تاۋەلسىزدىك دەپ سوعادى جۇرەگىمىز!
تاۋەلسىزدىك دەپ سوعادى جۇرەگىمىز!
ماقساتى: وقۋشىلارعا قازاقستاننىڭ وتكەنى مەن بۇگىنگى ءومىرىن سالىستىرا وتىرىپ، ءوز ەلىمىزدىڭ دامۋ تاريحىن، اتا - بابا اماناتىنا ادال بولۋعا، ەرلىگىنەن ۇلگى الۋعا، بابالار رۋحىن اسقاقتاتا دارىپتەي بىلۋگە ۇيرەتىپ، تاۋەلسىزدىكتەن بەرگى 25 جىل ىشىندەگى قازاقستان جەتىستىكتەرى تۋرالى تۇسىنىك قالىپتاستىرۋ.
مىندەتتەرى:
- تاۋەلسىز ەلىن شەكسىز سۇيۋگە باۋلۋ؛
- قازاقستان مەملەكەتىنىڭ ۇلانى ەكەندىگىن ماقتانىشپەن سەزىنە بىلۋگە تاربيەلەۋ؛
- تانىمدىق قابىلەتىن، جەكە دارا تۇلعا رەتىندە دامىتۋ.
ساباق كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، ناقىل سوزدەر، سلايد، ءۇنتاسپا، قيما قاعازدار، سۋرەتتەر.
جۇبان مولداعالييەۆ:
وتكەنىڭدى ەسكە الساڭ،
وسكەنىڭنىڭ بەلگىسى.
وتكەنىڭدى ۇمىتساڭ،
وشكەنىڭنىڭ بەلگىسى.- دەگەن ەكەن.
ساباقتىڭ بارىسى: - بالالار بىزگە قانداي مەيرام جاقىنداپ قالدى؟ ق ر تاۋەلسىزدىگىنىڭ 25 جىلدىعى
ەندەشە، تاۋەلسىزدىك دەگەن ءسوزدى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
اتا - بابالارىمىز تاۋەلسىزدىكتى ءۇش عاسىرعا جۋىق ۋاقىت بويى ارمانداپ كەتكەن. تاۋەلسىزدىككە جەتۋ ءۇشىن حالقىمىزدىڭ باسىنان نە وتپەدى. قانشاما ەرلەرىمىز حالىق قامى ءۇشىن قان كەشىپ قۇربان بولعان. ازاتتىق قازاق حالقىنىڭ ەجەلگى ارمانى ەدى. ازاتتىق ءۇشىن كۇرەستە ايرىقشا قىلىش سەرمەدى، تالاي قيىندىقتى باستان كەشىردى. ءبىراق ەشقاشاندا مويىمادى، كۇرەسە ءبىلدى. ازاتتىق تاڭى ەرتە مە - كەش پە تۋاتىنىنا كامىل سەندى. ەندى وسى تاۋەلسىزدىك بىزگە قالاي كەلدى، تاۋەلسىزدىگىمىزدى العانعا دەيىنگى كەزەڭدى ءبىر ءسات ۇزىندىلەرمەن ەسكە تۇسىرە كەتەيىك.
تاريح قويناۋىنان سلايد. وزدەرىڭ ەستىپ وتىرعانداي قانشاما قازاقتىڭ قانى توگىلدى. مىنە وسىنداي تاۋەلسىز، ازات ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن قانشاما قيىندىقتار كوردى.
قيىن – قىستاۋ زاماننان كورىنىس. وقۋشىلاردىڭ دايىنداعان كورىنىسىنەن ءۇزىندى.
وسىنداي بىرنەشە عاسىرعا جالعاسقان بوستاندىق، تاۋەلسىزدىك ءۇشىن كۇرەسكەن قازاق حالقىنىڭ تىلەگى ورىندالىپ 1991 جىلدىڭ 16 جەلتوقسانى تاۋەلسىزدىك كۇنى بولىپ تاريحقا ەندى. وسىنداي سان عاسىرلىق تاريحىندا قانشاما بەينەت كورسە دە حالقىمىز ەشقاشاندا مويىماعان. تاۋەلسىزدىك تاڭى اتىپ، ەلىمىزدىڭ قاناتى جايىلدى، توبەمىزدە تۋىمىز جەلبىرەپ، ءوز ەلتاڭبامىز تورىمىزدەن ورىن الدى. تۇڭعىش ءوز وتانىمىزدىڭ ەلباسى سايلاندى. ورداباسى - استانا بوي كوتەردى.
تاۋەلسىزدىككە بايلانىستى وقۋشىلاردىڭ شىعارعان ولەڭدەرىن تىڭداۋ.
ەڭ العاش تاۋەلسىزدىكتى العان جىلى ەلىمىزدە مىنا تال سەكىلدى جەر قويناۋىنان باسقا تاۋەلسىزدىكتى بىلدىرەتىن ەشقانداي نىشانىمىزدا، زاڭىمىزدا جوق ەدى. اتا - بابامىزدىڭ سان عاسىرلىق ارمانىنا قول جەتكىزگەن تاۋەلسىزدىك تاڭىن 25 جىلدا قانداي وزگەرىستەر بولعانىن ايتا وتىرىپ، 1991 - 2016 جىلدار ارالىعىن تارازىلاساق.
1991 - 2016 ارالىعىنان جىلدار سلايد.
