ءتولىن تاپ
قىزىلوردا وبلىسى، ايتەكە بي كەنتى،
№7 "بالدىرعان" بالاباقشاسى
تاربيەشى: ەربوزوۆا باقىت
توبى: I - كىشى توپ
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: قاتىناس
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتى: ءتىل دامىتۋ
تاقىرىبى: «ءتولىن تاپ»
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: بالالاردى جايلاۋ تابيعاتىن ەلەستەتە وتىرىپ تابيعاتتىڭ اسەمدىگىن سەزىنۋ ارقىلى ءۇي جانۋارلارى تۋرالى تۇسىنىگىن كەڭەيتۋ، ولاردىڭ تولدەرىن تانىپ، اجىراتىپ ايتا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىق: ديداكتيكالىق ويىن ارقىلى تانىمدىق، ويلاۋ قابىلەتىن كوممۋنيكاتيۆتىك، تانىمدىق جانە الەۋمەتتىك قۇدىرەتتىلىگىن دامىتۋ، سوزدىك قورىن مولايتۋ ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: بالالاردى ءۇي جانۋارلارىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىنە ارتتىرۋ ارقىلى ءۇي جانۋارلارىنا قامقورلىق جاساۋعا تاربيەلەۋ.
ءادىس تاسىلدەر: سۇراق - جاۋاپ، سلايد كورسەتۋ، ءتۇسىندىرۋ، سەرگىتۋ ءسات.
سوزدىك قورى: جايلاۋ، ءۇي جانۋارلارىنىڭ دىبىستارى.
ءپان ارالىق بايلانىس: سەنسورلىق تاربيە، قورشاعان ورتا، ءان - اۋەز.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، ءۇي جانۋارلارىنىڭ دىبىستارى، انيماسيالىق سۋرەتتەر، جايلاۋ تۋرالى ءان، كولىك - اۆتوبۋس.
موتيۆاسيالىق - قوزعاۋشى:
شاتتىق شەڭبەرى: بالالار شەڭبەرگە تۇرامىز. شەڭبەرىمىز نەگە ۇقسايدى؟
بالالار: - كۇنگە.
تاربيەشى: - جارايسىڭدار
- ءبىزدىڭ بولمەمىزدە كۇن بار ما ەكەن؟
- كۇننىڭ ءتۇسى قانداي؟
- ال ءپىشىنى شە؟
بالالار: - ءتۇسى سارى.
- ءپىشىنى دوڭگەلەك.
تاربيەشى: - بارەكەلدى!
- اپايىنىڭ جۇرەگى كىم ەكەن؟
- اپايىنىڭ تىرەگى كىم ەكەن؟
ءار بالا «مەن» - دەپ كورسەتەدى.
تاربيەشى: - كىشكەنتاي مەنىڭ بوتاقاندارىم، قوشاقاندارىم مەنىڭ، نە دەگەن تاتتىسىڭەر!
بالالار ءبىز بۇگىن ءۇي جانۋارلارى جانە ولاردىڭ تولدەرى جايلى اڭگىمەلەيمىز.
- سەنەر جايلاۋعا بارعىلارىڭ كەلە مە؟ جايلاۋ بالالار جاز مەزگىلىندە ءۇي جانۋارلارى جايىلاتىن قۇنارلى ءشوبى بار، تازا سۋى بار جەر. ولاي بولسا بارلىعىمىز كولىككە وتىرىپ، جايلاۋعا بارىپ قايتايىق. ەندەشە بالالار اۆتوبۋسقا وتىرىپ جايلاۋعا بەت الايىق.
جايلاۋ كوركى قانداي كەرەمەت! تازا اۋا، اينالا كوك ءشوپ، اعىپ جاتقان سۋ، كيىز ءۇي، ونىڭ اينالاسىندا جايىلىپ جۇرگەن ءتورت تۇلىك مالدار.
جايلاۋ قانداي تاماشا،
كوزدى تارتار قاراسا.
قىزىل، جاسىل توڭىرەك،
بەينە جايعان الاشا.
ۇيىمداستىرۋشىلىق – ىزدەنۋشى:
تاربيەشى: - بارەكەلدى، مىنە جايلاۋعا دا كەلدىك. مىنە مىناۋ جايلاۋ. سەندەر نە كورىپ تۇرسىڭدار؟
بالالار: - تۇيە، جىلقى، سيىر، قوي، ەشكى.
