تازا بولسا تابيعات – امان بولار ادامزات!
تازا بولسا تابيعات –امان بولار ادامزات!
تابيعات – ادام.
تابيعاتتىڭ تىنىسى كەڭ، ءتىلى باي،
اۋاسىنىڭ ءشارباتىن - اي، تۇنىعى - اي!
بۇلبۇل بولىپ سايراپ كەتسە، ال بىردە،
ادامدارشا سويلەيدى ەكەن، كۇنىم - اي!
تابيعات – بۇكىل تىرشىلىك اتاۋلىنىڭ التىن ۇياسى جانە ايالى ەسىگى، قۋاتتى قونىسىمەن ءوسىپ - ونەر مەكەنى. ول جالپى ادام بالاسىنىڭ ورتاق قازىناسى.
وسىمدىكتەر. جانۋارلار. تاڭعاجايىپ قۇبىلىستار. كوركەم كورىنىستەر. ءبارى-بارى تابيعاتتىڭ ءبىر بولىگى. ءار ادامنىڭ «شىر» ەتىپ دۇنيەگە كەلگەنى، «انا» دەگەن ءسوزدى العاش ايتقانى، ءتاي - ءتاي باسىپ وقۋ - بىلىمگە جول اشقانى – تابيعاتتىڭ كەڭ پەيىلى، مەيىرىمى ەمەس پە؟ مەن دە قورشاعان ورتانىڭ، تابيعاتتىڭ تاڭعاجايىپ قۇبىلىستارىن، وسىمدىكتەرى، جانۋارلارىن ءبىلىپ، كورىپ ءوسىپ كەلە جاتقان ۇرپاقپىن.
تابيعاتتى ايالاپ، كەرەگىن جاراتىپ، كۇنىن كورىپ، مەيىرلەنە قاراعان ەڭبەكشىلەرگە ريزا بولىپ، راحمەت ايتامىن. كەيبىر بالالار تابيعات – تىرشىلىكتىڭ كوزى ەكەنىن بىلمەيدى، ءمان بەرمەيدى. مۇنداي بالالاردىڭ ومىرگە، تابيعاتقا دەگەن كوزقاراسى ولقى بولىپ كەلەدى. تابيعاتتىڭ بىزگە بەرەر كومەگى مول. ال، ءبىز سونى ءتيىمدى پايدالانىپ، كوپتەگەن جەتىستىكتەرگە جەتىپ جاتىرمىز!
تابيعاتقا جىر ارناعان اقىندارىمىز قانشاما! وسىنداي ولەڭ جولدارى مەنىڭ جۇرەگىمدە دە تابيعاتتىڭ ەڭ ءبىر كوركەم مەزگىلى كوكتەمدە جىر بوپ تۋدى.
كوكتەم كەلدى اۋىلعا،
شەلەكتەپ قۇيدى جاۋىن دا.
بۇزاۋى قالىپ، سيىرلار،
قوسىلدى بارىپ تابىنعا.
كۇلىمدەپ كۇن دە اسپاندا،
مەيىرىم نۇرىن شاشقاندا.
ءبۇر جارىپ مىناۋ تال - داراق،
بۋساندى ءجىبىپ تاستار دا.
جىلعالار سالدى ءبىر ءاندى،
كوبەلەك بيلەپ بۇرالدى.
بالاۋسا سۇلۋ قىز - كوكتەم،
مەزگىل - اۋ جۇرتقا ۇنامدى.
كەڭ دالانى كۇن شۋاعىنا مالىندىرعان كوكتەمدە سايراعان قۇستار، جاسىل ءشوپ، ءتۇرلى - ءتۇستى سارعالداق، قىزعالداق، بايشەشەك، جاۋقازىن سياقتى گۇلدەر كوكتەم كەلبەتىن ودان ءارى ارلەي تۇسەدى.
ءبىزدىڭ اۋىلدىڭ كوكتەمى وتە كەرەمەت.
جەمىس اعاشتارى بۇرشىك اتىپ، جاپىراق جايىپ، گۇل اشىپ، ادامدار اۋلاسىن تازالاپ، كەڭ دالا كوز جاۋىن الاتىنداي بولىپ قۇلپىرادى. بوزتورعايلار، قارلىعاشتار، شىمشىقتار، سارى شىمشىقتار، سول سياقتى سۋ قۇستارى: قاسقالداق، تىرنا، قىزعىش، شاعالا، تاعى باسقا داريانىڭ كوركىن كىرگىزەتىن قۇستار بىرىنەن سوڭ ءبىرى كەلە باستايدى. قىستاپ قالعان قارعا، ساۋىسقان، قاراتورعاي مەن الاقارعالار وزدەرىنشە ءان سالىپ، ۇشىپ كەلگەن قۇستارمەن ەتەنە ارالاسىپ كەتتى. كوكتەمدە ۇشىپ كەلگەن قۇستار سىردىڭ عاجايىپ كوركىنە انمەنەن ءوز ۇلەستەرىن قوسادى.