بيىلعى جىل – قازاق حالقى ءۇشىن ايرىقشا ارداقتى، مەملەكەتىمىز ءۇشىن ەڭ مەرەيلى جىل. بيىل ءبىزدىڭ تاۋەلسىزدىك العانىمىزعا 25 جىل تولىپ وتىر. عاسىرعا بەرگىسىز 25 جىل كۇللى قازاقتىڭ ارمان – تىلەگىن اسپانداتقان، بابالارىمىز بەن اكەلەرىمىزدىڭ اڭساعان ارمانى ورىندالعان 25 جىل، ۇلى مەرەكەمىز قۇتتى بولسىن! ءححى عاسىر – ءبىلىم عاسىرى. ءبىزدىڭ العا قويعان ماقساتىمىز – وتكەنىمىزدى بىلەتىن، بۇگىندى تۇسىنەتىن، ەرتەڭىمىزگە سەنىممەن قارايتىن ازامات بولۋ. ەندى ەڭ باستى باقىتىمىز تاۋەلسىزدىكتىڭ 25 جىلدىق شەجىرەسىنە وي جىبەرەيىك.
مىنە، بالالار تالىمىز باستاپقىداي ەمەس جايقالىپ شىعا كەلدى. بۇل تال سەكىلدى ءبىزدىڭ ەلىمىزدە كوركەيىپ، سۇلۋلانىپ، دامىپ كەلە جاتىر.
تاۋەلسىزدىگىمىزدى العالى وسىنشاما جەتىستىككە جەتكەنىمىزدىڭ بىردەن – ءبىر ايعاعى ەلباسىمىزدىڭ العا قويعان ماقساتتارى مەن جولدامالارى.
ەلباسىنىڭ بيىلعى جىلعى تاعى ءبىر ەرەن جەڭىسى، قازاقستاننىڭ كەزەكتى بيىك بەلەسى: استانانىڭ ەحرو - 17 حالىقارالىق كورمەسىن وتكىزۋگە دايىندىعى. بۇل دۇنيەجۇزىلىك كورمە وتكىزۋ ارقىلى ەلىمىزدىڭ بەدەلىن تاعى ءبىر رەت بارشا الەمگە تانىتاتىن بولامىز. استانا تاعى دا الەمنىڭ 160 مەملەكەتىنىڭ ءبىر اۋىزدى ىقىلاستى قولداۋىنا يە بولدى. باتىس پەن شىعىس وركەنيەتىن جالعاستىراتىن التىن كوپىر اتانعان ارۋ استانا ءوزىنىڭ تاريح ساحناسىندا سالتانات قۇرعان وسى ءبىر 25 جىل عۇمىرىنىڭ ىشىندە تالاي - تالاي الامان بايگەلەرگە ات قوسىپ، تالاي جاھاندىق بيىكتەردى باعىندىردى. الەم جۇرتى ءدال ءقازىر قازاقستان دەسە – استانا، استانا دەسە – نازاربايەۆ دەيتىن بولدى. استانا – بۇكىل قازاقستان حالقىنىڭ مەرەيى مەن مارتەبەسى. العاشقى كۇننەن مەملەكەتتىك قۇرىلىمنىڭ كەرۋەن كوشىن ءتۇزۋ جولعا سالعان پرەزيدەنتتىڭ كورەگەندىگى ەلدىك تۇعىرىمىزدى شايقاماي، وركەندەۋدىڭ وزىق ۇلگىسى نەگىزىندە بۇگىنگى كۇنگە جەتكىزدى. دۇنيەجۇزى قازاقستاندى ءبىلدى.
مەملەكەتىمىزدى كوركەيتۋ ءۇشىن “ءبىز كىمبىز” جانە قانداي ۇلەس قوسامىز؟
- ءتارتىبىمىز بەن، ساپالى ءبىلىمىمىز بەن ۇلەس قوسامىز؛
- وزىق تەحنولوگيالارمەن جابدىقتالعان مەكتەپكە قول جەتكىزگەن ۇرپاقتارمىز؛
- ينتەرنەت جۇيەسىنە قوسىلۋعا مۇمكىندىك العان، بىلىمگە قۇشتار وقۋشىلارمىز؛
- ەرتەڭگى كۇنى ەل ءۇشىن ءار سالادا ەڭبەك ەتەتىن ەڭبەكقور وقۋشىمىز؛
- ءۇش ءتىلدى جەتىك مەڭگەرۋگە ۇمتىلعان ۇرپاقتارمىز؛
- ءبىز سپورتتى سۇيەتىن، سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ساقتايتىن دەنى ساۋ وقۋشىلارمىز؛
- ءبىز تاۋەلسىزدىك تىرەگىمىز.
«تاۋەلسىزدىككە 25 جىل» تاقىرىبىنا پوستەر جاساپ، قورعاۋ ءى توپ. تاۋەلسىزدىك شەجىرەسى 1991 - 2016جىلدارارالىعى جەتكەن جەتىستىكتەرىمىز تۋرالى.(ءار وقۋشى قولدارىنا جىلداردى ۇستاپ تۇرىپ سول جىلى قانداي وقيعا بولعانىن ايتىپ بەرەدى)
- 1991ج تاۋەلسىزدىك العان جىل.
وزىڭدىكى تۋىڭ دا، وتپەن اۋا، سۋىڭ دا،
جاسا، قازاقستانىم! بەلدى بەكەم بۋىن دا.
ۇرانىڭ دا جاساسىن!
ەگەمەن تاۋەلسىزدىگىڭ جاساسىن!
- 1992جىلى تاۋەلسىز قازاقستانعا 1جىل تولدى. وسى جىلدى تاۋەلسىز قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۋى، ەلتاڭباسى، ءانۇرانى قابىلداندى. بۇۇ - نا مۇشە بولىپ كىردى.