تاربيەشى: - كيىز ءۇي، قورا، جايىلىپ جۇرگەن مالدار. سەندەر قانداي ءۇي جانۋارلارىن بىلەسىڭدەر؟
- بالالار مىناۋ قانداي ءۇي جانۋارى؟
بالالار: - تۇيە.
تاربيەشى: - دۇرىس بالالار ءتورت تۇلىكتىڭ تورەسى – تۇيە. تۇيەنىڭ ءتولىن بالالار بوتا دەپ ايتامىز. قانە بوتا دەپ قايتالايىقشى. تۇيە مەن بوتا « ءبو - ءبو» - دەپ دىبىس شىعارادى.
قانە قايتالايىقشى. بالالار قايتالايدى.
- ال مىناۋ نە قاناي ءتورت تۇلىكتىڭ ءتۇرى؟
بالالار: - جىلقى.
تاربيەشى: - بالالار جىلقىنى مىنسەك كولىك، الىس جەردى جاقىنداتادى. جىلقىنىڭ ءتولىن قۇلىن دەپ اتايمىز. قايتالاپ ايتىپ كورەيىك. قۇلىن. جارايسىڭدار. جىلقىمەن قۇلىن يو - يو - يو ەپ كىسىنەيدى.
- مىناۋ قانداي ءۇي جانۋارى؟
بالالار: - سيىر
تاربيەشى: - سيىردىڭ ءتولىن بۇزاۋ دەپ اتايمىز. سيىر مەن ونىڭ ءتولى بۇزاۋ ءمو - ءمو - ءمو دەپ موڭىرەيدى. سيىردىڭ ءسۇتىن ىشەمىز، ەتىن جەيمىز.
- ال مىناۋ نە؟
بالالار: - قوي
تاربيەشى: - دۇرىس ايتاسىڭدار قوي، قويدىڭ ءتولىن قوزى دەپ اتايمىز. قوي مەن قوزى ءبا - ءبا دەپ ماڭىرايدى.
- ال مىناۋ قانداي ءۇي جانۋارى؟
بالالار: - ەشكى
تاربيەشى: - ەشكىنىڭ ءتولىن لاق دەيمىز. ەشكى مەن لاق ءما - ءما دەپ ماڭىرايدى. قوي مەن ەشكى ورىستە بىرگە جايىلادى. ۇيدە باعىلىپ ەتى، ءسۇتى، ءجۇنى، تەرىسى، كۇشى ارقىلى ادامدارعا پايدا كەلتىرەتىن جانۋارلاردى ءتورت تۇلىك مال دەپ اتايمىز. مۇنداي جانۋارلاردى باعىپ، ولارعا جاعداي جاسايمىز. بالالار شارشاعان بولارسىڭدار ەندەشە سەرگىتۋ ءساتىن جاساپ بويىمىزدى ءبىر سەرگىتىپ الايىق.
سەرگىتۋ ءساتى.
بارەكەلدى بالالار ەندى سەندەرمەن قىزىق ويىن ويناعىم كەپ تۇر.
ويىن: «ءتولىن تاپ» دەپ اتالادى. الدىمەن ويىن وينالاتىن ورنىمىزعا بارايىق (بالالار وتىرادى). بالالار الدىمىزداعى تاقتادا ءار ءتۇرلى تۇستەرمەن بەرىلگەن ۇياشىقتار بار. وسى ۇياشىقتاردىڭ ءتۇسى دۇرىس تاۋىپ ايتىلسا، ونىڭ ارتىنان جاسىرىلعان ءۇي جانۋارلارى شىعادى. ءۇي جانۋارلارىن دۇرىس تاۋىپ، الدارىڭداعى تولدەردىڭ اراسىنان ءتولىنىڭ سۋرەتىن جوعارى كوتەرىپ كورسەتىڭدەر. مۇقيات قاراپ ءتولىن دۇرىس تابۋعا تىرىسىڭدار. (ويىن وينالادى.) جارايسىڭدار بالالار سەندەر ويىندى وتە جاقسى وينادىڭدار. ءۇي جانۋارلارىنىڭ تولدەرىن دۇرىس تابا بىلدىڭدەر. ەندى بالالار بىزدە وسى تولدەر تۋرالى تاقپاقتارىمىزدى بىرگە ايتايىقشى.
