سوڭعى جاڭارتۋ

(وزگەرتىلگەن ۋاقىتى 3 كۇن بۇرىن)
تاۋەلسىز ەلدىڭ ءبىلىمدى ۇرپاقتارى (تانىمدىق سايىس)
تاقىرىبى:تاۋەلسىز ەلدىڭ ءبىلىمدى ۇرپاقتارى (تانىمدىق سايىس)
ماقساتى:قازاقستان ەلى بويىنشا جيناقتاعان بىلىمدەرىن، تانىمدىق قابىلەتتەرىن ارتتىرۋ. سايىسكەرلەردىڭ ويلاۋ، سويلەۋ داعدىسىن دامىتۋ، ءوز ويىن جەتكىزە بىلۋگە، ىزدەنۋگە باۋلۋ. تۋعان جەرىن، وتانىن قاستەرلەپ، سۇيۋگە تاربيەلەۋ.
سايىستىڭ ۇرانى: «حالىقتىڭ كەمەلىنە كەلىپ، وركەندەۋى ءۇشىن الدىمەن ازاتتىق پەن ءبىلىم قاجەت.» ش. ءۋاليحانوۆ.
كورنەكىلىكتەرى: سلايدتار، «مەنىڭ قازاقستانىم»، «تاۋەلسىزدىك تاريحناماسى» پلاكاتتار توپتاماسى، كۇي ديسكىلەرى، سيتاتالار.
ءپانارالىق بايلانىس: ماتەماتيكا، دۇنيەتانۋ، ادەبيەت، قازاق ءتىلى.

سايىستىڭ ءجۇرۋ بارىسى:
گيمن ورىندالادى.
1. كىرىسپە.
تاۋەلسىزدىك - قاسيەتتى ۇعىم، ساۋلەلى قۇبىلىس. سانداعان عاسىرلار مەن زاماندار بويى بابالارىمىزدىڭ اسىل ارمانى بولعان. تاۋەلسىزدىك اق قاناتتى پەرىشتە سيپاتىندا حالقىمىزدىڭ باسىنا ب ا ق بوپ قوندى. 1995 جىلى 13 شىلدە كۇنى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى ن. ءا. نازاربايەۆ الماتى قالاسىندا ەل تاۋەلسىزدىگىنىڭ بەلگىسى رەتىندە تاۋەلسىزدىك مونۋمەنتىن ورناتۋ تۋرالى قاۋلى قابىلدادى.
ەگەمەندىك يەسى مەن دەگەن ءسوز،
كوپتەن بەرى ەستىلمەگەن ەرەن ءسوز.
ەكى تىزگىن، ءبىر شىلبىرىن ءوزى العان،
كوركەم جىگىت بولىپ وسسە كوركەم ءسوز.
ەگەمەندىك ەل بولۋدىڭ بەلگىسى،
باسقا جۇرتپەن تەڭ جۇلدىزى، تەڭ كۇشى.
«ەگەمەندىك» دەگەن سوزدەن ەستىلەر،
اتاجۇرتتىڭ ارعىسى مەن بەرگىسى.