- 1993جىلى 15قاراشا «ۇلتتىق ۆاليۋتا» كۇنى دەپ اتالىپ، العاشقى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تەڭگەسى اينالىمعا ءتۇستى. وعان اتاقتى تۇلعالار سۋرەتى باسىلىپ شىقتى. 2006جىلى قاراشادا تەڭگەمىز جاڭا باسىلىممەن قايتا شىقتى.
- 1994جىلى مەملەكەتىمىزدىڭ تۇڭعىش وردەندەرى مەن مەدالدارى دۇنيەگە كەلدى. تالعاتمۇسابايەۆ سويۋز - تم 6 عارىش كەمەسى مەن كوككە سامعادى.
- 1995جىلى 30 تامىزدا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «اتا زاڭى» قابىلداندى.
- 1996جىلى 20قاڭتاردا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءى سەسسياسى بولىپ ءوتتى.
- 1997جىلى «قۋعىن - سۇرگىندەردى ەسكە الۋ» جىلى دەپ اتالدى.
- 1998جىلى 6 مامىر استانا كۇنى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ استاناسى بۇرىنعى اقمولا قالاسىنا كوشتى. بۇل كۇندە استانا قالاسى جاڭا ساۋلەتتى، سوڭعى سانمەن كوركەيىپ، ءوسىپ كەلە جاتىر. استانا قالاسى ەلىمىزدىڭ باستى قالاسىنا اينالدى.
- 1999جىلى 10 قاڭتار پرەزيدەنت سايلاۋى ءوتتى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى بولىپ ن. ءا. نازاربايەۆ سايلاندى.
- 2000جىلى «مادەنيەتتى قولداۋ جىلى» دەپ اتالدى. شەجىرەلى تۇركىستانعا 1500جىل تولدى.
- 2001جىل 21عاسىر باستاماسى. وسى جاڭا عاسىر تۇسىندا تاۋەلسىز مەملەكەتىمىزگە 10جىل تولدى.
- 2002جىل «دەنساۋلىق جىلى» دەپ جاريالاندى.
- 2003 - 2005 جىلدارى «اۋىل جىلدارى» دەپ جاريالاندى.
- 2004 جىلى «قازاقستان - رەسەي» جىلى بولدى.
- 2005 جىلى رەسەيدە «اباي جىلى» اتالىپ ءوتتى.
- 2006 جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تاۋەلسىزدىگىنە 15جىل تولدى. اتاقتى جەلتوقسان وقيعاسىنا 20جىل تولدى.
- 2007 جىلى «قازاق ءتىلىن قولداۋ» جىلى.
- 2008 جىلى استانانىڭ سول جاعالاۋىنداعى اسەم دە ءزاۋلىم عيماراتتار قاتارىن «قازاق ەلى» مونۋمەنتى تولىقتىردى. يدەيانىڭ نەگىزگى اۆتورى — ەلباسى ن. نازاربايەۆ. مونۋمەنتتىڭ بيىكتىگى 91مەتر.
- 2009 جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءبىلىم عىلىم مينيسترلىگىنىڭ 2009 - 2011 جىلدارعا ارنالعان ستراتەگيالىق جوسپارى جاسالىندى.
- 2010جىلى قازاقستان 56 ءىرى ەل باس قوساتىن مارتەبەلى ۇيىم – ەۆروپاداعى قاۋىپسىزدىك جانە ىنتىماقتاستىق جونىندەگى ۇيىمعا ءتوراعالىق ەتتى.
Vءىى قىسقى ازيا وليمپياداسى استانا مەن الماتى قالالارىندا سپورتتىق جارىستار بولدى. ءبىزدىڭ ەلىمىز 32 التىن، 21كۇمىس، 17 قولا بارلىعى 70 مەدالعا يە بولدى. ونىڭ بويتۇمارى «اقبارىس» ەدى.
- 2011جىلى ەلىمىزدىڭ 2011 جىلى يسلام كونفەرەنسياسى ۇيىمىنىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى كەڭەسىنە ءتوراعالىق ەتۋى 2012 جىلعى جەتىستىكتەرىمىز دە وتە كوپ. سونىڭ ءبىرى لوندوندا وتكەن وليمپيادا ويىندارى. لوندون وليمپياداسىندا 13 مەدالعا قولجەتكىزدىك. الەمنىڭ مەملەكەتتەرىنىڭ ىشىنەن 12 ورىنعا يە بولدىق. ەلىمىزگە سپورتشىلارىمىز 7 التىن، 1 كۇمىس جانە 5 قولا مەدالدى قانجىعامىزعا اكەپ سالدى. قازاقستان جالپى كوماندالىق ەسەپتە 12 ورىننان كورىنىپ، جاپونيا، فرانسيا، گەرمانيا، يتاليا، ۆەنگريا سىندى الپاۋىتتاردىڭ قاتارىنان بوي كورسەتتى. دۇنيە ءجۇزىنىڭ 200 - گە جۋىق مەملەكەتىن ارتتا قالدىرىپ، ۇلكەن جەتىستىك پەن جەڭىسكە جەتتى. 2015 جىلدى قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى جىلى دەپ جاريالادىق. 2016 جىل تاۋەلسىزدىككە 25 جىل. EXPO - 2017 كورمەسىن تابىستى وتكىزىپ، ەلىمىزدىڭ الەۋەتىن الەمگە پاش ەتەمىز.
