تاۋەلسىزدىك باستاۋى - جەلتوقسان
قىزىلوردا وبلىسى، شيەلى اۋدانى،
قارعالى اۋىلى، №241 ورتا مەكتەپتىڭ
تاريح ءپانى ءمۇعالىمى قۇدياروۆا زادا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: تاۋەلسىزدىك باستاۋى – جەلتوقسان (پرەزەنتاسياسىمەن)
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ وتكەن تاريحىمىزعا دەگەن ۇلتتىق كوزقاراستارىن قالىپتاستىرۋ. وقۋشىلاردى ەلدى، وتانىن سۇيۋگە جانە ەگەمەن ەلىمىزدى ساقتاۋعا جانە ونى گۇلدەندىرۋگە قۇشتار پاتريوتتىق كۇش – قۋاتى مول جاستاردى تاربيەلەۋ. جەلتوقساندا مەرت بولعان قازاق قىزدارى مەن جىگىتتەرىنىڭ رۋحىنا، ەرلىگىنە دەگەن تاعزىم.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: پلاكاتتار، سۋرەتتەر، بۋكلەتتەر، ناقىل سوزدەر، ينتەراكتيۆتى تاقتا
ساباقتىڭ بارىسى:
ءمۇعالىمنىڭ كىرىسپە ءسوزى:
كوك تۋىم كوتەرىلدى باعىم جانىپ،
ەلتاڭبام كۇللى الەمگە تانىلدى انىق.
شىرقادىم ءانۇراندى بار داۋىسپەن،
ارمانىم –اتا زاڭىم قابىلدانىپ.
بىزگە تاۋەلسىزدىك تۋىن، قازاقتىڭ كوك بايراعىن بيىك كوتەرىپ، ەل ەكەنىمىزدى دالەلدەپ، دۇنيە جۇزىنە تانىلۋىمىزعا سەبەپ بولعان جانە دۇنيەنى ءدۇر سىلكىندىرگەن جەلتوقسان وقيعاسىنا بيىل 25 جىل تولىپ وتىر.
«مەن - قازاق، قازاقپىن دەپ ماقتانامىن،
ۇرانعا «الاش» دەگەن اتتى الامىن» - دەپ ازاتتىقتى اڭساعان، سول جولدا ايانباي قىزمەت ەتكەن الاش ارىستارىنىڭ بارلىعى دا قۋعىن – سۇرگىنگە ۇشىراپ، ستاليندىك قىزىل تەرروردىڭ قۇرباندارى بولدى. سول الاش قايراتكەرلەرىنىڭ ازاتتىق يدەياسىن جالعاستىرعان، قىرشىن كەتكەن ارىستاردىڭ اماناتىن ارقالاعان كەيىنگى تولقىن ءىنى – قارىنداستارى 1986 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا تاۋەلسىزدىك ءۇشىن كۇرەسە ءبىلدى.
تاۋەلسىزدىكتىڭ ءتۇپ تامىرى «جەلتوقسان» وقيعاسىنا تىكەلەي بايلانىستى ەكەندىگىنە ەشكىم داۋ ايتا الماس. «ءتۇبىن بىلمەگەن تەكسىز» دەگەن قازاقتىڭ عاجاپ ءسوزى وسىندايدان شىقسا كەرەك. سەبەبى، تاۋەلسىزدىكتىڭ ءتۇپ تامىرى سوناۋ بابالار ار – نامىسىنان تۋىنداپ جاتقان جوق پا؟ بەيبىت شەرۋگە شىعىپ، بيلىك تاراپىنان كىنالى دەپ سانالعان جاستارىمىزدىڭ ءبىر بولىگى قاندى قىرعىندا كوز جۇمسا، امان قالعاندارى وزدەرى اڭساعان ازاتتىقتىڭ قىزىعىن كورۋدە. ۋاقىت ەمشى دەپ ءوزىمىزدى جۇباتقانىمىزبەن، قىرشىن كەتكەن باۋىرلارىمىز ەسىمىزگە تۇسكەندە جان – جاراسى جاڭعىرىپ، قايعىنىڭ ايىقپاس دەرتىنە شالدىققانىڭدى تەرەڭ سەزىنە تۇسەسىڭ. قايرات رىسقۇلبەكوۆ، ءلاززات اسانوۆا، ءسابيرا مۇحامەدجانوۆا، ەربول سىپاتايەۆ سىندى قانداستارىمىزدى ەستەن شىعارۋ مۇمكىن بە؟
وسى جەلتوقسان وقيعاسى سالدارىنان قازا بولعان جازىقسىز جاستارىمىزدىڭ رۋحىنا باس ءيىپ، ورىنىمىزدان تۇرىپ ءبىر مينۋت ەسكە الايىق!