ەگەر تاۋەلسىزدىكتى اق سۇڭقار قۇسقا تەڭەسەك، قاناتتىعا قاقتىرماي، تۇمسىقتىعا شوقىتتىرماي، ماپەلەپ، الپەشتەپ، قۇرمەتتەپ، ارداقتايىق! بايتەرەكتەي اسقاقتاپ، اسپان قۇشاعىنا ورشەلەنە قۇلشىنىپ ءوسسىن، وتانىمىز كوركەيسىن!
2. تاۋەلسىزدىك تاريحناماسى.
ەل تاۋەلسىزدىگىنە بيىل 21 جىل تولىپ وتىر. ولاي بولسا، سايىسىمىزدى باستاماس بۇرىن تاۋەلسىزدىك تاريحناماسىنا شولۋ جاسايىق.
1991 جىل – قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تاۋەلسىزدىك العان جىلى. وسى جىلى قازان ايىندا تۇڭعىش قازاق عارىشكەرى توقتار اۋباكىروۆ عارىشقا ۇشتى. ق ر پرەزيدەنتى بولىپ ن. ءا. نازاربايەۆ سايلاندى.
1992 جىل – دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ قۇرىلتايى ءوتتى.
1993 جىل – ق ر تۇڭعىش كونستيتۋسياسى قابىلداندى.
1994 جىل – حالىقارالىق وتباسى جىلى.
1995 جىل – ۇلى اقىن اباي جىلى
1996 جىل – بەيبىتشىلىك پەن رۋحاني تاتۋلىق جىلى.
1997 جىل - جالپى ۇلتتىق تاتۋلىق پەن ساياسي قۋعىن - سۇرگىن قۇرباندارىن ەسكە الۋ جىلى.
1998 جىل – حالىق بىرلىگى مەن ۇلتتىق تاريح جىلى.
1999 جىل – ۇرپاقتار بىرلىگى مەن ساباقتاستىعى جىلى.
2000 جىل – مادەنيەتتى قولداۋ جىلى.
2001 جىل – قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تاۋەلسىزدىگىنە 10 جىل.
2002 جىل – دەنساۋلىق ساقتاۋ جىلى
2003 جىل – اۋىلدى قولداۋ جىلى.
2004 جىل – قازاقستانداعى رەسەي جىلى.
2005 جىل – ۇلى جەڭىسكە 60 جىل.
2006 جىل – قازاقستان رەسپۋبليكاسى تاۋەلسىزدىگىنە 15 جىل.
2007 جىل – قازاق ءتىلىن قولداۋ جىلى
2008 جىل – استانا - ەلباسى ەرلىگى.
2009 جىل – گەرمانياداعى قازاقستان جىلى
2010 جىل – قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ەقىۇ - عا ءتوراعالىق جىلى.
2011 جىل – قازاقستان رەسپۋبليكاسى تاۋەلسىزدىگىنە 20 جىل.
2012 جىل - تۇڭعىش پرەزيدەنت كۇنى جاريالاندى
«جاسا، قازاقستانىم» ءانى حورمەن ورىندالادى.

3. سايىسقا قاتىسۋشى توپتارمەن تانىستىرۋ.
ءادىل قازىلار القاسىن سايلاۋ.
باعالاۋ پاراعىن بەرۋ.
ءار توپتىڭ جەكە تانىستىرۋى.
1. «جاس قىران» توبى.
ۇرانى: ءبىلىم، عىلىم، ونەرگە تالماي قانات قاعامىز،
قازاقستانداي ۇلى ەلدىڭ قىراندارى بولامىز!
2. «بايتەرەك» توبى.
ۇرانى: بايتەرەك، شىق بۇگىن سايىسقا،
ءبىلىمدى سىناۋدا قالىسپا.
كوك تۋىن قۇرمەتتەپ ءسۇيىپ تە،
ەل داڭقىن كوتەر سەن بيىككە.

4. سايىس شارتتارىمەن تانىستىرۋ.
1. ارىپتەر سويلەيدى.
2. ساندار سىرى.
3. پاندەر سىرى.
4. شىعارماشىلىق تاپسىرما.