ءىى توپ. 1991 - 2016 جىلدار ارالىعى ەڭبەك سىڭىرگەن ۇلى تۇلعالار تۋرالى. ق ر - نىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى ن. ءا. نازاربايەۆ. ق ر - نىڭ ءبىرىنشى عارىشكەرى (توقتار اۋباكىروۆ 02. 10. 1991 ج.) ق ر - نىڭ ەكىنشى عارىشكەرى (تالعات مۇسابايەۆ 1994 ج. شىلدەدە) سەمەي پوليگونىن جابۋ تۋرالى ماسەلەنى كوتەرگەن قايراتكەر. (ولجاس سۇلەيمەنوۆ) 2012 جىلعى جەتىستىكتەرىمىز دە وتە كوپ.
ءى توپ. «تاۋەلسىزدىك»، «قازاقستان» تاقىرىبىنا بەس جولدى ولەڭ 1.«تاۋەلسىزدىك» 1. تاۋەلسىزدىك 2. قاسيەتتى، قۇدىرەتتى، باعالى. 3. قول جەتتى، مۇرا بولدى. 4.»تاۋەلسىزدىك - تۇعىرىم» 5. ەگەمەندىك. 2. «قازاقستان» 1. قازاقستان 2. تاۋەلسىز، باي 3. ءوستى، وركەندەدى، دامىدى. 4. قازاقستان - مەنىڭ وتانىم
5. مەملەكەت. ءىى توپ. قيال - ەسسە وقىلادى.
«الىس بولاشاقتا ءبىزدىڭ اسقاق مۇرات ارماندارىمىز قالاي جۇزەگە اسادى؟» دەگەن تاقىرىپتا قيالعا بەرىلىپ، بولاشاققا بولجاۋ جاساۋ تاقىرىبىنا ەسسە جازۋ (قورعاۋ) ءبىز 30 جىل وتكەننەن كەيىنگى قازاقستاندى قالاي ەلەستەتەمىز؟ ءبىزدىڭ جاس مەملەكەتىمىز ءوسىپ - ءونىپ، كەمەلدەنەدى، بالالارىمىز ەر جەتەدى. ولار جاۋاپتى دا جىگەرلى، ءبىلىم ورەسى بيىك، دەنساۋلىعى مىقتى بولادى. ولار بابالارىنىڭ يگى داستۇرلەرىن ساقتاي وتىرىپ، نارىقتىق ەكونوميكا جاعدايىندا جۇمىس ىستەۋگە دايار بولادى. ولار بەيبىت، جىلدام وركەندەۋ ۇستىندەگى كۇللى الەمگە ايگىلى، ءارى سىيلى ءوز ەلىنىڭ پاتريوتتارى بولادى، ءتۇرلى ماماندىقتاردى يگەرەدى. ولاردىڭ قازاقستانى ەۆرازيانىڭ ورتالىعى بولادى. 2030 جىلى قازاقستان اۋاسى تازا، ءمولدىر سۋلى، جاسىل جەلەكتى ەلگە اينالادى. وزدەرىن قازاقستاننىڭ ازاماتى دەپ سانايتىن كوپتەگەن ۇلتتاردىڭ وكىلدەرى مەكەندەيتىن بولادى. ارينە، بۇل – بولاشاقتى وي كوزىمەن كورۋ، ونىڭ مودەلى، اسقاق مۇرات، ارماندار.
قورىتىندى
الدا ءالى ۇزاق جول، ۇلكەن اسۋلار بار. سول اسۋلار مەن قيىندىقتى جەڭۋ ءۇشىن بىلەكتىڭ كۇشى مەن نايزانىڭ ۇشى كەرەك ەمەس. وعان تەك جۇرەك پەن ءبىلىم، تالانت پەن تالاپ كەرەك. قازاق ەلىنىڭ ابىرويىن اسىرىپ، مەرەيىن ۇستەم ەتەر، الەم تاڭعالار، تالاي - تالاي جاڭالىق اشار بىلىمدىلەر كەرەك. وسى تاۋەلسىز ەلىمىزدىڭ نامىسىن قورعايتىن، بۇگىنىمىزدى ەرتەڭىنە جالعايتىن، قازاق ەلىنىڭ ەرتەڭى، بولاشاعى ءۇشىن جاۋاپ بەرەتىن بۇگىنگى ۇرپاق ەكەنىمىزدى سەزىنەيىك. “سەن دە ءبىر كىرپىش دۇنيەگە، كەتىگىن تاپ تا بار قالان!”- دەپ ۇلى اقىن اباي اتامىز ايتقانداي كەلەشەكتە سەندەردە مەملەكەتىمىزگە پايداسى تيەتىن ازامات بولاتىندارىڭا سەنەمىن.
حور. «باتىرلار جىرى»
25 جىل، تاۋەلسىزبىن، دەربەسپىن
كۇماندانا قويماس بۇگىن ەندى ەشكىم
بوداندىعىم عاسىرلارعا جالعاسقان
ءقازىر، مىنە ارتتا قالدى كەلمەس كۇن
تاۋەلسىزدىك تۇعىرى عوي بۇل ەلدىڭ،
25 جاسىڭ قۇتتى بولسىن نۇر ەلىم.
25 جىلدا شىقتىڭ تالاي بەلەسكە،
قازاقستان جاساي بەرشى گۇل ەلىم.
تۇعىرىمىز – تىنىشتىق، تىرەگىمىز – تۇراقتىلىق، تىلەگىمىز – تاتۋلىق بولسىن! – دەي وتىرىپ ساباعىمىزدى اياقتايمىن. تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ 25 جىلدىعى قۇتتى بولسىن!