كوكتەمدە ءبىزدىڭ اۋىلدىڭ كوركىنە كورىك قوساتىن، عاجاپتىعىن سوزبەن ايتىپ جەتكىزۋى مۇمكىن ەمەس ءبىر جەر بار. ول اۋىل سىرتىندا ورنالاسقان – قىر ءۇستى. بالالار سوندا بارىپ قىزعالداق جيناپ، ءماز بولىپ قايتادى. جيناعان گۇلدەرىن اتا - انالارىنا، اجەلەرىنە، قۇربى - قۇرداستارىنا سىيلاپ، ماز-مەيرام بولىپ جاتادى.
ءبىزدىڭ اۋىلدىڭ كوكتەمى ءدال وسىنداي.
ەل اۋزىندا «كوكتەمنىڭ ءبىر كۇنى جىلعا ازىق» دەگەن قاعيدا بار. ياعني كوكتەمدە توككەن تەرىڭنىڭ وتەۋى بار دەگەن ءسوز. بۇل مەزگىلدى سەنىڭ دە تەككە وتكىزبەگەنىڭ ءجون، جاس دوس! سەبەبى، جەر الەمدى بۋساندىرىپ، جاندى - جانسىز تىرشىلىك يەلەرىن قىسقى ۇيقىسىنان وياتىپ، قىسقا كۇندى ۇزارتاتىن ەسىك قاققان كوگىلدىر كوكتەم، جاي عانا قاعىپ قانا قويعان جوق، وزىمەن بىرگە ءبىر كۇنىن دە تەككە جىبەرۋگە بولمايتىن تىنىمسىز تىرلىگىن دە الا كەلدى.
اينالاڭا زەر سالىپ قاراشى؟! اۋلاڭنىڭ ءىشى، كوشە بويى قىستايعى كۇل-قوقىسقا تولىپ قالعان. بىر-ەكى كۇننەن سوڭ بۇرشىك جارعالى تۇرعان تال-تەرەكتەر مەن جەمىس اعاشتارى دا تارتىپكە كەلتىرىلمەگەن. «قۋراپ قالدى» دەپ قىستا كەسىپ تاستاعان انە ءبىر ەكى-ۇش تەرەكتىڭ دە ورنى بوس تۇر. مىنە، جاس دوس، مۇنىڭ ءبارى سەنىڭ قولىڭنان كەلەتىن ءىس. جۇمىستى ەڭ ءبىرىنشى تازالىقتان باستا. ۇلكەندەرمەن كەڭەسىپ، تال - تەرەكتەردىڭ ارتىق بۇتاقتارىن قىرقىپ، تارتىپكە كەلتىر. «ءبىر تال كەسسەڭ، ون تال ەك» دەگەن اتا-بابا وسيەتىن ەسىڭە الىپ، كەسىلگەن اعاشتاردىڭ ورنىنا جاس كوشەتتەر وتىرعىز. ءوز اۋلاڭدى رەتتەپ بولعان سوڭ، كوشەڭدە، مەكتەبىڭدە وسىنداي ىستەردىڭ ىستەلۋىنە ۇيىتقى بول، سونى ۇيىمداستىر. سونداي-اق، باقشا ەگىپ، ەگىن سالاتىن ۇلكەندەرگە دە قولعابىس تيگىزۋدى ۇمىتپا! سولاردان قاسيەتتى ءىس سانالاتىن ديقانشىلىقتى ۇيرەن. قىسقاسى، ۇيرەنگەنىڭ وزىڭە جاقسى، ىستەگەنىڭ اتا - اناڭا ۇلكەن مەدەت.
مىنە، جاس دوس، كوكتەمدە ءبىز اتقارار بۇدان باسقا دا ىستەر كوپ.
ءبىز تابيعاتتى ايالاپ، قورعاۋعا مىندەتتىمىز. ءارقاشان ونى قورعاپ، لاستانۋىنا جول بەرمەگەنىمىز ءجون.
قانداي عاجاپ كەرەمەت – تابيعات،
ءىش، باۋىرىم، پەيىل قويشى پايىمداپ،
يگىلىگىڭ – كوكشە كولدەر، وزەندەر،
سەڭگىر تاۋلار، گۇلدى ورمان، قايىڭ ب ا ق...
مەن سۇيەمىن سىلدىراعان سالقىن سۋدى،
سۋداعى سالقىنداعان ۇيرەك، قازدى.
مەن سۇيەمىن كۇن شىعاردا كوتەرىلگەن،
كوگىلدىر كوك جيەكتەگى كوكشىل بۋدى.