ءبا - ءبا دەگەن قوشاقان
ءوزى سونداي موماقان،
ءبو - ءبو ەگەن ءانى بار،
جىبەك ءجۇندى بوتاقان.
ءمو - ءمو دەگەن ءانى بار،
بۇزاۋىم مەنىڭ تاعى بار،
يو - يو دەيتىن قۇلىنىم،
جەلبىرەيدى تۇلىمىڭ.
شورە - شورە لاعىم،
تەنتەك بولما شىراعىم.
- جارايسىڭدار بالالار. ەندى وسى ءۇي جانۋارلارىنا ارنالاعان تىيىم سوزدەر بار، تىڭداپ ويلارىڭا ساقتاپ جۇرىڭدەر، جاراي ما؟
«اقتى توكپە» ياعني ءسۇتتى، ايراندى توگۋگە بولمايدى. «مالدى تەپپە» بالالار مالدى تەبۋگە بولمايدى.
رەفلەكسيۆتىك تۇزەتۋشىلىك:
تاربيەشى: - سەندەر بۇگىنگى ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتىنە وتە جاقسى قاتىستىڭدار. ءۇي
جانۋارلارىنىڭ ءتولىن، ونىڭ قالاي دىبىستايتىنىن ۇيرەندىك. ماعان بارلىعىڭدا ۇنادىڭدار، راحمەت سەندەرگە بالالار.
بۇگىنگى وقۋ ءىس - ارەكەتىمىزدى «جايلاۋ» انىمەن اياقتايىق.
كۇتىلەتىن ناتيجە.
بىلەدى: ءتورت تۇلىكتىڭ جانە ونىڭ تولدەرىنىڭ اتىن، قالاي دىبىس شىعاراتىنىن، تۇستەردى تاني بىلەدى.
جاساي الادى: ويىن شارتىن دۇرىس ورىندايدى.
مەڭگەرەدى: ءۇي جانۋارلارىنا دەگەن قامقورلىق، سۇيىسپەنشىلىك قاسيەتتەرىن مەڭگەرەدى.
№7 "بالدىرعان" بالاباقشاسى
تاربيەشى: ەربوزوۆا باقىت
توبى: I - كىشى توپ
ءبىلىم بەرۋ سالاسى: قاتىناس
ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتى: ءتىل دامىتۋ
تاقىرىبى: «ءتولىن تاپ»
ماقساتى:
بىلىمدىلىك: بالالاردى جايلاۋ تابيعاتىن ەلەستەتە وتىرىپ تابيعاتتىڭ اسەمدىگىن سەزىنۋ ارقىلى ءۇي جانۋارلارى تۋرالى تۇسىنىگىن كەڭەيتۋ، ولاردىڭ تولدەرىن تانىپ، اجىراتىپ ايتا بىلۋگە ۇيرەتۋ.
دامىتۋشىلىق: ديداكتيكالىق ويىن ارقىلى تانىمدىق، ويلاۋ قابىلەتىن كوممۋنيكاتيۆتىك، تانىمدىق جانە الەۋمەتتىك قۇدىرەتتىلىگىن دامىتۋ، سوزدىك قورىن مولايتۋ ەستە ساقتاۋ قابىلەتىن دامىتۋ.
تاربيەلىك: بالالاردى ءۇي جانۋارلارىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىگىنە ارتتىرۋ ارقىلى ءۇي جانۋارلارىنا قامقورلىق جاساۋعا تاربيەلەۋ.
ءادىس تاسىلدەر: سۇراق - جاۋاپ، سلايد كورسەتۋ، ءتۇسىندىرۋ، سەرگىتۋ ءسات.
سوزدىك قورى: جايلاۋ، ءۇي جانۋارلارىنىڭ دىبىستارى.
ءپان ارالىق بايلانىس: سەنسورلىق تاربيە، قورشاعان ورتا، ءان - اۋەز.
كورنەكىلىگى: ينتەراكتيۆتى تاقتا، ءۇي جانۋارلارىنىڭ دىبىستارى، انيماسيالىق سۋرەتتەر، جايلاۋ تۋرالى ءان، كولىك - اۆتوبۋس.
موتيۆاسيالىق - قوزعاۋشى:
شاتتىق شەڭبەرى: بالالار شەڭبەرگە تۇرامىز. شەڭبەرىمىز نەگە ۇقسايدى؟
بالالار: - كۇنگە.