جامبىل وبلىسى، قورداي اۋدانى،
№32 ۆ. ماياكوۆسكيي اتىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ
تاريح ءپانى ءمۇعالىمى: نىلدىبايەۆا جازيرا قادىربەك قىزى
ماقساتى: وقۋشىلارعا قازاقستاننىڭ وتكەنى مەن بۇگىنگى ءومىرىن سالىستىرا وتىرىپ، ءوز ەلىمىزدىڭ دامۋ تاريحىن، اتا - بابا اماناتىنا ادال بولۋعا، ەرلىگىنەن ۇلگى الۋعا، بابالار رۋحىن اسقاقتاتا دارىپتەي بىلۋگە ۇيرەتىپ، تاۋەلسىزدىكتەن بەرگى 25 جىل ىشىندەگى قازاقستان جەتىستىكتەرى تۋرالى تۇسىنىك قالىپتاستىرۋ.
مىندەتتەرى:
- تاۋەلسىز ەلىن شەكسىز سۇيۋگە باۋلۋ؛
- قازاقستان مەملەكەتىنىڭ ۇلانى ەكەندىگىن ماقتانىشپەن سەزىنە بىلۋگە تاربيەلەۋ؛
- تانىمدىق قابىلەتىن، جەكە دارا تۇلعا رەتىندە دامىتۋ.
ساباق كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، ناقىل سوزدەر، سلايد، ءۇنتاسپا، قيما قاعازدار، سۋرەتتەر.
جۇبان مولداعالييەۆ:
وتكەنىڭدى ەسكە الساڭ،
وسكەنىڭنىڭ بەلگىسى.
وتكەنىڭدى ۇمىتساڭ،
وشكەنىڭنىڭ بەلگىسى.- دەگەن ەكەن.
ساباقتىڭ بارىسى: - بالالار بىزگە قانداي مەيرام جاقىنداپ قالدى؟ ق ر تاۋەلسىزدىگىنىڭ 25 جىلدىعى
ەندەشە، تاۋەلسىزدىك دەگەن ءسوزدى قالاي تۇسىنەسىڭدەر؟
اتا - بابالارىمىز تاۋەلسىزدىكتى ءۇش عاسىرعا جۋىق ۋاقىت بويى ارمانداپ كەتكەن. تاۋەلسىزدىككە جەتۋ ءۇشىن حالقىمىزدىڭ باسىنان نە وتپەدى. قانشاما ەرلەرىمىز حالىق قامى ءۇشىن قان كەشىپ قۇربان بولعان. ازاتتىق قازاق حالقىنىڭ ەجەلگى ارمانى ەدى. ازاتتىق ءۇشىن كۇرەستە ايرىقشا قىلىش سەرمەدى، تالاي قيىندىقتى باستان كەشىردى. ءبىراق ەشقاشاندا مويىمادى، كۇرەسە ءبىلدى. ازاتتىق تاڭى ەرتە مە - كەش پە تۋاتىنىنا كامىل سەندى. ەندى وسى تاۋەلسىزدىك بىزگە قالاي كەلدى، تاۋەلسىزدىگىمىزدى العانعا دەيىنگى كەزەڭدى ءبىر ءسات ۇزىندىلەرمەن ەسكە تۇسىرە كەتەيىك.
تاريح قويناۋىنان سلايد. وزدەرىڭ ەستىپ وتىرعانداي قانشاما قازاقتىڭ قانى توگىلدى. مىنە وسىنداي تاۋەلسىز، ازات ءومىر ءسۇرۋ ءۇشىن قانشاما قيىندىقتار كوردى.
قيىن – قىستاۋ زاماننان كورىنىس. وقۋشىلاردىڭ دايىنداعان كورىنىسىنەن ءۇزىندى.
وسىنداي بىرنەشە عاسىرعا جالعاسقان بوستاندىق، تاۋەلسىزدىك ءۇشىن كۇرەسكەن قازاق حالقىنىڭ تىلەگى ورىندالىپ 1991 جىلدىڭ 16 جەلتوقسانى تاۋەلسىزدىك كۇنى بولىپ تاريحقا ەندى. وسىنداي سان عاسىرلىق تاريحىندا قانشاما بەينەت كورسە دە حالقىمىز ەشقاشاندا مويىماعان. تاۋەلسىزدىك تاڭى اتىپ، ەلىمىزدىڭ قاناتى جايىلدى، توبەمىزدە تۋىمىز جەلبىرەپ، ءوز ەلتاڭبامىز تورىمىزدەن ورىن الدى. تۇڭعىش ءوز وتانىمىزدىڭ ەلباسى سايلاندى. ورداباسى - استانا بوي كوتەردى.
تاۋەلسىزدىككە بايلانىستى وقۋشىلاردىڭ شىعارعان ولەڭدەرىن تىڭداۋ.
ەڭ العاش تاۋەلسىزدىكتى العان جىلى ەلىمىزدە مىنا تال سەكىلدى جەر قويناۋىنان باسقا تاۋەلسىزدىكتى بىلدىرەتىن ەشقانداي نىشانىمىزدا، زاڭىمىزدا جوق ەدى. اتا - بابامىزدىڭ سان عاسىرلىق ارمانىنا قول جەتكىزگەن تاۋەلسىزدىك تاڭىن 25 جىلدا قانداي وزگەرىستەر بولعانىن ايتا وتىرىپ، 1991 - 2016 جىلدار ارالىعىن تارازىلاساق.
1991 - 2016 ارالىعىنان جىلدار سلايد.
