تاۋەلسىزدىك جىلدارىنداعى قازاق ادەبيەتى
تاۋەلسىزدىك جىلدارىنداعى قازاق ادەبيەتى
بىلىمدىك: وقۋشىلارعا تاۋەلسىزدىك العان جىلداردان بەرگى قازاق ادەبيەتىنە كەلگەن جاڭا ەسىمدەر مەن شىعارمالار جايلى تۇسىنىك بەرۋ. ولاردىڭ قالامىنان شىققان ءاربىر شىعارمانىڭ ەلىنىڭ ەگەمەندىگى توڭىرەگىندە تارقاتىلعان شەر سياقتى، جۇرەك جاردى لەبىزدەرى مەن تىلەكتەرى تۋرالى ايتۋ.
دامىتۋشىلىق: كوركەم شىعارما وقۋعا قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىك: وتانسۇيگىشتىك قاسيەتتەرىن قالىپتاستىرۋ، زامانداستارىنا دەگەن قۇرمەت سەزىمىن، ماقتانىش سەزىمىن ۇيالاتۋ. تاۋەلسىزدىك كەزەڭىندە شىققان كىتاپتاردى وقۋ، وي ءورىسىن كەڭەيتۋ.
ءتۇرى: ىزدەنىس، شىعارماشىلىق جۇمىس
ءادىسى: كونفەرەنسيا - ساباق
كورنەكىلىگى: پرەزەنتاسيا، باياندامالار، كىتاپ كورمەسى
ساباق بارىسى
ءى. ۇيىمداستىرۋ. وقۋشىلاردى ءبولىپ وتىرعىزۋ.
ءبىر بايانداماشى مەن ونى تولىقتىراتىن بايانداماشىلار.
ءىى. كىرىسپە. ءمۇعالىمنىڭ كونفەرەنسيانى جۇرگىزۋ ءتارتىبى مەن تالاپتارى ايتىلادى.
ءىىى. بايانداماشىلاردىڭ سوزدەرى.
IV. پىكىرتالاس.
V. كونفەرەنسيانى قورىتىندىلاۋ. وقۋشىلار بايانداماسىنا باعا بەرۋ.
قۇرمەتتى وقۋشىلار، قاتىسۋشى مۇعالىمدەر، قازىلار القاسى بۇگىنگى قازاق ادەبيەتى ءپانى بويىنشا وتەتىن ساباعىمىز كونفەرەنسيا - ساباق تۇرىندە وتەتىن بولعاندىقتان تاۋەلسىزدىك جىلدارىنىڭ ءار جىلدارىنداعى وزگەرىستەر مەن كىرگىزىلگەن جاڭالىقتار جايلى بايانداماشىلار زەرتتەۋلەرىن قورعايدى. كونفەرەنسيانىڭ ءوتۋ ءتارتىبى بويىنشا ءار بايانداماشىعا 5 مينۋت ۋاقىت بەرىلەدى. تولىقتىرۋلار مەن ەنگىزۋلەرگە 3 مينۋتتان ۋاقىت بەلگىلەنەدى.
كونفەرەنسيا بارىسىندا تورەشىلەر القاسى سايلانىپ، ءار بايانداماشىنىڭ جۇمىسىن ساراپتاۋ. ۇزدىك بايانداماشىلاردى اتاپ، ولاردى باعالاۋ.
القا ءتوراعاسى:______________
مۇشەلەرى:________________
كىرىسپە ءبولىم. ءمۇعالىم ءسوزى:
بۇگىنگى قازاقستان – بەيبىتشىلىك پەن تۇراقتىلىقتىڭ وتانى. كوشپەندىلەردىڭ رۋحىن ساقتاعان ۇلى دالا سان قيلى وقيعانى باسىنان وتكىزدى. حالىقتىڭ باسىنا قانداي قيىندىقتۇسسە دە، ەركىندىكتى اڭسادى. حالىقتىڭ بۇل ارمانىن ۇلت كوشباسشىسى، ەلباسى ن. ءا. نازاربايەۆ شىندىققا اينالدىردى. ونىڭ قايراتكەرلىگى – ءپاتريوتيزمنىڭ، ەڭبەكسۇيگىشتىكپەن حالىققا
قالتقىسىز قىزمەت ەتۋدىڭ ۇلگىسى بولىپ تابىلادى. بۇگىنگى قازاقستان – بەيبىتشىلىك پەن تۇراقتىلىقتىڭ وتانى. كوشپەندىلەردىڭ رۋحىن ساقتاعان ۇلى دالا سان قيلى وقيعانى باسىنان وتكىزدى. حالىقتىڭ باسىنا قانداي قيىندىق تۇسسە دە، ەركىندىكتى اڭسادى. حالىقتىڭ بۇل ارمانىن ۇلت كوشباسشىسى، ەلباسى ن. ءا. نازاربايەۆ شىندىققا اينالدىردى. ونىڭ قايراتكەرلىگى – ءپاتريوتيزمنىڭ، ەڭبەك سۇيگىشتىك پەن حالىققا قالتقىسىز قىزمەت ەتۋدىڭ ۇلگىسى بولىپ تابىلادى.