تاربيەشى: - جارايسىڭدار
- ءبىزدىڭ بولمەمىزدە كۇن بار ما ەكەن؟
- كۇننىڭ ءتۇسى قانداي؟
- ال ءپىشىنى شە؟
بالالار: - ءتۇسى سارى.
- ءپىشىنى دوڭگەلەك.
تاربيەشى: - بارەكەلدى!
- اپايىنىڭ جۇرەگى كىم ەكەن؟
- اپايىنىڭ تىرەگى كىم ەكەن؟
ءار بالا «مەن» - دەپ كورسەتەدى.
تاربيەشى: - كىشكەنتاي مەنىڭ بوتاقاندارىم، قوشاقاندارىم مەنىڭ، نە دەگەن تاتتىسىڭەر!
بالالار ءبىز بۇگىن ءۇي جانۋارلارى جانە ولاردىڭ تولدەرى جايلى اڭگىمەلەيمىز.
- سەنەر جايلاۋعا بارعىلارىڭ كەلە مە؟ جايلاۋ بالالار جاز مەزگىلىندە ءۇي جانۋارلارى جايىلاتىن قۇنارلى ءشوبى بار، تازا سۋى بار جەر. ولاي بولسا بارلىعىمىز كولىككە وتىرىپ، جايلاۋعا بارىپ قايتايىق. ەندەشە بالالار اۆتوبۋسقا وتىرىپ جايلاۋعا بەت الايىق.
جايلاۋ كوركى قانداي كەرەمەت! تازا اۋا، اينالا كوك ءشوپ، اعىپ جاتقان سۋ، كيىز ءۇي، ونىڭ اينالاسىندا جايىلىپ جۇرگەن ءتورت تۇلىك مالدار.
جايلاۋ قانداي تاماشا،
كوزدى تارتار قاراسا.
قىزىل، جاسىل توڭىرەك،
بەينە جايعان الاشا.
ۇيىمداستىرۋشىلىق – ىزدەنۋشى:
تاربيەشى: - بارەكەلدى، مىنە جايلاۋعا دا كەلدىك. مىنە مىناۋ جايلاۋ. سەندەر نە كورىپ تۇرسىڭدار؟
بالالار: - تۇيە، جىلقى، سيىر، قوي، ەشكى.
تاربيەشى: - كيىز ءۇي، قورا، جايىلىپ جۇرگەن مالدار. سەندەر قانداي ءۇي جانۋارلارىن بىلەسىڭدەر؟
- بالالار مىناۋ قانداي ءۇي جانۋارى؟
بالالار: - تۇيە.
تاربيەشى: - دۇرىس بالالار ءتورت تۇلىكتىڭ تورەسى – تۇيە. تۇيەنىڭ ءتولىن بالالار بوتا دەپ ايتامىز. قانە بوتا دەپ قايتالايىقشى. تۇيە مەن بوتا « ءبو - ءبو» - دەپ دىبىس شىعارادى.
قانە قايتالايىقشى. بالالار قايتالايدى.
- ال مىناۋ نە قاناي ءتورت تۇلىكتىڭ ءتۇرى؟
بالالار: - جىلقى.
تاربيەشى: - بالالار جىلقىنى مىنسەك كولىك، الىس جەردى جاقىنداتادى. جىلقىنىڭ ءتولىن قۇلىن دەپ اتايمىز. قايتالاپ ايتىپ كورەيىك. قۇلىن. جارايسىڭدار. جىلقىمەن قۇلىن يو - يو - يو ەپ كىسىنەيدى.
- مىناۋ قانداي ءۇي جانۋارى؟
بالالار: - سيىر
تاربيەشى: - سيىردىڭ ءتولىن بۇزاۋ دەپ اتايمىز. سيىر مەن ونىڭ ءتولى بۇزاۋ ءمو - ءمو - ءمو دەپ موڭىرەيدى. سيىردىڭ ءسۇتىن ىشەمىز، ەتىن جەيمىز.
- ال مىناۋ نە؟
بالالار: - قوي
تاربيەشى: - دۇرىس ايتاسىڭدار قوي، قويدىڭ ءتولىن قوزى دەپ اتايمىز. قوي مەن قوزى ءبا - ءبا دەپ ماڭىرايدى.