بيىلعى جىل – قازاق حالقى ءۇشىن ايرىقشا ارداقتى، مەملەكەتىمىز ءۇشىن ەڭ مەرەيلى جىل. بيىل ءبىزدىڭ تاۋەلسىزدىك العانىمىزعا 25 جىل تولىپ وتىر. عاسىرعا بەرگىسىز 25 جىل كۇللى قازاقتىڭ ارمان – تىلەگىن اسپانداتقان، بابالارىمىز بەن اكەلەرىمىزدىڭ اڭساعان ارمانى ورىندالعان 25 جىل، ۇلى مەرەكەمىز قۇتتى بولسىن! ءححى عاسىر – ءبىلىم عاسىرى. ءبىزدىڭ العا قويعان ماقساتىمىز – وتكەنىمىزدى بىلەتىن، بۇگىندى تۇسىنەتىن، ەرتەڭىمىزگە سەنىممەن قارايتىن ازامات بولۋ. ەندى ەڭ باستى باقىتىمىز تاۋەلسىزدىكتىڭ 25 جىلدىق شەجىرەسىنە وي جىبەرەيىك.
مىنە، بالالار تالىمىز باستاپقىداي ەمەس جايقالىپ شىعا كەلدى. بۇل تال سەكىلدى ءبىزدىڭ ەلىمىزدە كوركەيىپ، سۇلۋلانىپ، دامىپ كەلە جاتىر.
تاۋەلسىزدىگىمىزدى العالى وسىنشاما جەتىستىككە جەتكەنىمىزدىڭ بىردەن – ءبىر ايعاعى ەلباسىمىزدىڭ العا قويعان ماقساتتارى مەن جولدامالارى.
ەلباسىنىڭ بيىلعى جىلعى تاعى ءبىر ەرەن جەڭىسى، قازاقستاننىڭ كەزەكتى بيىك بەلەسى: استانانىڭ ەحرو - 17 حالىقارالىق كورمەسىن وتكىزۋگە دايىندىعى. بۇل دۇنيەجۇزىلىك كورمە وتكىزۋ ارقىلى ەلىمىزدىڭ بەدەلىن تاعى ءبىر رەت بارشا الەمگە تانىتاتىن بولامىز. استانا تاعى دا الەمنىڭ 160 مەملەكەتىنىڭ ءبىر اۋىزدى ىقىلاستى قولداۋىنا يە بولدى. باتىس پەن شىعىس وركەنيەتىن جالعاستىراتىن التىن كوپىر اتانعان ارۋ استانا ءوزىنىڭ تاريح ساحناسىندا سالتانات قۇرعان وسى ءبىر 25 جىل عۇمىرىنىڭ ىشىندە تالاي - تالاي الامان بايگەلەرگە ات قوسىپ، تالاي جاھاندىق بيىكتەردى باعىندىردى. الەم جۇرتى ءدال ءقازىر قازاقستان دەسە – استانا، استانا دەسە – نازاربايەۆ دەيتىن بولدى. استانا – بۇكىل قازاقستان حالقىنىڭ مەرەيى مەن مارتەبەسى. العاشقى كۇننەن مەملەكەتتىك قۇرىلىمنىڭ كەرۋەن كوشىن ءتۇزۋ جولعا سالعان پرەزيدەنتتىڭ كورەگەندىگى ەلدىك تۇعىرىمىزدى شايقاماي، وركەندەۋدىڭ وزىق ۇلگىسى نەگىزىندە بۇگىنگى كۇنگە جەتكىزدى. دۇنيەجۇزى قازاقستاندى ءبىلدى.
مەملەكەتىمىزدى كوركەيتۋ ءۇشىن “ءبىز كىمبىز” جانە قانداي ۇلەس قوسامىز؟
- ءتارتىبىمىز بەن، ساپالى ءبىلىمىمىز بەن ۇلەس قوسامىز؛
- وزىق تەحنولوگيالارمەن جابدىقتالعان مەكتەپكە قول جەتكىزگەن ۇرپاقتارمىز؛
- ينتەرنەت جۇيەسىنە قوسىلۋعا مۇمكىندىك العان، بىلىمگە قۇشتار وقۋشىلارمىز؛
- ەرتەڭگى كۇنى ەل ءۇشىن ءار سالادا ەڭبەك ەتەتىن ەڭبەكقور وقۋشىمىز؛
- ءۇش ءتىلدى جەتىك مەڭگەرۋگە ۇمتىلعان ۇرپاقتارمىز؛
- ءبىز سپورتتى سۇيەتىن، سالاۋاتتى ءومىر سالتىن ساقتايتىن دەنى ساۋ وقۋشىلارمىز؛
- ءبىز تاۋەلسىزدىك تىرەگىمىز.
«تاۋەلسىزدىككە 25 جىل» تاقىرىبىنا پوستەر جاساپ، قورعاۋ ءى توپ. تاۋەلسىزدىك شەجىرەسى 1991 - 2016جىلدارارالىعى جەتكەن جەتىستىكتەرىمىز تۋرالى.(ءار وقۋشى قولدارىنا جىلداردى ۇستاپ تۇرىپ سول جىلى قانداي وقيعا بولعانىن ايتىپ بەرەدى)
- 1991ج تاۋەلسىزدىك العان جىل.
وزىڭدىكى تۋىڭ دا، وتپەن اۋا، سۋىڭ دا،
جاسا، قازاقستانىم! بەلدى بەكەم بۋىن دا.
ۇرانىڭ دا جاساسىن!
ەگەمەن تاۋەلسىزدىگىڭ جاساسىن!
- 1992جىلى تاۋەلسىز قازاقستانعا 1جىل تولدى. وسى جىلدى تاۋەلسىز قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۋى، ەلتاڭباسى، ءانۇرانى قابىلداندى. بۇۇ - نا مۇشە بولىپ كىردى.
