InfoHub Logo

ن.ءا.نازاربايەۆ'' ەلىمىز جاڭا تاريحي كەزەڭگە اياق باستى. مەن جىل باسىنداعى حالىققا جولداۋىمدا قازاقستاننىڭ ءۇشىنشى جاڭعىرۋى باستالعانىن جاريالادىم.وسىلايشا، ءبىز قايتا تۇلەۋدىڭ ايرىقشا ماڭىز­دى ەكى پروسەسى – ساياسي رەفورما مەن ەكو­نومي­كالىق جاڭعىرۋدى قولعا الدىق.ءبىزدىڭ ماقساتىمىز ايقىن، باعىتىمىز بەلگىلى، ول – الەمدەگى ەڭ دامىعان 30 ەلدىڭ قاتارىنا قوسىلۋ''. 

اتالعان ەكى جاڭعىرۋ پروسەسىنىڭ دە ناقتى ماق­سات-مىندەتتەرى، باسىمدىقتارى مەن وعان جەت­كىزەتىن جولدارى بار. مەن كوزدەگەن جۇمىس­تارى­مىزدىڭ ءبارى دەر ۋاقىتىندا جانە بارىنشا ءتيىمدى جۇزەگە اسارىنا سەنىمدىمىن. ءبىراق، ويلاعانىمىز ورىندالۋ ءۇشىن مۇنىڭ ءوزى جەتكىلىكسىز.

ماقساتقا جەتۋ ءۇشىن ءبىزدىڭ سانامىز ىسىمىزدەن وزىپ ءجۇرۋى، ياعني ودان بۇرىن جاڭعىرىپ وتى­رۋى ءتيىس. بۇل ساياسي جانە ەكونوميكالىق جاڭ­عىرۋ­لاردى تولىقتىرىپ قانا قويماي، ولاردىڭ وزەگىنە اينالادى.
رۋحاني جاڭعىرۋ تەك بۇگىن باستالاتىن جۇمىس ەمەس.

ءبىز تاۋەلسىزدىك كەزەڭىندە بۇل باعىتتا بىرنەشە اۋقىمدى ءىس اتقاردىق.

2004 جىلى «مادەني مۇرا» باعدارلاماسى اياسىندا قازاقستان اۋماعىنداعى تاريحي-مادەني ەسكەرتكىشتەر مەن نىسانداردى جاڭعىرتتىق.

2013 جىلى «حالىق – تاريح تولقىنىندا» باع­دارلاماسى ارقىلى الەمنىڭ ەڭ بەلدى ارحيۆتەرىنەن ءتول تاريحىمىزعا قاتىستى قۇجاتتاردى جۇيەلى تۇردە جيناپ، زەرتتەدىك.

مەن حالقىمنىڭ تاعىلىمى مول تاريحى مەن ەرتە زاماننان ارقاۋى ۇزىلمەگەن ۇلتتىق سالت-داستۇرلەرىن الداعى وركەندەۋدىڭ بەرىك ءدىڭى ەتە وتى­رىپ، ءاربىر قادامىن نىق باسۋىن، بولاشاققا سەنىم­مەن بەت الۋىن قالايمىن.

بۇل رەتتە، تۇتاس قوعامنىڭ جانە ءاربىر قا­زاق­ستان­دىقتىڭ ساناسىن جاڭعىرتۋدىڭ ءبىر­نەشە باعى­تىن اتاپ وتەر ەدىم.

1. باسەكەلىك قابىلەت 

باسەكەلىك قابىلەت دەگەنىمىز-باسەكەلەستىك ادامزات ءومىرىنىڭ ءار ساتىسىندا، ءار سالاسىندا كەزدەسەدى. باسەكەلەستىك ورتاسى جوق جەر مۇلدە بولمايدى. سوندىقتان  "باسەكەلەستىككە" اناۋ ايتقانداي كەسىپ-پىشىپ، باسەكەلەستىك مىناۋ دەپ انىقتاما  بەرۋ قيىن. اركىم ءوز ماماندىعى مەن قىزمەتى، تۇرمىسى مەن ءبىلىمى تۇرعىسىنان ءتۇرلى انىقتاما بەرۋى مۇمكىن.باسەكەلەستىك زامانعا، مەكەنگە ساي وزگەرىپ، دامىپ وتىراتىن ادامدىق ومىرگە ءتان، تابيعي جانە ماڭگىلىك توقتاۋسىز ءۇردىس.

2. پراگماتيزم

قانىمىزعا سىڭگەن كوپتەگەن داعدىلار مەن تاپتاۋرىن بولعان قاساڭ قاعيدالاردى وزگەرت­پەيىنشە، ءبىزدىڭ تولىققاندى جاڭعى­رۋىمىز مۇمكىن ەمەس.
3. ۇلتتىق بىرەگەيلىكتى ساقتاۋ

ۇلتتىق جاڭعىرۋ دەگەن ۇعىمنىڭ ءوزى ۇلتتىق سانانىڭ كەمەلدەنۋىن بىلدىرەدى.

ونىڭ ەكى قىرى بار.

