ءتىل - ەلدىگىمىزدىڭ بەلگىسى
ءتىل - ەلدىگىمىزدىڭ بەلگىسى
ءتىل – ۇلتتىڭ جانى، مىنەز - قۇلقى، ايناسى. ءتىل – جەكە ادامنىڭ تۋىندىسى ەمەس، قوعامنىڭ جەمىسى، قوعامنىڭ ناتيجەسى ءتىل – قوعامداعى ادامداردىڭ قارىم – قاتىناس قۇرالى، سوندىقتان دا ءتىل – قوعامدىق قۇبىلىس، قوعامدىق قىزمەتىمەن ءومىر سۇرەتىن قۇبىلىس.
قازاق ءتىلى – حالقىمىزدىڭ وتكەنى، قازىرگى جانە بولاشاق ۇرپاعىن تاريحي ءبىر تۇتاستىق، مىزعىماس بىرلىك، اجىراماس تۋىستىق جاعدايدا ماڭگىلىك بىرىكتىرەتىن ەڭ سەنىمدى قۇرال. انا ءتىلىمىز ارقىلى ءبىز ءوز ۇلتىمىزدى، وتانىمىزدى تانىپ بىلەمىز، حالىق رۋحىنىڭ سارقىلماس باستاۋى دا سوندا جاتىر. وسىنداي ماڭىزى بار التىن مۇرامىز «قازاق ءتىلىنىڭ» قاجەتتىگىن ەلباسى ن. ءا. نازاربايەۆ بىلاي تۇيىندەگەن. «قازاقستاننىڭ بولاشاعى قازاق تىلىندە جاتىر». ارينە، بۇل شىندىق. ءتىل – ەلدىگىمىزدىڭ بەلگىسى، ۇلتىمىزدىڭ رۋحى، مۇراسى، مادەنيەتى. وتكەندى ولشەپ، كەلەشەككە كوز جۇگىرتسەك، بۇگىنگى ۇرپاق قازاق تىلىندە قانداي دارەجەدە سويلەيدى دەگەن ساۋال تۋىندايدى. بۇگىنگى بالانىڭ بال ءتىلى، ەرتەڭگى ۇرپاقتىڭ ۇلت ءتىلى. سوندىقتان باستاۋىش سىنىپتا وقۋشىنىڭ ءتىلىن دامىتۋ قوعامدىق ماڭىزى بار ماسەلە بولىپ تابىلادى. ءوز تىلىندە ەركىن، تازا سويلەۋگە ۇيرەتۋ قاجىرلى ەڭبەك. ءتىلى باي ادام ەشقاشان مادەنيەتسىز بولمايدى. سەبەبى ءتىل ادامنىڭ جالپى مادەنيەتىمەن تىعىز بايلانىستى. ورىندى، سىپايى سويلەي ءبىلۋ وسىنىڭ تۋىندىسى.
كوپ ءتىلدى ءبىلۋ – بۇل اقپاراتتى تەحنيكا عاسىرىنىڭ تالابى. ەل ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىن ءبىر جاقتى قاراستىرماي، ءوز ۇلتىمىزدىڭ رۋحاني دامۋىمەن قوسا الىپ ءجۇرۋ تابيعي بولۋى كەرەك. ەلجاندى ازاماتتار وتانىن سۇيەتىنىن ءوز تىلىندە سويلەۋمەن دالەلدەۋى كەرەك. وسىنداي جەتىستىكتەردىڭ باسپالداعى باستاۋىشتا.
ءتىل دامىتۋ جۇمىستارىنىڭ ءادىس - تاسىلدەرىن جيناقتاپ، وسىنشا جىلدار ىشىندە بايقاعاندارىم:
باستاۋىش سىنىپتا ءجيى كەزدەسەتىن قيىندىقتار
- 1 سىنىپقا كەلگەن كوپ بالالار قازاق تىلىندە ەركىن سويلەي المايدى، كەيدە ءتىپتى قازاقشا بىلمەيتىن جاعدايلار دا كەزدەسەدى؛
- كوپ جاعدايدا بالالار اتا - انالارىمەن اۋىزەكى تىلدە ورىس تىلىندە سويلەسەدى؛
- ءتىل دامىتۋعا بايلانىستى قوسىمشا ديداكتيكالىق ماتەريالدار از؛
- مەكتەپتە ءجيى كەزدەسەتىن قيىندىقتاردى (تىلگە قاتىستى) شەشۋ، جويۋ جولدارىن زەرتتەپ، تاجىريبە تاراتۋ كوبەيسە؛
- مەكتەپتە، مەكتەپتەن تىس مەكەمەلەردە ءتىل دامىتۋعا قاتىستى قوسىمشا ۇيىرمە، كلۋبتار دا ازداۋ.
ارينە، تىزە بەرسە قيىندىق كوپ. مەنىڭ ماقساتىم ءوز تاجىريبەم ارقىلى جيناقتاعان كەيبىر ءادىس - تاسىلدەردىڭ وسى قيىندىقتاردى شەشۋدەگى تيىمدىلىگىن كورسەتۋ.