تاۋەلسىزدىك – كوپ عاسىر بويى قازاق حالقىنىڭ كوكسەگەن ارمانى، ونىڭ مۇددەسى مەن ءۇمىتىنىڭ جەمىسى، قازاقستاندىق ءپاتريوتيزمنىڭ نىشانى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسياسىندا كورسەتىلگەندەي، قازاقستاندىق پاتريوتيزم مەملەكەتتىڭ نەگىزىن قالاۋشى ۇستانىمدارىنا جاتادى. پاتريوتيزم باستاۋلارى ءوز وتباسىنا، وتانىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتە، ەل تاريحىن تەرەڭ مەڭگەرۋدە، ونىڭ ەگەمەندىگى مەن وركەندەۋىنە كۇش سالعان اعا ۇرپاقتىڭ ەڭبەگىن ءتۇسىنۋ مەن قۇرمەتتەۋدە كورىنەدى. ( «تاۋەلسىزدىك تولعاۋى» ادىستەمەلىك نۇسقاۋ) 1991 جىلدىڭ 16 جەلتوقسانىنان باستاپ قازاق ادەبيەتى «تاۋەلسىزدىك» سوزىمەن قاتار جازىلا باستادى. تاۋەلسىزدىك كەزەڭى ادەبيەتكە قانداي جاڭالىق اكەلدى؟ قانداي وزگەرىس، ەرەكشەلىك بولدى؟ تاۋەلسىزدىك ادەبيەتكە «جاڭا» ەسىمدەر اكەلدى. بۇلار – ازات ويدىڭ يەلەرى. ولار كىمدەر؟
ءدال وسى جىلدارى ەلىمىزدىڭ ەكونوميكالىق جاعدايى دا قارا حالىققا ۇلكەن اۋىرتپاشىلىق اكەلدى. نارىق كەزەڭىندە ۇلتتىق ادەبيەتكە التىن كوپىر بولىپ كەلىپ، اعا بۋىننان ادەبي جالعاستىق ەستافەتاسىن ۇلكەن سەنىممەن قابىلداپ الىپ، تۇرمىستىق جاعدايعا قاراماي، تىرشىلىكتىڭ مىڭ تىرلىگىمەن ساناسپاي، ادەبيەتكە ادالدىق تانىتقان بۇلار – «ءولارا» كەزەڭنىڭ قايسار ساربازدارى ەدى. تاۋەلسىزدىك العاننان بەرى اتا-مەكەنىنە قانداستارىمىز كەلە باستادى. ولار – قازاقتىڭ بايىرعى سالت - ءداستۇرى مەن ءتىلىن، ءدىنىن سارى مايداي ساقتاعان ناعىز قازاقى باۋىرلارىمىز. ولار – قازاق ادەبيەتىنە ۇلكەن سەرپىلىس اكەلدى. بۇل تالانتتى اقىن - جازۋشى زامانداستارىمىزدى ءبىرىنشى، ەكىنشى ونجىلدىق دەپ بولەتىن بولساق كەلەسى كەستەدەگىدەي بولادى. تاقتاعا قاراپ اتالعان ادامداردىڭ اتى - ءجونى، شىعارماشىلىعى جايلى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ.