العاشقى ءبولىم «ارىپتەر سويلەيدى». بۇل بولىمدە ەكراننان ارىپتەر كورسەتىلەدى. ءارىپتى تاڭداعاننان كەيىن سۇراق قويىلادى، ال جاۋاپ سول ارىپتەن باستالادى نەمەسە جاۋاپتىڭ ىشىندە تاڭداعان ءارىپ كەزدەسەدى.
ا ءا ب ۆ گ ع
د ە ج ز ي ك
ق ل م ن و ءو
پ ر س ت ۋ ف س
ا - ەلىمىزدىڭ وڭتۇستىك استاناسى (الماتى)
ءا – ابىلاي حاننىڭ شىن ەسىمى (ءابىلمانسۇر)
ب - استانا قالاسىنىڭ سيمۆولى (بايتەرەك)
ۆ - 1993 جىل قاراشادا بولعان تاريحي وقيعا. (ۆاليۋتا ەنگىزىلدى)
گ - مەملەكەتتىك ءرامىز (گيمن)
ع - نۇرسۇلتان نازاربايەۆقا بەرىلگەن اتاق. (عاسىر ادامى)
د - اللا تاراپىنان بەرىلگەن ءامىر، مىندەت پەن تىيىمداردىڭ جيىنتىعى (ءدىن)
ە - «التىن ادام» قايدان تابىلدى؟ (ەسىك قالاسى ماڭىنان)
ج - «مەن قازاقپىن» پوەماسىنىڭ اۆتورى (جۇبان مولداعالييەۆ)
ز - سيىردىڭ ءپىرى (زەڭگى بابا)
ي - ەلباسىمىزدىڭ ماماندىعى (ينجەنەر - مەتاللۋرگ)
ك - قازاقتىڭ سوڭعى حانى (كەنەسارى)
ق - قازاقتىڭ ينجەنەر - گەولوگ، اكادەميك، عالىم ۇلى. (ق. ساتپايەۆ)
ل - جەلتوقسان وقيعاسىنىڭ قۇربانى بولعان قازاقتىڭ قاھارمان قىزى (ءلاززات اسانوۆا)
م - ق ر مادەنيەت جانە اقپارات ءمينيسترى (مۇحتار قۇل - مۇحاممەد ابرار ۇلى)
ن - كۇيشى، سازگەر، ديريجەر، دومبىراشى (نۇرعيسا تىلەندييەۆ)
و - قازاقستاننىڭ بۇرىنعى استاناسى (ورىنبور)
ءو - بەس دۇشپاننىڭ ءبىرى (وسەك، وتىرىك)
پ - جوعارعى زاڭ شىعارۋشى ورگان (پارلامەنت)
ر - بەس اسىل ءىستىڭ ءبىرى (راقىم)
س - 2010 جىلى استانا قالاسىندا وتكەن ەقۇى - نىڭ جيىنى.(سامميت)
ت - قازاقستاندى العاش تاۋەلسىز ەل دەپ تانىعان ەل. (تۇركيا)
ۋ - مالدىڭ تولدەگەننەن كەيىنگى العاشقى ءسۇتى (ۋىز)
ف -«ەكىنشى ۇستاز» اتانعان عۇلاما. (فارابي)
س - استانا قالاسىنىڭ بۇرىنعى اتاۋى (سەلينوگراد)
- بەيجىڭ وليمپياداسىنىڭ چەمپيونى، اۋىر اتلەتيكادان بىرنەشە دۇركىن الەم چەمپيونى اتانعان سپورتشى.(يليا يلين)

مۋساليموۆا ديلنازدىڭ ورىنداۋىندا «قاماجاي» ءانى.(فلەيتادا)

كەلەسى ءبولىم «ساندار سىرى». بۇل بولىمدە ءار توپ 3، 4، 5، 7 ساندارىنا بايلانىستى سۇراقتارعا جاۋاپ بەرەدى. سۇراقتار سول سانداردىڭ قاسيەتتەرىنە بايلانىستى بولادى.
3سانى 10 - ءۇش دانا (اباي، شوقان، ىبىراي)
10 - ءۇش ارىس
20 - ءۇش بايلىق (دەنساۋلىق، اق جاۋلىق، ون ساۋلىق)
20 - ءۇش ءقادىرلى (ب ا ق، ىرىس، داۋلەت)
30 - ءۇش تۇل (قايراتسىز اشۋ، تۇرلاۋسىز عاشىق، اكىرتسىز عالىم)
30 - ءۇش الىس (كوك پەن جەر اراسى، كارى مەن جاس اراسى، جاقسى مەن جامان اراسى)

4 سانى
10 - ءتورت ماۋسىم (قىس، كوكتەم، جاز، كۇز)
20 - ءتورت تۇلعا (وت، سۋ، جەر، جەل)
30 - ءتورت كىتاپ (ءزابۇر، ءتاۋرات، ءىنجىل، قۇران)
30 - ءتورت پەرىشتە (جابىرەيىل، مەكايىل، ازىرەيىل، يسرافيل)

5 سانى
10 - بەس پارىز (يمان، ناماز، ورازا، زەكەت، قاجىلىق)
10 - بەس قارۋ(ساداق، مىلتىق، نايزا، قىلىش، ايبالتا)
20 - بەس جاراتىلىس (كۇن، اي، جۇلدىز، كۇندىز، ءتۇندىز)
30 - بەس وسيەت (توپاسقا سەنبە، جايعا يىلمە، ءارقاشان ساق ءجۇر، اش ۇيگە قونبا، جارلىدان سىي الما)