- 1993جىلى 15قاراشا «ۇلتتىق ۆاليۋتا» كۇنى دەپ اتالىپ، العاشقى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تەڭگەسى اينالىمعا ءتۇستى. وعان اتاقتى تۇلعالار سۋرەتى باسىلىپ شىقتى. 2006جىلى قاراشادا تەڭگەمىز جاڭا باسىلىممەن قايتا شىقتى.
- 1994جىلى مەملەكەتىمىزدىڭ تۇڭعىش وردەندەرى مەن مەدالدارى دۇنيەگە كەلدى. تالعاتمۇسابايەۆ سويۋز - تم 6 عارىش كەمەسى مەن كوككە سامعادى.
- 1995جىلى 30 تامىزدا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ «اتا زاڭى» قابىلداندى.
- 1996جىلى 20قاڭتاردا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءى سەسسياسى بولىپ ءوتتى.
- 1997جىلى «قۋعىن - سۇرگىندەردى ەسكە الۋ» جىلى دەپ اتالدى.
- 1998جىلى 6 مامىر استانا كۇنى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ استاناسى بۇرىنعى اقمولا قالاسىنا كوشتى. بۇل كۇندە استانا قالاسى جاڭا ساۋلەتتى، سوڭعى سانمەن كوركەيىپ، ءوسىپ كەلە جاتىر. استانا قالاسى ەلىمىزدىڭ باستى قالاسىنا اينالدى.
- 1999جىلى 10 قاڭتار پرەزيدەنت سايلاۋى ءوتتى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ پرەزيدەنتى بولىپ ن. ءا. نازاربايەۆ سايلاندى.
- 2000جىلى «مادەنيەتتى قولداۋ جىلى» دەپ اتالدى. شەجىرەلى تۇركىستانعا 1500جىل تولدى.
- 2001جىل 21عاسىر باستاماسى. وسى جاڭا عاسىر تۇسىندا تاۋەلسىز مەملەكەتىمىزگە 10جىل تولدى.
- 2002جىل «دەنساۋلىق جىلى» دەپ جاريالاندى.
- 2003 - 2005 جىلدارى «اۋىل جىلدارى» دەپ جاريالاندى.
- 2004 جىلى «قازاقستان - رەسەي» جىلى بولدى.
- 2005 جىلى رەسەيدە «اباي جىلى» اتالىپ ءوتتى.
- 2006 جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تاۋەلسىزدىگىنە 15جىل تولدى. اتاقتى جەلتوقسان وقيعاسىنا 20جىل تولدى.
- 2007 جىلى «قازاق ءتىلىن قولداۋ» جىلى.
- 2008 جىلى استانانىڭ سول جاعالاۋىنداعى اسەم دە ءزاۋلىم عيماراتتار قاتارىن «قازاق ەلى» مونۋمەنتى تولىقتىردى. يدەيانىڭ نەگىزگى اۆتورى — ەلباسى ن. نازاربايەۆ. مونۋمەنتتىڭ بيىكتىگى 91مەتر.
- 2009 جىلى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ءبىلىم عىلىم مينيسترلىگىنىڭ 2009 - 2011 جىلدارعا ارنالعان ستراتەگيالىق جوسپارى جاسالىندى.
- 2010جىلى قازاقستان 56 ءىرى ەل باس قوساتىن مارتەبەلى ۇيىم – ەۆروپاداعى قاۋىپسىزدىك جانە ىنتىماقتاستىق جونىندەگى ۇيىمعا ءتوراعالىق ەتتى.
Vءىى قىسقى ازيا وليمپياداسى استانا مەن الماتى قالالارىندا سپورتتىق جارىستار بولدى. ءبىزدىڭ ەلىمىز 32 التىن، 21كۇمىس، 17 قولا بارلىعى 70 مەدالعا يە بولدى. ونىڭ بويتۇمارى «اقبارىس» ەدى.
- 2011جىلى ەلىمىزدىڭ 2011 جىلى يسلام كونفەرەنسياسى ۇيىمىنىڭ سىرتقى ىستەر مينيسترلىگى كەڭەسىنە ءتوراعالىق ەتۋى 2012 جىلعى جەتىستىكتەرىمىز دە وتە كوپ. سونىڭ ءبىرى لوندوندا وتكەن وليمپيادا ويىندارى. لوندون وليمپياداسىندا 13 مەدالعا قولجەتكىزدىك. الەمنىڭ مەملەكەتتەرىنىڭ ىشىنەن 12 ورىنعا يە بولدىق. ەلىمىزگە سپورتشىلارىمىز 7 التىن، 1 كۇمىس جانە 5 قولا مەدالدى قانجىعامىزعا اكەپ سالدى. قازاقستان جالپى كوماندالىق ەسەپتە 12 ورىننان كورىنىپ، جاپونيا، فرانسيا، گەرمانيا، يتاليا، ۆەنگريا سىندى الپاۋىتتاردىڭ قاتارىنان بوي كورسەتتى. دۇنيە ءجۇزىنىڭ 200 - گە جۋىق مەملەكەتىن ارتتا قالدىرىپ، ۇلكەن جەتىستىك پەن جەڭىسكە جەتتى. 2015 جىلدى قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى جىلى دەپ جاريالادىق. 2016 جىل تاۋەلسىزدىككە 25 جىل. EXPO - 2017 كورمەسىن تابىستى وتكىزىپ، ەلىمىزدىڭ الەۋەتىن الەمگە پاش ەتەمىز.
