InfoHub Logo

وتەگەننىڭ امان كەلگەنىن ەستىگەن ءار رۋدىڭ جاقسىلارى، از-كيەلىلەرى تۇگەل جينالادى. تولە ءبيدىڭ كوڭىلى كوتەرىلىپ، «ءولدى» دەگەن وتەگەننىڭ تۋعان جەرگە امان-ساۋ كەلگەنىنە ارناپ اقبوز ايعىردى شالدىرادى. ءوزى دە كوڭىلى كوتەرىلىپ، باۋىرىنىڭ ءسوزىن جالىقپاي تىندايدى.

ەلدەن اتتانعان كۇننەن باستاپ، قاي جەردە بولعانىن، قاي ەلدەردى ارالاعانىن، تۇپ-تۇگەل جىگىن جاتقىزىپ، اڭگىمەلەيدى. وتەگەننىڭ ءسوزىن تىڭداپ وتىرعانداردىڭ ءبىرازى «استاپىراللا» دەپ جاعالارىن ۇستايدى. كەيبىرىنىڭ كوزىنە جاس كەلىپ، سۇيەكتەرى بوسايدى. اڭگىمەگە قانىققان تولە بي و باستا ۇلى جۇزگە جەردىڭ بەتىنەن قولايلى قونىس ىزدە دەگەن ءسوزىن ەسىنە الىپ:

— ەڭىرەگەن ەلىڭە تاپقان جەرىڭ بار ما؟ قۇشاعىن اشار ەل بار ما؟ سەن كەتكەلى قانشا جىل، قايىرىن قۇداي بەرەر مە؟ شىعىستان جۇڭگو قاپتاسا، قالماق تا تىنىم تاپپاسا، بۇقار، قوقان، حيۋا قىلىشىن جالاڭداتىپ، ءبىر جىل تىنىش جاتپاسا، حالقىمنىڭ كۇنى نە بولار؟ ءۇش ءجۇزدى ءبولىپ اپ، كۇڭىرەنتەر مە ەكەن ەلىمدى؟ سىندىرسا ءبۇتىن بەلىمدى، كىمنەن الام كەگىمدى؟ مامىرلايتىن قالىڭ ەل، تاپتىڭ با، ايتشى جەرىڭدى؟ — دەپ جامباستاپ، جاستىققا سۇيەنەدى.

سوندا وتەگەن دە ارداقتى اعاسىنىڭ كوڭىلىن جىقپايمىن دەپ جامپەڭدەۋدەن گورى شىندىقتى ايتايىن دەگەن بايلامعا كەلەدى دە، بىلاي دەيدى:

— ساداعاڭ كەتتىم، تولە بي!
الاتاۋداي جەر قايدا؟
اسپان استى، جەر ءۇستى،
قازاقتاي دارحان ەل قايدا؟ —
دەپتى. «اتامەكەنىمىز الاتاۋ مەن جەتىسۋ، قاراتاۋ ءۇشىن قان مايدانعا ءتۇسىپ، جاۋدان كەگىمىزدى الايىق. ەرتە زاماننان بەرى يەلەنگەن قاسيەتتى جەرىمىزدەن ايداپ شىعايىق. ەندى بىزگە تەك قىلىشتىڭ ءجۇزى، نايزانىڭ ۇشى، شوقپاردىڭ كۇشى جالىنسىن!» — دەپ گۇجىلدەسكەندەرگە تولە بي قولىن جاي عانا كوتەرەدى دە:

— تۇسىنگەندەيمىن-اۋ، شىراعىم، وتەگەن! تاشكەندى جاۋدىڭ كوزىنەن قان جاۋدىرىپ الىپ بەردىم. «التاۋ الا بولسا، اۋزىڭداعى كەتەدى». تاشكەنت، شىمكەنت، كۇمكەنت، تۇركىستان، باباتا، سايرام، اۋليەاتا، المالىق، مەركى، سوزاق، جەتىسۋ تۇگەل التىن ەمەلگە دەيىن سەندەردىڭ جەرىڭ. اعاش ءبىر جەرگە كوگەرسە كەرەك. ەل بولام دەسەڭدەر، ەجەلگى موعولستان، ونان ارى ءۇيسىن اتالارىڭنىڭ ەلدىگىن، حاندىعىن، مەملەكەتتىلىگىن ويلاعايسىڭدار. ەندىگى بوستاندىقتىڭ تۋىن كوتەرۋدى ءبىر اللا ساعان جازسىن! — دەپ وتەگەنگە باتا بەرىپتى. وتىرعاندار «ءاۋمين» دەپ باتا جاساعان سوڭ، وتەگەن بىلاي دەپتى:

— جەر ءجانناتى — جەتىسۋدى قالىڭ قالماقكا بەرگەنىم — مەنىڭ ءتىرى جۇرمەي ولگەنىم. اتا قونىستان ايىرىلعانىم —  الماستاي جۇزىمنەن مايىرىلعانىم. ءوز جەرىمدى وگەيسىتكەنىم، اڭىراتقانىم — ارىمنان دا، يمانىمنان بەزگەنىم. ءبو تەن جۇرتتان جەر-جايىلىم، قونىس ىزدەگەنىم — دۇنيەدەگى حالىقتاردىڭ حال-احۋالىن سەزبەگەنىم. ەندى اسانقايعى بابامداي «جەرۇيىق» ىزدەپ، ەشكىمگە كوزىمدى ساتپايمىن! انتتى مەن بوسقا ايتپايمىن! ايتتىم با، ءارۋاق جار بولسا، سوزىمنەن قايتپايمىن! ۇشى بولات نايزامدى شىڭدايمىن دا ساپتايمىن.

ارعىماقتى باپتايمىن. اق سەمسەردى قولعا الىپ، بىلتەلى مىلتىققا وق سالىپ، شوقپاردى قىسىپ تاقىمعا، تايلى-تۇياعىممەن قالىڭ ەلىم جەتىسۋعا قاپتايمىن!

وتەگەن باتىردىڭ العان بەتىنەن قايتپايتىنىن تولە بي بالا جاستان بىلەتىن-دى. باسىن يزەپ:

— بابالاردىڭ سۇيەگىن
مولاسىندا تەبىرەنتپەي،
ءارۋاقتاردى ەڭىرەتپەي،
جاۋدان بوسات ەل-جەردى،
قولداسىن قۇداي سەندەردى! —
دەپ تاعى دا باتاسىن بەرىپ، اق جول تىلەيدى. وتەگەن باستاعان باتىرلار مەن باھادۇرلەر سونان بىلاي قالىڭ جاۋدىڭ ىرگەسىن سوگۋ ءۇشىن جانىن دا، قاسىق قانىن دا اياماي جورىققا اتتانادى.

---