7 سانى
10 - جەتى كۇن (دۇيسەنبى، سەيسەنبى، سارسەنبى، جۇما، سەنبى، جەكسەنبى)
10 - جەتى اتا (بالا، اكە، اتا، ارعى اتا، بابا، تۋ اتا، تەك اتا)
20 - جەتى قازىنا (ەر جىگىت، سۇلۋ ايەل، ءىلىم - ءبىلىم، جۇيرىك ات، قىران بۇركىت، بەرەن مىلتىق، قۇماي تازى)
30 - جەتى جۇت (ءزىلزالا، جۇت، وبا، ءورت، توپان سۋ، قۇرعاقشىلىق، سوعىس)
30 - جەتى جوق (اللادا باۋىر، اسپاندا تىرەۋىش، جەردە ولشەۋىش، تاستا تامىر، تاسباقادا تالاق، اققۋدا ءسۇت، جىلقىدا ءوت)

كاريمجانوۆا اسەلدىڭ ورىنداۋىندا اراب ءبيى.

ءۇشىنشى ءبولىم «پاندەر سىرى»
قازاق ءتىلى
10 - باستاۋىش پەن بايانداۋىشتىڭ اراسىنا قويىلاتىن سىزىقشا.
20 -«بوستاندىق» سوزىنە دىبىستىق تالداۋ جاسا
30 - سويلەم مۇشەلەرىنىڭ بايلانىسى. ەرەجەسى. سۋرەتشى اسەم تابيعاتتى بەينەلەدى.

ماتەماتيكا
10 - 7 كۆادراتى
20 - ۇزىندىعى 8سم، ەنى 5سم تىكتورتبۇرىشتىڭ پەريمەترى مەن اۋدانىن تاپ.(ر - 26سم، S - 40سم/كۆ
30 - ساتىپ الىنعان زاتتىڭ قۇنىن قالاي تابامىز؟ (زاتتىڭ باعاسىن ونىڭ سانىنا كوبەيتۋ كەرەك)

ادەبيەت
10 - تاۋكە، ابىلاي حانداردىڭ تۇسىندا ءومىر سۇرگەن ۇلى ويشىل، جىراۋ. (بۇقار جىراۋ)
20 - باتىردىڭ ۇرپاعى اڭگىمەسىندەگى جەر - سۋ اتاۋلارىن اتا.(باياناۋىل، قالماق قىرعان، شىدەرتى، ءشۇرشىت قىرعان، ومبى، شويىنكول، جاسىباي)
30 - قوبىلاندى باتىر جىرىنان ءۇزىندىنى جاتقا ايت.

دۇنيەتانۋ
10 - گرانيت قانداي بولشەكتەردەن تۇرادى جانە ول وبلىستا وندىرىلەدى؟ (دالا شپاتى، كۆارس، سليۋدا. جامبىل وبلىسىندا)
20 - اپات دەگەنىمىز نە؟ (جەر سىلكىنۋ، سۋ تاسقىنى، داۋىل، سەل سياقتى تابيعات قۇبىلىستارى اپات دەپ اتالادى. اپاتتا ادامدار قازا تابادى، جانۋارلار قىرىلىپ، قالالار مەن اۋىلدار قيرايدى. اپات قاشاندا قايعى - قاسىرەت، قورقىنىش اكەلەدى.)
30 - اس قورىتۋ جۇيەسىن اتا (اۋىز قۋىسى، جۇتقىنشاق، وڭەش، قارىن، اسقازان، باۋىر، اششى ىشەك، توق ىشەك)

شىعارماشىلىق تاپسىرما
بەرىلگەن ۇيقاستار بويىنشا ولەڭ قۇراستىرۋ
ماقالدى جالعاستىر
سوڭعى ءسوز ءادىل قازىلاردا.
سايىستى قورىتىندىلاۋ، ماراپاتتاۋ.
ەسىمبەك يمانعاليدىڭ ورىنداۋىندا «اتامەكەن» ءانى.

ەلىمىز امان، جۇرتىمىز تىنىش بولعاي!

You Might Also Like

جاڭالىقتار

جارناما