ءبىر مينۋت ۇنسىزدىك.
1-جۇرگىزۋشى:
1986 جىلعى 16 جەلتوقساندا قازاقستان كومپارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ پلەنۋمى بولدى. سول پلەنۋمدا د. قونايەۆ ءبىرىنشى حاتشى قىزمەتىنەن بوساتىلىپ، ورنىنا بۇرىنعى ۋليانوۆ وبلىستىق پارتيا كوميتەتىنىڭ ءبىرىنشى حاتشىسى بولعان گ.ۆ. كولبين سايلاندى. بۇل ستۋدەنت جانە جۇمىسشى جاستاردىڭ بەيبىت ماقساتتاعى شەرۋىنە اكەپ سوقتى. الاڭعا شىققان جاستاردى قارۋلى كۇشپەن باسىپ – جانشىدى. دەمونستراسيا اياۋسىز باسىلدى.
كۇللى الەمدى ءدۇر سىلكىنتكەن 1986 جىلعى الماتىداعى جەلتوقسان وقيعاسى قازاق توپىراعىنا ۇلتتىق ساناسىن، نامىسىن جەتەلەگەن جاڭا ءارى قايسار بۋىننىڭ كەلگەنىن ايگىلەدى.
«تاۋەلسىزدىك باستاۋى - جەلتوقسان» اتتى اشىق تاربيە ساعاتىمىزدى باستايمىز.
حور: مەملەكەتتىك ءانۇران
2-جۇرگىزۋشى:
جاعاسىنا جاۋىنىڭ جەتىپ قولى،
تارتىپ العان تاۋەلسىز كۇشپەن وتكەن.
تاۋەلسىزدىك ەلىمنىڭ ەرلىك جولى،
ولجا ەمەس سالبىراپ تۇسكەن كوكتەن.
قۋانىش ارالاس قاسىرەتپەن،
ەرلىك جولدا قانشاما عاسىر وتكەن.
ەركىندىك، ەرلىگىن ساقتاۋ ءۇشىن،
تالاي ەردىڭ بۇل جولدا باسى كەتكەن.
1-وقۋشى:
تاۋەلسىزدىك تۇسكەن جوق قوي اسپاننان،
تاريحى ونىڭ تىم ارىدەن باستالعان.
بوداندىقتان قۇتقارام دەپ ەلىمدى،
تالاي بوزداق قارا جەردى جاستانعان.
2- وقۋشى:
جازالاۋشى قارا قۇرتتاي قاپتادى،
قازاعىمدى قىرىپ – جويىپ تاپتادى.
سوندا ەلىمنىڭ ۇل – قىزدارى ارداقتى،
قارسى شىعىپ ەل سەنىمىن اقتادى.
3- وقۋشى:
جالعىز وتان –ادامنىڭ جۇرەگى عوي،
ەر جىگىت تۋعان جەرىن سۇيەدى عوي.
ەل ءۇشىن جەلتوقساندا قۇربان بولعان،
ەربول، قايرات – ناعىز ەردىڭ ءبىرى ەدى عوي.
4 – وقۋشى:
ءسابيرا، ءلاززات سىندى جاۋقازىندار،
جەتىلمەي ەرتە سولعان گۇل ەدى عوي.
بولاشاققا داڭعىل جول سالىپ بەرگەن،
بوزداقتار ماڭگى ايتىلار جىر ەدى عوي.