تابيعات – ادام.
تابيعاتتىڭ تىنىسى كەڭ، ءتىلى باي،
اۋاسىنىڭ ءشارباتىن - اي، تۇنىعى - اي!
بۇلبۇل بولىپ سايراپ كەتسە، ال بىردە،
ادامدارشا سويلەيدى ەكەن، كۇنىم - اي!
تابيعات – بۇكىل تىرشىلىك اتاۋلىنىڭ التىن ۇياسى جانە ايالى ەسىگى، قۋاتتى قونىسىمەن ءوسىپ - ونەر مەكەنى. ول جالپى ادام بالاسىنىڭ ورتاق قازىناسى.
وسىمدىكتەر. جانۋارلار. تاڭعاجايىپ قۇبىلىستار. كوركەم كورىنىستەر. ءبارى-بارى تابيعاتتىڭ ءبىر بولىگى. ءار ادامنىڭ «شىر» ەتىپ دۇنيەگە كەلگەنى، «انا» دەگەن ءسوزدى العاش ايتقانى، ءتاي - ءتاي باسىپ وقۋ - بىلىمگە جول اشقانى – تابيعاتتىڭ كەڭ پەيىلى، مەيىرىمى ەمەس پە؟ مەن دە قورشاعان ورتانىڭ، تابيعاتتىڭ تاڭعاجايىپ قۇبىلىستارىن، وسىمدىكتەرى، جانۋارلارىن ءبىلىپ، كورىپ ءوسىپ كەلە جاتقان ۇرپاقپىن.
تابيعاتتى ايالاپ، كەرەگىن جاراتىپ، كۇنىن كورىپ، مەيىرلەنە قاراعان ەڭبەكشىلەرگە ريزا بولىپ، راحمەت ايتامىن. كەيبىر بالالار تابيعات – تىرشىلىكتىڭ كوزى ەكەنىن بىلمەيدى، ءمان بەرمەيدى. مۇنداي بالالاردىڭ ومىرگە، تابيعاتقا دەگەن كوزقاراسى ولقى بولىپ كەلەدى. تابيعاتتىڭ بىزگە بەرەر كومەگى مول. ال، ءبىز سونى ءتيىمدى پايدالانىپ، كوپتەگەن جەتىستىكتەرگە جەتىپ جاتىرمىز!
تابيعاتقا جىر ارناعان اقىندارىمىز قانشاما! وسىنداي ولەڭ جولدارى مەنىڭ جۇرەگىمدە دە تابيعاتتىڭ ەڭ ءبىر كوركەم مەزگىلى كوكتەمدە جىر بوپ تۋدى.
كوكتەم كەلدى اۋىلعا،
شەلەكتەپ قۇيدى جاۋىن دا.
بۇزاۋى قالىپ، سيىرلار،
قوسىلدى بارىپ تابىنعا.
كۇلىمدەپ كۇن دە اسپاندا،
مەيىرىم نۇرىن شاشقاندا.
ءبۇر جارىپ مىناۋ تال - داراق،
بۋساندى ءجىبىپ تاستار دا.
جىلعالار سالدى ءبىر ءاندى،
كوبەلەك بيلەپ بۇرالدى.
بالاۋسا سۇلۋ قىز - كوكتەم،
مەزگىل - اۋ جۇرتقا ۇنامدى.
كەڭ دالانى كۇن شۋاعىنا مالىندىرعان كوكتەمدە سايراعان قۇستار، جاسىل ءشوپ، ءتۇرلى - ءتۇستى سارعالداق، قىزعالداق، بايشەشەك، جاۋقازىن سياقتى گۇلدەر كوكتەم كەلبەتىن ودان ءارى ارلەي تۇسەدى.
ءبىزدىڭ اۋىلدىڭ كوكتەمى وتە كەرەمەت.
جەمىس اعاشتارى بۇرشىك اتىپ، جاپىراق جايىپ، گۇل اشىپ، ادامدار اۋلاسىن تازالاپ، كەڭ دالا كوز جاۋىن الاتىنداي بولىپ قۇلپىرادى. بوزتورعايلار، قارلىعاشتار، شىمشىقتار، سارى شىمشىقتار، سول سياقتى سۋ قۇستارى: قاسقالداق، تىرنا، قىزعىش، شاعالا، تاعى باسقا داريانىڭ كوركىن كىرگىزەتىن قۇستار بىرىنەن سوڭ ءبىرى كەلە باستايدى. قىستاپ قالعان قارعا، ساۋىسقان، قاراتورعاي مەن الاقارعالار وزدەرىنشە ءان سالىپ، ۇشىپ كەلگەن قۇستارمەن ەتەنە ارالاسىپ كەتتى. كوكتەمدە ۇشىپ كەلگەن قۇستار سىردىڭ عاجايىپ كوركىنە انمەنەن ءوز ۇلەستەرىن قوسادى.