بىرىنشىدەن، ۇلتتىق سانا-سەزىمنىڭ كوكجيەگىن كەڭەيتۋ.

ەكىنشىدەن، ۇلتتىق بولمىستىڭ وزەگىن ساقتاي وتىرىپ، ونىڭ ءبىرقاتار سيپاتتارىن وزگەرتۋ.
4. ءبىلىمنىڭ سالتانات قۇرۋى

ءبىلىمدى، كوزى اشىق، كوكىرەگى وياۋ بولۋعا ۇمتىلۋ – ءبىزدىڭ قانىمىزدا بار قاسيەت.
ەلباسى نۇرسۇلتان نازاربايەۆ «بولاشاققا باعدار: رۋحا­ني جاڭعىرۋ» اتتى ما­قالاسىندا: «تابىستى بولۋدىڭ ەڭ ىرگەلى، باس­تى فاكتورى ءبىلىم ەكەنىن اركىم تەرەڭ ءتۇسىنۋى كەرەك. جاستارىمىز باسىمدىق بەرەتىن مەجەلەردىڭ قاتارىندا ءبىلىم ءاردايىم ءبىرىنشى ورىندا تۇرۋى شارت. سەبەبى، قۇندىلىقتار جۇيەسىندە ءبىلىمدى بارىنەن بيىك قوياتىن ۇلت قانا تابىسقا جەتەدى»
قازاقستان جاڭا تاۋەلسىز مەملەكەت قۇرا
وتىرىپ، ءبىرىنشى جاڭعىرۋدى جۇزەگە اسىردى.
سوسىن، 2030-ستراتەگياسىن قابىلداپ
جانە استانانى سالىپ، قازاقستان 50 دا-
مىعان ەلدىڭ قاتارىنا ەندى – بۇل ەكىنشى
جاڭعىرۋدىڭ ناتيجەلەرى.
ۇستىمىزدەگى جىلدان باستاپ، قازاقستان جا-
ھاندىق باسەكەلىك قابىلەتكە قول جەتكىزۋگە
باعىتتالعان ەلدىڭ ءۇشىنشى جاڭعىرۋىن ىسكە اسىرۋعا كىرىستى. باستى ماقسات – ۇلت جوسپا-
رىن ورىنداۋ نەگىزىندە الەمنىڭ 30 وزىق
ەلىنىڭ قاتارىنا ەنۋ.
قازاقستان پرەزيدەنتى ەلدىڭ جۇيەلى جانە
دايەكتى ەۆوليۋسيالىق دامۋىن كوزدەيتىن
مەملەكەتتىك ساياساتتىڭ ءوزارا بايلانى-
سى مەن ساباقتاستىعىنا كوڭىل بولە وتى-
رىپ، ەلىمىز اياق باسقان جاڭا تاريحي كەزەڭگە ءتان قاۋىپتەر مەن سىن-قاتەرلەردى جان-جاقتى باعالاي كەلە ءوزىنىڭ رۋحاني جاڭعىرۋ تۇرعىسىنان بولاشاققا تەرەڭ كوزقاراسىن باياندادى.
ەلباسى ن.ءا.نازاربايەۆ «ەكى ءداۋىر تۇيىسكەن شاقتا قازاقستانعا تۇبەگەيلى جاڭعىرۋ جانە جاڭا يدەيالار ارقىلى بولاشاعىن باياندى ەتە ءتۇسۋدىڭ تەڭدەسسىز تاريحي مۇمكىندىگى بەرىلىپ وتىر… مەن بارشا قازاقستاندىقتار، اسىرەسە، جاس ۇرپاق جاڭعىرۋ جونىندەگى وسىناۋ ۇسىنىستاردىڭ ماڭىزىن تەرەڭ تۇسىنەدى دەپ سەنەمىن. جاڭا جاعدايدا جاڭعىرۋعا دەگەن ىشكى ۇمتىلىس – ءبىزدىڭ دامۋىمىزدىڭ ەڭ باستى قاعيداسى»، -دەپ ەل كەلەشەگىنە ءۇمىت ارتادى.

مەملەكەت پەن ۇلت قۇرىشتان قۇيىلىپ، قاتىپ قالعان دۇنيە ەمەس، ۇنەمى دامىپ وتىراتىن ءتىرى اعزا ىسپەتتى. ول ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن زامان اعىمىنا سانالى تۇردە بەيىمدەلۋگە قابىلەتتى بولۋى كەرەك.

جاڭا جاھاندىق ۇردىستەر ەشكىمنەن سۇراماي، ەسىك قاقپاستان بىردەن تورگە وزدى. سوندىقتان، زامانعا سايكەس جاڭعىرۋ مىندەتى بارلىق مەملەكەتتەردىڭ الدىندا تۇر.

ەندەشە، رۋحاني جاڭارۋ ارقىلى الەم مويىندار تابىستى ەل بولىپ، جارقىن بولاشاققا دەگەن سەنىم مەن ءۇمىتتى ۇندەستىرە وتىرىپ، بارشامىز بىرلىك تۋى استىندا باقىتقا بىرگە جەتەيىك!

---