ارقالىق قالاسى ءبىلىم ءبولىمىنىڭ
«№2 جالپى ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپ” مم - ءنىڭ ءمۇعالىمى
كىپشاكبايەۆا گۋلۆيرا كۋانىشيەۆنا
تاۋەلسىزدىك جىلدارىنداعى قازاق ادەبيەتى. جۇكتەۋ
بىلىمدىك: وقۋشىلارعا تاۋەلسىزدىك العان جىلداردان بەرگى قازاق ادەبيەتىنە كەلگەن جاڭا ەسىمدەر مەن شىعارمالار جايلى تۇسىنىك بەرۋ. ولاردىڭ قالامىنان شىققان ءاربىر شىعارمانىڭ ەلىنىڭ ەگەمەندىگى توڭىرەگىندە تارقاتىلعان شەر سياقتى، جۇرەك جاردى لەبىزدەرى مەن تىلەكتەرى تۋرالى ايتۋ.
دامىتۋشىلىق: كوركەم شىعارما وقۋعا قىزىعۋشىلىقتارىن ارتتىرۋ.
تاربيەلىك: وتانسۇيگىشتىك قاسيەتتەرىن قالىپتاستىرۋ، زامانداستارىنا دەگەن قۇرمەت سەزىمىن، ماقتانىش سەزىمىن ۇيالاتۋ. تاۋەلسىزدىك كەزەڭىندە شىققان كىتاپتاردى وقۋ، وي ءورىسىن كەڭەيتۋ.
ءتۇرى: ىزدەنىس، شىعارماشىلىق جۇمىس
ءادىسى: كونفەرەنسيا - ساباق
كورنەكىلىگى: پرەزەنتاسيا، باياندامالار، كىتاپ كورمەسى
ساباق بارىسى
ءى. ۇيىمداستىرۋ. وقۋشىلاردى ءبولىپ وتىرعىزۋ.
ءبىر بايانداماشى مەن ونى تولىقتىراتىن بايانداماشىلار.
ءىى. كىرىسپە. ءمۇعالىمنىڭ كونفەرەنسيانى جۇرگىزۋ ءتارتىبى مەن تالاپتارى ايتىلادى.
ءىىى. بايانداماشىلاردىڭ سوزدەرى.
IV. پىكىرتالاس.
V. كونفەرەنسيانى قورىتىندىلاۋ. وقۋشىلار بايانداماسىنا باعا بەرۋ.
قۇرمەتتى وقۋشىلار، قاتىسۋشى مۇعالىمدەر، قازىلار القاسى بۇگىنگى قازاق ادەبيەتى ءپانى بويىنشا وتەتىن ساباعىمىز كونفەرەنسيا - ساباق تۇرىندە وتەتىن بولعاندىقتان تاۋەلسىزدىك جىلدارىنىڭ ءار جىلدارىنداعى وزگەرىستەر مەن كىرگىزىلگەن جاڭالىقتار جايلى بايانداماشىلار زەرتتەۋلەرىن قورعايدى. كونفەرەنسيانىڭ ءوتۋ ءتارتىبى بويىنشا ءار بايانداماشىعا 5 مينۋت ۋاقىت بەرىلەدى. تولىقتىرۋلار مەن ەنگىزۋلەرگە 3 مينۋتتان ۋاقىت بەلگىلەنەدى.
كونفەرەنسيا بارىسىندا تورەشىلەر القاسى سايلانىپ، ءار بايانداماشىنىڭ جۇمىسىن ساراپتاۋ. ۇزدىك بايانداماشىلاردى اتاپ، ولاردى باعالاۋ.
القا ءتوراعاسى:______________
مۇشەلەرى:________________
كىرىسپە ءبولىم. ءمۇعالىم ءسوزى:
بۇگىنگى قازاقستان – بەيبىتشىلىك پەن تۇراقتىلىقتىڭ وتانى. كوشپەندىلەردىڭ رۋحىن ساقتاعان ۇلى دالا سان قيلى وقيعانى باسىنان وتكىزدى. حالىقتىڭ باسىنا قانداي قيىندىقتۇسسە دە، ەركىندىكتى اڭسادى. حالىقتىڭ بۇل ارمانىن ۇلت كوشباسشىسى، ەلباسى ن. ءا. نازاربايەۆ شىندىققا اينالدىردى. ونىڭ قايراتكەرلىگى – ءپاتريوتيزمنىڭ، ەڭبەكسۇيگىشتىكپەن حالىققا
قالتقىسىز قىزمەت ەتۋدىڭ ۇلگىسى بولىپ تابىلادى. بۇگىنگى قازاقستان – بەيبىتشىلىك پەن تۇراقتىلىقتىڭ وتانى. كوشپەندىلەردىڭ رۋحىن ساقتاعان ۇلى دالا سان قيلى وقيعانى باسىنان وتكىزدى. حالىقتىڭ باسىنا قانداي قيىندىق تۇسسە دە، ەركىندىكتى اڭسادى. حالىقتىڭ بۇل ارمانىن ۇلت كوشباسشىسى، ەلباسى ن. ءا. نازاربايەۆ شىندىققا اينالدىردى. ونىڭ قايراتكەرلىگى – ءپاتريوتيزمنىڭ، ەڭبەك سۇيگىشتىك پەن حالىققا قالتقىسىز قىزمەت ەتۋدىڭ ۇلگىسى بولىپ تابىلادى.