كوكتەمدە ءبىزدىڭ اۋىلدىڭ كوركىنە كورىك قوساتىن، عاجاپتىعىن سوزبەن ايتىپ جەتكىزۋى مۇمكىن ەمەس ءبىر جەر بار. ول اۋىل سىرتىندا ورنالاسقان – قىر ءۇستى. بالالار سوندا بارىپ قىزعالداق جيناپ، ءماز بولىپ قايتادى. جيناعان گۇلدەرىن اتا - انالارىنا، اجەلەرىنە، قۇربى - قۇرداستارىنا سىيلاپ، ماز-مەيرام بولىپ جاتادى.
ءبىزدىڭ اۋىلدىڭ كوكتەمى ءدال وسىنداي.
ەل اۋزىندا «كوكتەمنىڭ ءبىر كۇنى جىلعا ازىق» دەگەن قاعيدا بار. ياعني كوكتەمدە توككەن تەرىڭنىڭ وتەۋى بار دەگەن ءسوز. بۇل مەزگىلدى سەنىڭ دە تەككە وتكىزبەگەنىڭ ءجون، جاس دوس! سەبەبى، جەر الەمدى بۋساندىرىپ، جاندى - جانسىز تىرشىلىك يەلەرىن قىسقى ۇيقىسىنان وياتىپ، قىسقا كۇندى ۇزارتاتىن ەسىك قاققان كوگىلدىر كوكتەم، جاي عانا قاعىپ قانا قويعان جوق، وزىمەن بىرگە ءبىر كۇنىن دە تەككە جىبەرۋگە بولمايتىن تىنىمسىز تىرلىگىن دە الا كەلدى.
اينالاڭا زەر سالىپ قاراشى؟! اۋلاڭنىڭ ءىشى، كوشە بويى قىستايعى كۇل-قوقىسقا تولىپ قالعان. بىر-ەكى كۇننەن سوڭ بۇرشىك جارعالى تۇرعان تال-تەرەكتەر مەن جەمىس اعاشتارى دا تارتىپكە كەلتىرىلمەگەن. «قۋراپ قالدى» دەپ قىستا كەسىپ تاستاعان انە ءبىر ەكى-ۇش تەرەكتىڭ دە ورنى بوس تۇر. مىنە، جاس دوس، مۇنىڭ ءبارى سەنىڭ قولىڭنان كەلەتىن ءىس. جۇمىستى ەڭ ءبىرىنشى تازالىقتان باستا. ۇلكەندەرمەن كەڭەسىپ، تال - تەرەكتەردىڭ ارتىق بۇتاقتارىن قىرقىپ، تارتىپكە كەلتىر. «ءبىر تال كەسسەڭ، ون تال ەك» دەگەن اتا-بابا وسيەتىن ەسىڭە الىپ، كەسىلگەن اعاشتاردىڭ ورنىنا جاس كوشەتتەر وتىرعىز. ءوز اۋلاڭدى رەتتەپ بولعان سوڭ، كوشەڭدە، مەكتەبىڭدە وسىنداي ىستەردىڭ ىستەلۋىنە ۇيىتقى بول، سونى ۇيىمداستىر. سونداي-اق، باقشا ەگىپ، ەگىن سالاتىن ۇلكەندەرگە دە قولعابىس تيگىزۋدى ۇمىتپا! سولاردان قاسيەتتى ءىس سانالاتىن ديقانشىلىقتى ۇيرەن. قىسقاسى، ۇيرەنگەنىڭ وزىڭە جاقسى، ىستەگەنىڭ اتا - اناڭا ۇلكەن مەدەت.
مىنە، جاس دوس، كوكتەمدە ءبىز اتقارار بۇدان باسقا دا ىستەر كوپ.
ءبىز تابيعاتتى ايالاپ، قورعاۋعا مىندەتتىمىز. ءارقاشان ونى قورعاپ، لاستانۋىنا جول بەرمەگەنىمىز ءجون.
قانداي عاجاپ كەرەمەت – تابيعات،
ءىش، باۋىرىم، پەيىل قويشى پايىمداپ،
يگىلىگىڭ – كوكشە كولدەر، وزەندەر،
سەڭگىر تاۋلار، گۇلدى ورمان، قايىڭ ب ا ق...
مەن سۇيەمىن سىلدىراعان سالقىن سۋدى،
سۋداعى سالقىنداعان ۇيرەك، قازدى.
مەن سۇيەمىن كۇن شىعاردا كوتەرىلگەن،
كوگىلدىر كوك جيەكتەگى كوكشىل بۋدى.
You Might Also Like