ءتىل – ۇلتتىڭ جانى، مىنەز - قۇلقى، ايناسى. ءتىل – جەكە ادامنىڭ تۋىندىسى ەمەس، قوعامنىڭ جەمىسى، قوعامنىڭ ناتيجەسى ءتىل – قوعامداعى ادامداردىڭ قارىم – قاتىناس قۇرالى، سوندىقتان دا ءتىل – قوعامدىق قۇبىلىس، قوعامدىق قىزمەتىمەن ءومىر سۇرەتىن قۇبىلىس.
قازاق ءتىلى – حالقىمىزدىڭ وتكەنى، قازىرگى جانە بولاشاق ۇرپاعىن تاريحي ءبىر تۇتاستىق، مىزعىماس بىرلىك، اجىراماس تۋىستىق جاعدايدا ماڭگىلىك بىرىكتىرەتىن ەڭ سەنىمدى قۇرال. انا ءتىلىمىز ارقىلى ءبىز ءوز ۇلتىمىزدى، وتانىمىزدى تانىپ بىلەمىز، حالىق رۋحىنىڭ سارقىلماس باستاۋى دا سوندا جاتىر. وسىنداي ماڭىزى بار التىن مۇرامىز «قازاق ءتىلىنىڭ» قاجەتتىگىن ەلباسى ن. ءا. نازاربايەۆ بىلاي تۇيىندەگەن. «قازاقستاننىڭ بولاشاعى قازاق تىلىندە جاتىر». ارينە، بۇل شىندىق. ءتىل – ەلدىگىمىزدىڭ بەلگىسى، ۇلتىمىزدىڭ رۋحى، مۇراسى، مادەنيەتى. وتكەندى ولشەپ، كەلەشەككە كوز جۇگىرتسەك، بۇگىنگى ۇرپاق قازاق تىلىندە قانداي دارەجەدە سويلەيدى دەگەن ساۋال تۋىندايدى. بۇگىنگى بالانىڭ بال ءتىلى، ەرتەڭگى ۇرپاقتىڭ ۇلت ءتىلى. سوندىقتان باستاۋىش سىنىپتا وقۋشىنىڭ ءتىلىن دامىتۋ قوعامدىق ماڭىزى بار ماسەلە بولىپ تابىلادى. ءوز تىلىندە ەركىن، تازا سويلەۋگە ۇيرەتۋ قاجىرلى ەڭبەك. ءتىلى باي ادام ەشقاشان مادەنيەتسىز بولمايدى. سەبەبى ءتىل ادامنىڭ جالپى مادەنيەتىمەن تىعىز بايلانىستى. ورىندى، سىپايى سويلەي ءبىلۋ وسىنىڭ تۋىندىسى.
كوپ ءتىلدى ءبىلۋ – بۇل اقپاراتتى تەحنيكا عاسىرىنىڭ تالابى. ەل ەكونوميكاسىنىڭ دامۋىن ءبىر جاقتى قاراستىرماي، ءوز ۇلتىمىزدىڭ رۋحاني دامۋىمەن قوسا الىپ ءجۇرۋ تابيعي بولۋى كەرەك. ەلجاندى ازاماتتار وتانىن سۇيەتىنىن ءوز تىلىندە سويلەۋمەن دالەلدەۋى كەرەك. وسىنداي جەتىستىكتەردىڭ باسپالداعى باستاۋىشتا.
ءتىل دامىتۋ جۇمىستارىنىڭ ءادىس - تاسىلدەرىن جيناقتاپ، وسىنشا جىلدار ىشىندە بايقاعاندارىم:
باستاۋىش سىنىپتا ءجيى كەزدەسەتىن قيىندىقتار
- 1 سىنىپقا كەلگەن كوپ بالالار قازاق تىلىندە ەركىن سويلەي المايدى، كەيدە ءتىپتى قازاقشا بىلمەيتىن جاعدايلار دا كەزدەسەدى؛
- كوپ جاعدايدا بالالار اتا - انالارىمەن اۋىزەكى تىلدە ورىس تىلىندە سويلەسەدى؛
- ءتىل دامىتۋعا بايلانىستى قوسىمشا ديداكتيكالىق ماتەريالدار از؛
- مەكتەپتە ءجيى كەزدەسەتىن قيىندىقتاردى (تىلگە قاتىستى) شەشۋ، جويۋ جولدارىن زەرتتەپ، تاجىريبە تاراتۋ كوبەيسە؛
- مەكتەپتە، مەكتەپتەن تىس مەكەمەلەردە ءتىل دامىتۋعا قاتىستى قوسىمشا ۇيىرمە، كلۋبتار دا ازداۋ.
ارينە، تىزە بەرسە قيىندىق كوپ. مەنىڭ ماقساتىم ءوز تاجىريبەم ارقىلى جيناقتاعان كەيبىر ءادىس - تاسىلدەردىڭ وسى قيىندىقتاردى شەشۋدەگى تيىمدىلىگىن كورسەتۋ.
نازار اۋدارىڭىز! جاسىرىن ءماتىندى كورۋ ءۇشىن سىزگە سايتقا تىركەلۋ قاجەت.
You Might Also Like
-
ساباقتىڭ تاقىرىبى: «گەومەتريالىق پروگرەسسيا» تاراۋىن قايتالاۋ