ءىى توپ. 1991 - 2016 جىلدار ارالىعى ەڭبەك سىڭىرگەن ۇلى تۇلعالار تۋرالى. ق ر - نىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتى ن. ءا. نازاربايەۆ. ق ر - نىڭ ءبىرىنشى عارىشكەرى (توقتار اۋباكىروۆ 02. 10. 1991 ج.) ق ر - نىڭ ەكىنشى عارىشكەرى (تالعات مۇسابايەۆ 1994 ج. شىلدەدە) سەمەي پوليگونىن جابۋ تۋرالى ماسەلەنى كوتەرگەن قايراتكەر. (ولجاس سۇلەيمەنوۆ) 2012 جىلعى جەتىستىكتەرىمىز دە وتە كوپ.
ءى توپ. «تاۋەلسىزدىك»، «قازاقستان» تاقىرىبىنا بەس جولدى ولەڭ 1.«تاۋەلسىزدىك» 1. تاۋەلسىزدىك 2. قاسيەتتى، قۇدىرەتتى، باعالى. 3. قول جەتتى، مۇرا بولدى. 4.»تاۋەلسىزدىك - تۇعىرىم» 5. ەگەمەندىك. 2. «قازاقستان» 1. قازاقستان 2. تاۋەلسىز، باي 3. ءوستى، وركەندەدى، دامىدى. 4. قازاقستان - مەنىڭ وتانىم
5. مەملەكەت. ءىى توپ. قيال - ەسسە وقىلادى.
«الىس بولاشاقتا ءبىزدىڭ اسقاق مۇرات ارماندارىمىز قالاي جۇزەگە اسادى؟» دەگەن تاقىرىپتا قيالعا بەرىلىپ، بولاشاققا بولجاۋ جاساۋ تاقىرىبىنا ەسسە جازۋ (قورعاۋ) ءبىز 30 جىل وتكەننەن كەيىنگى قازاقستاندى قالاي ەلەستەتەمىز؟ ءبىزدىڭ جاس مەملەكەتىمىز ءوسىپ - ءونىپ، كەمەلدەنەدى، بالالارىمىز ەر جەتەدى. ولار جاۋاپتى دا جىگەرلى، ءبىلىم ورەسى بيىك، دەنساۋلىعى مىقتى بولادى. ولار بابالارىنىڭ يگى داستۇرلەرىن ساقتاي وتىرىپ، نارىقتىق ەكونوميكا جاعدايىندا جۇمىس ىستەۋگە دايار بولادى. ولار بەيبىت، جىلدام وركەندەۋ ۇستىندەگى كۇللى الەمگە ايگىلى، ءارى سىيلى ءوز ەلىنىڭ پاتريوتتارى بولادى، ءتۇرلى ماماندىقتاردى يگەرەدى. ولاردىڭ قازاقستانى ەۆرازيانىڭ ورتالىعى بولادى. 2030 جىلى قازاقستان اۋاسى تازا، ءمولدىر سۋلى، جاسىل جەلەكتى ەلگە اينالادى. وزدەرىن قازاقستاننىڭ ازاماتى دەپ سانايتىن كوپتەگەن ۇلتتاردىڭ وكىلدەرى مەكەندەيتىن بولادى. ارينە، بۇل – بولاشاقتى وي كوزىمەن كورۋ، ونىڭ مودەلى، اسقاق مۇرات، ارماندار.
قورىتىندى
الدا ءالى ۇزاق جول، ۇلكەن اسۋلار بار. سول اسۋلار مەن قيىندىقتى جەڭۋ ءۇشىن بىلەكتىڭ كۇشى مەن نايزانىڭ ۇشى كەرەك ەمەس. وعان تەك جۇرەك پەن ءبىلىم، تالانت پەن تالاپ كەرەك. قازاق ەلىنىڭ ابىرويىن اسىرىپ، مەرەيىن ۇستەم ەتەر، الەم تاڭعالار، تالاي - تالاي جاڭالىق اشار بىلىمدىلەر كەرەك. وسى تاۋەلسىز ەلىمىزدىڭ نامىسىن قورعايتىن، بۇگىنىمىزدى ەرتەڭىنە جالعايتىن، قازاق ەلىنىڭ ەرتەڭى، بولاشاعى ءۇشىن جاۋاپ بەرەتىن بۇگىنگى ۇرپاق ەكەنىمىزدى سەزىنەيىك. “سەن دە ءبىر كىرپىش دۇنيەگە، كەتىگىن تاپ تا بار قالان!”- دەپ ۇلى اقىن اباي اتامىز ايتقانداي كەلەشەكتە سەندەردە مەملەكەتىمىزگە پايداسى تيەتىن ازامات بولاتىندارىڭا سەنەمىن.
حور. «باتىرلار جىرى»
25 جىل، تاۋەلسىزبىن، دەربەسپىن
كۇماندانا قويماس بۇگىن ەندى ەشكىم
بوداندىعىم عاسىرلارعا جالعاسقان
ءقازىر، مىنە ارتتا قالدى كەلمەس كۇن
تاۋەلسىزدىك تۇعىرى عوي بۇل ەلدىڭ،
25 جاسىڭ قۇتتى بولسىن نۇر ەلىم.
25 جىلدا شىقتىڭ تالاي بەلەسكە،
قازاقستان جاساي بەرشى گۇل ەلىم.
تۇعىرىمىز – تىنىشتىق، تىرەگىمىز – تۇراقتىلىق، تىلەگىمىز – تاتۋلىق بولسىن! – دەي وتىرىپ ساباعىمىزدى اياقتايمىن. تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ 25 جىلدىعى قۇتتى بولسىن!
جامبىل وبلىسى، قورداي اۋدانى،
№32 ۆ. ماياكوۆسكيي اتىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ
تاريح ءپانى ءمۇعالىمى: نىلدىبايەۆا جازيرا قادىربەك قىزى
You Might Also Like