تاۋەلسىزدىك – كوپ عاسىر بويى قازاق حالقىنىڭ كوكسەگەن ارمانى، ونىڭ مۇددەسى مەن ءۇمىتىنىڭ جەمىسى، قازاقستاندىق ءپاتريوتيزمنىڭ نىشانى. قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كونستيتۋسياسىندا كورسەتىلگەندەي، قازاقستاندىق پاتريوتيزم مەملەكەتتىڭ نەگىزىن قالاۋشى ۇستانىمدارىنا جاتادى. پاتريوتيزم باستاۋلارى ءوز وتباسىنا، وتانىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىكتە، ەل تاريحىن تەرەڭ مەڭگەرۋدە، ونىڭ ەگەمەندىگى مەن وركەندەۋىنە كۇش سالعان اعا ۇرپاقتىڭ ەڭبەگىن ءتۇسىنۋ مەن قۇرمەتتەۋدە كورىنەدى. ( «تاۋەلسىزدىك تولعاۋى» ادىستەمەلىك نۇسقاۋ) 1991 جىلدىڭ 16 جەلتوقسانىنان باستاپ قازاق ادەبيەتى «تاۋەلسىزدىك» سوزىمەن قاتار جازىلا باستادى. تاۋەلسىزدىك كەزەڭى ادەبيەتكە قانداي جاڭالىق اكەلدى؟ قانداي وزگەرىس، ەرەكشەلىك بولدى؟ تاۋەلسىزدىك ادەبيەتكە «جاڭا» ەسىمدەر اكەلدى. بۇلار – ازات ويدىڭ يەلەرى. ولار كىمدەر؟
ءدال وسى جىلدارى ەلىمىزدىڭ ەكونوميكالىق جاعدايى دا قارا حالىققا ۇلكەن اۋىرتپاشىلىق اكەلدى. نارىق كەزەڭىندە ۇلتتىق ادەبيەتكە التىن كوپىر بولىپ كەلىپ، اعا بۋىننان ادەبي جالعاستىق ەستافەتاسىن ۇلكەن سەنىممەن قابىلداپ الىپ، تۇرمىستىق جاعدايعا قاراماي، تىرشىلىكتىڭ مىڭ تىرلىگىمەن ساناسپاي، ادەبيەتكە ادالدىق تانىتقان بۇلار – «ءولارا» كەزەڭنىڭ قايسار ساربازدارى ەدى. تاۋەلسىزدىك العاننان بەرى اتا-مەكەنىنە قانداستارىمىز كەلە باستادى. ولار – قازاقتىڭ بايىرعى سالت - ءداستۇرى مەن ءتىلىن، ءدىنىن سارى مايداي ساقتاعان ناعىز قازاقى باۋىرلارىمىز. ولار – قازاق ادەبيەتىنە ۇلكەن سەرپىلىس اكەلدى. بۇل تالانتتى اقىن - جازۋشى زامانداستارىمىزدى ءبىرىنشى، ەكىنشى ونجىلدىق دەپ بولەتىن بولساق كەلەسى كەستەدەگىدەي بولادى. تاقتاعا قاراپ اتالعان ادامداردىڭ اتى - ءجونى، شىعارماشىلىعى جايلى تۇسىنىكتەرىن كەڭەيتۋ.
ارقالىق قالاسى ءبىلىم ءبولىمىنىڭ
«№2 جالپى ورتا ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپ” مم - ءنىڭ ءمۇعالىمى
كىپشاكبايەۆا گۋلۆيرا كۋانىشيەۆنا
تاۋەلسىزدىك جىلدارىنداعى قازاق ادەبيەتى. جۇكتەۋ
You Might Also Like
-
باستاۋىش سىنىپتارعا ارنالعان ديكتانتتار جيناعى