5- وقۋشى:
جەلتوقسان – تاريحىمدا ايگىلى كۇن،
ەرتتەپ ءمىنىپ ار – وجدان سايگۇلىگىن
ەرلەرىم ەلدىك ءۇشىن اتوي سالىپ،
ەنشىلەر قايتارعان بايگەلى كۇن.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
سلايدىن جۇكتەۋ
قارعالى اۋىلى، №241 ورتا مەكتەپتىڭ
تاريح ءپانى ءمۇعالىمى قۇدياروۆا زادا
ساباقتىڭ تاقىرىبى: تاۋەلسىزدىك باستاۋى – جەلتوقسان (پرەزەنتاسياسىمەن)
ساباقتىڭ ماقساتى: وقۋشىلاردىڭ وتكەن تاريحىمىزعا دەگەن ۇلتتىق كوزقاراستارىن قالىپتاستىرۋ. وقۋشىلاردى ەلدى، وتانىن سۇيۋگە جانە ەگەمەن ەلىمىزدى ساقتاۋعا جانە ونى گۇلدەندىرۋگە قۇشتار پاتريوتتىق كۇش – قۋاتى مول جاستاردى تاربيەلەۋ. جەلتوقساندا مەرت بولعان قازاق قىزدارى مەن جىگىتتەرىنىڭ رۋحىنا، ەرلىگىنە دەگەن تاعزىم.
ساباقتىڭ كورنەكىلىگى: پلاكاتتار، سۋرەتتەر، بۋكلەتتەر، ناقىل سوزدەر، ينتەراكتيۆتى تاقتا
ساباقتىڭ بارىسى:
ءمۇعالىمنىڭ كىرىسپە ءسوزى:
كوك تۋىم كوتەرىلدى باعىم جانىپ،
ەلتاڭبام كۇللى الەمگە تانىلدى انىق.
شىرقادىم ءانۇراندى بار داۋىسپەن،
ارمانىم –اتا زاڭىم قابىلدانىپ.
بىزگە تاۋەلسىزدىك تۋىن، قازاقتىڭ كوك بايراعىن بيىك كوتەرىپ، ەل ەكەنىمىزدى دالەلدەپ، دۇنيە جۇزىنە تانىلۋىمىزعا سەبەپ بولعان جانە دۇنيەنى ءدۇر سىلكىندىرگەن جەلتوقسان وقيعاسىنا بيىل 25 جىل تولىپ وتىر.
«مەن - قازاق، قازاقپىن دەپ ماقتانامىن،
ۇرانعا «الاش» دەگەن اتتى الامىن» - دەپ ازاتتىقتى اڭساعان، سول جولدا ايانباي قىزمەت ەتكەن الاش ارىستارىنىڭ بارلىعى دا قۋعىن – سۇرگىنگە ۇشىراپ، ستاليندىك قىزىل تەرروردىڭ قۇرباندارى بولدى. سول الاش قايراتكەرلەرىنىڭ ازاتتىق يدەياسىن جالعاستىرعان، قىرشىن كەتكەن ارىستاردىڭ اماناتىن ارقالاعان كەيىنگى تولقىن ءىنى – قارىنداستارى 1986 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا تاۋەلسىزدىك ءۇشىن كۇرەسە ءبىلدى.
تاۋەلسىزدىكتىڭ ءتۇپ تامىرى «جەلتوقسان» وقيعاسىنا تىكەلەي بايلانىستى ەكەندىگىنە ەشكىم داۋ ايتا الماس. «ءتۇبىن بىلمەگەن تەكسىز» دەگەن قازاقتىڭ عاجاپ ءسوزى وسىندايدان شىقسا كەرەك. سەبەبى، تاۋەلسىزدىكتىڭ ءتۇپ تامىرى سوناۋ بابالار ار – نامىسىنان تۋىنداپ جاتقان جوق پا؟ بەيبىت شەرۋگە شىعىپ، بيلىك تاراپىنان كىنالى دەپ سانالعان جاستارىمىزدىڭ ءبىر بولىگى قاندى قىرعىندا كوز جۇمسا، امان قالعاندارى وزدەرى اڭساعان ازاتتىقتىڭ قىزىعىن كورۋدە. ۋاقىت ەمشى دەپ ءوزىمىزدى جۇباتقانىمىزبەن، قىرشىن كەتكەن باۋىرلارىمىز ەسىمىزگە تۇسكەندە جان – جاراسى جاڭعىرىپ، قايعىنىڭ ايىقپاس دەرتىنە شالدىققانىڭدى تەرەڭ سەزىنە تۇسەسىڭ. قايرات رىسقۇلبەكوۆ، ءلاززات اسانوۆا، ءسابيرا مۇحامەدجانوۆا، ەربول سىپاتايەۆ سىندى قانداستارىمىزدى ەستەن شىعارۋ مۇمكىن بە؟
وسى جەلتوقسان وقيعاسى سالدارىنان قازا بولعان جازىقسىز جاستارىمىزدىڭ رۋحىنا باس ءيىپ، ورىنىمىزدان تۇرىپ ءبىر مينۋت ەسكە الايىق!
