عىلىم؟ (توپونوميكا)
5. ساقتارعا «ماسساگەت» دەپ ات بەرگەن كىم؟ (گەرودوت)
6. قاعاناتتىڭ جەرى ورتا ازيانىڭ وڭتۇستىك - شىعىسىنداعى شاش قالاسىنان (تاشكەنت) شىعىس تۇركىستانداعى بەسبالىق، تۇرفان قالالارىنا دەيىنگى ارالىقتى قامتيدى. ورتالىعى سۋياب قالاسى. ايتىلعان مالىمەت قاي قاعاناتقا بايلانىستى؟ (تۇرگەش قاعاناتى)
7. ب. ز. ب. 7 عاسىردان باستاپ دالالى ايماقتاردا اڭداردى بەينەلەۋ - اڭدىق ستيل پايدا بولدى. وسى «اڭ ءستيلى» ونەرىمەن ساقتار قايدا جاساعان جورىقتارىندا تانىستى؟ (الدىڭعى ازيا مەن يران)
8. قورقىت اتا كۇمبەزى قاي جەردە ورنالاسقان؟ (قىزىلوردا وبلىسى، قارماقشى اۋدانى)
9. ءامىر تەمىر ماۋرانناحرعا قانشا جىل بيلىك جۇرگىزدى. (35 جىل).
10. قازاقستان مادەنيەتى قانشاعا بولىنەدى، ولارعا نەلەردى جاتقىزۋعا بولادى؟. (ماتەريالدىق جانە رۋحاني).
11. 1731 جىلعى اقپان ايىنىڭ 19 - ى كۇنى ءابىلقايىر حاننىڭ اننا يواننوۆناعا جىبەرگەن ەكى ەلشىسى كىمدەر؟ (سەيىتقۇل قويداعۇل ۇلى، قۇتلىمبەت قوشتاي ۇلى)
12. نۇرالى حاننىڭ 1785 جىلى ماۋسىم ايىندا گەنەرال - گۋبەرناتور بارون وتتو يگەلسترومعا جازعان حاتىنان ءۇزىندى: ءسىزدىڭ قيمىلىڭىزدى جەكە تۇسىنە الماي وتىرمىن. وزىڭىزگە بۇرىندا حابارلاعانىمىزداي بۇل قاراقشىلار مەنى جاۋ دەپ بىلەدى. نۇرالى حان قاراقشىلار دەپ كىمدەردى مەڭزەدى؟ (سىرىم باستاعان كوتەرىلىسشىلەر)
3. ۇمىت بولعان، ۇمىت قالعان جوق ەشكىم.
ەشبىر ادام ۇمىتپايتىن ەلەسىن
سىرعا تولى ءاربىر سانى قاراساڭ
سول جىلداردان قانداي قۇپيا بىلەسىڭ؟
3 - ءبولىمىمىز جىلدارعا قاراي وتىرىپ، وقيعانى ەسكە ءتۇسىرۋ. «جىلدار سىر شەرتەدى».
453 جىلى – اتتيلانىڭ ءولىمى
ب. ز. ب 2 ع - ۇلى جىبەك جولىنىڭ قىزمەت ەتە باستاۋى
1941 - 1945 ج - ۇلى وتان سوعىسى جىلدارى
1930 - 1931 ج - اشارشىلىق كەزەڭى
1986 جىلى - جەلتوقسان وقيعاسى
1995 جىلى - اتا زاڭ، كونستيتۋسيانىڭ قابىلدانۋى
1773 - 75 ج ە. پۋگاچيەۆ باستاعان شارۋالار كوتەرىلىسى
1771 - 81 ج - ابىلايدىڭ ەل بيلەگەن كەزەڭى
1998 ج - اقمولا اتاۋى استانا دەپ وزگەرتىلدى.
3. ىزعارىنان كوكىرەككە تولدى مۇڭ
شىن سۇراپىل تالاي داۋىل - بوراننىڭ
قۇربان بولىپ كەتكەنىمەن بوزداقتار
تاريح بولار ەستەلىگى ولاردىڭ
/كورىنىس/
اقتابان شۇبىرىندى، الاكول سۇلاما
قازاقستان ۇلى وتان سوعىسى جىلدارىندا
جەلتوقسان جەلى ىزعارلى
جۇرگىزۋشى:
ءادىلقازى ءوز شەشىمىن ايتادى
كىم تاريحتى قالاي ءبىلدى؟ بايقادى؟ – دەگەندەي، ءادىلقازىلارعا ءسوز بەرەمىز.
بيىك ۇشسىن بەيبىتشىلىك كەپتەرى
نۇرىن شاشسىن التىن كۇنىم كوكتەگى
تاريحتىڭ تاعىلىمىندا قالاتىن
وتپەيدى استە ەرلىك كىتاپ بەتتەرى.
قورىتىندى: ءمۇعالىم ءسوزى.
You Might Also Like
-
ءبىرىنشى (ىلگەرى) دەڭگەيدىڭ ەمتيحان سۇراقتارى I نۇسقا بلوك ا