- ال مىناۋ قانداي ءۇي جانۋارى؟
بالالار: - ەشكى
تاربيەشى: - ەشكىنىڭ ءتولىن لاق دەيمىز. ەشكى مەن لاق ءما - ءما دەپ ماڭىرايدى. قوي مەن ەشكى ورىستە بىرگە جايىلادى. ۇيدە باعىلىپ ەتى، ءسۇتى، ءجۇنى، تەرىسى، كۇشى ارقىلى ادامدارعا پايدا كەلتىرەتىن جانۋارلاردى ءتورت تۇلىك مال دەپ اتايمىز. مۇنداي جانۋارلاردى باعىپ، ولارعا جاعداي جاسايمىز. بالالار شارشاعان بولارسىڭدار ەندەشە سەرگىتۋ ءساتىن جاساپ بويىمىزدى ءبىر سەرگىتىپ الايىق.
سەرگىتۋ ءساتى.
بارەكەلدى بالالار ەندى سەندەرمەن قىزىق ويىن ويناعىم كەپ تۇر.
ويىن: «ءتولىن تاپ» دەپ اتالادى. الدىمەن ويىن وينالاتىن ورنىمىزعا بارايىق (بالالار وتىرادى). بالالار الدىمىزداعى تاقتادا ءار ءتۇرلى تۇستەرمەن بەرىلگەن ۇياشىقتار بار. وسى ۇياشىقتاردىڭ ءتۇسى دۇرىس تاۋىپ ايتىلسا، ونىڭ ارتىنان جاسىرىلعان ءۇي جانۋارلارى شىعادى. ءۇي جانۋارلارىن دۇرىس تاۋىپ، الدارىڭداعى تولدەردىڭ اراسىنان ءتولىنىڭ سۋرەتىن جوعارى كوتەرىپ كورسەتىڭدەر. مۇقيات قاراپ ءتولىن دۇرىس تابۋعا تىرىسىڭدار. (ويىن وينالادى.) جارايسىڭدار بالالار سەندەر ويىندى وتە جاقسى وينادىڭدار. ءۇي جانۋارلارىنىڭ تولدەرىن دۇرىس تابا بىلدىڭدەر. ەندى بالالار بىزدە وسى تولدەر تۋرالى تاقپاقتارىمىزدى بىرگە ايتايىقشى.
ءبا - ءبا دەگەن قوشاقان
ءوزى سونداي موماقان،
ءبو - ءبو ەگەن ءانى بار،
جىبەك ءجۇندى بوتاقان.
ءمو - ءمو دەگەن ءانى بار،
بۇزاۋىم مەنىڭ تاعى بار،
يو - يو دەيتىن قۇلىنىم،
جەلبىرەيدى تۇلىمىڭ.
شورە - شورە لاعىم،
تەنتەك بولما شىراعىم.
- جارايسىڭدار بالالار. ەندى وسى ءۇي جانۋارلارىنا ارنالاعان تىيىم سوزدەر بار، تىڭداپ ويلارىڭا ساقتاپ جۇرىڭدەر، جاراي ما؟
«اقتى توكپە» ياعني ءسۇتتى، ايراندى توگۋگە بولمايدى. «مالدى تەپپە» بالالار مالدى تەبۋگە بولمايدى.
رەفلەكسيۆتىك تۇزەتۋشىلىك:
تاربيەشى: - سەندەر بۇگىنگى ۇيىمداستىرىلعان وقۋ ءىس - ارەكەتىنە وتە جاقسى قاتىستىڭدار. ءۇي
جانۋارلارىنىڭ ءتولىن، ونىڭ قالاي دىبىستايتىنىن ۇيرەندىك. ماعان بارلىعىڭدا ۇنادىڭدار، راحمەت سەندەرگە بالالار.
بۇگىنگى وقۋ ءىس - ارەكەتىمىزدى «جايلاۋ» انىمەن اياقتايىق.
كۇتىلەتىن ناتيجە.
بىلەدى: ءتورت تۇلىكتىڭ جانە ونىڭ تولدەرىنىڭ اتىن، قالاي دىبىس شىعاراتىنىن، تۇستەردى تاني بىلەدى.
جاساي الادى: ويىن شارتىن دۇرىس ورىندايدى.
مەڭگەرەدى: ءۇي جانۋارلارىنا دەگەن قامقورلىق، سۇيىسپەنشىلىك قاسيەتتەرىن مەڭگەرەدى.
You Might Also Like
-
ءمۇعالىم: تاۋوۆا نۇرسۇلۋ راۋل قىزى