ءبىر مينۋت ۇنسىزدىك.
1-جۇرگىزۋشى:
1986 جىلعى 16 جەلتوقساندا قازاقستان كومپارتياسى ورتالىق كوميتەتىنىڭ پلەنۋمى بولدى. سول پلەنۋمدا د. قونايەۆ ءبىرىنشى حاتشى قىزمەتىنەن بوساتىلىپ، ورنىنا بۇرىنعى ۋليانوۆ وبلىستىق پارتيا كوميتەتىنىڭ ءبىرىنشى حاتشىسى بولعان گ.ۆ. كولبين سايلاندى. بۇل ستۋدەنت جانە جۇمىسشى جاستاردىڭ بەيبىت ماقساتتاعى شەرۋىنە اكەپ سوقتى. الاڭعا شىققان جاستاردى قارۋلى كۇشپەن باسىپ – جانشىدى. دەمونستراسيا اياۋسىز باسىلدى.
كۇللى الەمدى ءدۇر سىلكىنتكەن 1986 جىلعى الماتىداعى جەلتوقسان وقيعاسى قازاق توپىراعىنا ۇلتتىق ساناسىن، نامىسىن جەتەلەگەن جاڭا ءارى قايسار بۋىننىڭ كەلگەنىن ايگىلەدى.
«تاۋەلسىزدىك باستاۋى - جەلتوقسان» اتتى اشىق تاربيە ساعاتىمىزدى باستايمىز.
حور: مەملەكەتتىك ءانۇران
2-جۇرگىزۋشى:
جاعاسىنا جاۋىنىڭ جەتىپ قولى،
تارتىپ العان تاۋەلسىز كۇشپەن وتكەن.
تاۋەلسىزدىك ەلىمنىڭ ەرلىك جولى،
ولجا ەمەس سالبىراپ تۇسكەن كوكتەن.
قۋانىش ارالاس قاسىرەتپەن،
ەرلىك جولدا قانشاما عاسىر وتكەن.
ەركىندىك، ەرلىگىن ساقتاۋ ءۇشىن،
تالاي ەردىڭ بۇل جولدا باسى كەتكەن.
1-وقۋشى:
تاۋەلسىزدىك تۇسكەن جوق قوي اسپاننان،
تاريحى ونىڭ تىم ارىدەن باستالعان.
بوداندىقتان قۇتقارام دەپ ەلىمدى،
تالاي بوزداق قارا جەردى جاستانعان.
2- وقۋشى:
جازالاۋشى قارا قۇرتتاي قاپتادى،
قازاعىمدى قىرىپ – جويىپ تاپتادى.
سوندا ەلىمنىڭ ۇل – قىزدارى ارداقتى،
قارسى شىعىپ ەل سەنىمىن اقتادى.
3- وقۋشى:
جالعىز وتان –ادامنىڭ جۇرەگى عوي،
ەر جىگىت تۋعان جەرىن سۇيەدى عوي.
ەل ءۇشىن جەلتوقساندا قۇربان بولعان،
ەربول، قايرات – ناعىز ەردىڭ ءبىرى ەدى عوي.
4 – وقۋشى:
ءسابيرا، ءلاززات سىندى جاۋقازىندار،
جەتىلمەي ەرتە سولعان گۇل ەدى عوي.
بولاشاققا داڭعىل جول سالىپ بەرگەن،
بوزداقتار ماڭگى ايتىلار جىر ەدى عوي.
5- وقۋشى:
جەلتوقسان – تاريحىمدا ايگىلى كۇن،
ەرتتەپ ءمىنىپ ار – وجدان سايگۇلىگىن
ەرلەرىم ەلدىك ءۇشىن اتوي سالىپ،
ەنشىلەر قايتارعان بايگەلى كۇن.
تولىق نۇسقاسىن جۇكتەۋ
سلايدىن جۇكتەۋ
You Might Also Like
